Title: Tri Noveloj
Author: Hawthorne, Nathaniel, 1804-1864
Language: Esperanto
As this book started as an ASCII text book there are no pictures available.


*** Start of this LibraryBlog Digital Book "Tri Noveloj" ***


Tri Noveloj


by Nathaniel Hawthorne



Edition 1, (April 20, 2007)



                        Unua Eldono: Oktobro 1998


                       "DR. HEIDEGGER’S EXPERIMENT"

                       "THE MINISTER’S BLACK VEIL"

                          "YOUNG GOODMAN BROWN"

                             Copyright 1998
                             Edwin P. Grobe
                for the English-to-Esperanto translations



TABLE OF CONTENTS


LA EKSPERIMENTO DE D-RO HEJDEGERO
LA NIGRA VUALO DE LA PASTORO
JUNA BONULO BRAŬNO



LA EKSPERIMENTO DE D-RO HEJDEGERO


Foje tiu ege aparta viro, maljuna D-ro Hejdegero, invitis kvar
respektindajn geamikojn kunveni ĉe li en lia studkabineto. Tri el ili
estis blankbarbaj ĝentlemanoj: S-ro Medborno, Kolonelo Kiligruo, kaj S-ro
Gaskojno. La kvara estis velkinta ĝentlemanino nomiĝanta Vidvino
Vajkerlio. Ĉiuj estis malgajaj maljunaj estuloj spertintaj diversajn
malbonŝancojn kaj kies plej granda malbonŝanco estis devi baldaŭ
entombiĝi. S-ro Medborno, en antaŭa, pli vigla aĝo, estis sukcesa
komercisto, tamen ĉion perdis rezulte de malbonsenca spekulado kaj nun
vivis ne multe pli bone ol almozulo. Kolonelo Kiligruo malŝparis siajn
plej bonajn jarojn kaj siajn sanon kaj monon sin provizante per pekaj
plezuroj naskigintaj idaron da doloroj, ekzemple, podagro, kaj diversaj
ceteraj turmentoj korpaj kaj animaj. S-ro Gaskojno estis ruinigita
politikisto kaj fifamulo; almenaŭ tia li estis ĝis kiam forpasinta tempo
kvazaŭ lin entombigis foran distancon disde la konscio de la aktuala
generacio, lin igante senfama anstataŭ fifama. Rilate al Vidvino
Vajkerlio, la tradicio raportas ke ŝi estis ege bela virino en sia juneco.
Dum longa lastatempo tamen ŝi vivis en profunda izolado pro kelkaj
skandalaj rakontoj antaŭjuĝigintaj kontraŭ ŝi la altrangularon de la urbo.
Menciinda fakto estas tio ke ĉiu el tiuj estimataj maljunuloj--S-ro
Medborno, Kolonelo Kiligruo kaj S-ro Gaskojno--estis antaŭe amkandidatoj
de Vidvino Vajkerlio kiuj pretis tranĉi ŝianome la gorĝon unu de la alia.
Kaj antaŭ ol daŭre rakonti mi nur tion atentigu ke kelkfoje oni juĝis
D-ron Hejdegeron kaj liajn kvar gastojn iom preterbonsencaj: kondiĉo ofte
okazanta ĉe maljunuloj kiam ilin maltrankviligas nunaj ĝenoj aŭ malĝojaj
memoraĵoj.

"Miaj karaj longtempaj geamikoj," diris D-ro Hejdegero, indikante pergeste
ke ili sidiĝu. ’Mi bezonas vian helpon por unu el tiuj eksperimentetoj per
kiuj mi distriĝas ĉi-tie en mia kabineto."

Se ĉiuj tiurilataj raportoj veras, la kabineto de D-ro Hejdegero estis ege
stranga ejo. Ĝi estis malhela malnovmoda ĉambro ornamita per araneaĵoj kaj
aspergita de antikva polvo. Ĉirkaŭ la muroj staris pluraj kverkaj
libroŝrankoj kies malsupraj bretoj plenigis je vicoj da gigantaj foliantoj
kaj nigraliteraj kvartoj dum la supran plenigis etaj pergamenkovrilaj
dozavoj. Sur la centra libroŝranko staris bronza busto pri Hipokrato kiun,
laŭ kelkaj aŭtoritatuloj, D-ro Hejdegero kutimis konsulti dum ĉiuj
malfacilaj medicinaj kazoj. En la plej malhela angulo de la ĉambro staris
alta, mallarĝa, kverka vestoŝranko kies pordo duonapertis kaj en kiu
sendube kaŝiĝis skeleto. Inter du el la libroŝrankoj pendis spegulego,
elmontrante altan kaj polvan surfacon ene de malbriliĝinta ora kadro.
Inter multaj mirindaj rakontoj raportitaj pri tiu spegulo nombriĝis tiu
hipotezanta ke interne de ĝia kadrospaco loĝas la spiritoj de ĉiuj
mortintaj klientoj de la doktoro kaj ke kiam li enrigardas ĝin tiuj lastaj
reciproke fiksrigardas el ĝi lian vizaĝon. La kontraŭan flankon de la
ĉambro ornamis tutkorpa portreto pri juna virino vestita en la paliĝinta
grandiozeco de silko, sateno kaj brokaĵo kaj kies vizaĝo estis tiel
paliĝinta kiel ŝia robo. Antaŭ ĉirkaŭ duonjarcento D-ro Hejdegero estis
edziĝonta kun la juna fraŭlino kiu tamen, ekspertinte ioman malsaniĝeton,
glutis medikamenton preskribitan far la amanto kaj mortis en la nupta
nokto. Restas mencii la plej interesan kuriozaĵon de la kabineto: pezegan
folivolumon, binditan en nigra ledo, kun enormaj arĝentaj agrafoj. Neniaj
literoj aperis sur la dorso kaj neniu certis pri la titolo de la libro.
Tamen ĉiuj supozis ĝin esti libro pri magio. Foje, kiam ĉambristino levis
la libron por forbrosi la polvon, la skeleto ekklakis en la ŝranko, piedo
de la bildigita fraŭlino eliris la portreton kaj surpaŝis la plankon, kaj
pluraj vizaĝaĉoj ekmontriĝis elrigardante la spegulon. Samtempe la latuna
kapo de Hipokrato kuntiris la brovojn kaj diris: "Sindetenu!"

Tia estis la kabineto de D-ro Hejdegero. En la somera posttagmezo de nia
rakonto, ronda ebonnigra tableto staris en la mezo de la ĉambro,
surportante belforman kaj belartan vazon de tajlita vitro. La sunlumo
trairis la fenestron, inter la pezaj festonoj de du paliĝintaj damaskaj
kurtenoj, kaj transfalis senpere tiun vazon. Rezulte, milda pompo
reflektiĝis de ĝi sur la cindrokolorajn vizaĝojn de la kvin maljunaj
ĉirkaŭsidantoj. Staris sur la tablo ankaŭ kvar ĉampanglasoj.

"Miaj karaj longatempaj geamikoj," ripetis D-ro Hejdegero, "ĉu mi rajtas
peti vian helpon por efektivigi ege interesan eksperimenton?"

Nu, D-ro Hejdegero estis ege stranga maljuna sinjoro kies orginaleco jam
estiĝis nukleo de mil fantaziaj rakontoj. Pluraj el tiuj fabeloj, mi
hontiĝu tion konfesante, fontas eble el mia propra verdiremo kaj se iuj
ajn teksteroj de la nuna rakonto konsternas la kredpovon de la leganto, mi
bonvole konsentu fi-nomiĝi "mensogfabrikanto".

Kiam la kvar gastoj de la doktoro lin aŭdis priparoli sian proponitan
eksperimenton, ili atendis nenion pli mirindan ol musomortigon en
aerpompilo aŭ araneaĵkontrolon per mikroskopo aŭ similan sensencaĵon per
kiu li konstante kaj kutime ĝenetis siajn geamikojn. Sed sen atendi
respondon D-ro Hejdegero lampaŝe transiris la ĉambron kaj revenis portante
la saman pezegan, en nigra ledo binditan folion kiu laŭ ĝenerala onidirado
estis magilibro. Dekroĉinte la arĝentajn agrafojn, li malfermis la volumon
kaj de inter ties nigraliteraj paĝoj eltiris rozon, aŭ ion kiu antaŭe
estis rozo, kvankam la verdaj folioj kaj karmezinaj petaloj nun bruniĝis
kaj la antikva floro ŝajnis preta pulvoriĝi en la doktoraj manoj.

"Tiu-ĉi rozo," diris D-ro Hejdegero, suspirante, "tiu sama velkinta kaj
dispeciĝinta planto, floris antaŭ kvindek kvin jaroj. Ĝin donacis al mi
Silvino Vardo, kies portreto pendas jene. Kaj mi intencis ĝin porti
surbruste okaze de nia geedziĝo. Dum kvindek kvin jaroj mi konservis ĝin
trezore inter la folioj de malnova libro. Nu ĉu eblas viaopinie ke tiu
duonjarcenta rozo iam refloru?"

"Sensencaĵo!" diris Vidvino Vajkerlio, kun malbonhumora kapŝancelo. "Pli
bone estus demandi ĉu povas iam reflori la faltiĝinta vizaĝo de
maljunulino?"

"Spektadu!" respondis D-ro Hejdegero.

Li malkovris la vazon kaj ĵetis la rozon en la tie enhavatan akvon. Unue,
la floro ripozis malpeze sur la surfaco de la likvaĵo, ŝajnante ensorbi
nenian humidecon. Baldaŭ tamen komencis videbli malkutima ŝanĝiĝo. La
premrompitaj kaj sekigitaj petaloj ekmoviĝetis, alprenis pli helan
karmezinkoloreton, kvazaŭ la floro reanimiĝis el mortŝajna dormado. La
maldika tigo kaj foliarbranĉetoj verdiĝis. Jen estis la duonjarcenta rozo,
aspektante tiel freŝe kiel tiam kiam Silvino Vardo unue ĝin donacis al sia
amanto. Ĝi estis evidente en la komenca etapo de plenfloriĝo ĉar kelkaj el
ĝiaj delikataj ruĝaj folioj krispiĝis ĉirkaŭ ties malseka flornodo, ene de
kiu briletis du-tri roseroj.

"Tio estas certe belega trompaĵo," diris la amikoj de la doktoro, sed iom
senatente ĉar ili jam spektis pli grandajn miraklojn okaze de magiistaj
prezentadoj. "Ni petu, kiel ĝi efektiviĝis?"

"Ĉu neniam vi aŭdis pri Juneco-Fonto?" demandis D-ro Hejdegero. "Tiu kiun
serĉis Ponco De Leono, la Hispana aventuristo, antaŭ du-tri jarcentoj?"

"Sed ĉu iam Ponco De Leono ĝin malkovris?" demandis Vidvino Vajkerlio.

"Ne," respondis D-ro Hejdegero, "ĉar neniam li ĝin serĉis en la ĝusta
loko. La fama Juneco-Fonto, se mi ne eraras, situas en la suda parto de la
Florida duoninsulo, ne malproksime disde Lago-Makako. Superombras ĝian
fontejon pluraj gigantaj magnolioj kiuj, kvankam jarcentaraĝaj, aspektas
tiel freŝe kiel violoj pro la kvalitoj de tiu mirinda akvo. Konato mia,
prikonsciante mian scivolemon pri tiaj aferoj, sendis al mi tion kion vi
vidas en la vazo."

Kolonelo Kiligruo tusetis, kredante nenian vorton de la raporto de la
doktoro. "Kaj kiun efikon tiu likvaĵo povas estigi en la homa korpo?"

"Vi juĝu proprapersone, estimata Kolonelo," respondis D-ro Hejdegero. "Kaj
vi ĉiuj, respektataj geamikoj miaj, bonvolu vin provizi per tiom da tiu
admirinda likvaĵo kiel vi bezonos por reflorigi en vi la junecon.
Miaflanke, maljuniĝinte tiel malfacile, mi sentas nepre nenian urĝon
rejuniĝi. Kun via permeso tial mi kontentiĝos spektante deflanke la
progreson de la eksperimento."

Dum li parolis D-ro Hejdegero plenigis la kvar ĉampanglasojn je
Juneco-Fonto-akvo. Laŭaspekte, ĝi estis impregnita je eferveska gaso ĉar
etaj globetoj supreniris konstante el la glasofundoj kaj eksplodetis
ĉesurface en arĝenta ŝprucaĵo. Pro tio ke la likvoro difuzis plaĉan
parfumon, la maljunuloj supozis ĝin enhavi afablajn kaj komfortajn
kvalitojn. Kaj kvankam ili tre pridubis ties rejunigpovon, ili emis tuj
ĝin trinki. D-ro Hejdegero petis tamen ke ili prokrastu kelkajn momentojn
sian partoprenon en la eksperimento.

"Antaŭ ol trinki, respektindaj geamikoj miaj," li diris, "dece estus ke,
bazante viajn elektojn sur viaj jam longaj vivospertoj, vi estigu kelkajn
ĝeneralajn regulojn por vin gvidi dum vi trapasos duan fojon la danĝerojn
de la juneco. Konsideru kiel peke kaj honte estus, kun viaj apartaj
avantaĝoj, ne fariĝi modeloj pri virto kaj saĝeco por ĉiuj junuloj de nia
epoko!"

La kvar respektindaj geamikoj de la doktoro respondis nur per mallaŭta kaj
tremanta ridado. Primokinda estis la ideo ke, prikonsciante kiel proksime
rimorso postsekvas la paŝojn de eraro, ili povus iam ajn denove devojiĝi.

"Tial, trinku!" diris la doktoro, riverencante. "Mi ĝojas esti tiel bone
elektinta la studobjektojn de mia eksperimento."

Per ŝanceliĝemaj manoj ili levis la glasojn kontraŭlipen. La magian
likvoron, se verfakte ĝi posedis tiajn virtojn kiajn D-ro Hejdegero
atribuis al ĝi, oni ne povintus disdoni al kvar homoj pli veeme ĝin
bezonantaj. Ili aspektis kvazaŭ ili neniam antaŭe prikonsciis kio estas
juneco aŭ plezuro, naskigite male far senileca Naturo kaj estante ekde
ĉiam la grizaj, kadukaj, sensukaj, mizeraj estaĵoj nun sidantaj
velkaŝultre ĉirkaŭ la tablo de la doktoro, sen sufiĉe da vivo en siaj
animoj aŭ korpoj por iam ajn revigliĝi, eĉ responde al la ŝanco denove
rejuniĝi. Ili eltrinkis la akvon kaj remetis surtablen siajn glasojn.

Efektive okazis preskaŭ tuja pliboniĝo en la aspekto de la kvaropo, ne
malsame kiel tio kion estigintus glaso da malavara vino, kune kun subita
brilo de ĝoja sunlumo heliganta samtempe iliajn vizaĝojn. Saniga sufuzo
aperis sur iliaj vangoj, anstataŭante la cindran palon ilin dotintan per
tiel kadavra aspekto. Ili rigardis unu la alian, supozante ke magia
potenco verfakte komencis glatigi la profundajn kaj malĝojajn enskribojn
kiujn Patro Tempo jam de tiom longe gravuris sur iliajn brovojn. Vidvino
Vajkerlio rearanĝis sian ĉapon, sin sentante denove preskaŭ virino.

"Havigu al ni pli da tiu mirinda akvo!" ili kriis avide. "Ni estas pli
junaj sed ni ankoraŭ tro maljunas. Rapide! Havigu al ni pli!"

"Paciencon, paciencon!" diris D-ro Hejdegero, kiu sidis kontrolante la
eksperimenton kun filozofia objektiveco. "Vi pasigis longan tempon
maljuniĝante. Certe vi konsentu pasigi almenaŭ duonhoron rejuniĝante.
Tamen la akvo estas je via dispono."

Denove li plenigis iliajn glasojn je la junecolikvoro, el kiu sufiĉa
kvanto restis ankoraŭ en la vazo por revenigi duonon el la maljunuloj de
la urbo al la aĝo de siaj genepoj. Dum la globetoj ankoraŭ briletis
surrande, la kvar gastoj de la doktoro ekkaptis siajn glasojn de sur la
tablo kaj englutis seninterrompe la enhavaĵon. Ĉu temis pri iluzio? Eĉ dum
la likvaĵo malsuprenfluis laŭ iliaj gorĝoj ĝi ŝajnis jam esti
efektiviginta tutsistemajn ŝanĝojn. Iliaj okuloj klariĝis kaj heliĝis.
Iliaj arĝentaj hararoj komencis rekoloriĝi. Ili ĉirkaŭsidis la tablon, tri
mezaĝaj viroj kaj virino apenaŭ trapasinta sian plenforman ĉeftempon.

"Mia kara vidvino, vi estas ĉarma!" ekkriis Kolonelo Kiligruo, kies okuloj
fiksrigardis ŝian vizaĝon dum la tieaj aĝombroj forfuĝis same kiel malhelo
el karmezina tagiĝo.

La bela vidvino konsciis, pro jam longa sperto, ke la komplimentoj de
Kolonelo Kiligruo ne ĉiam baziĝas sur sobra vero. Tial ŝi stariĝis eksalte
kaj alkuris la spegulon, ankoraŭ timante renkonti en ĝi la malbelan
vizaĝon de maljunulino. Intertempe la tri sinjoroj kondutis en maniero
pruvanta ke Juneco-Fonto posedis ebriigajn kvalitojn; escepte,
kompreneble, se ilia spirita gajeco estis nur malpeza kapturniĝo kaŭzita
de la subita forigo de multjara aĝpremo. La menso de S-ro Gaskojno
preferis laŭŝajne pritrakti politikajn temojn: ĉu pasint-, nun- aŭ
estonttempajn, ne facilis ekscii, ĉar jam dum kvindek jaroj la samaj ideoj
kaj frazoj laŭmodis. Foje li klake elparolis plengorĝajn frazojn pri
patriotismo, nacia gloro kaj civitanaj rajtoj. Alifoje li murmuris
danĝeraĵojn, en ruza kaj priduba flustrado, tiel singarde ke eĉ lia propra
konscienco apenaŭ sukcesis kapti la sekreton. Ceterfoje li parolis kun
zorge mezuritaj emfazoj kaj en profunde cedema tono, iom kvazaŭ
imperiestra orelparo aŭskultus liajn bonekvilibritajn frazerojn.
Intertempe Kolonelo Kiligruo ĉantaĉis ĝojan botelkanton, sonigante sian
glason samritme kun la refreno, dum lia rigardo vagadis en la direkto al
la plenfigura persono de Vidvino Vajkerlio. Aliflanke de la tablo S-ro
Medborno okupiĝis pri matematika kalkulado strange intermiksita kun
propono provizi Indonezion per glacio, jungante balenaron al polusaj
glacimontoj.

Rilate al Vidvino Vajkerlio, ŝi staris ĉe la spegulo, riverencante kaj
falsridetante antaŭ sia imago, ĝin salutante kiel amikinon kiun ŝi amis
pli kare ol la tutan mondon. Ŝi alproksimigis la vizaĝon ŝovpoze apud la
vitron, dezirante ekscii ĉu jam de longe memorata falto aŭ korvopiedaĵo
verfakte malaperis. Ŝi kontrolis ĉu la neĝaĵo tiel nepre forfandiĝis el
sia hararo ke ŝi ekrajtos flankenĵeti la antikvan ĉapon. Finfine,
forturniĝante viglamove, ŝi alvenis iom dancpaŝe la tablon.

"Mia kara multaĝa doktoro," ŝi ekkriis, "bonvolu min provizi per plua
glaso!"

"Certege, mia kara sinjorino, certege!" respondis la afabla doktoro.
"Vidu, mi jam replenigis la glasojn."

Jen efektive staris la kvar glasoj, ĝisrande plenaj je tiu mirinda akvo,
kies delikata ŝprucaĵo, dum ĝi foreferveskis de sur la surfaco, aspektis
kiel la tremanta briletado de diamantoj. La suno preskaŭ finsubiĝis pro
kio la ĉambro pli malheliĝis ol iam. Sed milda lunaspekta grandiozo
brilegis el la vazo kaj alfiksiĝis egalpotence sur la kvar gastojn kaj la
respektindan figuron de la doktoro. Sur altapogila, komplekse ĉizita,
kverkoligna fotelo tiulasta sidis kun griza digno kiu taŭgintus al tiu
sama Patro Tempo kies potencon neniu krom la nuna ĉeestantaro iam
kontraŭstaris. Eĉ dum ili trinkegis la trian glasplenon da
Juneco-Fonto-akvo, preskaŭ mirigis ilin la aspekto de lia mistera vizaĝo.

Tamen en la sekvinta momento ĝojiga ekfluego da juna vivo trafluis
kuglohaste iliajn vejnojn. Nun ili enestis la feliĉan ĉeftempon de juneco.
Aĝo, kun sia mizera sinsekvo da zorgoj, malfeliĉoj kaj malsanoj, memoriĝis
nur kiel ĝenega sonĝo el kiu ili ĝoje vekiĝis. La freŝa glaceo de la
animo, tiel frue perdite, kaj sen kiu la alternaj scenoj de la mondo
estintus nur galerio da paliĝintaj pentraĵoj, denove ĵetis sian sorĉon sur
iliajn ĉiujn eblecojn.

"Ni estas junaj! Junaj ni estas!" ili kriadis ĝojege.

Juneco, same kiel maljuneco, forvisis la forte distingajn trajtojn de
mezaĝo kaj samaspektigis ilin ĉiujn. Ili estiĝis aro da gajaj junuloj,
preskaŭ frenezigitaj per la ĝojega petolemo de siaj malmultaj jaroj. La
plej rimarkinda rezulto de ilia gajeco estis ekemo primoki la feblecon kaj
kadukecon de kiuj ili estis tiel lastatempe viktimoj. Ili ridis laŭte pri
siaj pasintmodaj vestaĵoj: la larĝbaskaj jakoj kaj klaphavaj veŝtoj de la
junaj viroj kaj la antikvaj ĉapo kaj robo de la floriĝanta junulino. Unu
el ili trairis la plankon lampaŝe kiel podagra avo. Alia metis paron da
okulvitroj rajdpoze sur la nazon kaj ŝajnigis studegi la nigraliterajn
paĝojn de la magilibro. Tria sidiĝis sur fotelon kaj penadis imiti la
respektindan dignon de D-ro Hejdegero. Tiam ĉiuj ekkriis ĝojege kaj
ĉirkaŭsaltadis en la ĉambro. Vidvino Vajkerlio--se oni rajtas nomi vidvino
tiel freŝaspektan fraŭlinon--alvenis saltetpaŝe la seĝon de la kuracisto,
elmontrante kaprican ĝojon sur sia rozkolora vizaĝo.

"Doktoro, kara maljuna animulo," ŝi ekkriis, "stariĝu kaj dancu kun mi!"
Tiam la kvar novjunuloj ekridis eĉ pli laŭte, pensante kiel stranga figuro
fariĝos la kompatinda maljuna kuracisto, kundanconte.

"Bonvolu min pardoni," respondis la kuracisto mallaŭte. "Mi estas maljuna
kaj reŭmata kaj jam finiĝis antaŭ multaj jaroj mia dancpova epoko. Sed iu
ajn el tiuj gajaj junaj sinjoroj feliĉiĝos ekrajtonte danci kun tiel bela
partnerino."

"Dancu kun mi, Klarino!" ekkriis Kolonelo Kiligruo.

"Ne, ne, estu mi ŝia partnero!" respondis laŭtvoĉe S-ro Gaskojno.

"Ŝi promesis edziniĝi kun mi antaŭ kvindek jaroj!" kontraŭkriegis S-ro
Medborno.

Ĉiuj kuniĝis ĉirkaŭ ŝi. Unu kapteprenis avide ŝiajn du manojn. Alia
ĉirkaŭbrakis unumane ŝian talion. La tria plonĝigis manon en la glaceajn
buklojn amasiĝintajn sub la vidvina ĉapo. Ruĝiĝante, anhelante, luktante,
riproĉetante, ridante, dum ŝia varma spirado ventumis laŭvice ĉiun vizaĝon
ilian, ŝi strebis sin liberigi, tamen restis en ilia triobla ĉirkaŭbrako.
Neniam vidiĝis pli vigla bildo pri junula rivaleco, kun sorĉa beleco kiel
venkopremio. Tiomalgraŭe, pro stranga vidtrompado, kaŭzita per la malhelo
de la ĉambro kaj la malnovtempaj vestaĵoj kiujn ili daŭre surportis,
raportiĝas ke en la spegulo reflektiĝis la figuroj de tri maljunaj,
grizharaj, velkintaj avoj konkurantaj ridindege por la magra malbeleco de
ŝrumpinta avino.

Tamen ili estis junaj. Tion pruvis iliaj avidaj pasioj. Ardigite ĝis
freneziĝo per la koketado de la knabino-vidvino kiu nek cedis nek malcedis
siajn favorojn, la tri rivaloj komencis interŝanĝi minacajn rigardojn. Sen
liberigi la belan premiulinon, ili atakis feroce la kolon unu de la alia.
Dum ili batalis tien kaj reen, la tablo renversiĝis kaj la vazo rompiĝis
en mil pecetojn. La trezorvalora Juneco-Akvo fluis en brila likvaĵrubando
trans la plankon, malsekigante la flugiletojn de papilio maljuniĝinta en
la malpliiĝo de somero kaj surteriĝinta tie por morti. La insekto
papiliumis malpeze tra la ĉambro kaj sin komfortigetis sur la neĝkoloran
kapon de D-ro Hejdegero.

"Bonvolu, bonvolu, sinjoroj! Mi petu, S-rino Vajkerlio!" emfaze diris la
kuracisto. "Mi devas kontraŭprotesti tiun tumulton."

Ili staris senmove kaj tremetis, ŝajnante sperti la senton ke Griza Tempo
ilin revokas el ilia sunbrila juneco por ilin rekonduki profundege en la
malvarman kaj malhelan valon de multaĝo. Ili rigardis D-ron Hejdegeron kiu
sidis en sia tajlita fotelo, tenante en la mano la duonjarcentan rozon
kiun li savis de inter la eroj de la rompiĝinta vazo. Responde al lia
mangesto, la kvar tumultintoj residiĝis, kaj ege bonvole ĉar, malgraŭ ilia
juneco, iliaj ĵusaj violentaj penadoj ilin ege lacigis.

"La rozo de mia kompatinda Silvino!" ekkriis D-ro Hejdegero, tenante la
floron sub la lumo de la sunsubiĝaj nuboj. "Ŝajnas ke ĝi velkas denove."

Kaj tiel okazis. Eĉ dum la kunvenintoj ĝin spektadis la rozo daŭre
ŝrumpis, ĝis fariĝi tiel seka kaj rompebla kiel tiam kiam la kuracisto
unue ĝin ĵetis en la vazon. Ĝin skuante, li forfaligis la kelkajn
akvoglobetojn alkroĉiĝintajn al ties petaloj.

"Mi amas ĝin tiel kare en tia kondiĉo kiel en ties rosa freŝeco," li
komentis, premante la velkintan rozon kontraŭ siajn velkintajn lipojn. Dum
li parolis, la papilio falis tremetante de sur la neĝkolora kapo de la
kuracisto ĝis la planko.

Liaj gastoj tremetis denove. Stranga malvarmo--ĉu korpa, ĉu spirita, ili
malcertis--invadis ilin ĉiujn, iom post iom, kvazaŭ rampante. Ili sin
rigardis unu la alian kaj fantaziis ke ĉiu efemera momento forbalaas unu
el iliaj junecaj ĉarmoj, postlasante profundiĝantan falton tie kie antaŭe
estis nenia. Ĉu temis pri iluzio? Ĉu la ŝanĝoj de ilia tuta vivtempo
kunpremiĝis en tiel mallongan tempospacon kaj ĉu ili nun sidis, denove
kvar multaĝuloj, kun sia maljuna amiko, D-ro Hejdegero?

"Ĉu ni tiel baldaŭe denove maljuniĝis?" ili ekkriis morne.

Kaj efektive, tiaĵo okazis. La Juneco-Akvo disponis virton eĉ pli efemeran
ol tiun de vino. Foreferveskis la deliro kiun ĝi antaŭe estigis. Jes ja,
denove ili maljunis! Kun tremetanta impulso elmontranta ŝian virinecon, la
maljunulino kunigis antaŭvizaĝe siajn senkarnajn manojn, dezirante ke la
ĉerkokovrilo fermiĝu super ĝi se maleblas ke ĝi ne plu restu bela.

"Jes, geamikoj! Denove vi maljunas," diris D-ro Hejdegero. "Kaj jen! la
Juneco-Akvo elĉerpiĝas surgrunde. Tamen mi ne bedaŭras ĝian forpason. Se
la fonto ŝprucegus antaŭ mia dompordo mem, mi ne kliniĝus por lavi miajn
lipojn en ĝi. Ne, eĉ se ties deliro daŭrus ne momentojn, sed jarojn. Tia
estas la leciono kiun vi lernigis al mi!"

Sed la kvar geamikoj de la kuracisto nepre ne lernigis tian lecionon al
si. Ili tuj elektis ekpilgrimadi al Florido kaj trinkadi tie--matene,
tagmeze kaj nokte--Juneco-Fonto-akvon.



LA NIGRA VUALO DE LA PASTORO


La sakristiano staris sur la antaŭpordo de Milfordo-kunvendomo, vigle
provtiretante la sonorilŝnuron. La multaĝuloj de la vilaĝo alvenis
kliniĝpoze laŭ la strato. Brilvizaĝaj geknaboj kapriolis ĝoje apud siaj
gepatroj aŭ imitis pli seriozan paŝritmon, prikonsciante la dignon de siaj
dimanĉaj vestaĵoj. Netiĝintaj fraŭloj direktis laŭflankajn rigardojn al la
belaj fraŭlinoj, ekopiniante ke la dimanĉa sunlumo ilin beligas eĉ pli
altagrade ol en dumsemajnaj labortagoj. Kiam la homamaso plejparte jam
atingis la antaŭpordon, la sakristiano komencis sonigi la sonorilon,
fiksrigardante la pordon de Lia Pastora Moŝto Hupero. La unua ekvido pri
la persono de la kleriko estus la signalo ke la sonorilo ĉesu funkcii.

"Sed kion bona Pastoro Hupero portas survizaĝe?" ekkriis mirege la
sakristiano.

Ĉiuj aŭdintoj tuj returniĝis kaj ekvidis la personon de S-ro Hupero,
alvenantan malrapidpaŝe kaj mediteme en la direkto al la kunvendomo.
Komunakorde ĉiuj ektremis, pli mirigite ol se fremda kleriko alvenus
anoncante sian celon senpolvigi la kusenojn de la predikejo de S-ro
Hupero.

"Ĉu vi certas ke estas nia pastoro?" demandis al la sakristiano Bonulo
Grejo.

"Sed certege estas bona S-ro Hupero," respondis la sakristiano. "Li estis
interŝanĝonta predikejojn kun Pastoro Ŝuto de Vestburgo. Tamen hieraŭ
Pastoro Ŝuto sendis mesaĝon al li pardonpetantan pri lia devo fari
funebran predikon."

Eble ŝajnas malgranda la kaŭzo de tiom da mirego. S-ro Hupero, ĝentlemana
viro de ĉirkaŭ tridek jaroj, kvankam ankoraŭ fraŭlo, estis vestita kun
deca klerika bonordo, kvazaŭ zorgema edzino amelintus lian kolumon kaj
forbrosintus la semajnan polvon de sur lia dimanĉa kompleto. Lia aspekto
elmontris ununuran mirindaĵon. Volvite ĉirkaŭ lia frunto kaj pendante
antaŭ lia vizaĝo tiel malsupre ke lia spirado ĝin tremigis, nigra vualo
kaŝis la trajtojn de S-ro Hupero. Vidite de pli proksime, ĝi ŝajnis
konsisti el du krepfaldaĵoj entute kovrantaj lian vizaĝon krom la buŝo kaj
la mentono sed verŝajne ne interrompantaj lian vidkampon, nur
malheligantaj sendube ĉiujn vivajn kaj senvivajn estaĵojn. Surportante
antaŭvizaĝe tiun mornan ombrilon, bona S-ro Hupero daŭre antaŭenpromenis,
malrapid- kaj trankvilpaŝe, iom kliniĝante, rigardante la teron, same kiel
okazas ĉe abstraktatemaj pensantoj, tamen afable kapsalutante tiujn
preĝejanojn siajn ankoraŭ atendantajn sur la antaŭkunvendoma ŝtuparo. Tiel
forte miregis tiuj lastaj tamen ke apenaŭ ili agnoskis la saluton.

"Mi ne sukcesas kredi ke la vizaĝo de bona S-ro Hupero kaŝiĝas malantaŭ
tiu krepopeco," diris la sakristiano.

"Ne plaĉas al mi la afero," murmuris maljunulino dum ŝi eniris lampaŝe la
kunvendomon. "Li sin aliigis, nur kaŝinte la vizaĝon, en hororaĵon."

"Nia pastoro freneziĝis!" ekkriis Bonulo Grejo, lin postsekvante trans la
sojlon.

Onidirado pri ia neklarigebla fenomeno jam antaŭiris S-ron Huperon en la
kunvendomon kaj estigis grandan moviĝadon inter la preĝejanoj. Nur
malmultaj sukcesis daŭre antaŭenrigardi dum la pleĵmulto preferis turni la
kapon pordodirekten. Multaj ekstariĝis kaj returniĝis duoncirkle. Pluraj
knabetoj surgrimpis la seĝojn, tiam regrimpis malsupren kun horora bruego.
Estiĝis ĝenerala maltrankvilo, susurado de virinroboj kaj subseĝa movado
de virpiedoj, multe malakordante kun tiu silenta bonordo devanta akompani
la eniron de la pastoro. Sed S-ro Hupero ŝajnis ne rimarki la perturbiĝon
de siaj samreligianoj. Li eniris kun preskaŭ sensona paŝo, klinetis la
kapon al la ambaŭflankaj sidbenkoj, riverencis preterpasante sian plej
aĝan preĝejanon, grizharan praavon sidantan sur meztraireja fotelo.
Strange estis rimarki kiel malrapide tiu respektinda viro konsciis pri
malkutimaĵo en la aspekto de sia pastoro. Li ŝajnis ne partopreni
plenkonscie la ĝeneralan miregon ĝis kiam S-ro Hupero laŭgrimpis la
ŝtuparon kaj sin elmontris en la predikejo vizaĝ--al--vizaĝe, krom pri la
nigra vualo, kun sia preĝejanaro. Tiun misteran emblemon li neniam
fortiris. Ĝi ŝanceliĝis kun lia konstantritma spirado dum li laŭtlegis la
psalmon. Ĝi pendigis sian malhelon inter li kaj la sankta paĝo dum li
deklamis la elektitajn Bibliajn eltiraĵojn. Dum li preĝis la vualo kuŝis
peze sur lia suprenlevita vizaĝo. Ĉu li celis tiun kaŝi antaŭ la timiga
Estaĵo kiun li alparolis?

Tiel forta estis la efekto estigita de tiu simpla krepopeco ke pli ol unu
malsolidnerva virino devis eliri la kunvenejon. Eblas tamen ke la
palvizaĝaj kultanoj estis preskaŭ tiel timiga vidaĵo al la pastoro kiel la
nigra vualo al ili.

S-ro Hupero konatiĝis kiel bona, sed ne energia, predikisto. Li
entreprenis survojigi siajn preĝejanojn Ĉiel-direkten pere de mildaj
konvinkaj influoj anstataŭ ilin alpeli tien pere de Sankta-Vortaj
tondraĵoj. La prediko kiun li nun deklamis distingiĝis pro la samaj stilaj
kaj manieraj trajtoj kiel la kutimaj ekzemploj de lia predikeja oratorado.
Tamen estis io, ĉu en la sentemeco de la diskurso mem, ĉu en la imago de
la aŭskultantoj, kiu faris ĝin la plej potenca parolado kiun ili iam aŭdis
eliri la pastorajn lipojn. Tinkturetis ĝin, iom pli malhele ol kutime, la
milda malĝojo de la temperamento de S-ro Hupero. La temo pritraktis
sekretan pekadon kaj tiujn malfeliĉajn misterojn kiujn ni kaŝas al niaj
plej proksimaj kaj plej karaj kunvivantoj kaj kiujn plaĉas al ni kaŝi al
nia propra konscio, eĉ forgesante ke la Ĉioscianto scipovas ilin malkovri.
Li kvazaŭ spirprovizis siajn vortojn per subtila potenco. Ĉiu aŭskultanto,
la plej senkulpa knabino, la plej malmolkora viro, opiniis ke la
predikanto alvenis ilin ŝtelpaŝe, malantaŭ sia terura vualo, kaj malkovris
ilian hamstritan provizon da korpa aŭ mensa pekado. Multaj etendis
surbruste siajn interfalditajn manojn. La dirado de S-ro Hupero ampleksis
nenion teruran. Almenaŭ, enestis ĝin nenia perforto. Tamen, reage al ĉiu
vibrosono de lia malĝoja voĉo, la aŭskultantoj ektremetis. Ilian miron
akompanis senpeta patoso. Tiel forte la aŭskultantoj sentis malkutiman
econ ekaktiviĝi en sia pastoro ke ili sopiris al ventospireto povonta
flankenblovi la vualon, preskaŭ kredante ke ĉi-malantaŭe malkovriĝos
nekonata vizaĝo, kvankam formo, gesto kaj voĉo apartenas al S-ro Hupero.

Je la fino de la Di-servo la preĝejanoj eliris haste kaj kun maldeca
senordo, avide dezirante transsciigi sian ĝis tiam briditan miron,
sentante malpeziĝi siajn spiritojn en la tuja momento post kiam ili ne plu
vidis la nigran vualon. Iuj kuniĝis en malgrandaj cirkloj, sin premante
unu kontraŭ la alian, samtempe ke kunkapiĝe iliaj buŝoj vigle flustradis.
Aliaj hejmeniris solapersone, envolvite en silenta meditado. Ceteraj
parolis laŭte, profanante la Sabatan tagon per pompa ridado. Kelkaj
ŝancelis siajn saĝemajn kapojn, sugestante apartan scipovon penetri la
misteron. Unu-du el ili asertis ke nepre ne temas pri mistero sed pri la
okuloj de S-ro Hupero, bezonantaj ŝirmilon pro malbona vidkapablo
okazigita per la uzado de noktomeza lampo. Post iom da tempo elvenis ankaŭ
bona S-ro Hupero, malantaŭ sia preĝejanaro. Turnante sian vualitan vizaĝon
de unu grupo al alia, li elmontris taŭgan respekton al la grizharuloj,
salutis la mezaĝulojn kun bonkora digno kiel amiko kaj spirita gvidanto,
agnoskis la junulojn kun miksaĵo da aŭtoritato kaj amo, kuŝigis la manojn
sur la kapojn de la infanoj por ilin beni. Tiel li kutimis agi ĉiam en la
Sabata tago. Strangaj kaj konsternitaj rigardoj rekompencis lian
ĝentilecon. Neniu, kontraŭe al pasintokaze, deziris sin honorigi
kunpromenante ĉeflanke de la pastoro. Maljuna bienulo Saŭndero, sendube
pro hazarda memorpaneo, forgesis inviti S-ron Huperon al sia tablo kie
antaŭe la estimata kleriko kutimis beni la manĝon preskaŭ ĉiun dimanĉon
ekde sia postenigo ĉe la preĝejo. Li revenis tial al la pastordomo kie,
malfermante la pordon, li turnis la kapon en la direkto al la preĝejanoj,
kiuj ĉiuj lin fiksrigardis. Malĝoja rideto briletis malklare de malantaŭ
la vualo, flagretis ĉirkaŭ lia buŝo, glimetis dum li malaperis.

"Kiel strange," diris virino, "ke simpla nigra vualo, samspeca kiel virina
ĉapelvualo, povus sur la vizaĝo de S-ro Hupero fariĝi tia teruraĵo!"

"Io certe malbonfartas en la menso de S-ro Hupero," asertis ŝia edzo, la
vilaĝa kuracisto. Sed la plej stranga trajto de la afero estas la efekto
kiun estigas tiu kaprico eĉ ĉe seriozmensulo kiel mi. La nigra vualo,
kvankam ĝi kovras nur la pastoran vizaĝon, trudas sian influon al lia tuta
persono kaj fantomaspektigas lin de kapo al piedo. Ĉu vi ne spertas la
saman senton?"

"Verfakte, jes!" respondis la virino. "Kaj mi ja ne konsentus soliĝi kun
li interŝanĝe de la tuta mondo. Mi scivolas ĉu li ne timas soliĝi kun si
mem?"

"Viroj foje tielas," diris ŝia edzo.

La posttagmeza Di-servo okazis en similaj cirkonstancoj. Je ties fino
sonorilo anoncis la funebran ceremonion de juna virino. La parencoj kaj
amikoj jam kuniĝis en la domo kaj la malpli intimaj konatoj staris disloke
antaŭ la pordo, priparolante la bonajn kvalitojn de la mortinto, kiam
interrompis ilian paroladon la apero de S-ro Hupero, daŭre kovrata de sia
nigra vualo, kiu tamen estis nun konvena emblemo. La kleriko enpaŝis la
ĉambron kie elmontriĝis la kadavro kaj antaŭenkliniĝis super la ĉerko,
dironte lastan adiaŭon al sia forpasinta preĝejano. Dum li kliniĝis, la
vualo pendis vertikallinie ekde lia frunto, rezulte de kio, se ŝiaj
palpebroj ne jam ĝisĉiameterne fermiĝis, eble la morta fraŭlino povintus
vidi lian vizaĝon. Ĉu S-ro Hupero antaŭtimis ŝian rigardon kaj pro tio
ekretenis hastamane la nigran vualon? Preĝejanino spektinta la intervjuon
inter mortinto kaj vivanto ne hezitis aserti ke, en la momento kiam la
klerikaj trajtoj malkovriĝis, la kadavro iom tremetis, susurigante la
mortotukon kaj muslinan ĉapon, kvankam la vizaĝo konservis la trankvilon
de la morto. Superŝtica maljunulino estis la sola persono vidinta tiun
fenomenon. Post la ĉerkovizito S-ro Hupero enpaŝis la ĉambron de la
lamentantoj, kaj de tie aliris la ŝtuparsupron por tie eldiri la funebran
preĝon. Tenervorta kaj korafekcia preĝo ĝi estis, plena je malĝojo, tamen
tiel saturite de ĉielaj esperoj ke muziko de paradiza harpo, tanĝita far
fingroj de mortintoj, ŝajnis aŭdiĝeti inter la plej malfeliĉaj eldirtonoj
de la pastoro. La aŭskultantaro tremis, kvankam ili komprenis lin nur
malklare kiam li preĝis ke ili kaj li mem kaj la tuta homaro estu pretaj,
same kiel li certis ke la mortinta junulino jam pretis, por tiu timiga
horo iun tagon forkaptonta la vualon de antaŭ iliaj vizaĝoj. La
ĉerkoportantoj eliris pezpaŝe kaj la lamentantoj postsekvis, malĝojigante
la tutan straton, mezvoje inter la antaŭenirinta mortinto kaj S-ro Hupero,
postveninta kun lia nigra vualo.

"Kial vi malantaŭenrigardas?" diris promenanto al sia kunpromenanto.

"Mi fantaziis," ŝi respondis, "ke la pastoro kaj la animo de la fraŭlino
kuniras man-en-mane."

"Ankaŭ mi, kaj en la sama momento," diris la alia.

Tiun nokton la plej belaspekta homparo de vilaĝo Milfordo estis
geedziĝonta. Kvankam taksite kiel melankoliulo, S-ro Hupero estigis por
tiaj okazoj serenan feliĉon ofte instigantan simpatian rideton ĉe la
kunfestantoj kiuj malaprobintus pli viglan ĝojegon liaflankan. Nenia
kvalito de lia karaktero pli alte amigis lin ol tiu. La gastaro atendis
malpacience lian alvenon, esperante ke nun jam disipiĝis la stranga miro
amasigita ĉirkaŭ li dum la tago. Ne rezultis tiaĵo tamen. Kiam S-ro Hupero
alvenis la unua vidaĵo kiun ilia rigardo surfalis estis la sama, horora,
nigra vualo jam antaŭe des pli malĝojiginta la funebran ceremonion kaj nun
aŭguranta por la geedziĝo nur malbonfarton. Tia estis ĝia tuja efekto sur
la gastojn ke ŝajnis malheligi la lumon de la kandeloj nubo elruliĝinta
krepuskamaniere de malantaŭ la nigra krepo. La geedziĝparo ekstariĝis
antaŭ la pastoro. Sed la malvarmaj fingroj de la novedzino tremetis en la
tremanta mano de la novedzo. Pro ŝia mortaspekta palo la gastoj
ĉirkaŭflustre hipotezis ke eliris sian tombon por edziniĝi la fraŭlino
entombigita antaŭ kelkaj horoj. Se iam alia geedziĝrito tiel mornis, estis
devige tiu fama ceremonio kies festosonorilo ŝanĝiĝis en mortoanoncilon.
Post finevoluigi la ceremonion, S-ro Hupero lipenlevis glason da vino kaj
voĉe deziris feliĉon al la novgeedzoj kun sinsekvo da milde amuzaj
eldiraĵoj devontaj heligi la mienojn de la gastoj, kvazaŭ per gajeta
fajreja lumeto. En tiu momento, ekvidinte sian figuron en la spegulo, la
pastoro sentis en sia spirito la saman hororon per kiu la nigra vualo jam
superverŝis ĉiujn aliajn gastojn. Lia korpo tremetaĉis, liaj lipoj
blankiĝis, li terendisverŝis la ankoraŭ ne gustumitan vinon kaj forkuris
en la malhelon. Ankaŭ Tero surportis propran Nigran Vualon.

La sekvintan tagon la tuta vilaĝo Milfordo priparolis preskaŭ nenion krom
la nigra vualo de Pastoro Hupero. Tio, kaj la mistero kaŝata malantaŭ ĝi,
disponigis diskutadtemon al konatoj renkontiĝantaj sur la strato kaj al
dommastrinoj interklaĉantaj tra siaj malfermitaj fenestroj. Ĝi estis la
unua novaĵo kiun la drinkejestro anoncis al siaj klientoj. La geknaboj
pribabiladis ĝin survoje al la lernejo. Iu imitema impertinentuleto kovris
la vizaĝon per malnova nigra naztuko kaj tiel timigis siajn kunludantojn
ke li timigis ankaŭ sin ĝis preskaŭa freneziĝo fontinta el lia ŝercemeco.

Mirinde estis ke el ĉiuj klaĉemuloj kaj malrespektemuloj de la paroĥo
neniu kuraĝis starigi al S-ro Hupero la simplan demandon, kial li tiel
agas? Antaŭe, kiam ajn estiĝis inter la preĝejanoj la plej eta okazo
starigi tiajn demandojn, neniam konsilantoj mankis kaj neniam li
malkonsentis konduti laŭ iliaj juĝoj. Se iam li eraretis, tio okazis pro
tiel doloriga grado da malmemfido ke eĉ la plej mildavorta malaprobo lin
igis konsideri la koncernan sengravaĵon kiel krimon. Tamen, kvankam bone
konante tiun komplezan debilecon, nenia aparta paroĥano elektis pritrakti
la nigran vualon kiel temon por amika protestado. Estis sento de timego,
nek malkaŝe agnoskita nek zorge kaŝita, kiu instigis ĉiun respondecigi
ĉiun alian ĝis tiam kiam finfine necesis sendi al S-ro Hupero preĝejan
delegacion devigitan pridiskuti la misteron kun li antaŭ ol ĝi
ekskandaliĝu. Neniam ambasadularo tiel malbone plenumis siajn devojn. La
pastoro ilin akceptis kun amika ĝentileco, sed silentiĝis post kiam ili
sidiĝis, lasante entute al siaj vizitantoj la ŝarĝon anonci sian gravan
celon. La temo, ni rajtas supozi, sufiĉe evidentis. Jen estis la nigra
vualo ĉirkaŭiranta la frunton de S-ro Hupero kaj kaŝanta ĉiun vizaĝtrajton
super lia trankvila buŝo sur kiu fojfoje ili sukcesis percepti la brileton
de malĝoja rideto. Tamen la krepopeco, laŭ ilia imago, ŝajnis antaŭpendi
lian koron, simbolo pri timiga sekreto inter li kaj ili. Se la vualo
flankenĵetiĝus, eble ili ĝin priparolus libere, sed ne antaŭ tio. Tial ili
sidis dum longa tempo, sen paroli, konfuzite, kaj forturniĝante
maltrankvile el la perceptokampo de S-ro Hupero, kies okuloj ŝajnis, laŭ
ilia supozo, fiksiĝi sur ili kun nevidebla rigardo. Finfine la deputitoj
revenis embarasite ĉe siaj elektintoj, juĝante la aferon tro grava por ke
ĝin pritraktu reprezentantaro malpli altranga ol ĉiupreĝeja konsilio, aŭ
eĉ eble, laŭbezone, ĝenerala sinodo.

Estis en la vilaĝo tamen unu persono kiun ne trafis la miro trudita al
ĉiuj aliaj far la nigra vualo. Kiam la deputitoj revenis sen klarigo aŭ eĉ
sen esti kuraĝinta peti klarigon, ŝi, kun la trankvila energio de sia
karaktero, decidiĝis forpeli la strangan nubon ŝajnantan amasiĝi ĉirkaŭ
S-ro Hupero en ĉiu momento pli malhele ol antaŭe. Kiel lia promesita
edzino ŝi rajtis ekscii kion kaŝas la nigra vualo. Okaze de la unua vizito
de la pastoro tial ŝi malfermis la temon kun senpera simpleco kiu
plifaciligis la taskon kaj por li kaj por ŝi. Post kiam li sidiĝis, ŝi
fiksis sian rigardon konstante sur la vualon sed neniel perceptis en ĝi la
timigan malĝojon tiom miregigintan la preĝejanaron. Ĝi estis ordinara
duobla krepfaldaĵo pendanta ekde lia frunto ĝis la buŝo kaj iom moviĝanta
laŭ lia spiradritmo.

"Ne," ŝi diris plenvoĉe kaj ridetante, "enestas tiun krepopecon nenio
terura, krom tio ke ĝi kaŝas vizaĝon kiun ĉiam plaĉas al mi rigardi. Venu,
bonsinjoro, permesu ke la suno ekbrilu de malantaŭ la nubo. Unue, formetu
vian nigran vualon. Tiam diru al mi kial vi ĝin surmetis."

La rideto de S-ro Hupero briletis malklare.

"Alvenos la horo," li diris, "kiam ĉiuj ni forĵetos niajn vualojn. Bonvolu
ne malaprobu, tre kara amikino, ke ĝis tiam mi daŭre surportu tiun-ĉi
krepopecon."

"Ankaŭ viaj vortoj konsistigas misteron" respondis la juna fraŭlino.
"Almenaŭ formetu la vualon de antaŭ ili."

"Elizabeto, tion mi faros," li diris, "ĝis la limo rajtigita de mia ĵuro.
Eksciu, tial, ke ĉi-tiu vualo estas signo kaj simbolo, kaj estas mia devo
ĝin surporti ĉiam, kaj en helo kaj en malhelo, kaj en soleco kaj antaŭ la
rigardo de homamasoj, kaj kun fremduloj kaj kun konataj geamikoj. Nenia
vivanta okulo vidos ĝin fortiriĝi. Necesas ke tiu-ĉi morna ŝirmilo
apartigu min disde la mondo. Eĉ vi, Elizabeto, neniam rajtos eniri
malantaŭ ĝi."

"Kiu malfeliĉiga aflikto surfalis vin," ŝi petis serioze, "por ke vi tial
ĝis ĉiam malheligu viajn okulojn?"

"Se ĝi estas simbolo pri lamentado," respondis S-ro Hupero, "mi havas,
sendube same kiel la plejmulto el homoj, malĝojojn sufiĉe malhelajn por
rajtigi ke nigra vualo reprezentu ilin."

"Sed kio okazos se la mondo ne konsentos kredi ke viaj malĝojoj devenas el
senkulpa fonto?" insistis Elizabeto. "Kvankam vi estas amata kaj
respektata, povus estiĝi oniflustraĵoj proponantaj ke vi kaŝas vian
vizaĝon pro konscio pri sekreta pekado. Honore al via sankta posteno,
forigu tian skandalaĵon!"

Siaj vangoj ruĝiĝis dum ŝi aludis la naturon de la onidiraĵoj jam
ĉirkaŭirantaj en la vilaĝo. Sed la mildeco de S-ro Hupero ne lin forlasis.
Li eĉ ridetis denoveĝi estis tiu sama malfeliĉa rideto havanta ĉiam la
aspekton de malklara lumbrileto elvenanta la malantaŭvualan malhelon.

"Se mi kaŝas la vizaĝon pro malĝojo, estas sufiĉa kaŭzo," li respondis
simplamaniere. "Kaj se mi ĝin kaŝas pro sekreta peko, kiu homo ne povus
agi same?"

Kaj per tiu milda sed nesuperebla obstino li rezistis al ĉiuj petegoj
ŝiaj. Longan tempon Elizabeto sidis senparole. Dum kelkaj momentoj ŝi
ŝajnis perdiĝi en meditado, konsiderante verŝajne kiujn novajn rimedojn
necesas utiligi por eltiri sian fianĉon el tiel malhela fantazio kiu, se
ĝi ne havis alian signifon, estis eble simptomo pri mensa malsano. Kvankam
ŝi disponis pri pli stabila karaktero ol li, larmoj malsuprenruliĝis laŭ
ŝiaj vangoj. Sed subite, preskaŭ tujege, nova sento anstataŭis ŝian
malĝojon. Dum ŝiaj okuloj fiksrigardis senpercepte la nigran vualon, eke,
kiel krepusko pleniginta sen antaŭanonco la aeron, ĝiaj teruroj
ĉirkaŭfalis ŝin. Ŝi stariĝis kaj sin postenigis, tremante, antaŭ li.

"Kaj tial ĉu finfine vi sentas tion?" li diris funebre.

Ŝi respondis nenion sed kovris la okulojn permane kaj forturniĝis por
eliri la ĉambron. Li antaŭenhastis kaj mankaptis ŝian brakon.

"Pacienciĝu pri mi, Elizabeto!" li ekkriis arde. "Ne forlasu min, kvankam
laŭnecese ĉi-tiu vualo nin apartigu tie-ĉi surtere. Estu mia kaj de nun
antaŭen estos nenia vualo sur mia vizaĝo, nenia malhelo inter niaj animoj!
Ĝi estas nur dumviva, ne dumeterneca vualo! Ho! vi neniel scias kiel
soleca mi estas, kaj kiel timema, estante sola malantaŭ mia nigra vualo.
Ne forlasu min por ĉiam en ĉi-tiu mizera malhelo!"

"Levu nur unu fojon la vualon kaj enrigardu mian vizaĝon," diris ŝi.

"Neniam! Tio ne povas okazi!" respondis S-ro Hupero.

"Tial adiaŭ!" diris Elizabeto.

Ŝi eligis sian brakon de sub lia alpreno kaj malrapide foriris, paŭzante
ĉe la pordo por estigi ununuran, longan, tremantan rigardon ŝajnantan
preskaŭ penetri la misteron de la nigra vualo. Sed, malgraŭ sia malĝojo,
S-ro Hupero ridetis, pensante ke, eĉ se la hororoj tiel ombre reflektataj
de la vualo ne povis ne kontraŭstarigi en profunda malhelo du el la plej
karemaj geamantoj, apartigis lin disde nepra feliĉo nur materiala emblemo.

Ekde tiu momento neniu entreprenis forigi la nigran vualon de S-ro Hupero
nek ekscii, per senpera peto, la sekreton laŭsupoze kaŝatan de ĝi. Homoj
pretendantaj superi popolajn antaŭjuĝojn ĝin konsideris kiel nur unu el
tiuj malkomunaj emoj ofte miksiĝintaj inter la seriozaj agoj de viroj alie
bonsencaj kaj ilin tinkturetintaj ĉiujn per sia aparta speco de frenezio.
La popolamaso tamen juĝis S-ron Huperon preterripara ĝenanto. Li ne
sukcesis promenadi laŭstrate kun iu ajn mensa trankvilo tiom li konsciis
ke afablaj kaj timidaj homoj flankenturniĝos por lin eviti dum alihumoraj
homoj sin devigos sin ĵeti obstaklocele sur lian vojon. La malafableco de
tiuj lastaj necesigis ke li rezignu pri sia kutima krepuskohora piedirado
al la tombejo, ĉar kiam li sin apogis penseme sur la enirpordegon, ĉiam de
malantaŭ la tomboŝtonoj vizaĝoj spione rigardetis lian nigran vualon.
Ĉirkaŭiris onidiraĵa fablaĵo laŭ kiu alpelis lin tien la fiksrigardoj de
la mortintoj. Malĝojigis lin ĝisfunde de lia bonvola koro observi kiel la
infanoj forfuĝis antaŭ lia alveno, interrompante siajn plej gajajn ludojn
eĉ kiam lia melankolia figuro ekvidiĝis ankoraŭ fordistance. Ilia
instinkta timego sentigis al li pli forte ol iu ajn alia kialo tion ke
prelernatura hororo interteksiĝis kun la fadenoj de la nigra krepo.
Verdire, laŭ ĝenerala publika raportado, lia propra antipatio pri la vualo
estis tiel granda ke li neniam volonte pasis antaŭ spegulo nek kliniĝis
por trinki el trankvilsurfaca fonto por ke en ties paca sino li ne sin
ektimigu. Tia konduto kredindigis la flustradiraĵojn laŭ kiuj la
konscienco de S-ro Hupero lin torturas pro iu granda krimo tro horora por
ke li entute kaŝu ĝin aŭ ĝin aludu alie ol malklare. Tial, de malantaŭ la
nigra vualo, nubo ruliĝis en la helan sunbrilon, dubasencaĵo pri peko aŭ
malĝojo kiu ĉirkaŭvolvis la kompatindan pastoron kaj malhelpis ke amo aŭ
kompato iam lin atingu. Oni diris ke fantomo kaj demono kunagis kun li
tie. Kun internaj tremegoj kaj eksteraj teruroj li piediradis
seninterrompe en ĝia ombro, palpserĉante malhele en sia animo aŭ spektante
ekster si tra tiu perilo kiu malĝojigis la tutan mondon. Eĉ la senleĝa
vento, laŭ onikredado, respektis lian timigan sekreton kaj neniam
flankenblovetis la vualon. Tamen bonhomo S-ro Hupero daŭre ridetis
malfeliĉe al la palaj vizaĝoj de la mondeca homamaso dum li preterpasis.

Inter ĉiuj siaj malbonaj influoj, la nigra vualo estigis tiun solan bonan
rezulton: ĝi faris el ties portanto ege efika pastoro. Pere de sia mistera
emblemo--ĉar ne estis alia ŝajna kaŭzo--li fariĝis ege potenca viro super
animoj angorantaj pro peko. Liaj konvertitoj ĉiam lin estimis kun aparta
timego sia, afirmante, kvankam nur figure, ke, antaŭ ol li kondukis ilin
al ĉiela lumo ili eniris ĉe li malantaŭ la nigra vualo. Efektive, ĝia
malhelo scipovigis lin kompati ĉiujn senlumajn tendencojn. Morantaj
pekintoj alvokis laŭtvoĉe S-ron Huperon kaj malkonsentis finspiradi ĝis
kiam li alvenis, malgraŭ tio ke kiam li antaŭenkliniĝis por flustri
konsolaĵojn, ili ektremegis pro la vualita vizaĝo tiel intime
alproksimiĝinta ilian. Tiaj estis la teruroj de la nigra vualo eĉ kiam la
morto nudigis lian vizaĝon. Havante nur la malutilan celon rigardi lian
figuron, ĉar estis malpermisite ekvidi lian vizaĝon, fremduloj vojaĝis
longajn distancojn por partopreni en la Di-servoj de la preĝejo. Sed
multaj ne sukcesis forlasi la kunvendomon sen antaŭe ektremegi! Foje, dum
la estrado de Guberniestro Belĉero, la instancoj invitis S-ron Huperon
deklami la elektopredikon. Kovrite de sia nigra vualo, li staris antaŭ la
ĉefadministristo, la konsilio, kaj la reprezentantoj kaj estigis tiel
profundan efekton ke poste la leĝproponojn de tiu jaro karakterizis la
tuta malĝojo kaj la plena pieco de nia plej frua prapatra rego.

Tiumaniere S-ro Hupero pasigis longan vivon; senriproĉa pri siaj eksteraj
agoj, tamen envolvita en mornaj suspektoj; afabla kaj amema, tamen ne
amata kaj iom timata; homo staranta aparte disde aliaj homoj, evitata kiam
tiuj estas bonsanaj kaj feliĉaj, sed ĉiam alvokata por tiujn helpi en
horoj de morta angoro. Dum la jaroj daŭre forpasis, fatigante siajn neĝojn
sur lian zibelkoloran vualon, li akiris kromnomon inter ĉiuj Nov-Angliaj
preĝejoj kiuj komunakorde lin nomumis Patro Hupero. Preskaŭ ĉiuj
komencepokaj preĝejanoj liaj, estante jam mezaĝaj kiam li alvenis, nun
delonge forpasis, forbalaite okaze de funebraj ceremonioj siaj. Unuan
preĝejanaron li havis en la preĝejo, duan pli homabundan en la preĝeja
tombejo. Kaj nun, laborinte tiel malfruhore en la vesperon de sia vivo,
kaj plenuminte sian laboron tiel altkvalite, bona Patro Hupero nun
ekrajtis mallaciĝi.

Pluraj homoj videblis en la ombrita kandellumo de la mortoĉambro de la
maljuna kleriko. Samsangajn parencojn li ne havis. Tamen ĉeestis la
eventon la dece serioza, kvankam senemocia, kuracisto, dezirante nur
mildigi la lastajn dolorojn de la paciento kiun li ne scipovis savi. Ankaŭ
spektadis la scenon la diakonoj kaj ceteraj eminente piaj anoj de la
preĝejo. Aldone videblis Lia Pastora Sinjora Moŝto Klarko, de
Okcident-Vilaĝo, juna kaj fervora religiulo haste alrajdinte tien por
preĝi apud la lito de la moranta predikisto. Partoprenis en la afero ankaŭ
la flegistino, nenia komerce dungita servanto pri morto, sed virino kies
trankvila kareco jam de longe daŭris en sekreteco, en soleco, meze de la
malvarmo de multaĝo, kaj ne pereus eĉ en la mortohoro. Kiu ajn alia?
Elizabeto! Kaj tie kuŝis sur la mortokuseno la jararblanka kapo de bona
Patro Hupero, kun la nigra vualo ankoraŭ volvita ĉirkaŭ lia frunto kaj
etendiĝanta malsupren sur lia vizaĝo, kie ĝin movetis ĉiu laŭvice pli
malfacila anhelo de lia febla spirado. Dum lia tuta vivo tiu krepopeco
pendis inter li kaj la mondo. Ĝi lin apartigis disde feliĉiga frateco kaj
virina amo kaj lin retenis en tiu plej malĝoja el ĉiuj malliberejoj, lia
propra koro. Kaj ankoraŭ ĝi kuŝis sur lia vizaĝo, kvazaŭ por pliprofundigi
la malhelon de lia senluma ĉambro kaj lin ombradi kontraŭ la sunbrilo de
eterneco.

Ekde iom de tempo lia menso konfuziĝis, ŝvebante dubeme inter pasinteco
kaj nuntempo kaj, intervale, antaŭenpaŝetante, kvazaŭ anticipe, en la
malklarecon de la venonta mondo. Okazis febraj krizoj lin ĵetantaj de
flanko al flanko kaj eroziantaj la malmulton da forto restanta al li. Sed
en siaj plej konvulsiaj baraktoj, kaj en la plej fantaziaj kapricoj de sia
intelekto, kiam nenia alia pensado konservis sian sobran influon, li daŭre
kaj ege priatentis la nigran vualon por ke ĝi ne flankenglitu. Eĉ se lia
mistifikita animo povintus forgesi, apud lia kuseno sidis fidela virino
kiu konsentintus rekovri, kun forturnita rigardo, tiun multaĝan vizaĝon
lastan fojon viditan de ŝi en la beleco de plenvireco. Finfine la
mortofrapita maljunulo kuŝis trankvile en la torporo de mensa kaj korpa
ellaciĝo, kun neperceptebla pulsobatado kaj spirado kiu ade malfortiĝis
escepte kiam longa, profunda kaj malkonstanta enspiro ŝajnis antaŭanonci
la forflugon de lia spirito.

La pastoro de Okcident-Vilaĝo alproksimiĝis la litrandon.

"Estimata Patro Hupero," li diris, "alvenas la momento de via ekliberiĝo.
Ĉu vi pretas por la formeto de la vualo kiu apartigas tempon disde
eterneco?"

Patro Hupero respondis unue nur per febla kapmoviĝo. Tiam, eble timante ke
oni malcertu pri lia voldiraĵo, li penadis paroli.

"Jes ja," li diris en malfortaj akcentoj, "mia laca animo atendas pacience
ke tiu vualo estu forlevita."

"Kaj ĉu decas," reparolis Pastoro Klarko, "ke viro tiel preĝema, tiel
senkulpe ekzempla, sanktaga kaj sanktapensa laŭ la juĝkapablo de ordinaraj
homoj, ĉu decas ke preĝeja patro postlasu sur sia memoro ombron ŝajnantan
nigrigi tiel puran vivon? Mi petegas, kara estimata frato mia, ne permesu
okazi tion. Bonvolu lasi vian triumfan aspekton ĝojigi nin dum vi iras al
via rekompenco. Antaŭ ol suprenleviĝu la eterneco-vualo, lasu min
flankenĵeti de sur via vizaĝo tiun nigran surteran vualon!"

Kaj tiel parolinte, Pastoro Sinjoro Klarko antaŭenkliniĝis por malkaŝi la
misteron de tiom da jaroj. Tamen, aplikante subitan energion mirigantan
ĉiujn spektantojn, Patro Hupero eligis la manojn fulmrapide de sub la
littukoj kaj premis ilin forte sur la nigran vualon, pretega lukti se la
pastoro de Okcidenta-Vilaĝo bonvolus kontraŭstari moranton.

"Neniam!" ekkriis la vualita kleriko. "Surtere, neniam!"

"Malhela maljunulo," responde ekkriis la timigita pastoro, "ŝarĝite per
kiu horora peko via animo nun supreniras al sia finjuĝo?"

La spirado de Patro Hupero ekpulsegis. Ĝi klakadegis en lia gorĝo. Per
titana klopodo tamen, antaŭenŝovante la manojn grandageste, li kaptoprenis
la vivon, retenis ĝin ĝis povi paroli. Li eĉ eksidiĝis rektaspine sur la
lito kaj tie restis en la ĉirkaŭantaj brakoj de la morto, dum la nigra
vualo malsuprenpendis, terura en tiu lasta momento, meze de la kunigitaj
hororoj de lia kompleta vivotempo. Tamen la febla, malĝoja rideto, jam
antaŭe tiel ofte vidite tie, ŝajnis nun ekbrileti el sia malklareco kaj
lanti sur la lipoj de Patro Hupero.

"Kial vi tremas nur antaŭ mi?" li ekkriis, turnante la vualitan vizaĝon
laŭ la cirklo da palvizaĝaj spektantoj. "Tremu ankaŭ unu antaŭ la alia! Ĉu
viroj evitis min kaj virinoj min malkompatis kaj infanoj kriegis kaj
forfuĝis nur pro mia nigra vualo? Kio, se ne la mistero kiun ĝi malklare
simbolas, tiel hororigis tiun krepopecon? Kiam la amiko malkovros sian
plej internan koron al sia amiko; la amanto al sia plej kara amantino;
kiam la homaro ne vane forkaŭros antaŭ la rigardo de sia Kreinto,
abomeninde hamstriante la sekreton de sia peko; tiam taksu min monstro pro
la simbolo sub kiu mi vivis kaj mortas. Mi ĉirkaŭrigardas kaj jen! sur ĉiu
vizaĝo estas Nigra Vualo!"

Dum liaj aŭskultantoj forkaŭris unu disde la alia pro reciproka timego,
Patro Hupero falis malantaŭen sur sian kusenon, vualita kadavro sur kies
lipoj lantis febla rideto. Ili kuŝigis lin, ankoraŭ vualitan, en lian
ĉerkon kaj lin alportis, vualitan kadavron, al la tombejo. Jam de multaj
jaroj herbo kreskas kaj velkas sur tiu tombo. Musko superkreskas la
tomboŝtonon, la vizaĝo de S-ro Hupero jam de longa tempo estas polvo. Sed
daŭre hororigas la pensado ke ĝi polviĝis sub la Nigra Vualo.



JUNA BONULO BRAŬNO


Juna Bonulo Braŭno eldomiĝis en la straton de vilaĝo Salemo ĉirkaŭ la
krepuska horo. Tamen li paŭzis, post transiri la sojlon, kaj turnis la
kapon malantaŭen por interŝanĝi ĝisrevidan kison kun sia juna edzino. Kaj
Fidulino, kiel tiulasta taŭge nomiĝis, eligis sian belan kapon en la
straton, lasante la venton ludi en la rozkoloraj rubandoj de ŝia ĉapo dum
ŝi alvokis Bonulon Braŭnon.

"Karega karulo," ŝi flustris, mallaŭte kaj iom malĝoje, kiam ŝiaj lipoj
alproksimiĝis lian orelon, "mi petegas ke vi prokrastu vian vojaĝon ĝis la
leviĝo de la suno kaj dormu hodiaŭnokte en via propra lito. Virinon solan
tiel ĝenas sonĝoj kaj pensadoj ke foje ŝi timas eĉ sin. Bonvolu lanti kun
mi ĉi-nokte, kara edzo, el ĉiuj noktoj de la jaro."

"Mia amo kaj mia fido," respondis juna Bonulo Braŭno, "el ĉiuj noktoj de
la jaro ĉi-tiun nokton mi devas lanti for de vi. Mian vojaĝon, kiel vi ĝin
nomas, foriran kaj revenan, mi devas plenumi inter la nuna horo kaj la
sunleviĝo. Ho, mia dolĉa, bela edzino de nur tri monatoj, ĉu vi povas jam
dubi pri mi?"

"Tial Dio benu vin!" diris Fidulino kun la rozkoloraj rubandoj. "Kaj vi
trovu ĉion en bonfarta stato kiam vi revenos!"

"Tiel estu!" ekkriis Bonulo Braŭno. "Recitu viajn preĝojn, kara Fidulino,
kaj enlitiĝu je la krepusko. Tiel nenia ĝeno vin atingos."

Tial ili disapartiĝis kaj la junulo sekvis sian vojon ĝis kiam, preta
ĉirkaŭiri la angulon de la kunvendomo, li rigardis malantaŭen kaj vidis la
kapon de Fidulino, lin daŭre postspektanta kun malĝoja mieno, malgraŭ la
rozkoloraj rubandoj.

"Kompatinda Fidulineto," li pensis, ĉar lia koro suferis. "Kia mizerulo mi
estas, postlasante ŝin por entrepreni tian taskon! Aldone, ŝi parolas pri
sonĝoj. Ŝajnis al mi, dum ŝi parolis, ke ĝeno elmontriĝis en ŝia vizaĝo,
kvazaŭ sonĝo jam avertis ŝin pri kiuspeca laboro mi devas plenumi
ĉi-nokte. Sed ne, ne. Mortigus ŝin ekpensi pri tio. Nu, ŝi estas benita
surtera anĝelino kaj post tiu-ĉi ununura nokto mi alkroĉiĝos al ŝiaj jupoj
kaj ŝin postsekvos ĝis Paradizo."

Farinte tiun bonegan promeson pri la estonteco, Bonulo Braŭno kredis rajti
pli rapide aliri sian nunan malican celon. Li laŭiris mornan vojeton
malheligatan de la plej malĝojigaj arboj de la arbaro kiuj apenaŭ
apartiĝis por lasi eniri la mallarĝan vojeton kaj tiam tuj poste
refermiĝis. Ĉio estis kiel eble plej soleca. Kaj ĉiam enestas tian solecon
tiu strangeco: ke la vojaĝanto malcertas kiu povas kaŭri en kaŝejo
malantaŭ la sennombraj trunkoj aŭ inter la dikaj superpendantaj branĉoj.
Tial eblas ke, estigante solecajn paŝojn, la vojaĝanto povas tamen trapasi
nevidatan homamason.

"Eble diabla Indiano staras en posteno malantaŭ ĉiu arbo," diris al si
Bonulo Braŭno. Kaj li rigardetis timeme malantaŭen, aldondirante: "Kion mi
faru se la diablo mem starus ĉe mia kubuto?"

Dum lia kapo malantaŭen turniĝis li preterpasis vojokurbiĝon. Kiam li
rigardis denove antaŭen li ekvidis virfiguron, surportantan seriozan kaj
decan vestaĵaron, sidantan ĉebaze de maljuna arbo. La viro stariĝis en la
momento de la alveno de Bonulo Braŭno kaj antaŭenpromenis apud li.

"Vi malfruas, Bonulo Braŭno," li diris. "La horloĝo de malnova Sud-Preĝejo
jam sonoradis dum mi trairis Bostonon kaj tio okazis antaŭ dek kvin plenaj
minutoj."

"Fidulino iom retenis min," respondis la juna viro kun voĉo kiu tremetis
pro la subita, kvankam ne entute neatendita, apero de lia kuniranto.

Krepusko nun regis profunde la arbaron kaj plej profunde tiun parton tra
kiu vojaĝis la du homoj. Laŭ ĉiuj videblaj indicoj la dua vojaĝanto estis
eble kvindekjara, apartenis ŝajne al la sama socia rango kiel Bonulo
Braŭno, eĉ multe similis lin, kvankam eble pli pri mieno ol pri vizaĝa
strukturo. Malgraŭ tio, observanto povintus supozi ilin patro kaj filo.
Tamen, kvankam la pli aĝa vestiĝis tiel simple kiel la pli juna, kaj
kondutis tiel simple, li havis nepriskribeblan aspekton de mondokonanto ne
devanta embarasiĝi ĉe la manĝtablo de la provincestro aŭ la kortego de
Reĝo Vilhelmo, se liaj aferoj lin tien alvenigus. La sola elstaraĵo de lia
persono rajtanta nomiĝi mirinda estis promenadbastono aspektanta kiel
granda nigra serpento tiel strange fabrikita ke ĝi ŝajnis preskaŭ tordiĝi
kaj moviĝeti kiel serpento vivanta. Kompreneble, tiaĵo povintus esti okula
trompaĵo estigita helpe de la malcerta lumo.

"Venu, Bonulo Braŭno," kriis lia kunvojaĝanto. "Tio estas ege malhasta
iradritmo por la komenca etapo de nia ekskurso. Alprenu mian bastonon se
vi tiel baldaŭe laciĝas."

"Amiko," diris la alia, anstataŭante sian malrapidan promenritmon per
nepra halto, "plenuminte mian pakton per nia ĉi-tiea renkontiĝo, mi nun
celas reveni al mia devenpunkto. Mi spertas skrupulojn pri la koncerna
afero."

"Ĉu vi tiel diras?" respondis la serpentbastonulo, ridetante apartaflanke.
"Ni iom antaŭenpromenu tamen, kunrezonante dum la irado. Kaj se mi ne
sukcesos vin konvinki, vi rajtos hejmenreveni. Ni ne ankoraŭ penetris
multan distancon en la arbaron."

"Tro multan! Tro multan!" proklamis la bonulo, senkonscie ekpromenante.
"Mia patro neniam eniris la arbaron por plenumi tian taskon nek lia patro
antaŭ li. Ni estis kaj restas raso de honestaj homoj kaj bonaj Kristanoj
ekde la tagoj de la martiroj. Kaj ĉu mi estu la unua el Familio-Braŭno iam
laŭirinta ĉi-tiun vojon kun...?"

"Kun tia kompanio, ĉu vi volas diri?" diris la pli aĝa, interpretante la
paŭzon de la pli juna. "Bone dirite, Bonulo Braŭno! Mi konis vian familion
tiel bone kiel iun ajn el la Puritanoj, kaj tio ne estas malmulte por
diri. Mi helpis vian avon, la konstablon, kiam li vipbate antaŭenpelis la
Kvakerinon tiel hastapaŝe tra la stratoj de Salemo. Kaj estis mi kiu
havigis al via patro peĉpin-tuberon, ekbruligitan ĉe mia propra fajrejo,
por incendii Indianan vilaĝon okaze de Reĝo-Filipo-Milito. Ambaŭ estis
bonaj amikoj miaj kaj multajn plaĉajn promenadojn ni kunfaris laŭlonge de
ĉi-tiu vojeto kaj hejmenrevenis post noktomezo. Plaĉus al mi amikiĝi kun
vi por honori ilin."

"Se tio okazis konforme al via raportaĵo," respondis Bonulo Braŭno, "mi
miras ke ili neniam priparolis tiujn aferojn. Aŭ tute kontraŭe, mi
malmiras pri tio, konsciante ke la plej minimuma tiutema onidiraĵo ilin
forpelintus el Nov-Anglio. Ni estas preĝema gento kaj, aldone, bonfarema,
kaj toleras nenian tiuspecan fiecon."

"Ĉu fieco, ĉu ne," diris la vojaĝanto kun la tordita promenbastono, "mi
bone konatas tie-ĉi en Nov-Anglio. La diakonoj de multaj preĝejoj trinkis
kun mi la komunian vinon. La altranguloj de diversaj urboj min nomumis sia
estro. La plejmulto el la anoj de Granda kaj Ĝenerala Tribunaloj apogas
solide miajn celojn. La provincestro kaj mi, ankaŭ--sed tiuj estas
registaraj sekretoj."

"Ĉu tiaĵo povas esti?" kriegis Bonulo Braŭno, fiksrigardante kun miro sian
senĝenan kunulon. "Malgraŭ tio, mi ĝuas nenian rilaton kun la provincestro
nek kun la konsilio. Tiuj havas proprajn kondutmanierojn kiuj neniel estas
reguloj por simpla kultivisto kiel mi. Sed se mi daŭre promenus kun vi,
kiel mi povus toleri la rigardon de tiu bona maljunulo, nia pastoro, de
vilaĝo Salemo? Ho, lia voĉo tremegigus min kaj prediktage kaj prelegtage."

Ĝis tiam la pli aĝa vojaganto aŭskultis kun deca seriozo sed nun
eksplodridegis, senbride, tordiĝante tiel perforte ke lia serpentaspekta
bastono ŝajnis tordiĝi kompate.

"Ho, ho, ho!" li kriegis foje kaj refoje. Tiam, sin ekreginte: "Nu, Bonulo
Braŭno, daŭrigu, daŭrigu. Tamen bonvolu ne mortigi min pro ridado."

"Nu, por tuj finfermi la aferon," diris Bonulo Braŭno, iomege urtikite,
"ni konsideru mian edzinon, Fidulinon. Tio rompus ŝian karan koreton kaj
antaŭ kaŭzi tion mi preferus rompi la mian."

"Nu, se tio estu la kazo," respondis la alia, "jes ja, eksekvu ĉiarimede
propran irvojon, Bonulo Braŭno. Eĉ interŝanĝe kontraŭ dudek maljunulinoj
kiel tiu lampaŝanta antaŭ ni, mi ne konsentus ke Fidulino spertu iun ajn
ĝenon."

Dum li parolis, perbastone li indikis sur la vojeto inan figuron kiun
Bonulo Braŭno rekonis kiel ege pian kaj modelan sinjorinon lernigintan al
li dum lia knabeco lian katekismon kaj restantan ankoraŭ lia morala kaj
spirita konsilanto kune kun la pastoro kaj Diakono Gukino.

"Vere mirindege estas ke Gudino Klojso iradas tiel foren en la sovaĝejon
dumnokte," li diris. "Sed kun via permeso, amiko, mi sekvu ĉirkaŭirantan
flankvojeton tra la arbaro ĝis preteriri tiun Kristanan virinon. Ne
konante vin, ŝi povus eble demandi al mi kun kiu mi vojaĝas kaj kien mi
iras."

"Tiel estu," konsentis lia kunvojaĝanto. "Vi ĉirkaŭiru traarbare dum mi
restu survojete."

Respondkondute, la junulo flankenturniĝis sen ĉesi rigardi tamen sian
kunulon kiu antaŭeniris mallaŭtpaŝe laŭ la vojeto ĝis ekesti nur
bastonlongan distancon for de la maljunulino. Ŝi, intertempe, laŭiris sian
vojon kiel eble plej bone kun malkutima rapideco por tiel altaĝa virino,
murmurante malklarajn vortojn--preĝon, eble--dum la irado. La vojaĝanto
etendis sian bastonon kaj tuŝis ŝian velkintan kolon per la serpentaspekta
ekstremaĵo de la promenhelpilo.

"La diablo!" ekkriegis la pia maljunulino.

"Tial Gudino Klojso rekonas sian malnovan amikon, ĉu?" observis la
vojaĝanto, ŝin alfrontante kaj sin apogante sur sian tordiĝantan bastonon.

"Ho, laŭ la suma vero! Ĉu povas esta via Moŝto?" kriis la bonvirino. "Jes
ja, verfakte estas vi, kaj la preciza imago de mia antaŭa amiko, Bonulo
Braŭno, avo de la stulta hodiaŭa samnomulo. Sed ĉu via Moŝto bonvolas tion
kredi? Mia balailbastono strange malaperis, ŝtelprenite, laŭ mia suspekto,
far tiu penduminda sorĉistino, Gudino Korjo. Kaj, aldone, la afero okazis
kiam mi jam estis sanktoleita per apisuko, kvinfoliaĵo kaj akonito."

"Intermiksitaj kun bonega tritiko kaj graso de novnaskiĝinta bebo," diris
la estaĵo havanta la formon de avo Bonulo Braŭno.

"Ho, via Moŝto konas la recepton," kriis la maljunulino, gakante laŭte.
"Tial, kiel mi diris, estante preta por la kunveno kaj havante nenian
ĉevalon por rajdi, mi decidiĝis piediri ĉar, laŭraporte, hodiaŭnokte ni
akceptos en la komunumon bonan junulon. Sed nun via Moŝto bonvolu
disponigi min pri via brako kaj ni ambaŭ alvenos tien fulmrapide."

"Tiaĵo ne povas okazi," respondis ŝia amiko. "Mi ne rajtas disponi vin pri
mia brako. Sed jen alprenu mian bastonon, se vi deziras."

Tiel parolinte, li malsuprenĵetis ĝin antaŭ ŝiaj piedoj kie, povas esti,
ĝi ekanimiĝis, estante unu el la bastonoj kiujn ties posedanto antaŭe
pruntedonis al la Egiptaj magoj. Pri tiu fakto tamen Bonulo Braŭno neniel
konsciis. Post kiam li tuj ĉielenrigardis pro mirego kaj tiam denove
terenrigardis, li vidis nek Gudinon Klojson nek la serpentobastonon,
anstataŭe tiun ununuran kunvojaĝanton kiu lin atendis tre trankvile,
kvazaŭ okazintus nenio.

"Tiu maljunulino lernigis al mi mian katekismon," diris la junulo kaj lia
simpla eldiraĵo entenis mondon da signifo.

Ili daŭre antaŭeniris dum la pli aĝa vojaĝanto urĝis sian kuniranton
paŝadi hastaritme kaj persiste sekvi la vojon, diskursante tiel taŭge ke
liaj argumentoj ŝajnis ekfonti el la sino de la aŭskultanto anstataŭ el la
buŝo de la diskursanto. Dum ili promenis, li plukis acerbranĉon, celante
ĝin utiligi kiel apogbastonon, kaj komencis ĝin senigi je ties subbranĉoj
kiuj estis malsekaj pro vespera roso. En la momento mem kiam liaj fingroj
ilin tuŝis, ili velkis strange kaj sekiĝis kvazaŭ post semajndaŭra
sunbrilado. Tial la paro antaŭeniris je bona libera paŝritmo kiam subite,
en morna vojokavaĵo, Bonulo Braŭno sidiĝis sur arbostumpon kaj
malkonsentis daŭre progresi.

"Amiko," li diris obstine, "mi jam decidiĝis. Pluan paŝon mi ne iros nome
de tiu tasko. Ĉu gravu al mi ke mizera maljunulino elektu iri ĉe la diablo
kiam mi antaŭe supozis ke ŝi preferos ĉieleniri? Ĉu tio rajtigas min
forlasi mian karan Fidulinon kaj postsekvi la maljunulinon?"

"Vi juĝos la aferon pli klare poste," diris trankvile lia konato. "Sidu
tie-ĉi kaj vin iom mallacigu dum kelkaj momentoj. Kiam vi ekvolos denove
promenadi, jen mia bastono por faciligi vian iradon."

Sen pluaj vortoj li transĵetis al sia kuniranto la aceran bastonon kaj tuj
malaperis kvazaŭ fantomiĝinte en la pliprofundiĝanta malhelo. La juna viro
sidis kelkajn momentojn apud la vojo, sin multe aplaŭdante, antaŭpensante
pri la nuna eblo renkonti la pastoron purkonscience okaze de sia matena
promenado kaj ne devi timi la rigardon de estimata maljuna Diakono Gukino.
Kaj pri la trankvila dormado kiun li nun spertus en tiu sama nokto kiun
ĵus antaŭe li celintis pasigi tial malvirte, sed kiun li nun pasigus tiel
pure kaj dolĉe en la brakoj de Fidulino! Inter tiuj plaĉaj kaj laŭdindaj
meditadoj Bonulo Braŭno aŭdis la hufbatojn de ĉevaloj venantaj laŭ la vojo
kaj juĝis ke dece estos sin kaŝi en la arbarorando, prikonsciante la
kulpan celon lin tien alvenigintan, kvankam li nun tiel feliĉe forturniĝis
de ĝi.

Daŭre antaŭenvenis la hufpaŝoj kaj la voĉoj de la rajdantoj, du seriozaj
maljunaj voĉoj interparolantaj sobre dum la alproksimiĝo. Tiuj
intermiksitaj sonoj ŝajnis laŭpaŝi la vojon nur kelkajn jardojn for de la
kaŝejo de la juna viro. Tamen, sendube pro la profundo de la malhelo en
tiu aparta loko, videblis nek la rajdantoj nek la rajdbestoj. Kvankam
iliaj korpoj tanĝis la etajn laŭvojajn branĉojn, laŭvide ili ne
interrompis, eĉ, momenteton, la malklaran lumradion fontantan el la brila
ĉielstrio kiun laŭnecese ili trapasis. Bonulo Braŭno laŭvice kaŭris kaj
staris piedpinte, apartigante la branĉojn kaj eligante la kapon tiel foren
kiel li kuraĝis sen ekvidi eĉ ununuran ombron. Des pli ĝenis lin la
okazantaĵo ĉar li bonvolintus ĵuri esti rekoninta, se tiaĵo eblas, la
voĉojn de la pastoro kaj Diakono Gukino, trotetantaj mallaŭte antaŭen,
kiel ili kutimis fari kiam ili aliris ordinacion aŭ eklezian konsilion.
Dum ili ankoraŭ enestis la aŭdkampon de la junulo, unu el la rajdantoj
haltis por pluki vergon.

"El la du, via pastora Moŝto," diris la voĉo, "mi preferus malĉeesti
ordinacian bankedon ol la ĉi-noktan kunvenon. Oni diris al mi ke kelkaj
komunumanoj niaj alvenos de Falmaŭto kaj de eĉ pli fora distanco, kaj
ceteraj de Konektikuto kaj Rod-Insulo, kaj aldone kelkaj el la Indianaj
ŝamanoj kiuj, laŭ sia maniero, scipovas estigi preskaŭ tiom da diablaĵoj
kiel la plej talentaj el ni. Cetere, aniĝos al nia komunumo bona
junulino."

"Bonege, Diakono Gukino!" respondis la seriozaj maljunaj tonoj de la
pastoro. "Ekspronu, alie ni malfruos. Nenio povos okazi, vi scias, ĝis
kiam mi atingos la kunvenejon."

La hufoj denove sonadis kaj la voĉoj, parolante tiel strange en la
malplena aero, ade trapasis la arbaron, kie neniam ekzistis preĝejo nek
iam preĝis eĉ ununura Kristano. Kien tial tiuj sanktaj viroj povus
alvojaĝadi tiel profunde en la pagana sovaĝejo? Juna Bonulo Braŭno
alkroĉiĝis al arbo por sin apogi, preta grundensinki, malforta, surŝarĝite
je la peza malsano de sia koro. Li rigardis la ĉielon, dubante ĉu vera
Paradizo povas ekzisti super li. Tamen jen estis la blua volbo kaj la
steloj pribriliĝantaj en ĝi.

"Helpe de Ĉielo supre kaj Fidulino malsupre, mi ade kontraŭstaru la
diablon!" kriis Bonulo Braŭno.

Dum li daŭre rigardis supren en la profundan firmamentan arkon kaj levis
la manojn por preĝi, nubo, kvankam moviĝetis nenia vento, transhastis la
zeniton kaj kaŝis la pliheliĝantajn stelojn. La blua ĉielo ankoraŭ
videblis krom rekte superkape, kie tiu nigra nubamaso hastis balailritme
norden. Supre en la aero, kvazaŭ el la profundaĵoj de la nubo, alvenis
konfuzita kaj dubinda voĉarsonado. Foje la aŭskultanto imagis povi
distingi la parolmanierojn de samvilaĝanoj siaj, de viroj kaj virinoj, kaj
piaj kaj malpiaj, multajn el kiuj li jam renkontis ĉe la komunitablo dum
ceterajn li antaŭe vidis deboĉadi ĉe la drinkejo. En la sekvinta momento,
tiel malprecizaj estis la sonoj ke li scivolemis ĉu esti aŭdinta nur la
murmuron de la malnova arbaro, flustranta senvente. Tiam alvenis pli forta
ŝveliĝo de tiuj konataj tonoj jam aŭdataj ĉiutage ĉe vilaĝo Salemo sed
neniam antaŭe fontantaj el nokta nubo. Estis unu voĉo, voĉo de junulino,
kiu lamentadis, tamen kun malcerta malĝojo, kaj petadis komplezon kies
plenumo tamen eble ŝin dolorigus. Kaj la tuta nevidebla homamaso, kaj
sanktuloj kaj pekintoj, ŝajnis ŝin kuraĝigi daŭre antaŭeniri.

"Fidulino! kriis Bonulo Braŭno, kun voĉo de angoro kaj senespero. Kaj la
eĥooj de la arbaro lin primokis, kriante "Fidulino! Fidulino!", kvazaŭ
mistifikitaj mizeruloj ŝin serĉus tra la tuta sovaĝejo.

La kriego de malĝojo, kolerego kaj teruro daŭre trapenetris la nokton kiam
la malfeliĉa edzo retenis la spiradon por atendi respondon. Aŭdiĝis
ŝirkrio, tuj superbruite per pli laŭta voĉarmurmurado kiu fadis en foran
ridadon, dum la nigra nubo forbalaiĝis, postlasante super Bonulo Braŭno
klaran silentan ĉielon. Sed io falis papiliumante tra la aero kaj kroĉiĝis
al arbobranĉo. La junulo mankaptis ĝin kaj ekvidis rozkoloran rubandon.

"Mia Fidulino foriris!" li ekkriis, post momento da stuporiĝo. "Surestas
la teron nenia bono. Peko estas nura vorto. Venu, diablo. Al vi la mondo
estas transdonita."

Kaj frenezigite pro senespero, rezulte de kio li ridadis longe kaj laŭte,
Bonulo Braŭno alprenis sian bastonon kaj ree survojiĝis, antaŭenirante
tiel rapidritme ke li ŝajnis flugi anstataŭ marŝi aŭ kuri laŭ la arbara
vojeto. Pli kaj pli la irejo malmildiĝis kaj morniĝis kaj malklare
videbliĝis ĝis finfine entute malaperi, postlasante la junulon en la mezo
de la malhela sovaĝejo, ade antaŭenhastantan kun tiu instinkto kiu
kondukas mortalajn homojn al malico. La tuta arbaro plenplenis je timigaj
sonoj--grincado de arboj, hurlado de sovaĝaj bestoj, kriegoj de Indianoj.
Dume la vento foje sonoradis kiel fora preĝeja sonorilo, foje rondmuĝis
ĉirkaŭ la vojaĝanto kvazaŭ lin primokus la tuta Naturo. Sed li mem estis
la ĉefa hororaĵo de la sceno kaj nepre ne kaŭris antaŭ ties ceteraj
hororaĵoj.

"Ho! ho! ho!" muĝis Bonulo Braŭno kiam lin primokis la vento. "Ni aŭdu kiu
el ni ridos la plej laŭte. Ne entreprenu min timigi per viaj diablaĵoj.
Venu sorĉistino, venu sorĉisto, venu Indiana ŝamano, venu Satano mem, ĉar
jen alvenas Bonulo Braŭno. Pli bone estu ke vi timu lin ol ke li timu
vin."

Verdire, tra la tuta hantita arbaro vidiĝis nenio pli timiga ol la figuro
de Bonulo Braŭno. Adade li flughastis inter la nigraj pinarboj, svingante
sian bastonon kun deliraj gestoj, foje sin instigante elverŝi aĉajn
blasfemaĵojn, alifoje ekkriante tiel ridege ke la tuta arbara sonprovizo
komencis eĥadi lian ridadon kiel ĉirkaŭanta demonaro. La diablo aperanta
en propra formo estas malpli aĉaspekta ol tiam kiam li furiozas en homa
brusto. Tial antaŭenkuregis laŭvoje la diabla disĉiplo ĝis ekvidi antaŭ
si, tremetantan interarbe, ruĝan lumon, same kiel kiam faligitaj trunkoj
kaj branĉoj de maldensejo brulegas kaj suprenĵetas kontraŭĉielen, je
noktomeza horo, brilegan fajron. Li paŭzis, dum ripozintervalo de la
spirita tempesto ĝis tiam lin antaŭenpelinta, kaj aŭdis la ŝveladon de
verŝajna himno, ruliĝanta solene ekde fora distanco kvazaŭ sub la pezo de
multaj voĉoj. Li rekonis la melodion. Ĝi estis konata melodio de la ĥoro
de la vilaĝa kunvendomo. La verso finsonoradis peze, sin plilongigante per
refreno, tamen ne de homaj voĉoj, anstataŭe de ĉiuj sonoj de la
senlumigita sovaĝejo kunsonantaj en aĉega harmonio. Bonulo Braŭno ekkriis
sed la kriado malsonis en liaj oreloj pro sia unisono kun la kriaro de la
sovaĝejo.

Dum la silento-intervalo li ŝteliris antaŭen ĝis kiam la lumo brilegis
plenforte sur liajn okulojn. Ĉe ekstremaĵo de malplenejo, cirkaŭlimigita
de la malhela arbarmuro, elstaris rokego havanta krudan naturan similecon
al altaro aŭ predikejo. Ĝin ĉirkaŭis kvar brilegaj pinarboj kies supraĵoj
bruladis dum iliaj trunkoj restis sendifekte, same kiel kandeloj okaze de
vespera kunveno. La foliaramaso superkreskinta la supron de la roko entute
brulegis, flamegante alte en la nokto kaj lumigante maltrankvile la tutan
kampon. Ĉiu pendanta branĉeto kaj folia festono brulis. Dum la ruĝa lumo
leviĝis kaj falis, multhoma kunvenintaro alterne aperis el la ombro, tiam
malaperis en ĝin, tiam renaskiĝis, por tiel diri, el la malhelo, tuj
ekpopolante la centron de la soleca arbaro.

"Seriozmiena kaj malhelvestaĵa kompanio," citis Bonulo Braŭno.

Tiaj ili estis, verdire. Inter translokiĝante flagramove tien kaj reen,
inter brilo kaj malbrilo, ensceniĝis kelkaj vizaĝoj vidotaj la sekvontan
tagon ĉe la provinca konsilikunveno kaj ceteraj kiuj, el la plej sanktaj
predikejoj de la lando, dimanĉon post dimanĉo, rigardis piapoze
ĉieldirekten kaj benigne spektadis la plenegajn sidbenkojn. Kelkaj asertas
ke la edzino de la provincestro ĉeestis. Almenaŭ ĉeestis altrangulinoj
konataj de ŝi, kaj edzinoj de estimataj edzoj, kaj amasego da vidvinoj,
kaj belaj junulinoj timantaj ke iliaj patrinoj ilin ekvidu. Aŭ blindumis
Bonulon Braŭnon la subitaj eklumoj superflagrantaj la malhelan kampon aŭ
li rekonis du dekojn el la vilaĝ-Salemaj preĝejanoj famaj pro ilia aparta
sankteco. Estimata maljuna Diakono Gukino jam alvenis kaj atendis
ĉekalkane de tiu respektinda sanktulo, sia adorata pastoro. Tamen, apud
tiuj seriozaj bonreputaciaj piuloj, tiuj preĝejaj presbiteroj, tiuj
ĉastvivaj sinjorinoj kaj rosvangaj fraŭlinoj, malpie asociiĝis diboĉemaj
viroj kaj depraviciaj virinoj, gemizeruloj adeptiĝintaj al malboncela kaj
malpura misfarado kaj eĉ suspektataj kiel krimuloj. Strange estis konscii
ke la bonaj ne apartiĝis disde la malbonaj, ke la sanktajn ne timigis la
pekintoj. Ankaŭ disiĝintaj inter siaj palvizaĝaj malamikoj estis la
Indianaj ŝamanoj, aŭ "paŭvaŭoj", kiuj jam ofte timigis sian indiĝenlandan
arbaron per pli da teruraj sorĉkantoj ol iuj ajn konataj en Brita
sorĉarto.

"Tamen kie estas Fidulino?" pensis Bonulo Braŭno kaj, dum espero eniris
lian koron, li tremis.

Cetera himnoverso ekaŭdiĝis, malrapida kaj malĝoja sonaro, tia kia plaĉas
al la piuloj, tamen kunligite al teksto esprimanta ĉion kion nia karaktero
kapablas koncepti pri pekado kaj malhele sugestante eĉ pli.
Malkompreneblaj al nuraj homoj estas la diablaj artoj. Verso post verso
kantiĝis. Tamen inter la versoj elŝvelis sovaĝeja refreno sonanta kiel la
plej profunda tono de granda orgeno. Kaj post la fina noto de tiu terura
himno ekaŭdiĝis sonarego pensiganta ke la hurlanta vento, la hastantaj
riveretoj, la muĝantaj bestoj kaj ĉiu cetera voĉo de la kakofonia sovaĝejo
intermiksiĝis kaj akordiĝis kun la voĉo de la kulpa homaro honoranta la
princon de ĉio. La kvar brulantaj pinarboj suprenĵetis pli altan flamon
kaj malklare siluetigis aĉegajn formojn kaj vizaĝojn sur la fumkronoj
ŝvebantaj super la malpia kunvenintaro. En la sama momento la surroka
fajro lanĉiĝis ruĝe supren, formante brilan arkon super sia bazo kie
figuro nun aperis. Estu dirite respektege ke la figuro multe aspektis, kaj
vestaĵe kaj kondute, kiel iu serioza religiulo de la Nov-Angliaj preĝejoj.

"Elkonduku la konvertitojn!" ekkriis voĉo kiu eĥadis tra la kampo kaj
forruliĝis en la arbaron.

Aŭdinte tiun alvokon, Bonulo Braŭno antaŭenpaŝis el la arbarombro kaj
alproksimiĝis la kultanaron kun kiu li sentis abomenan fratecon pro la
simpation kiu spertis pri ili ĉiu malicaĵo de lia koro. Preskaŭ li
povintus ĵuri ke invitis lin antaŭenveni la formo de lia mortinta patro
mem, rigardante malsupren ekde fumkrono, dum virino havanta malklarajn
trajtojn de senespero etendis ĵetgeste la brakon por lin averti ne
antaŭenveni. Ĉu estis lia patrino? Sed nepre mankis al li la povo retiriĝi
ununuran paŝon aŭ rezisti, eĉ pensade, kiam la pastoro kaj bona maljuna
diakono Gukino mankaptis liajn brakojn kaj lin kondukis al la flambrila
rokaltaro. Tien alvenis ankaŭ la magra formo de vualita virino, kondukita
inter Gudino Klojso, tiu pia instruistino pri la katekismo, kaj Martino
Karjero, kiu antaŭe ricevis la promeson de la diablo ke ŝi fariĝu Reĝino
de Infero. Nebridita virinaĉo estis ŝi. Kaj jen staris la prozelitoj sub
la fajra baldakeno.

"Bonvenon, miaj infanoj!" diris la malhela figuro, "al la komunio de via
raso. Vi finrekonis, jam tiel junaĝe, vian naturon kaj vian destinon.
Karaj infanoj miaj, rigardu malantaŭ vi!"

Ili turniĝis kaj, kvazaŭ vidate flagrante en tavolo da flamoj, ekmontriĝis
la diablokultanoj, portante survizaĝe malhele brilantajn bonvenridetojn.

"Jen," daŭrigis la zibelkolora formo, "ĉiuj tiuj respektataj de vi ekde
via junaĝo. Vi juĝis ilin pli sanktaj ol vi mem kaj kaŭris antaŭ propra
pekado, ĝin komparante kun iliaj vivoj de bonfarado kaj preĝemaj
ĉieldirektaj aspiradoj. Tamen jen ili staras ĉiuj partoprenante en mia
adoranta asembleo. Ĉi-nokte vi ekrajtos ekscii iliajn sekretajn farojn:
kiel grizbarbaj presbiteroj de la preĝejo flustris diboĉajn vortojn al la
junaj servistinoj de siaj domoj; kiel multaj virinoj, sopirante surporti
vidvinajn lamentovestaĵojn, havigis trinkaĵon al siaj edzoj je la
enlitiĝhoro, tiumaniere ebligante tiujn sperti siajn lastajn dormadojn sur
iliaj senoj; kiel senbarbaj junuloj hastis heredi la riĉecon de siaj
patroj; kaj kiel belaj fraŭlinoj--ne ruĝiĝu, karulinoj miaj--elfosis etajn
tombojn en la ĝardeno kaj invitis min, kiel ununuran gaston, ĉeesti la
enterigon de la bebo. Pere de la kompato kiun viaj homaj koroj sentas pri
pekado, vi spurtrovos ĉiujn ejojn--ĉu preĝejajn, dormĉambrajn, stratajn,
kampajn aŭ arbarajn--kie krimo okazis kaj vi ekĝojos prikonsciante ke la
tuta tero estas ununura pekomakulo, ununura sangejo. Eĉ pli ol tio. Okazos
al vi penetri, en ĉiu sino, la profundan misteron de pekado, la fonton de
ĉiuj malicaj artoj, kaj kiu senelĉerpiĝe provizas homojn per pli da
malbonaj instigoj ol kapablas okazigi en konkreta farado la kunigita
homara povaro, la tuta nepra potenco mia. Kaj nun, miaj infanoj, rigardu
vin unu la alian."

Kiam ili plenumis la peton, laŭ la fajrbrilo de la inferdevenaj torĉoj la
mizerulo ekvidis sian Fidulinon, kaj la edzino sian edzon, tremantajn
ambaŭ antaŭ tiu malsankta altaro.

"Jen, ĉi-tie vi staras, miaj infanoj," diris la figuro en profundaj kaj
solenaj tonoj, preskaŭ malĝojaj pro ilia senespera aĉeco, kvazaŭ lia iama
anĝela naturo povus daŭre prilamenti nian mizeran rason. Dependante unu de
la koro de la alia, vi jam ankoraŭ esperis ke virto estas pli ol nura
revo. Nun vi estas sentrompigitaj. Malico estas la naturo de la homaro.
Necesas ke malico estu via sola feliĉo. Bonvenon denove, miaj infanoj, al
la komunio de via raso."

"Bonvenon!" ripetis la diabloadorantoj en unu kriego de senespero kaj
triumfo.

Kaj jen ili staris, la sola paro, laŭŝajne, ankoraŭ hezitanta sur la rando
de malbonfarado en ĉi-tiu malhela mondo. Natura baseno kuŝis en la roko.
Ĉu ĝi enhavis akvon ruĝigitan per la nebularda luno? Ĉu temis pri sango?
Ĉu pri likvaĵa flamo? Ĉi-ene la formo de la malico mergis la manon kaj sin
pretigis kuŝigi la baptosignon sur iliajn fruntojn por ke ili partoprenu
en la mistero de la pekado, pli konsciante pri la sekreta pekado de aliaj,
kaj fara kaj pensa, ol ili povus nun prikonscii propran pekadon. La edzo
direktis solan rigardon al sia palvizaĝa edzino kaj Fidulino al li. Kiujn
malpurajn mizerulojn la sekvonta rigardo elmontrus unu al la alia dum ili
tremaĉas samtempe pri tio kion ili vidas kaj tio kion ili vidigas?

"Fidulino! Fidulino!" ekkriis la edzo. "Suprenrigardu, ĉieldirekten, kaj
kontraŭstaru la maliculon!"

Ĉu Fidulino obeis li ne sciis. Apenaŭ finparolinte, li konsciis troviĝi
meze de trankvila nokto kaj soleco, aŭskultante ventomuĝadon forkvietiĝi
pezmove tra la arbaro. Li ŝanceliĝis kontraŭ la rokon, sentis ties
malvarmon kaj malsekon. Dume, pendanta arbobranĉeto, antaŭe entute
flamanta, aspergis lian vangon per ege malvarma roso.

La sekvintan matenon juna Bonulo Braŭno eniris malrapide la straton de
vilaĝo Salemo, ĉirkaŭrigardante fikse kiel mistifikito. La bona maljuna
pastoro, piedpromenante laŭlonge de la tombejo por naskigi matenmanĝan
apetiton kaj primediti sian predikon, aljuĝis benon al Bonulo Braŭno,
preterpasante. La junulo fortiriĝis disde la respektata sanktulo kvazaŭ
dezirante eviti anatemon. Maljuna Diakono Gukino preĝis ĉehejme kaj la
sanktaj vortoj de lia preĝo aŭdiĝis tra la malfermata fenestro. "Al kiu
Dio la sorĉisto povas preĝi?" diris Bonulo Braŭno. Gudino Klojso, tiu
bonega altaĝa Kristanino, staris en la fruhora sunlumo de sia
fenestrolataĵo, katekizante knabineton alportintan al ŝi pindon da
novmatena lakto. Bonulo Braŭno forkaptis la infanon kvazaŭ el la alpreno
de la diablo mem. Ĉirkaŭirante la stratangulon apud la kunvendomo, li
ekvidis la kapon de Fidulino kun ties rozkoloraj rubandoj, kiu elspektadis
anksie, kaj kiu tiel ĝojiĝis ekvidinte lin ke ŝi kuris saltpaŝe laŭ la
strato kaj preskaŭ kisis la edzon antaŭ la tuta vilaĝo. Tamen Bonulo
Braŭno enrigardis severe kaj malfeliĉe ŝian vizaĝon kaj preterpasis
sensalute.

Ĉu Bonulo Braŭno ekdormis en la arbaro kaj nur prisonĝis sovaĝan
sorĉistinkunvenon?

Tiel estu, se vi deziras. Tamen estis sonĝo, ho, ve!, enhavanta malican
aŭguron por Bonulo Braŭno. Severa, malĝoja, malhelmiene meditema,
malfidema, eĉ senespera viro li fariĝis ekde la nokto de tiu timiga sonĝo.
En dimanĉo, kiam la preĝejanaro kantis sanktan psalmon, li ne povis
aŭskulti ĉar konkuranta himno pri pekado atingis en laŭta hasto liajn
orelojn, superbruante la karan melodion. Kiam la pastoro parolis el la
predikejo kun forto kaj arda elokvenco, kun lia mano sur la malfermita
Biblio, pri la sanktaj veroj de nia religio, kaj pri sanktulecaj vivoj kaj
triumfaj mortoj kaj pri estonta feliĉego aŭ nedirebla mizero, tiam Bonulo
Braŭno paliĝis, timante ke la tegmento falu tondrobrue sur la grizan
blasfemanton kaj la aŭskultantojn. Ofte, vekiĝinte subite je noktomezo, li
fortiriĝis disde la sino de Fidulino. Matene kaj vespere, kiam la familio
surgenuiĝis por preĝi, li kuntiris la brovojn grimacamiene kaj rigardis
severe sian edzinon kaj forturniĝis. Kaj kiam li finvivis post longa tempo
kaj transportiĝis al sia tombo kiel aĝogriza kadavro, akompanate de
Fidulino, nun maljunulino, kaj gefiloj kaj genepoj, en bona procesio, kaj
ne malmultaj najbaroj, nenian esperplenan verson oni ĉizis sur lian
tomboŝtonon ĉar lia mortohoro estis Malĝojo.





*** End of this LibraryBlog Digital Book "Tri Noveloj" ***

Copyright 2023 LibraryBlog. All rights reserved.