Title: De honig en zijn gebruik
Author: Rondou, W.-F.
Language: Dutch
As this book started as an ASCII text book there are no pictures available.


*** Start of this LibraryBlog Digital Book "De honig en zijn gebruik" ***


                            DE HONIG
                        EN ZIJN GEBRUIK

                              Door

                          W.-F. Rondou

      Schrijver van den «Bond der Bieëntelers van Brabant»

                         Tweede uitgave


                             Leuven
                Drukkerij Polleunis en Ceuterick
                      30, Weezenstraat, 30

                              1895



DE HONIG.

                                "Het heeft Gode behaagd aan de
                                kleinste diertjes een veelvoudiger
                                vernuft dan aan de groote dieren
                                te schenken, maar geen is er dat
                                meer zinverstand dan de honigbie
                                ontvangen heeft."

                                                    (H. Conscience.)


_Oorsprong_.--De honig (of honing) komt voort van _nectar_, welke door
de bieën op de bloemen van bijna alle planten verzameld wordt. De
nectar zelf is een zoet en welriekend sap, dat door de honigklieren
der bloemen wordt afgescheiden; hij lokt de bieën aan, en deze zuigen
hem uit den bloemkelk en brengen hem naar hare woning om er honig
van te maken.

De kleur, de smaak, de geur en andere eigenschappen des honigs
verschillen volgens de planten, waarvan hij voortkomt.

Vele gewassen bezitten de kracht menschen en dieren van hunne kwalen
te kunnen genezen, en worden daarom geneeskundige planten genoemd. De
bloem der plant is zeker haar voornaamste en krachtigste deel; welnu,
daar de honig om zoo te zeggen het sap der bloemen is, zal hij hiervan
ook de krachten bezitten.

_Soorten._--Volgens de wijze, waarop de honig uit de bieënwoningen
geoogst wordt, onderscheidt men _gepersten_, _uitgetrokken_ of
_geslingerden_ honig, en honig in _raten_ of _sectiën_.

Eertijds moesten de bieboeren hunnen honig uit de raten of schijven
persen, en bekwamen dan meestal een mengsel, dat uit honig, was,
stuifmeel en doode bieën bestond. Deze doenwijze heeft voorzeker veel
bijgedragen om het verbruik van den honig te doen verminderen, en
hem door de suiker te doen vervangen. De vreemde honig, die nog meest
door onze suikerbakkers, drogisten en apothekers aangekocht wordt, is
doorgaans geperste; doch hij heeft het voordeel zeer goedkoop te zijn,
zoodat hij daarom boven onzen zuiveren, inlandschen honig verkozen
wordt. Goedkoop, maar slecht en vervalscht is de meeste honig, die
hier uit andere streken wordt ingevoerd. Wij zeggen slecht, want het
persen bederft den besten honig, omdat hij hierdoor zijne frischheid,
zijnen geur, zijnen goeden smaak en zijne kleur verliest.

Dank aan den overgrooten vooruitgang, die er sedert eenige jaren in de
bieënteelt gedaan is, kunnen de bieëntelers thans zeer zuiveren honig
leveren. In plaats van den honig uit de raten te persen, gebruikt de
verstandige bieman een werktuig, honigslinger genoemd, waarmede hij den
honig uit de schijven kan trekken. De honigslinger is een werktuig,
dat op de middelpuntvliedende kracht gesteund is. In de beredeneerde
bieënteelt zijn thans de gewone korven met vaststaande raten door de
bieënkassen met losse ramen vervangen. Wil de bieënteler nu zijnen
honig oogsten, dan neemt hij de gevulde ramen uit de kas, borstelt er
de bieën af, ontzegelt de gesloten honigcellen en zet de raten in den
slinger. Hij zet het werktuig in beweging en, na verloop van eenige
minuten, is de honig uit de cellen getrokken, zonder de schijven te
breken of er eenige onzuiverheid mede te mengen. Men bekomt aldus
uiterst zuiveren honig, terwijl men er ook met de handen niet moet
aanraken. Deze uitgetrokken of uitgeslingerde honig is bijgevolg
veel meer waard dan honig, die geperst werd. Overigens, wie onder
opzicht van spijzen een weinig keurig is, zal geenen gepersten honig
gebruiken, en hem, niettegenstaande zijnen lagen prijs, geheel en
gansch verwerpen.

Naar het voorbeeld der Engelschen en der Amerikanen, begint men in ons
land ook _honig in sectiën_ te gebruiken. Deze sectiën zijn kleine
ramen, waarin de bieënteler zeer zuivere waswafels zet, maagdenwas
genoemd, waarvan de cellen door de bieën aangewerkt en met honig gevuld
worden. Dewijl deze raten in hunnen natuurlijken staat verkocht worden,
is men hier altoos verzekerd echten honig te hebben.

_Kleur._--De versch uitgeslingerde honig is klaar, doorschijnend en
geelachtig van kleur. Volgens de bloemen, waarvan hij voortkomt is de
honig in eene zelfde streek zeer verschillend in kleur en geur. De
natuur van den grond oefent tevens eenen grooten invloed uit op
de kleur des honigs: zoo is de honig, die van bloemen voortkomt,
welke op kalkgrond groeien, veel klaarder dan degene van planten,
die op klei- of zandgronden staan. Dientengevolge is het moeilijk
naar de kleur te bepalen, van welke bloemen de honig voortkomstig is.

Ziehier echter eenige algemeene aanduidingen over de kleur des honigs:
De honig der meeste fruitboomen is wit, doch die der kriekeboomen
is goudgeel; de slooren en de mostaardplant geven eenen honig, zoo
klaar als water; de lindeboom verschaft gelen of donkergroenen honig,
die klaar of troebel zijn kan; de acacia levert er witgroenen op;
de bloemen van velden en weiden brengen geelgroenen of lichtbruinen
honig voort; de honig, geoogst op hoogroode klaver, is zoo klaar als
water, stroogeel of citroengeel; die der dennenboomen is geelbruin
of geelgroen, terwijl die der boekweit donkerbruin gekleurd is.

_Vervalsching._--Evenals vele andere eetwaren, wordt de honig op
allerlei wijzen vervalscht. Zekere oneerlijke handelaars voegen bij
hunnen honig eene hoeveelheid water, die wel eens 33% bedraagt. Anderen
mengen hem met meel, ameldonksuiker, saccharose of rietsuiker, melasse,
gelatine, dextrine, en zelfs met zware minerale stoffen. Tevens wordt
er bij middel van _glucose_ veel valsche honig verveerdigd. Om aan
dat voortbrengsel eenen goeden geur te geven, mengt men er een weinig
echten honig bij.

Men duidt allerlei middelen aan om de vervalsching des honigs vast te
stellen. Het beste ware hem door eenen scheikundige te laten ontleden,
doch dit middel zou over het algemeen te kostelijk zijn. Wij duiden
daarom eenige eenvoudige doenwijzen aan, waardoor men in de meeste
gevallen de vervalsching kan waarnemen. Vooreerst weet men, dat een
liter zuivere honig ten naaste bij 1400 grammen weegt, terwijl het
gewicht van eenen liter water maar 1000 grammen bedraagt. Wanneer
derhalve de honig zijn gewoon gewicht niet heeft, is dit een teeken,
dat hij te veel water bevat. Om te weten of de honig met glucose
gemengd is, neme men eene tas thee, waarin men eenen lepel honig
doet; als deze laatste zuiver is, zal de thee zijne natuurlijke
kleur behouden, doch is de honig met glucose vervalscht, dan wordt
de thee donkerder.

Het korrelen of kristalliseeren van den honig is over het algemeen
een teeken, dat hij zuiver is. Wanneer de honig met vreemde stoffen
gemengd is, dan kan men, in de meeste gevallen, deze waarnemen door er
een weinig water bij te voegen. Is de honig b. v. met bloem gemengd,
dan zinkt deze op den bodem.

Overigens, wanneer men gewoon is zuiveren honig te nemen, dan zal
men seffens den vervalschten van den goeden onderscheiden.

In alle geval, de koopers moeten zich van den goedkoopen en vooral
van den vreemden honig wachten, want hij is doorgaans vervalscht.

Hoe zal men goeden, zuiveren en onvervalschten honig kunnen
bekomen?--Hiervoor moeten de liefhebbers zich wenden tot bieëntelers,
die voor hunne eerlijkheid gekend zijn. Zij kunnen hem koopen op
de honigmarkten, welke door den «Bond der Bieëntelers van Brabant»
en andere Maatschappijen van Bieënteelt hier te lande ingericht worden.

Koopt men op andere tijden honig bij de leden van onzen «Bond»,
dan ook mag men zeker zijn onvervalschten honig te hebben; immers,
tot nog toe is het niet gebeurd, dat één enkel geval van bedrog zich
bij onze leden heeft voorgedaan. Overigens, moest een lid zijnen
honig vervalschen, dan wierd het aanstonds uit den «Bond» gesloten,
en het bedrog zou door alle mogelijke middelen aan het publiek kenbaar
gemaakt worden. Wij mogen dus gerust zeggen: «Koopt uwen honig bij
onze leden, en gij zult goede waar hebben.»

Het ware te wenschen, dat de vervalsching des honigs door eene wet
verboden wierde, evenals zulks voor andere eetwaren is gedaan!

_Bewaring._--De honig moet bewaard worden in glazen of blikken bokalen,
in aarden potten of in kleine houten vaten. De zinken voorwerpen
deugen niet om er honig in te bewaren.

Als hij in eene droge en welverluchte plaats gezet wordt, verandert de
zuivere honig spoedig in korrels, hij _kristalliseert_. Alsdan is zijne
kleur witter en hij wordt zoo hard, dat hij zelfs eenigen weerstand
aan het lemmer van een mes kan bieden. De honig, die van koolzaad
(slooren) en van fruitboomen voortkomt, kristalliseert zeer spoedig;
de andere blijft langer vloeibaar, doch wordt eindelijk ook _korrelig_.

De honig is _vochtopslorpend_, dit wil zeggen, dat hij gemakkelijk de
vochtigheid der lucht opneemt. Dientengevolge mag men hem in geene
kelders of andere vochtige vertrekken zetten; ook kan hij best in
bewoonde kamers bewaard worden.

Wanneer de bietjes hunnen honig willen bewaren, sluiten zij hunne
cellen met een deksel luchtdicht toe. Wij moeten dit wonderbaar
insect hierin navolgen. Als wij honig goed en gedurende langen tijd
willen bewaren, zullen wij hem in bokalen doen, welke _luchtdicht_
sluiten. Eer hij echter in deze luchtdichte potten gedaan wordt,
moet de honig volkomen rijp zijn. Wanneer de honig begint te gisten,
ter oorzake zijner vochtigheid of zijner onrijpheid, dan kan men hem
weder goed maken met er krijt en houtskolen bij te voegen. Daarvoor
moet men den pot, waarin de honig is, allengskens in water verwarmen,
terwijl men den honig met een spaantje omroert. Het krijt en de kolen
nemen al de vuile stoffen op, en zinken naar den bodem. Wanneer men
nu den honig in eenen anderen pot overgiet, dan is hij weer zoo goed
als te voren.

Honig, die reeds oud is, wordt wel eens vloeibaar en begint te
gisten. Om hem weder goed te krijgen, zal men hem in eenen dubbelen pot
(bain-marie) verwarmen en er de onzuiverheden zorgvuldig afschuimen. Na
die behandeling wordt hij weer stijf en kan opnieuw eenen geruimen
tijd bewaard worden.

Men mag den honig nooit bloot op het vuur zetten, want dan zou de fijne
honiggeur vervliegen, zoodat er niets dan siroop meer zou overblijven.



GEBRUIK DES HONIGS.


_De honig als voedsel._--De geschiedenis leert ons, dat de honig
van in de eerste tijden door den mensch als een aangenaam, gezond en
krachtig voedsel werd aanzien. Zelfs zijn er vele eeuwen verloopen
zonder dat er andere suiker gebruikt werd dan honig; immers men weet,
dat de honig hedendaags nog in de meeste gevallen de suiker vervangen
kan, terwijl het omgekeerde zelden of nooit mogelijk is, want suiker
is op verre na geen honig.

Lieden, welke een dagelijksch gebruik van honig maken, bevinden
er zich uiterst goed mede, want zij krijgen er leven en gezondheid
door. Wanneer Julius Cesar met Pollio-Rumilius middagmaalde om den
honderdsten verjaardag van dezen laatsten te vieren, vroeg hij hem,
welk middel hij gebruikte om zulke levenskracht van lichaam en geest te
behouden. Pollio antwoordde hem: «_Inwendig door den honig, uitwendig
door de olie._»

Zuivere honig is een zeer versterkend voedsel; immers, onder
eenen kleinen omvang bevat hij de rijkste voedingsstoffen. Hij
verteert gemakkelijk en gaat bijna geheel en gansch in lympha en
bloed over. Door zijne bijzondere eigenschappen doet hij de andere
spijzen beter verteren, en vergemakkelijkt den slaap. De honig op
brood gestreken is zeer aangenaam en nuttig voor de gezondheid;
ook verkiezen de kinderen doorgaans den honig boven de boter. In
Zwitserland doet men niet alleen boter op het brood, maar men strijkt
er nog eene laag honig over, hetgeen daar als eene ware lekkernij
wordt aanzien. Er zijn liefhebbers, die den honig in zwarten koffie,
of in koffie met melk gebruiken, en er zich goed mede bevinden.

Men gebruikt ook honig bij het maken van peperkoek, koeken, siroop,
konfijten, koeldranken, bier, wijn, grogs, azijn, brandewijn en
allerlei soorten van likeuren.

_De honig als geneesmiddel._--Alhoewel de honig vooral als voedsel
dient aangeprezen te worden, bezit hij niettemin zulke uitmuntende
eigenschappen, dat hij als een voornaam geneesmiddel moet aanzien
worden.

Over het algemeen is de honig voor lieden met eene slappe maag
aan te prijzen; immers, hij verteert gemakkelijk, en door zijne
verfrisschende, buikzuiverende en afdrijvende eigenschappen,
voorkomt hij de hardlijvigheid. Voor ziekten in den mond, de keel
en de ademingsorganen is hij bijzonder aan te bevelen; overigens,
menigeen heeft zulks genoegzaam ondervonden. Verder wordt de honig met
goed gevolg gebezigd in ziekten aan de blaas en de nieren, en is een
pijnstillend middel voor zweren, puistjes op de huid en brandwonden.

Zonder zoo verwaand te zijn eene geneeskundige verhandeling over den
honig te willen schrijven, gaan wij nochtans eenige voorschriften
mededeelen, die wij hebben bijeenverzameld.

Het zal ook wel onnoodig zijn den lezer te doen opmerken, dat wij de
doctors en hunne geneesmiddelen niet willen afschaffen. Integendeel,
wij zouden in voorkomend geval iedereen aanraden nooit lang uit
te stellen om eenen geneesheer te halen. Ons eenig doel is het
gebruik van honig te doen toenemen door het bewijs te leveren,
dat dit voortbrengsel der bieën groote diensten kan bewijzen in
lichte onpasselijkheden, die er door genezen worden; alsmede, dat
de honig aan te prijzen is voor gezonden en bijzonder voor zieken,
die eene ongeneesbare ziekte schijnen te hebben. Bij deze laatsten
zal hij meestal hulp of verlichting aanbrengen. Ook is de werking
des honigs voorkomend; bijgevolg kan hij dikwijls de ziekte in den
beginne tegenhouden, die anders zeer gevaarlijk zou kunnen worden.



VOORSCHRIFTEN.


_1º Tegen de aamborstigheid of moeilijke ademhaling._--Meng eene
once (bijna 29 grammen) ricinusolie met vier oncen honig. Neem er 's
morgens en 's avonds eenen lepel van. Dit geneesmiddel is uitmuntend,
eenvoudig en doelmatig. (Newman.)

_2º Geneesmiddel tegen den hoest._--Neem gedurende den dag, alle
twee uren, een koffielepel heeten honig; 's avonds neme men nog
eenen eer men slapen gaat, en 's morgens een uur vóór het ontbijt
eenen anderen. Als men er een weinig ganzevet bijmengt, wordt dit
geneesmiddel krachtiger om den hoest, de luchtpijpontstekingen,
de heeschheid, enz. te genezen. (Dennler.)

_3º Honigsiroop als geneesmiddel tegen den hoest._--Dit geneesmiddel
is uitmuntend tegen den gewonen hoest, want meestal is de zieke
reeds merkelijk verlicht, nadat men er de eerste dosis van ingenomen
heeft.--Laat in eene wel gesloten kom goed koken: eene halve pint
(bijna 48 centiliters) in stukken gesneden ajuinen en eenen gill
(13 centiliters) olijfolie. Zijg dat vervolgens door, en voeg er
eenen gill goeden honig bij. Roer het mengsel goed om en doet het
in eene flesch, die gij behoorlijk stoppen zult. Neem er 's avonds
eenen kleinen lepel van, eer gij naar het bed gaat, iederen keer dat
de hoest hevig wordt. (Newman.)

_4º Honigdranken tegen hoest, keelpijn enz._--De dranken, die met
honig zoet gemaakt zijn, genezen de keelpijn, den hoest en kunnen
het ontwikkelen der _diphtérie_ tegenhouden, vooral wanneer men ze
nuchter neemt, alvorens naar 't bed te gaan. Een glas wijn of cider,
ofwel een grog, die met honig zoet gemaakt is, worden hiervoor ook
zeer aanbevolen. (Apiculteur.)

_5º Geneesmiddel tegen de influenza._--Neem eene handvol lindebloemen;
laat ze gedurende een half uur trekken op vier tassen kokend water. Doe
er voor iedere tas vloeistof drij suikerlepels _zuiveren_ honig
bij; drinkt dat warm uit, en begeef u naar 't bed in eene verwarmde
plaats. Des anderendaags zult gij genezen zijn. (Rucher.)

_6º Nog tegen de influenza._--Het nut van den honig en van de stoffen,
die er van voortkomen, is sedert lang gekend voor het behandelen en
genezen der ademingsorganen. In 1782, zegt de _Almanach du Pèlerin_,
genas men de zieken, die aan influenza leden, bij middel van theedrank
uit honigmee verveerdigd. (Progrès Apicole.)

_7º Geneesmiddel voor eenen verouderden hoest._--Het volgend
voorschrift duidt een kostbaar geneesmiddel aan tegen verouderden en
langdurenden hoest. Dit geneesmiddel is bijzonder nuttig voor oude
personen, die sedert lang van luchtpijpontsteking aangedaan zijn;
alsmede in al de gevallen van veronachtzaame verkoudheden, waarin
de huid des zieken heet is en de pols rap slaat.--Meng eene pint
uitgeslingerden honig, eene pint lijnolie en zooveel brandewijn
(whisky). Hiervan neme men drij- of viermaal per dag eenen
lepel. (Newman.)

_8º Geneesmiddel tegen de ziekten der ademingsorganen._--De leeraars,
de muzikanten en al degenen, die gebruik of misbruik van hunne stem
maken, moesten dikwijls honig gebruiken. Door het mierzuur, dat hij
bevat, is de honig een uitmuntend geneesmiddel tegen de heeschheid,
den hoest, de verkoudheid, de griep, de luchtpijpontsteking, en als
afleidend middel, tegen de keelpijn, de borstziekten en de moeilijke
ademhaling. Het regelmatig gebruik van honig met kleine weegbree,
heeft meer dan eenen borstzieke genezen. De honig, dien de bieën op
de dennenboomen halen, is de beste voor deze soort van zieken. Een
aangename en nuttige geneesdrank kan men te dien einde maken met
eene kom warmen wijn, cider of melk, die met honig is zoet gemaakt,
en waarbij een klein glas kirsch gevoegd wordt. Menigeen zou dit
geneesmiddel nemen zonder ziek te zijn. (Voirnot.)

_9º Honigkandij met teer, tegen den hoest._--Laat koken twee
handvollen groenen andoorn of malruvie in twee vierden water, totdat
er een vierde van het vocht verkookt is. Zijg dat afkooksel door en
voeg er eene tas honig bij, ook zooveel suiker, eenen lepel reuzel
(liesvet) en eenen lepel teer (goudron). Laat dit mengsel koken tot
het stolt; zorg echter, dat het niet te lang koke opdat het niet
hard en broos zou worden. Begin met hiervan de dikte eener erwt in
te nemen, en vermeerder langzamerhand de dosis volgens uwen smaak en
uwe noodwendigheid. Deze kandij is een uitmuntend geneesmiddel tegen
den hoest en verlicht altijd seftens den zieke. (Newman.)

_10º Tegen zweren, etterbuilen, wratten, enz._--Voor uitwendig gebruik,
wordt de honig met meel gemengd; hij vormt alsdan eene heilzame zalf
voor etterbuilen, zweren, wratten, enz. (Gois.)

_11º Gorgeldrank met honig tegen de keelpijn._--Laat eenige bladen
van salie (sauge) in water koken, doe dit afkooksel vervolgens door,
voeg er eenen lepel honig en eenen lepel azijn per tas bij, en gorgel
daarmede, 't is het beste middel om zich te ontmaken van het slijm,
dat u belet te slikken en u keelpijn veroorzaakt. (Dennler.)

_12º Ander geneesmiddel tegen de keelpijn._--Drink des avonds,
alvorens slapen te gaan, een kommetje warmen wijn of zoeten cider,
die met honig gemengd is. (L'Apiculteur.)

_13º Voortreffelijk geneesmiddel tegen de vallingen of
verkoudheden._--Meng te zamen 2 oncen levertraan, 2 oncen honig
en 2 oncen citroensap. Neem van dit mengsel drijmaal daags twee
koffielepels. (World Médical.)

_14º Middel om de vermoeidheid te bestrijden._--Neem eene handvol
santorie of aardgal, en laat ze in het derde van eenen liter water
trekken en koken; voeg hierbij nog twee of drij lepels honig, en drink
dit warm mengsel, alvorens u naar 't bed te begeven. Dit aftreksel
doet rusten, vergemakkelijkt den slaap, verwekt het zweeten en 's
anderendaags is men frisch en gezond.--Men plukt de santorie na haren
bloeitijd, in Augusti en September. (L'Auxiliaire de L'Apiculteur.)

_15º Middel tegen de slapeloosheid._--Een der beste middels tegen de
slapeloosheid, bestaat in het nemen van een kommetje melk, die met
honig zoet gemaakt is, en waarin men, om er eenen aangenamen geur aan
te geven, eene versch geroosterde muskaatnoot gedaan heeft. (L'Abeille
et sa Culture.)

_16º Geneesmiddel tegen de bleekzucht._--De behandeling der bleekzucht
door den honig wordt in Denemark en Hanover veel toegepast. De jonge
dochters der steden, die bleek zijn, worden op den buiten gezet om er
veel oefening te hebben en om er honig te eten. De goede uitslagen
dezer behandeling hebben aan Lehman het gedacht gegeven, dat het de
ontoereikendheid van de hépatische suiker is, welke de bleekzucht
veroorzaakt. Deze theorie zou de genezende kracht des honigs voor
die ziekte verklaren. (Revue Internationale d'Apiculture.)

_17º Geneesmiddel tegen het speen._--Het gebruik van honig op de
maaltijden heeft, naar wij goed weten, de ergste gevallen van speen
genezen. (L'Abeille et la Ruche.)

_18º Geneesmiddel voor zeere en ontsteken oogen._--Meng een deel honig
bij vijf deelen water, wasch er twee of drijmaal daags uwe oogschelen
mede, zorg dragende dat er ook eenige druppels in het oog vallen;
weldra zult gij volkomen genezen zijn. (Newman.)

_19º Geneesmiddel tegen de mondzweren._--De mondzweren der kinderen
worden genezen door het gebruik van honig, waarbij aluin ofwel borax
gemengd is. Als de kinderen tanden krijgen, wrijft men hun tandvleesch
met een afkooksel van groote maluwe, of van vlaszaad, ofwel met eene
oplossing van safraan, gemengd met honig. (Voirnot.)

_20º Honigzalf._--Neem twee lepels honig, eenen dooier van een ei en
eene voldoende hoeveelheid meel om er deeg van te kunnen maken. Deze
zalf is uitmuntend voor oude wonden, die niet willen toegaan, voor
bloedzweren en voor loopende wonden. (Newman.)



VERSCHILLEND GEBRUIK DES HONIGS.


_1º Bewaring van alle fruitsoorten met honig._--Neem kouden geklaarden
of uitgeslingerden honig en giet hem op zuiver, droog en uitgezocht
fruit, dat men bij lagen in glazen potten gelegd heeft, totdat het
met eene laag van eenige centimeters overdekt is; men sluit aanstonds
de potten met sterk papier. (Le Rucher.)

_2º Elzasche peperkoek._--Voorschrift:


                gele honig  1/2 kilo.
                roggebloem  1/2 kilo.
                potasch     10 grammen.


Na den honig verwarmd te hebben, mengt men er allengskens meel (bloem)
bij; daarna voegt men er potasch bij, die men eerst in een glas
brandewijn heeft laten oplossen. Men kneedt vervolgens het geheel,
men snijdt het deeg in behoorlijke stukken en men laat ze bakken. Men
bestrijkt met suiker en eiwit; 125 gr. suiker en een ei zijn voldoende
voor de hoogergemelde hoeveelheid. (Dennler.)

_3º Honigkoeken met citroen._--Neem eene tas boter, twee tassen honig,
vier wel geklopte eieren, een klein lepel uittreksel van citroen,
eene halve tas zure melk, eenen kleinen lepel soda en meel genoeg
om alles te zamen te kunnen kneden, Laat vervolgens op een heet vuur
bakken. (Newman.)

_4º Grog._--Dit is een drank samengesteld uit cognac of rhum,
verlengd met koud of warm water en volgens beliefte zoet gemaakt met
honig. (Dennler.)

_5º Chrysomel (gulden likeur)._--Neem 4 kilos honig, die gij in water
doet ten einde 8 liters mengsel te bekomen. Laat deze 8 liters koken
totdat er maar 4 liters overblijven. Dan mengt men deze 4 liters
siroop met 5 liters zuiveren alcohol, waarin men voorafgaandelijk,
gedurende 8 tot 15 dagen, drij stukjes _vanille_ heeft laten trekken;
aldus zult gij 7 liters likeur bekomen. (Voirnot.)

_6º Chartreuse met honig._--Ziehier een voorschrift om 10 liters van
deze likeur te bekomen.


                4 liters alcohol,
                100 grammen uittreksel van chartreuse,
                3 kilogrammen honig,
                3 of 4 liters water,
                5 grammen lijm voor het klaren.


Men mengt den alcohol met het uittreksel en men laat dit mengsel 12
uren rusten. Men verlengt den honig met 2 liters water, men laat
koken en schuimt zorgvuldig af. Nadat het vocht koud geworden is,
voegt men er het overblijvende koud water bij, en men mengt alles in
een vaatje, dat van eene kraan voorzien is; 's anderendaags voegt men
er den lijm bij, dien men eerst in een glas warm water heeft laten
smelten. Veertien dagen later mag men den chartreuse op flesschen
trekken. (Dennler.)

_7º Andere likeuren van honig._ [1]--De honiglikeuren zijn
eenvoudiglijk gemaakt uit eene mengeling van wijngeest met sterk
gekookten honigmee. Op voorhand doet men bij den alcohol kummel,
munt, kirsch, enz. Men laat gedurende eenigen tijd rusten; daarna
zijgt men door en mengt met verdikten honigmee.



DE HONIG IN DE VEEARTSENIJKUNDE.


Ziehier wat «De Bieënvriend» (jaargang 1892) daarover schrijft:
«De honig wordt hedendaags in de veeartsenijkunde benuttigd. Het
is nochtans niet goed hem alleen te gebruiken; hij brengt vooral
een goed uitwerksel te weeg, als hij met zekere geneesmiddelen
gemengd wordt. Deze laatste kunnen dan ook veel gemakkelijker
toegediend worden. Bij deze vermenging verkrijgt de honig genezende
eigenschappen, die hij door zich zelven niet hebben zou, en zulks
op zoodanige wijze, dat de werkingskracht des mengsels verre die van
andere zelfstandigheden, alleen gebruikt, te boven gaat. Het is dus
zeer voordeelig de minerale en plantaardige geneesmiddelen tot poeder
te brengen, ten einde ze des te beter met honig te kunnen mengen,
vooral wanneer het ziekten der ademhalingsorganen geldt.

Vele dieren, die op deze wijze behandeld worden, komen na eenige
dagen zelf het geneesmiddel nemen, daar zij door den zoeten smaak
worden aangetrokken. Wij allen weten, hoe moeilijk het soms is vuile
geneesdranken aan onze groote dieren toe te dienen. Laatst nog zegde
mij een veearts, dat vele jonge kalveren, eenige dagen na hunne
geboorte, ten gevolge van eenen afgang sterven. Hij gebruikte tegen
deze ziekte een sterk geneesmiddel, dat hij gedurende eenige dagen
in water, waarin honig was opgelost, deed geven. Gewoonlijk werd die
toepassing met den besten uitslag bekroond.--Eindelijk mengde hij
nog den honig met een ander geneesmiddel voor eene pootziekte der
paarden--le crapaud,--die zoo moeilijk te genezen is.

Over twee maanden was het vee van mijnen gebuur aangetast door de
blaarziekte, die dit jaar zoo schrikkelijk in vele stallen onzes lands
geheerscht heeft. Reeds eenige malen had men bij mij honig gehaald;
toen ik op zekeren dag naar dit buitengewoon verbruik van honig op
die hoeve vernam, antwoordde men mij, dat de honig als geneesmiddel
voor de koeien werd aangewend.»



VOORSCHRIFTEN (VEEARTSENIJKUNDE).


_1º Verzachtende drank._--Neem: Gerst 375 grammen; water 9 kilogrammen;
honig eenen halven kilogram.--Maak daarvan eenen drank, dien gij in
gevallen van hevige verstopping zult geven. (Apiculture pratique.)

_2º Weekmakende drank._--In geval van verstopping kan men nog den
volgenden drank geven:

Vlaszaad 125 grammen; kokend water 10 liters; honig 125 grammen.--Laat
koud worden en geeft dit in twee keeren. (ID.)

_3º Waterafdrijvende geneesdrank._--Neem: Witte wijn 4000 grammen;
water 4000 grammen; salpeter 90 grammen; honig 125 grammen.

Geef dit in twee of drij dosissen per dag. (ID.)

_4º Slaapdrank._--Opium 5 centigrammen; honigwater 1500 grammen.

Voor eene dosis: in geval van afgang en van buikloop bij het paard
of bij den os. (White.)

_5º Verfrissende geneesdrank._--Honig 150 grammen; azijn 75 grammen;
water 100 grammen. (Apiculture pratique.)

_6º Wormafdrijvende geneesdrank voor het paard._--Terpentijngeest
30 grammen; 3 of 4 dooiers van eieren; honig 200 grammen; water of
witte wijn 1000 grammen.

Slaat de dooiers van eieren met den terpentijngeest en den honig,
en voeg dit bij den wijn. (ID.)

_7º Geneesmiddel met moederkoren gemaakt voor de baarmoeder._--Poeder
van moederkoren 30 grammen; roode wijn 1000 grammen; honig 250 grammen.

In geval van dergelijke ziekten, moet men den veearts raadplegen.

_8º Zalf._--Neem honig en roggemeel; maak er een deeg van en leg het
op de voeten in geval van spruwkoorts, en op de oude wonden, die er
spoedig door gezuiverd en genezen worden. (ID.)

_9º Hoeststillend opiummiddel._--Poeder van zoethout 30 grammen;
poeder van maluwe 30 grammen; opium 1 gram; honig 300 grammen.

Geneesmiddel tegen den droes, de verkoudheden en de zinkingen.

_10º Pillen tegen den hoest._--Ipéca 4 grammen; campher 8 grammen;
zoethout 15 grammen; honig in voldoende hoeveelheid. (ID.)

_11º Geneesmiddel tegen het heerschend mondzeer of de spruwziekte
der paarden._--Wasch der mond met het volgende mengsel: Poeder van
aluin 20 grammen; honig 150 grammen; azijn 200 grammen; water 1000
grammen. (ID.)

_12º Geneesmiddel tegen den droes van het paard._--Neem: spiesglans
40 grammen; zwavel 100 grammen; poeder van gentiaan 100 grammen;
kalmuswortel 50 grammen; lijnmeel 200 grammen; honig zooveel als er
noodig is om er eene likking van te maken.

Hiervan geve men 3 of 4 maal per dag, zoodat de hoeveelheid op 4
dagen is verbruikt. (Wagenfeld.)

_13º Middel tegen de kwaadaardige tongblaar of kanker in den mond
bij de runderen._--Neem: Spaansch groen (Azijnzuurkoper) 20 grammen;
honig 50 grammen; azijn 500 grammen.

Meng dit tot eene wassching onder elkander. (ID.)

_14º Geneesmiddel tegen het mondzeer der kalveren._--Men herkent deze
ziekte bij het kalf wanneer het niet zuigt of drinkt en daardoor
vermagert. Op de tong vindt men kleine blaasjes of puistjes; het
tandvleesch is rood en gezwollen, en de mond is met schuimend speeksel
gevuld. De ziekte ontstaat gewoonlijk door eene slechte gesteldheid
der melk.

Om die rauwe plaatsen in den mond te genezen, bestrijkt men ze eenige
malen daags met het volgende mengsel:


        Borax                   10 grammen.
        Tinctuur van Myrrhe     15 grammen.
        Honig                   40 grammen.                 (ID.)

_15º Ander geneesmiddel tegen het mondzeer der kalveren._--Neem:
vlierbloemen en saliebladen, van ieder 50 grammen. Laat ze een uur
lang op 1 1/2 liter kokend water trekken, en voeg bij het doorgezegen
vocht 150 grammen honig en 10 grammen aluin, waarmede men den mond
van het kalf eenige keeren per dag wascht. (ID.)



AANBEVOLEN WERKEN EN TIJDSCHRIFTEN:


1º Bestier der bieenhalle, volgens het stelsel met losse ramen,
door Ed. Bertrand.--Vrij vertaald naar de zevende Fransche uitgave
door W.-F. Rondou.--Opgehelderd met drij plaaten en twee-en-negentig
figuren.--Brecht. L. Braekmans, Drukker--Uitgever.--Prijs:      2 fr. 50

Aangenomen door de «Verbeteringsraad van het Lager Onderwijs».

2º _De gewijzigde Bieënkas Dadant_. Beschrijving en verveerdiging, met
figuren, door Ed. Bertrand, vrij vertaald door W.-F. Rondou.--Prijs:
                                                                0 fr. 30.

3º _Lessen van Landbouwkunde_ ten gebruike der lagere scholen,
door W.-F. Rondou. Versierd met 35 figuren.--St Truiden. Jos
Leenen,--Uitgever--Prijs:                                       0,80 fr.

Vierde uitgave.--Aangenomen door den «Verbeteringsraad van het Lager
Onderwijs».

4º _De Bieënvriend_, tijdschrift van den «Bond der Bieëntelers van
Brabant,» orgaan van de «Vereeniging der Bieëntelers van de beide
Vlaanderen».--Abonnementsprijs per jaar                         2 fr. 50

Voor inschrijvingen en aankondigingen wende men zich tot W.-F. Rondou,
Hoofdonderwijzer te Oud-Heverlee.

5º _Revue Internationale d'Apiculture_, scientifique, théorique et
pratique, dirigée par Edouard Bertrand, Propriétaire-Apiculteur à Nyon
(Suisse). Prix d'abonnement, par mandat postal international    4 fr. 60



AANTEEKENING


[1] Voor het maken van honigmee en andere dranken, verwijzen wij den
lezer naar de werken van Bertrand, Voirnot, Leriche, enz.





*** End of this LibraryBlog Digital Book "De honig en zijn gebruik" ***

Copyright 2023 LibraryBlog. All rights reserved.