Title: La Mirinda Sorĉisto de Oz
Author: Baum, L. Frank (Lyman Frank), 1856-1919
Language: Esperanto
As this book started as an ASCII text book there are no pictures available.


*** Start of this LibraryBlog Digital Book "La Mirinda Sorĉisto de Oz" ***


La MIRINDA SORĈISTO de OZ


La MIRINDA SORĈISTO de OZ De L. Frank Baum


Tradukita de DONALD BROADRIBB


La Mirinda Sorĉisto de Oz

De Baum, L. Frank (Lyman Frank), 1856 –1919


Tradukita el la Angla en Esperanton de Broadribb, Donald (Donald
Richard), 1933 –.



  LISTO DE ĈAPITROJ
  ĈAPITRO I. — La ciklono.
  ĈAPITRO II. — Konsiliĝo kun la Manĝtuloj.
  ĈAPITRO III. — Kiel Doroteo savis la Birdotimigilon.
  ĈAPITRO IV. — La vojo tra la arbaro.
  ĈAPITRO V. — Ili savas la Stanan Lignohakiston.
  ĈAPITRO VI. — La Malkuraĝa Leono.
  ĈAPITRO VII. — La vojo al la Granda Oz.
  ĈAPITRO VIII. — La mortiga papavokampo.
  ĈAPITRO IX. — La Reĝino de la kampomusoj.
  ĈAPITRO X. — La Pordogardisto.
  ĈAPITRO XI. — La Mirinda Smeralda Urbo de Oz.
  ĈAPITRO XII. — Serĉante la Fian Sorĉistinon.
  ĈAPITRO XIII. — Kiel la kvar rekuniĝis.
  ĈAPITRO XIV. — La Flugantaj Simioj.
  ĈAPITRO XV. — Ili malmaskas Ozon la Teruran.
  ĈAPITRO XVI. — La magia arto de la Granda Ĉarlatano.
  ĈAPITRO XVII. — Kiel la balono lanĉiĝis.
  ĈAPITRO XVIII. — For al la sudo.
  ĈAPITRO XIX. — Atakataj de la batalantaj arboj.
  ĈAPITRO XX. — La delikata Porcelana Lando.
  ĈAPITRO XXI. — La Leono fariĝas la Reĝo de la Bestoj.
  ĈAPITRO XXII. — La Lando de la Kveluloj.
  ĈAPITRO XXIII. — La Bona Sorĉistino plenumas la deziron de Doroteo.
  ĈAPITRO XXIV. — Denove hejme.
  De La Unua Esperanta Eldono



ENKONDUKO.

Folkloro, legendoj, mitoj kaj fe-rakontoj estis parto de la infaneco
dum la tuta historio, ĉar ĉiu sana infano havas bonkarakteran kaj
instinktan amon al rakontoj fantaziaj, mirindaj kaj evidente
malrealaj. La flugilhavaj feoj de Grimm kaj Andersen alportis pli da
feliĉeco al la koroj de infanoj ol ĉiuj aliaj homkreaĵoj.

Tamen la tradicia fe-rakonto, servinte dum generacioj, nun estas
klasifikebla kiel "eksmodaj" en la biblioteko por infanoj; ĉar venis
la tempo por serio de novaj "mirigaj rakontoj" en kiuj la steriotipaj
ĝino, koboldo kaj feo estas eliminitaj, kune kun ĉiuj teruraj kaj
sangavidaj eventoj elpensitaj de siaj aŭtoroj por indiki timigan
moralon en ĉiu rakonto. La moderna eduko inkluzivas moralecon; tial la
moderna infano serĉas nur distriĝon en siaj mirigaj rakontoj kaj
volonte malhavas ĉiujn malagrablajn okazaĵojn.

Kun tiu penso en la menso, la rakonto pri "La Mirinda Sorĉisto de Oz"
estis verkita nur por plezurigi la infanojn de la nuntempo. Ĝi celas
esti modernigita fe-rakonto, en kiu la mirigo kaj ĝojo restas kaj la
kordoloroj kaj koŝmaroj mankas.

L. FRANK BAUM

Chicago, Aprilo 1900

Ĉi tiu libro estas dediĉita al mia bona amikino & kamarado.  Mia
Edzino L.F.B.


La MIRINDA SORĈISTO de OZ



Ĉapitro I.  La ciklono


Doroteo loĝis en la mezo de la granda kamparo de Kansas, kun Onklo
Henriko, kiu estis kultivisto, kaj Onklino Em, kiu estis la edzino de
la kultivisto. Ilia domo estis malgranda, ĉar la ligno per kiu ĝi
estis konstruita devis esti portita multajn mejlojn per ĉaro. La domo
havis kvar murojn, plankon, kaj tegmenton, kiuj kune konsistigis la
solan ĉambron; kaj en tiu ĉambro estis rustaspekta kuirforno, ŝranko
por la teleroj, tablo, tri aŭ kvar seĝoj, kaj la litoj. Onklo Henriko
kaj Onklino Em havis grandan liton en unu angulo, kaj Doroteo
malgrandan liton en alia angulo. Tute ne estis mansardo, nek kelo —
kvankam ja estis malgranda truo en la tero, kiun oni nomis ciklonkelo,
en kiu la familio povis kaŝi sin kiam iu el la grandaj kirloventegoj
blovadis sufiĉe forte por detrui ĉiun konstruaĵon renkontitan. Oni
atingis tiun kaŝejon per klapohava luko en la mezo de la planko, de ĝi
ŝtupetaro subenkondukis en la malgrandan, senluman truon.

Kiam Doroteo staris en la pordejo kaj ĉirkaŭrigardis, ŝi povis vidi
nur la grandan grizan kamparon ĉiuflanke. Neniu arbo kaj neniu domo
interrompis la larĝan ebenaĵon de la glata tereno kiu atingis la
randojn de la ĉielo en ĉiu direkto. La suno bakis la kultivitan teron
por fari el ĝi grizaĵon tra kiu estis fendetoj. Eĉ la herbaro ne
verdis, ĉar la suno bruligis la pintojn de la longaj folioj ĝis ili
estis egale grizaj kiel ĉio alia videbla. Iam oni farbis la domon, sed
la suno vezikigis la farbon kaj la pluvoj forglitigis ĝin, kaj nun la
domo estis egale senbrila kaj griza kiel ĉio alia.

Kiam Onklino Em venis loĝi tie ŝi estis juna, bela edzino. La suno kaj
la vento ankaŭ ŝin ŝanĝis. Ili forrabis de ŝi la brilon de la okuloj
kaj lasis ilin sobre grizaj. Ŝi estis maldika kaj marasma, kaj nun ŝi
neniam ridetis. Kiam Doroteo, kiu estis orfino, unue venis al ili,
Onklino Em estis tiom alarmita de la ridado de la infano ke ŝi kriis
kaj premis sian manon sur sian koron kiam ajn la gaja voĉo de Doroteo
atingis ŝiajn orelojn; kaj ŝi ankoraŭ rigardis la knabineton mirante
ke Doroteo povas trovi ion pri kio ridi.

Onklo Henriko neniam ridis. Li laboregis de la mateno ĝis la nokto,
kaj ne sciis kio estas ĝojo. Li ankaŭ estis griza, de la longa barbo
ĝis la krudaj botoj, kaj li aspektis severa kaj senŝercema, kaj
malofte li parolis.

Toto ridigis Doroteon, kaj protektis ŝin kontraŭ griziĝo simila al tiu
de ĉio alia. Toto ne estis griza; li estis malgranda nigra hundo, kun
longaj silkecaj haroj kaj malgrandaj nigraj okuloj kiuj briletis
gajoplene ĉiuflanke de lia komika nazeto. Toto ludis dum la tuta tago,
kaj Doroteo ludis kun li, kaj elkore amis lin.

Tamen hodiaŭ ili ne ludis. Onklo Henriko sidis sur la sojlo kaj
rigardis maltrankvile la ĉielon, kiu estis eĉ pli griza ol
kutime. Doroteo staris en la pordejo kun Toto en la brakoj, kaj ankaŭ
rigardis la ĉielon. Onklino Em lavadis la pladojn.

El la malproksima nordo ili aŭdis malaltatonan muĝadon de la vento,
kaj Onklo Henriko kaj Doroteo povis vidi la longan herbaron ondiĝi pro
la venanta ŝtormo. Nun el la sudo venis akra fajfado en la aero, kaj
dum ili turnis siajn okulojn tiudirekten ili vidis ondetojn ankaŭ en la
herbaro tiudirekta.

Subite Onklo Henriko ekstaris.

"Venas ciklono, Em," li vokis al sia edzino. "Mi prizorgos la brutojn."
Li kuris al la ŝedoj kie loĝis la bovinoj kaj la ĉevaloj.

Onklino Em ĉesis labori kaj venis al la pordo. Rigardeto sufiĉis por
informi ŝin pri la proksima danĝero.

"Ek, Doroteo!" ŝi kriegis; "kuru en la kelon!"

Toto eksaltis de la brakoj de Doroteo kaj kaŝis sin sub la lito, kaj
la knabino iris repreni lin. Onklino Em, timoplena, malfermis la
lukoklapon en la planko kaj malsuprengrimpis la ŝtupetaron en la
malgrandan, senluman truon. Doroteo fine kaptis Toton, kaj eksekvis
sian onklinon. Kiam ŝi transpaŝis nur duonon de la ĉambro aŭdiĝis
granda kriĉo de la vento, kaj la domo skuiĝis tiom forte ke ŝi ekfalis
kaj subite trovis sin sidanta sur la planko.

Io stranga okazis.

La domo ĉirkaŭturniĝis du- aŭ tri-foje kaj malrapide leviĝis en la
aeron. Al Doroteo la sento similis supreniron en balono.

La norda kaj la suda ventoj renkontiĝis tie, kie staris la domo, kaj
tie estiĝis la preciza centro de la ciklono. En la centro de ciklono
la aero kutime estas kvieta, sed la granda premo de la vento ĉiuflanke
de la domo levis ĝin pli kaj pli alten, ĝis ĝi estis ĉe la plejsupro
de la ciklono; kaj tie ĝi restis kaj forportiĝis multegajn kilometrojn
tiel facile kiel oni portas plumon.

Estis tre senlume, kaj la vento hurlis timige ĉirkaŭe, sed Doroteo
trovis sin facile veturanta. Post la unuaj kelkaj ĉirkaŭturniĝoj, kaj
unufoja kruta ekkliniĝo de la domo, ŝi sentis kvazaŭluladon tre
mildan, kian sentas bebo en lulilo.

Al Toto tio ne plaĉis. Li ĉirkaŭkuris en la ĉambro, jen tien, jen ĉi
tien, laŭte bojante; sed Doroteo sidis tute senmove sur la planko kaj
atendis por trovi kio okazos.

Unufoje Toto tro proksimiĝis al la malfermita luko, kaj enfalis; kaj
unue la knabineto kredis lin perdita. Sed baldaŭ ŝi vidis unu orelon
lian etendiĝantan supren tra la truo, ĉar la forta aeropremo tenis lin
tiel ke li ne povis fali. Ŝi rampis al la truo, kaptis orelon de Toto,
kaj retiris lin en la ĉambron, poste ŝi fermis la lukoklapon por ke
neniu plia akcidento okazu.

Forpasis horoj post horoj, kaj iom post iom Doroteo perdis sian timon;
sed ŝi estis tre solsenta, kaj la vento kriĉis tiom laŭte ĉirkaŭ ŝi ke
ŝi preskaŭ surdiĝis. Unue ŝi demandis al si ĉu ŝi disbatiĝos kiam la
domo refalos; sed dum la forpasado de la horoj kaj la manko de
katastrofoj, ŝi perdis sian maltrankviliĝon kaj decidis atendi kviete
por trovi kio okazos. Fine ŝi rampis trans la skuiĝantan plankon al
sia lito, kaj kuŝiĝis sur ĝin; kaj Toto sekvis kaj kuŝiĝis apud ŝin.

Malgraŭ la skuiĝado de la domo kaj la hurlado de la vento, Doroteo
baldaŭ fermis siajn okulojn kaj profunde endormiĝis.



Ĉapitro II.  Konsiliĝo kun la Manĝtuloj.


Subita ŝoko vekis ŝin, tiom subite kaj severe ke se Doroteo ne kuŝus
sur la mola lito, ŝi eble estus damaĝita. Eĉ malgraŭ tio la batego
senspirigis ŝin kaj instigis ŝin demandi al si pri kio okazis; kaj
Toto voĉetis morne. Doroteo sidiĝis kaj rimarkis ke la domo ne plu
moviĝas; nek estis mallume, ĉar la hela sunbrilo envenis tra la
fenestro kaj inundis la malgrandan ĉambron. Ŝi eksaltis de sia lito
kaj kun Toto ĉe ŝiaj kalkanoj ŝi kuris kaj malfermis la pordon.

La knabineto ekkriis mirigate kaj rigardis ĉirkaŭ sin, ŝiaj okuloj
fariĝis pli kaj pli grandaj pro la mirindaj vidaĵoj kiujn ŝi vidas.

La ciklono estis malsupren metinta la domon, tre delikate — nu,
delikate por ciklono — en la mezon de mirinde bela lando. Videblis
belaj herbaroj ĉiuflanke, kun elegantaj arboj sur kies branĉoj estis
riĉaj kaj allogaj fruktoj. Aroj da belegaj floroj estis ĉie videblaj,
kaj birdoj kun maloftaj kaj brilantaj plumaroj kantadis kaj flirtadis
en la arboj kaj arbustoj. Ne malproksime estis rivereto, rapide
fluanta kaj scintilanta inter verdaj bordoj, kaj murmuranta per voĉo
tre plaĉa al knabineto kiu tiom longe loĝis sur la seka griza kamparo.

Dum ŝi staris fervore rigardante la strangajn kaj belajn vidaĵojn, ŝi
rimarkis veni direkte al ŝi grupon de la plej kuriozaj personoj kiujn
iam ŝi vidis. Ili ne estis altaj kiel la plenkreskuloj al kiuj ŝi
kutimis; sed ankaŭ ili ne estis malaltaj. Efektive, ili aspektis
proksimume tiom altaj kiom Doroteo, kiu estis altekreska por infano de
ŝia jaraĝo, kvankam ili estis, laŭaspekte, multe pli aĝaj.

Tri estis viroj kaj unu estis virino, kaj ĉiuj estis kurioze
vestitaj. Ili surportis rondajn ĉapelojn kiuj pintiĝis dekon da
centimetroj super la kapoj, kun sonoriletoj ĉirkaŭ la randoj, kiuj
sonetis dolĉe dum ili moviĝis. La ĉapeloj de la viroj estis bluaj; tiu
de la virineto estis blanka, kaj ŝi surportis blankan robon kiu pendis
en plisoj de ŝiaj ŝultroj; super ĝi estis ŝutitaj steletoj kiuj brilis
kiel diamantoj en la sunlumo. La viroj estis blue vestitaj, samkolore
kiel la ĉapeloj, kaj sur la piedoj estis bone poluritaj botoj kun
larĝa blua faldo ĉe la supro. La viroj, pensis Doroteo, estis
proksimume samaĝaj kiel Onklo Henriko, ĉar du el ili havis
barbojn. Sed la virineto estis sendube multe pli aĝa; ŝian vizaĝon
kovris faltoj; ŝiaj kapharoj estis preskaŭ blankaj, kaj ŝi marŝis iom
rigide.

Kiam tiuj personoj proksimiĝis al la domo kie Doroteo staris en la
pordejo ili haltis kaj flustris inter si kvazaŭ timante
pliproksimiĝi. Sed la maljunulineto marŝis al Doroteo, malalten klinis
sin, kaj diris per dolĉa voĉo: "Vi estas bonvena, plej nobla
Sorĉistino, al la lando de la Manĝtuloj. Ni dankegas vin ĉar vi
mortigis la Fian Sorĉistinon de la Oriento kaj vi tiel liberigis nian
popolon."

Doroteo aŭskultis tiun parolon miregante. Kial la virineto nomis ŝin
sorĉistino, kaj diris ke ŝi mortigis la Fian Sorĉistinon de la
Oriento? Doroteo estis senkulpa, neniun damaĝinta knabineto, kiu estis
portita de ciklono multajn kilometrojn for de sia hejmo; kaj ŝi neniam
mortigis ion ajn dum sia tuta vivo.

Sed la virineto evidente atendis respondon, do Doroteo diris,
heziteme,

"Vi estas tre afabla; sed klare okazis ia eraro. Mi nenion mortigis."

"Nu, via domo mortigis ŝin," respondis la virineto, ridante, "do estas
tutegale. Vidu!" ŝi pludiris, indikante la angulon de la domo. "Jen
ŝiaj du piedpintoj, ankoraŭ etenditaj sub ligna bloko."

Doroteo rigardis, kaj time krietis. Jen ja, sub la angulo de la granda
trabo sur kiu kuŝis la domo, estis du etenditaj piedoj, portantaj
arĝentajn ŝuojn kun pintoj.

"Ho ve! Ho ve!" kriis Doroteo, kunmetante la manojn konsternite. "La
domo falis sur ŝin. Kion ni faru?"

"Nenio farindas," diris la virineto trankvile. "Sed kiu ŝi estis?"
demandis Doroteo.

"Ŝi estis la Fia Sorĉistino de la Oriento, kiel mi diris," respondis la
virineto. "Ŝi sklavigis la Manĝtulojn dum multaj jaroj, ili devis
servadi ŝin nokte kaj tage. Nun ili liberiĝis, kaj ili dankas vin pro
tiu komplezo."

"Kiuj estas la Manĝtuloj?" demandis Doroteo.

"Ili estas la homoj kiuj loĝas en ĉi tiu lando de la Oriento, kie la
Fia Sorĉistino regis."

"Ĉu vi estas Manĝtulo?" demandis Doroteo.

"Ne, sed mi estas ilia amikino, kvankam mi loĝas en la lando de la
Nordo. Kiam ili trovis ke la Sorĉistino de la Oriento estas morta la
Manĝtuloj sendis rapidan mesaĝiston al mi, kaj mi tuj venis. Mi estas
la Sorĉistino de la Nordo."

"Ho, mirige!" kriis Doroteo. "Ĉu vi estas vera sorĉistino?"

"Jes ja," respondis la virineto. "Sed mi estas bona Sorĉistino, kaj la
popolo amas min. Mi ne estas tiom potenca kiom la Fia Sorĉistino kiu
regis ĉi tie; se mi kapablus, mi mem liberigus la popolon."

"Sed mi kredis ke ĉiuj sorĉistinoj estas fiaj," diris la knabino, kiun
iom timigis renkonti veran sorĉistinon.

"Ho, ne, tio estas grava eraro. Ekzistis nur kvar Sorĉistinoj en la
Lando Oz, kaj du el ili, kiuj loĝas en la Nordo kaj la Sudo, estas
bonaj Sorĉistinoj. Mi scias tion, ĉar mi mem estas unu el ili, kaj mi
ne povas erari. La loĝantinoj en la Oriento kaj la Okcidento ja estis
fiaj sorĉistinoj; sed nun vi mortigis unu el ili, do restas nur unu
Fia Sorĉistino en la tuta Lando Oz—ŝi loĝas en la Okcidento."

"Sed," diris Doroteo, post momento da pensado, "Onklino Em diris al mi
ke la sorĉistinoj ĉiuj jam mortis — antaŭ multege da jaroj."

"Kiu estas Onklino Em?" demandis la maljunulineto.

"Ŝi estas mia onklino kiu loĝas en Kansas, el kie mi venis."

La Sorĉistino de la Nordo ŝajnis pensadi, kun la kapo klinita kaj la
okuloj rigardantaj la teron. Post tio ŝi levis la kapon kaj diris,
"Mi ne scias kie estas Kansas, ĉar neniam antaŭe mi aŭdis la nomon de
tiu lando. Sed diru al mi, ĉu ĝi estas civilizita lando?"

"Ho, jes," respondis Doroteo.

"Do jen la kialo. Mi kredas ke en la civilizitaj landoj ne plu
ekzistas sorĉistinoj, nek sorĉistoj, nek magiistinoj nek
magiistoj. Sed, necesas kompreni ke la Lando Oz neniam civiliziĝis,
ĉar ni estas apartigitaj for de la resto de la mondo. Tial ni ankoraŭ
havas sorĉistinojn kaj sorĉistojn inter ni."

"Kiuj estas la sorĉistoj?" demandis Doroteo.

"Oz mem estas la Granda Sorĉisto," respondis la Sorĉistino,
flustrigante sian voĉon. "Li estas pli potenca ol ĉiuj ni aliaj
kune. Li loĝas en la Urbo de Smeraldoj."

Doroteo intencis pli demandi, sed ĝuste tiam la Manĝtuloj, kiuj
silente apudstaris, ekkriis laŭte kaj indikis la angulon de la domo
kie kuŝadis la Fia Sorĉistino.

"Kio okazis?" demandis la maljunulineto; kaj ŝi rigardis kaj komencis
ridi. La piedoj de la morta Sorĉistino estis plene malaperintaj kaj
restis nur la arĝentaj ŝuoj.

"Tiom aĝa ŝi estis," klarigis la Sorĉistino de la Nordo, "ke ŝi rapide
elsekiĝis en la sunlumo. Ŝi ne plu ekzistas. Sed la arĝentaj ŝuoj
estas por vi, kaj vi surportos ilin." Ŝi klinis sin kaj prenis la
ŝuojn, kaj elskuinte la polvon ŝi transdonis ilin al Doroteo.

"La Sorĉistino de la Oriento multe fieris pri tiuj arĝentaj ŝuoj,"
diris Manĝtulo, "kaj ili havas ian sorĉokapablon; sed ni neniam
sukcesis informiĝi pri ĝi."

Doroteo portis la ŝuojn en la domon kaj metis ilin sur la
tablon. Poste ŝi reelvenis al la Manĝtuloj kaj diris: "Mi multe volas
reiri al miaj onklino kaj onklo, ĉar mi certas ke ili sentos
malesperon pri mi. Ĉu vi povas helpi min trovi la vojon?"

La Manĝtuloj kaj la Sorĉistino unue rigardis unu la alian, kaj poste
Doroteon, kaj skuis la kapon nee.

"Ĉe la Oriento, ne malproksime de ĉi tie," diris unu, "estas grandega
dezerto, kaj neniu povus transiri ĝin vivante."

"Estas same ĉe la Sudo," diris alia, "ĉar mi mem estis tie kaj vidis
ĝin. La Sudo estas la lando de la Kveluloj."

"Oni diris al mi," diris la tria viro, "ke estas same ĉe la
Okcidento. Kaj tiu lando, kie la Palpbrumoj loĝas, estas regata de la
Fia Sorĉistino de la Okcidento, kiu sklavigus vin se vi irus tien."

"La Nordo estas mia hejmo," diris la maljunulino, "kaj ĉe ĝia rando
estas la sama granda dezerto kiu ĉirkaŭas ĉi tiun Landon
Oz. Neeviteble, mia karulino, vi devos loĝi ĉe ni."

Doroteo komencis plori pro tio, ĉar ŝi estis solsenta inter tiuj
strangaj homoj. Ŝiaj larmoj ŝajne malgajigis la bonkorajn Manĝtulojn,
ĉar ili tuj elprenis siajn poŝtukojn kaj ankaŭ komencis plori. Kaj la
maljunulineto, nu ŝi deprenis sian ĉapon kaj ekvilibrigis la pinton
sur la pinto de sia nazo, dum ŝi kalkulis "Unu, du, tri,"
solenavoĉe. Tuj la ĉapo fariĝis ardeza tabuleto, sur kiu estis
skribite per grandaj, blankaj kreto-signoj:


 "DOROTEO IRU AL LA URBO DE SMERALDOJ."


La maljunulineto prenis la ardezan tabuleton de sia nazo, kaj leginte
la vortojn sur ĝi, demandis, "Ĉu vi nomiĝas Doroteo, karulino?"

"Jes," respondis la infano, suprenrigardante kaj sekigante siajn
okulojn.

"Do vi devos iri al la Urbo de Smeraldoj. Eble Oz helpos vin."

"Kie estas tiu Urbo?" demandis Doroteo.

"Precize en la centro de la lando, kaj ĝin regas Oz, la Granda
Sorĉisto pri kiu mi parolis."

"Ĉu li estas bona homo?" demandis la knabino maltrankvile.

"Li estas bona Sorĉisto. Ĉu li estas homo, mi ne scias, ĉar mi neniam
vidis lin."

"Kiel mi iru?" demandis Doroteo.

"Vi devos marŝi. Estas malproksime, kaj necesos iri tra regiono
kelkfoje agrabla kaj kelkfoje malluma kaj timiga. Tamen, mi uzos ĉiun
magian arton kiun mi konas por protekti vin kontraŭ danĝeroj."

"Ĉu vi bonvolos akompani min?" pledis la knabino, kiu jam komencis
rigardi la maljunulineton kiel sian solan amikon.

"Ne, mi ne povos," ŝi respondis, "sed mi donos al vi mian kison, kaj
neniu kuraĝos damaĝi personon kisitan de la Sorĉistino de la Nordo."

Ŝi proksimiĝis al Doroteo kaj kisis ŝian frunton delikate. Kie ŝiaj
lipoj tuŝis la knabinon ili lasis rondan, brilan marketon, kiel
sciiĝis Doroteo nelonge post tiam.

"La vojo al la Urbo de Smeraldoj estas pavimita per flavaj brikoj,"
diris la Sorĉistino, "do vi ne maltrafos ĝin. Veninte al Oz, ne timu
lin, sed rakontu al li vian historion kaj petu lin helpi vin. Adiaŭ,
karulino."

La tri Manĝtuloj profunde riverencis antaŭ ŝi kaj deziris por ŝi
plaĉan veturon, kaj post tio ili formarŝis tra la arboj. La Sorĉistino
amike skuetis sian kapon al Doroteo, ĉirkaŭturnis sin trifoje sur sia
maldekstra kalkano, kaj tuj malaperis, kio surprizegis malgrandan
Toton, kiu bojis je ŝi tre laŭte post ŝia foriro, ĉar li timis eĉ
brueti dum ŝi apude staris.  Sed Doroteo, kiu sciis ke ŝi estas
sorĉistino, anticipis ke ŝi malaperos precize tiel, kaj tute ne estis
surprizita.



Ĉapitro III.  Kiel Doroteo savis la Birdotimigilon.


Kiam Doroteo denove estis sola ŝi komencis senti malsaton. Do ŝi iris
al la ŝranko kaj tranĉis por si iom da pano, sur kiun ŝi ŝmiris
buteron. Ŝi donis iom al Toto, kaj preninte sitelon de la breto, ŝi
portis ĝin al la rivereto kaj plenigis ĝin per klara, scintilanta
akvo. Toto kuris al la arboj kaj komencis boji je la birdoj kiuj
sidadis tie. Doroteo iris revenigi lin, kaj vidis tiom allogajn
fruktojn sur la branĉoj ke ŝi deprenis kelkajn, ĉar ili estis ĝuste
kion ŝi volis por pligrandigi sian matenmanĝon.

Post tio ŝi reiris al la domo, kaj doninte al si kaj al Toto grandan
trinkon de la frideta, klara akvo, ŝi komencis pretigi sin por la
veturo al la Urbo de Smeraldoj.

Doroteo posedis nur unu alian robon, sed ĝi estis pura kaj pendadis de
hoko apud ŝia lito. Ĝi estis el katuno blank- kaj blu-plejda; kaj
kvankam la bluo estis iomete fadinta pro multaj laviĝoj, ĝi ankoraŭ
estis bela robo. La knabino zorge lavis sin, vestis sin per la pura
katuna robo, kaj ligis sian palruĝan sunkufon al sia kapo. Ŝi prenis
malgrandan korbon kaj plenigis ĝin per pano el la ŝranko, kaj metis
blankan tukon sur la supron. Post tio ŝi rigardis siajn piedojn kaj
rimarkis kiom malnovaj kaj trivitaj estas ŝiaj ŝuoj.

"Certe ili ne taŭgas por multa marŝado, Toto," ŝi diris. Kaj Toto
suprenrigardis al ŝia vizaĝo per siaj nigraj okuletoj kaj skuis sian
voston por indiki ke li komprenas kion ŝi celas diri.

Tiumomente Doroteo vidis kuŝantajn sur la tablo la arĝentajn ŝuojn
kiuj antaŭe apartenis al la Sorĉistino de la Oriento.

"Ĉu eble ilia grando taŭgos por miaj piedoj?" ŝi diris al Toto. "Ili
estus tute ĝustaj por longa marŝado, ĉar ili ne triviĝus."

Ŝi deprenis siajn malnovajn ledajn ŝuojn kaj provis la arĝentajn, kiuj
estis tute ĝustadimensiaj por ŝiaj piedoj, kvazaŭ farite specife por
ili.

Laste, ŝi prenis sian korbon.

"Venu, Toto," ŝi diris. "Ni iros al la Smeralda Urbo kaj demandos al
la Granda Oz kiel ni povos reiri al Kansas."

Ŝi fermis la pordon, ŝlosis ĝin, kaj zorge metis la ŝlosilon en la
poŝon de sia robo. Kaj tiel, dum Toto trotadis sobre malantaŭ ŝi, ŝi
komencis sian marŝadon.

Pluraj vojoj estis proksimaj, sed ŝi ne bezonis longan tempon por
trovi la vojon pavimitan per flavaj brikoj. Post nelonge ŝi marŝadis
vigle direkte al la Smeralda Urbo, dum ŝiaj arĝentaj ŝuoj klakadis
gaje sur la malmola, flava vojsurfaco. La suno briladis kaj la birdoj
dolĉe kantadis, kaj Doroteo tute ne estis tiom malfeliĉa kiom oni
supozus pri malgranda knabino kiu estis subite forblovita el sia
propra lando kaj surterigita en la mezon de fremda lando.

Ŝin surprizis, dum ŝi marŝadis, vidi kiom bela estas la pejzaĝo ĉirkaŭ
ŝi. Bonaspektaj bariloj, pentritaj delikate blukolore, staris laŭlonge
de la flankoj de la vojo, kaj preter ili estis abundaj kampoj de greno
kaj legomoj. Evidente la Manĝtuloj estis bonaj kultivistoj kaj
sukcesis kreskigi abundajn rikoltaĵojn. Kelkfoje ŝi marŝis preter
domon, kaj la loĝantoj elvenis por rigardi ŝin kaj klinis sin malalten
dum ŝi preteriris; ĉar ĉiuj sciis ke ŝi estas la detruinto de la Fia
Sorĉistino kaj liberigis ilin. La domoj de la Manĝtuloj estis
kuriozaspektaj loĝejoj, ĉar ĉiu estis ronda, kun granda kupolforma
tegmento. Ĉiuj estis blukoloraj, ĉar en ĉi tiu lando de la Oriento
bluo estis la plej amata koloro.

Kiam proksimiĝis la vespero, kaj Doroteo lacis pro sia longa marŝado,
kaj komencis demandi al si kie ŝi tradormos la nokton, ŝi atingis
domon iom pli grandan ol la aliaj. Sur la verda gazono antaŭ ĝi estis
multaj dancantaj viroj kaj virinoj. Kvin violonludantetoj ludadis kiel
eble plej laŭte kaj la homoj ridadis kaj kantadis; granda apuda tablo
estis plene kovrita per bongustegaj fruktoj kaj nuksoj, tortoj kaj
kukoj, kaj multaj aliaj bonaj manĝaĵoj.

Oni afable salutis Doroteon, kaj invitis ŝin manĝi kaj tradormi la
nokton tie; ĉar ĉi tiu estis la hejmo de unu el la plej riĉaj
Manĝtuloj en la lando, kaj liaj amikoj vizitis lin por festi sian
liberiĝon el la sklavigo farita de la Fia Sorĉistino.

Doroteo ĝissate manĝis kaj ŝin servis la riĉa Manĝtulo mem, kiu
nomiĝis Boq. Post tio ŝi sidiĝis sur kanapon kaj rigardis dum la homoj
dancadis.

Kiam Boq vidis ŝiajn arĝentajn ŝuojn li diris,

"Klare ke vi estas grava sorĉistino."

"Kial?" demandis la knabino.

"Ĉar vi surhavas arĝentajn ŝuojn kaj mortigis la Fian
Sorĉistinon. Krome, via robo estas parte blanka, kaj nur magiistinoj
kaj sorĉistinoj vestas sin per blankaĵoj."

"Mia robo estas blu- kaj blank-plejda," diris Doroteo, glatigante la
faltojn en ĝi.

"Vi tre kompleze surportas ĝin," diris Boq. "Bluo estas la koloro de
la Manĝtuloj, kaj blanko estas la koloro de sorĉistinoj; tial ni scias
ke vi estas amika sorĉistino."

Doroteo ne sciis respondi, ĉar ĉiuj ŝajne opiniis ŝin sorĉistino, kaj
ŝi tute bone sciis ke ŝi estas nur ordinara knabineto kiu tute hazarde
estis portita de ciklono al fremda lando.

Kiam ŝi laciĝis pro tiom da rigardo al la dancado, Boq kondukis ŝin en
la domon, kie li donis al ŝi ĉambron en kiu estis bela lito. La tukoj
estis el blua ŝtofo, kaj Doroteo profunde dormis inter ili ĝis la
mateno, dum Toto kuŝadis sur la blua tapiŝo apud ŝi.

Ŝi ĝissate manĝis, kaj rigardis etan Manĝtulan bebon, kiu ludis kun
Toto kaj tiris lian voston kaj voĉetis kaj ridis tiel ke multe amuzis
Doroteon. Toto estis vera kuriozaĵo laŭ la homoj tie, ĉar ili antaŭe
neniam vidis hundon.

"Kiom distanca estas la Smeralda Urbo?" la knabino demandis.

"Mi ne scias," respondis Boq, tre serioze, "ĉar mi neniam iris
tien. Estas pli bone ke oni restu distance de Oz, krom se vere
necesas. Sed la vojo al la Smeralda Urbo estas longa, kaj vi bezonos
multajn tagojn. La lando ĉi tie estas riĉa kaj agrabla, sed vi devos
trairi krudajn kaj danĝerajn lokojn antaŭ ol atingi la finon de via
marŝado."

Tio iomete timigis Doroteon, sed ŝi sciis ke nur la Granda Oz povos
helpi ŝin reiri al Kansas, do ŝi kuraĝe decidis ne retroiri.

Ŝi adiaŭis siajn amikojn, kaj rekomencis marŝadi laŭ la vojo el flavaj
brikoj. Post kiam ŝi iris plurajn kilometrojn ŝi decidis halti por
ripozi, do ŝi grimpis ĝis la supro de la barilo apud la vojo kaj
sidiĝis. Granda maizkampo estis aliflanke de la barilo, kaj ŝi vidis
ke ne tre distanca estas Birdotimigilo, metita alte sur stangon por
forpeli la birdojn de la matura maizo.

Doroteo apogis sian mentonon per mano kaj penseme rigardis la
Birdotimigilon. Ĝia kapo estis malgranda sako plenigita per pajlo;
surpentritaj sur ĝi estis okuloj, nazo, kaj buŝo, por simili
vizaĝon. Malnova, pinta blua ĉapelo, kiu antaŭe apartenis al iu
Manĝtulo, estis metita sur lian kapon, kaj la cetero de la figuro
estis blua vestokompleto, multe uzita kaj paliĝinta, kiu ankaŭ estis
plenigita per pajlo. Sur la piedoj estis paro da malnovaj botoj kun
bluaj supraĵoj, kiajn portas ĉiu viro en tiu lando, kaj la figuro
estis altigita super la maiztigojn per stango kiu estis puŝita en lian
kolon.

Dum Doroteo rigardis atentoplene la kuriozan, pentritan vizaĝon de la
Birdotimigilo, ŝin surprizis vidi ke unu el la okuloj malrapide
palpebrumas al ŝi. Unue ŝi supozis ke sendube ŝi eraris, ĉar neniam iu
el la Birdotimigiloj en Kansas palpebrumas; sed baldaŭ la figuro
amikeme skuetis sian kapon al ŝi. Tiam ŝi malsupren grimpis de la
barilo kaj marŝis al la Birdotimigilo, dum Toto ĉirkaŭkuradis la
stangon bojante.

"Bonan tagon," diris la Birdotimigilo, per iom raŭka voĉo.

"Ĉu vi parolis?" demandis la knabino, mirante.

"Certe," respondis la Birdotimigilo; "kiel vi fartas?"

"Sufiĉe bone, dankon," respondis Doroteo, ĝentile. "Kiel vi fartas?"

"Mi ne fartas bone," diris la Birdotimigilo ridetante, "ĉar estas tre
tede stari ĉi tie nokte kaj tage por fortimigi korvojn."

"Ĉu vi ne povas malsupreniri?" demandis Doroteo.

"Ne, ĉar ĉi tiu stango estas puŝita en mian dorson. Se vi bonvolos
forpreni la stangon, mi estos multe dankema al vi."

Doroteo etendis ambaŭ brakojn kaj delevis la figuron de la stango;
ĉar, estante plenigita per pajlo, ĝi estis malmultepeza.

"Tre grandan dankon," diris la Birdotimigilo, kiam li estis metita sur
la teron. "Mi sentas min kvazaŭ vere novan."

Doroteon perpleksigis aŭdi tion, ĉar ŝajnis al ŝi strange aŭdi viron
plenigitan per pajlo paroli, kaj vidi lin riverenci kaj marŝadi apud
ŝi.

"Kiu vi estas?" demandis la Birdotimigilo, kiam li estis sin streĉinta
kaj oscedinta. "Kaj kien vi iras?"

"Mi nomiĝas Doroteo," diris la knabino, "kaj mi iras al la Smeralda
Urbo, por peti la Grandan Ozon resendi min al Kansas."

"Kie estas la Smeralda Urbo?" li demandis; "kaj kiu estas Oz?"

"Ĉu vi ne scias?" ŝi respondis, surprizite.

"Tute ne. Mi nenion scias. Komprenu, mi estas plenigita per pajlo, do
al mi tute mankas cerbo," li respondis malĝoje.

"Ho," diris Doroteo, "min multe bedaŭrigas tio."

"Ĉu vi kredas," li demandis, "Ke se mi iros al la Smeralda Urbo kun
vi, la granda Oz donos al mi ioman cerbon?

"Mi ne scias," ŝi respondis, "sed vi rajtos akompani min, se vi
deziras. Se Oz ne donos al vi cerbon, vi ne estos pli malbonfortuna
ol vi estas nun."

"Estas vere," diris la Birdotimigilo. "Komprenu," li pludiris, iom
sekreteme, "ne ĝenas min ke miaj kruroj kaj brakoj kaj korpo estas
plenigitaj per pajlo, ĉar mi ne povas esti vundita. Se iu paŝas sur
miajn piedfingrojn aŭ puŝas pinglon en min, ne gravas, ĉar mi ne povas
sentas ĝin. Sed mi ne volas ke oni nomu min stulta, kaj se mia kapo
restos plena de pajlo anstataŭ de cerbo, kian havas vi, kiel mi iom
povos scii ion ajn?"

"Mi komprenas vian senton," diris la knabineto, kiu vere kunsentis kun
li. "Se vi venos kun mi, mi petos al Oz ke li faru ĉion eblan por vi."

"Dankon," li respondis dankeme.

Ili reiris al la vojo, Doroteo helpis lin transgrimpi la barilon, kaj
ili komencis marŝadi laŭ la vojo el flavaj brikoj cele la Smeraldan
Urbon.

Al Toto ne plaĉis la nova akompananto, unue. Li flaradis ĉirkaŭ la
pajloplenigito kvazaŭ suspektante ke eble estas nesto de ratoj en la
pajlo, kaj li ofte bojetis malamikeme kontraŭ la Birdotimigilon.

"Ne vin ĝenu Toto," diris Doroteo, al sia nova amiko; "li neniam
mordas."

"Ho, li ne timigas min," respondis la Birdotimigilo. "Li ne povos
damaĝi la pajlon. Permesu ke mi portu tiun korbon por vi. Ne ĝenos
min, ĉar mi ne povas laciĝi. Mi diros al vi sekreton," li pludiris,
dum li kunmarŝadis. "Nur unu aferon en la tuta mondo mi timas."

"Kion?" demandis Doroteo; "ĉu la Manĝtulan kultiviston kiu faris vin?"

"Ne," respondis la Birdotimigilo; "flamantan alumeton."



Ĉapitro IV.  La Vojo tra la Arbaro.


Post kelkaj horoj la vojo komencis krudiĝi, kaj la marŝado fariĝis
tiom malfacila ke la Birdotimigilo ofte stumblis pro la flavaj brikoj,
kiuj tie estis tre malglataj. Efektive, kelkfoje ili estis rompitaj aŭ
tute mankis, tiel ke restis nur truoj kiujn Toto transsaltis kaj
Doroteo ĉirkaŭmarŝis. Sed la Birdotimigilo, pro manko de cerbo,
antaŭenmarŝis senpaŭze, kaj tial paŝis en la truojn kaj sterniĝis sur
la malmolajn brikojn. Tamen tio neniam vundis lin, kaj Doroteo relevis
lin kaj restarigis lin sur la piedoj, dum li gaje ridis kun ŝi pro la
akcidento.

La kultivitaj kampoj tute ne estis tiel bone prizorgataj ĉi tie kiel
en la antaŭaj lokoj. Troviĝis malpli da domoj kaj malpli da
fruktarboj, kaj ju pli ili marŝis, des pli senbela kaj solsentiga
fariĝis la tereno.

Je la tagmezo ili sidiĝis apud la vojo, proksime al rivereto, kaj
Doroteo malfermis sian korbon kaj elprenis panon. Ŝi proponis pecon al
la Birdotimigilo, sed li rifuzis.

"Mi neniam malsatas," li diris, "kaj estas oportune ke estas tiel, ĉar
mia buŝo estas nur pentrita, kaj se mi tondus truon en ĝi por ke mi
povu manĝi, la pajlo kiu plenigas min elfalus, kaj tio ruinigus la
formon de mia kapo."

Doroteo tuj vidis ke tio estas vera, do ŝi nur kapjesis kaj plu manĝis
sian panon.

"Rakontu al mi iom pri vi mem, kaj pri la lando el kiu vi venis,"
diris la Birdotimigilo, kiam ŝi estis fininta sian manĝon. Do ŝi
parolis al li pri Kansas, kaj kiom griza estas ĉio tie, kaj kiel la
ciklono portis ŝin al ĉi tiu kurioza Lando Oz. La Birdotimigilo atente
aŭskultis, kaj diris,

"Mi ne komprenas kial vi volas foriri el ĉi tiu bela lando kaj reiri
al la seka, griza loko kiun vi nomas Kansas."

"Vi ne komprenas ĉar vi ne havas cerbon," respondis la knabino. "Ne
grave kiom mizeraj kaj grizaj estas niaj hejmoj, ni karno- kaj
sango-homoj preferas loĝi tie ol en iu alia lando, negrave kiom
bela. Nenio egale bonas kiel la hejmo."

La Birdotimigilo ĝemis.

"Kompreneble mi ne povas kompreni," li diris. "Se viaj kapoj estus
plenaj de pajlo, kiel la mia, verŝajne vi ĉiuj loĝus en la belaj
lokoj, kaj sekve tute mankus homoj en Kansas. Estas bonsorte por
Kansas ke vi havas cerbon."

"Bonvolu rakonti al mi, dum ni ripozas," petis la infano.

La Birdotimigilo rigardis ŝin riproĉe, kaj respondis, "Mia vivo ĝis
nun estis tiom mallonga ke efektive mi scias tute nenion. Mi fariĝis
nur antaŭhieraŭ. Mi tute ne scias kio okazis en la mondo antaŭ
tiam. Bonfortune, kiam la kultivisto faris mian kapon, li unue pentris
miajn orelojn, tiel ke mi aŭdis kio okazas. Apudestis alia Manĝtulo,
kaj kion mi unue aŭdis estis la parolo de la kultivisto,

"'Ĉu plaĉas al vi la oreloj?'

"'Ili estas nerektaj,' respondis la aliulo.

"'Ne gravas,' diris la kultivisto; 'ili tamen estas oreloj,' kio ja
estis vera.

"'Nun mi faros la okulojn,' diris la kultivisto. Do li pentris mian
dekstran okulon, kaj tuj kiam ĝi estis finita mi trovis ke mi rigardas
lin, kaj ĉion ĉirkaŭ mi, tre interesate, ĉar tiu estis la unua fojo
kiam mi ekvidis la mondon.

"'Jen iom bela okulo,' komentis la Manĝtulo kiu estis rigardanta la
kultiviston; 'blua farbo bone taŭgas por okuloj.'

"'Mi pentros la alian pli granda,' diris la kultivisto. Kaj kiam la
dua okulo estis finita mi povis multe pli bone vidi ol antaŭe. Post
tio li faris miajn nazon kaj buŝon. Sed mi ne parolis, ĉar tiutempe mi
ne sciis por kio buŝo utilas. Min amuzis rigardi dum ili pretigis mian
korpon kaj miajn brakojn kaj krurojn; kaj kiam ili fine surfiksis mian
kapon, mi estis tre fiera, ĉar mi opiniis ke mi estas egale bona kiel
ĉiu alia persono.

"'Ĉi tiu ulo rapide timigos la korvojn,' diris la kultivisto. 'Li
aspektas vera homo.'

"'Nu, li ja estas homo,' diris la aliulo, kaj mi plene konsentis kun
li. La kultivisto portis min sub sia brako al la maizkampo, kaj metis
min sur altan stangon, kie vi trovis min. Li kaj lia amiko baldaŭ
foriris kaj lasis min sola.

"Al mi ne plaĉis esti tiel forlasita; do mi strebis sekvi ilin, sed
miaj piedoj ne povis tuŝi la teron, kaj mi devis resti sur tiu
stango. Mia vivo estis tre solsenta, ĉar mi konis nenion pripenseblan,
mi ja antaŭ nur kelkaj momentoj konstruiĝis. Multaj korvoj kaj aliaj
birdoj flugis en la maizkampon, sed tuj kiam ili ekvidis min ili
forflugis, kredante min Manĝtulo; kaj tio plaĉis al mi kaj kredigis
min ke mi estas tre grava persono. Post iom da tempo maljuna korvo
flugis apud min, kaj zorge rigardinte min li sidigis sin sur mian
ŝultron kaj diris,

"'Ĉu tiu kultivisto kredis povi trompi min tiel mallerte? Ĉiu
inteligenta korvo vidus ke vi estas nur plenigita per pajlo.' Post tio
li saltis sur la teron kaj manĝis maizon laŭvole. La aliaj birdoj,
vidinte ke li ne estis damaĝita de mi, venis por ankaŭ manĝi la
maizon, do post nelonge ili estis amase ĉirkaŭ mi.

"Min malĝojigis tio, ĉar ĝi pruvis ke mi efektive ne estas efika
Birdotimigilo; sed la maljuna korvo konsolis min, dirante: 'Se vi nur
havus cerbon en la kapo vi estus egale bona homo kiel ĉiu el ili, kaj
pli bona homo ol kelkaj el ili. Nur cerbohavo valoras en ĉi tiu mondo,
negrave ĉu oni estas korvo ĉu homo.'

"Post la foriro de la korvoj mi pripensis tion, kaj decidis ke mi
strebos akiri cerbon. Bonŝance, vi alvenis kaj detiris min de la
stango, kaj laŭ vi parolo mi certas ke la Potenca Oz donos al mi
cerbon tuj kiam ni atingos la Smeraldan Urbon."

"Tion mi esperas," diris Doroteo fervore, "ĉar ŝajne vi volegas posedi
tion."

"Jes, mi volegas," respondis la Birdotimigilo. "Estas tre malkomfortige
scii ke oni estas stultulo."

"Nu," diris la knabino, "ni ekiru." Kaj ŝi transdonis la korbon al la
Birdotimigilo.

Tute ne estis bariloj ĉe la vojoflankoj nun, kaj la tero estis kruda
kaj nekultivita. Kiam komencis vesperiĝi ili venis al granda arbaro,
kie la arboj estis kreskintaj tiel altaj kaj proksimaj unu al la alia
ke iliaj branĉoj renkontiĝis super la vojo el flavaj brikoj. Estis
preskaŭ senlume sub la arboj, ĉar la branĉoj fortenis la taglumon; sed
la marŝantoj ne haltis, kaj pluiris en la arbaron.

"Se ĉi tiu vojo eniras, ĝi nepre eliros," diris la Birdotimigilo, "kaj
ĉar la Smeralda Urbo estas ĉe la alia finaĵo de la vojo, ni devas
sekvi kien ajn ĝi kondukas."

"Ĉiu scias tion," diris Doroteo.

"Certe; tial mi scias," respondis la Birdotimigilo. "Se necesus havi
cerbon por scii ĝin, mi ja ne dirus ĝin."

Post eble horo la lumo malaperis, kaj ili trovis sin stumblantaj en la
mallumo. Doroteo tute ne povis vidi, sed Toto vidis, ĉar kelkaj hundoj
tre bone vidas en la mallumo; kaj la Birdotimigilo deklaris sin egale
kapabla vidi kiel dum la tago. Do ŝi prenis lian brakon, kaj sukcesis
marŝadi sufiĉe bone.

"Se vi vidos domon, aŭ iun ajn lokon kie ni povos tradormi la nokton,"
ŝi diris, "nepre informu min; ĉar estas tre malkomforte marŝadi en la
mallumo."

Baldaŭ la Birdotimigilo haltis.

"Mi vidas dometon dekstre de ni," li diris, "konstruitan el ŝtipoj kaj
branĉoj. Ĉu ni iru tien?"

"Jes, ja." respondis la infano. "Mi plene laciĝis."

Do la Birdotimigilo gvidis ŝin inter la arboj ĝis ili atingis la
dometon, kaj Doroteo eniris kaj trovis liton de sekaj folioj en unu
angulo. Ŝi tuj kuŝiĝis, kaj kun Toto apud ŝi ŝi baldaŭ profunde
endormiĝis. La Birdotimigilo, kiu neniam laciĝis, staris en alia
angulo kaj pacience atendis la mateniĝon.



Ĉapitro V.  Ili savas la Stanan Lignohakiston


Kiam Doroteo vekiĝis, la suno jam briladis tra la arboj kaj Toto estis
jam delonge ekster la domo ĉasante birdojn kaj sciurojn. Ŝi sidiĝis
kaj ĉirkaŭrigardis. Jen la Birdotimigilo, ankoraŭ staranta pacience en
sia angulo, atendante ŝin.

"Ni nepre devas serĉi akvon," ŝi diris al li.

"Por kio vi volas akvon?" li demandis.

"Por purigi mian vizaĝon post la polvo de la vojo, kaj por trinki,
tiel ke la seka pano ne gluiĝos al mia gorĝo."

"Certe estas ĝene konsisti el karno," diris la Birdotimigilo, penseme,
"ĉar vi devas dormi, kaj manĝi kaj trinki. Tamen, vi havas cerbon, kaj
la kapablo pensadi valoras multajn ĝenojn."

Ili eliris el la dometo kaj promenis inter la arboj ĝis ili trovis
malgrandan fonton de klara akvo, kie Doroteo trinkis kaj banis sin kaj
matenmanĝis. Ŝi vidis ke ne restas multe da pano en la korbo, kaj la
knabino estis dankema ke la Birdotimigilo ne bezonas manĝi, ĉar apenaŭ
estis sufiĉe por ŝi kaj por Toto por tiu tago.

Kiam ŝi estis fininta sian manĝon, kaj estis preta reiri al la vojo el
flavaj brikoj, ŝin alarmetis proksima sono de profunda ĝemo.

"Kio sonis?" ŝi demandis, time. "Mi tute ne povas konjekti," respondis
la Birdotimigilo; "sed ni povas aliri kaj vidi." Ĝuste tiam la sono de
nova ĝemo atingis iliajn orelojn, kaj la sono ŝajne venis el malantaŭ
ili. Ili turnis sin kaj marŝis kelkajn paŝojn tra la arbaro, kaj tiam
Doroteo ekvidis ion brilantan en sunradio kiu falis inter la
arbojn. Ŝi kuris al tiu loko, kaj poste ŝi ekhaltis, kun krio pro
surpriziĝo.

Unu el la grandaj arboj estis parte trahakita, kaj staranta apud ĝi,
tenante hakilon levitan en liaj manoj, estis viro konsistanta plene el
stano. Liaj kapo kaj brakoj kaj kruroj estis artikigitaj al lia korpo,
sed li staris tute senmove, kvazaŭ tute ne kapabla sin movi.

Doroteo rigardis lin mirege, ankaŭ la Birdotimigilo, dum Toto akre
bojadis kaj provis mordi la stanajn krurojn, kio dolorigis liajn
dentojn.

"Ĉu vi ĝemegis?" demandis Doroteo.

"Jes," respondis la stanulo, "jes. Mi ĝemadas jam de pli ol jaro, kaj
antaŭ nun neniu aŭdis min nek venis por helpi min."

"Kiel mi povos helpi vin?" ŝi demandis dolĉe, ĉar ŝin malgajigis la
malfeliĉa voĉo de la viro.

"Alportu oleujon kaj oleu miajn artikojn," li respondis. "Ili rustiĝis
tiom ke mi tute ne povas movi min; se mi estos bone oleita, mi estos
denove bonfarta. Vi trovos oleujon sur breto en mia dometo."

Doroteo tuj rekuris al la dometo kaj trovis la oleujon, kaj poste ŝi
reiris al la Stana Lignohakisto kaj demandis, maltrankvile, "Kie estas
viaj artikoj?"

"Unue oleu mian kolon," respondis la Stana lignohakisto, kaj ĉar ĝi
estis tre rusta la Birdotimigilo prenis la stanan kapon kaj movis ĝin
delikate de flanko al flanko ĝis ĝi moviĝis libere, kaj tiam la viro
povis mem turni ĝin.

"Nun oleu la artikojn de miaj brakoj," li diris. Kaj Doroteo oleis
ilin kaj la Birdotimigilo zorge fleksis ilin ĝis ili estis tute
liberaj de rusto kaj bonaj kiel novaj.

La Stana Lignohakisto kontente ĝemetis kaj mallevis sian hakilon, kiun
li apogis per arbo.

"Tio multe komfortigas," li diris. "Mi tenadis tiun hakilon en la aero
ekde kiam mi rustiĝis, kaj kontentigas min formeti ĝin finfine. Nun,
se vi bonvolos olei la artikojn de miaj kruroj, mi denove estos
normala."

Do ili oleis liajn krurojn ĝis li povis libere movi ilin; kaj li
multfoje dankis ilin pro sia liberiĝo, ĉar li ŝajnis tre ĝentila, kaj
tre dankema.

"Mi eble starus tie por ĉiam se vi ne estus alveninta," li diris; "do
certe vi savis mian vivon. Kial vi hazarde venis ĉi tien?"

"Ni estas survoje al la Smeralda Urbo, por renkonti la Grandan Ozon,"
ŝi respondis, "kaj ni haltis ĉe via dometo por tie tradormi la
nokton."

"Kial vi volas renkonti Ozon?" li demandis.

"Mi volas ke li resendu min al Kansas, kaj la Birdotimigilo volas ke
li metu iom da cerbo en lian kapon," ŝi respondis.

La Stana Lignohakisto ŝajnis profunde pensadi dum momento. Post tio li
diris: "Ĉu vi supozas ke Oz povus doni al mi koron?"

"Nu, mi supozas ke jes," Doroteo respondis. "Estus egale facile kiel
doni al la Birdotimigilo cerbon."

"Vere," la Stana Lignohakisto respondis, "Do, se vi permesos ke mi
akompanu vin, ankaŭ mi iros al la Smeralda Urbo por peti ke Oz helpu
min."

"Kunvenu," diris la Birdotimigilo elkore, kaj Doroteo ankaŭ diris ke
ŝi volonte akceptos lin kiel akompananton. Do la Stana Lignohakisto
surŝultrigis sian hakilon kaj ĉiuj marŝis tra la arbaro ĝis ili
atingis la vojon pavimitan per flavaj brikoj.

La Stana Lignohakisto jam petis ke Doroteo metu la oleujon en sian
korbon. "Ĉar," li diris, "se pluvos sur min kaj mi denove rustiĝos, mi
bezonegos la oleujon."

Estis bonsorte ke la nova kamarado fariĝis parto de la grupo, ĉar
baldaŭ post la rekomenco de marŝado ili atingis lokon kie la arboj kaj
branĉoj tiom densiĝis super la vojo ke ili ne povis tramarŝi. Sed la
Stana Lignohakisto eklaboris per sia hakilo kaj hakis tiom bone ke
baldaŭ li faris trairejon por la tuta grupo.

Doroteo pensadis tiom profunde dum ili marŝis ke ŝi ne rimarkis kiam
la Birdotimigilo stumblis en truon kaj ruliĝis al la flanko de la
vojo. Efektive li devis voki ŝin por ke ŝi helpu lin restariĝi.

"Kial vi ne ĉirkaŭmarŝis la truon?" demandis la Stana Lignohakisto.

"Mi ne scias tion fari," respondis la Birdotimigilo gaje. "Mia kapo
pleniĝis per pajlo, komprenu, kaj tial mi iras al Oz por peti de li
cerbon."

"Mi komprenas," diris la Stana Lignohakisto. "Sed, malgraŭe, cerbo ne
estas la plej bona afero en la mondo."

"Ĉu vi havas cerbon?" demandis la Birdotimigilo.

"Ne, mia kapo estas tute malplena," respondis la Hakisto. "Sed iam mi
havis cerbon, kaj ankaŭ koron; do, provinte ambaŭ, mi multe preferus
havi koron."

"Kial?" demandis la Birdotimigilo.

"Mi rakontos al vi mian historion, kaj tiel vi scios." Do, dum ili
marŝadis tra la arbaro, la Stana Lignohakisto rakontis tion: "Mi
naskiĝis filo de hakisto kiu hakadis la arbojn en la arbaro kaj vendis
la lignon por gajni sian vivmonon. Kiam mi plenkreskis ankaŭ mi
fariĝis lignohakisto, kaj post la morto de mia patro mi prizorgis mian
maljunan patrinon dum ŝia cetera vivo. Post tio mi decidis ke anstataŭ
loĝi sola mi edziĝos, por ke min ne plenigu sento de soleco.

"Unu Manĝtula knabino estis tiom bela ke mi baldaŭ plenkore amis
ŝin. Ŝi, siaflanke, promesis edziniĝi kun mi tuj kiam mi gajnos
sufiĉan monon por konstrui pli bonan domon por ŝi; do mi eklaboradis
pli fervore ol ĉiam. Sed la knabino loĝis kun maljunulino kiu ne volis
ke ŝi edziniĝu kun iu ajn, ĉar ŝi estis tiom mallaborema ke ŝi volis
ke la knabino restu kun ŝi kaj kuiradu kaj mastrumadu. Do la
maljunulino iris al la Fia Sorĉistino de la Oriento, kaj promesis al
ŝi du ŝafojn kaj bovinon se ŝi malebligos la geedziĝon. Sekve la Fia
Sorĉistino sorĉis mian hakilon, kaj unu tagon dum mi hakadis laŭeble
plej forte, ĉar mi fervoris akiri la novan domon kaj mian edzinon kiel
eble plej baldaŭ, la hakilo ekglitis kaj detranĉis mian maldekstran
kruron.

"Unuavide tio ŝajnis granda misfortuno, ĉar mi sciis ke
unukrurulo ne multe sukcesus kiel lignohakisto. Do mi iris al stanisto
kaj mendis de li novan kruron el stano. La kruro funkciis tre bone,
kiam mi kutimiĝis al ĝi; sed mia ago kolerigis la Fian Sorĉistinon de
la Oriento, ĉar ŝi promesis al la maljunulino ke mi ne edziĝos kun la
bela Manĝtula knabino. Kiam mi rekomencis hakadi, mia hakilo ekglitis
kaj detranĉis mian dekstran kruron. Denove mi iris al la stanisto, kaj
li denove faris por mi kruron el stano. Post tio la sorĉita hakilo
detranĉis miajn brakojn, unu post la alia; sed, ne malkuraĝigite, mi
anstataŭigis ilin per stanaj. Post tio la Fia Sorĉistino glitigis mian
hakilon tiel ke ĝi detranĉis mian kapon, kaj unue mi kredis ke tiel mi
vere finiĝis. Sed hazarde la stanisto venis, kaj li faris por mi novan
kapon el stano.

"Mi kredis ke mi fine venkis la Fian Sorĉistinon tiam, kaj mi laboris
eĉ pli fervore; sed mi ne sciis kiom kruela estas mia malamikino. Ŝi
elpensis novan metodon mortigi mian amon al la Manĝtula knabino, kaj
denove ŝi glitigis mian hakilon, tiel ke ĝi hakis rekte tra mian
korpon, duonigante min. Denove la stanisto venis por helpi kaj faris
por mi korpon el stano, kaj fiksis al ĝi miajn stanajn brakojn kaj
krurojn kaj kapon, per artikoj, tiel ke mi povis moviĝadi sambone kiel
en la komenco. Sed, ve! Mi nun ne havis koron, do mi perdis mian tutan
amon al la Manĝtula knabino, kaj ne gravis al mi ĉu aŭ ne mi edziĝos
kun ŝi. Mi supozas ke ŝi plu loĝas kun la maljunulino, atendante ke mi
venos preni ŝin.

"Mia korpo tiom brilis en la sunlumo ke mi multe fieris pro ĝi, kaj
nun ne gravis ĉu mia hakilo glitos, ĉar ĝi ne povas tranĉi
min. Ekzistis nur unu danĝero — ke miaj artikoj rustiĝos; sed mi gardis
oleujon en mia dometo kaj zorgis olei min kiam ajn mi bezonis. Tamen,
unu tagon mi forgesis fari tion, kaj, estante en pluvego, antaŭ ol mi
konceptis la danĝeron miaj artikoj jam rustiĝis, kaj mi restis staranta
en la arbaro ĝis vi venis por helpi min. La sperto estis terura, sed
dum la jaro kiam mi staris tie mi havis sufiĉan tempon por kompreni ke
mia plej granda perdo estis la perdiĝo de mia koro. Dum mi amis mi
estis la plej feliĉa persono sur la tero; sed neniu povas ami sen
koro, do mi firme intencas iri al Oz por peti de li koron. Se li donos
al mi, mi reiros al la Manĝtula knabino kaj edziĝos kun ŝi."

Kaj Doroteon kaj la Birdotimigilon multe interesis la rakonto de la
Stana Lignohakisto, kaj nun ili komprenis kial li tiom fervoras akiri
novan koron. "Tamen," diris la Birdotimigilo, "mi petos cerbon, ne
koron; ĉar malsaĝulo ne scius kion fari per koro se li havus ĝin."

"Mi prenos koron," respondis la Stana Lignohakisto, "ĉar cerbo ne
feliĉigas, kaj feliĉo estas la plej grava afero en la mondo."

Doroteo nenion diris, ĉar ŝi ne povis decidi kiu el ŝiaj du amikoj
pravas, kaj ŝi decidis ke se ŝi nur sukcesos reiri al Kansas kaj
Onklino Em, ne multe gravos ĉu la Stana Lignohakisto havas cerbon kaj
la Birdotimigilo koron, aŭ ĉu ĉiu el ili akiris sian deziraĵon.

Kio plej ĝenis ŝin estis ke la pano estis preskaŭ plene manĝita, kaj
nova manĝo por ŝi kaj Toto malplenigos la korbon. Estis vere ke nek la
Stana Lignohakisto nek la Birdotimigilo kapablis manĝi, sed ŝi ne
konsistis el stano aŭ pajlo, kaj ne povis vivi sen manĝo.



Ĉapitro VI.  La Malkuraĝa Leono.


Ankoraŭ Doroteo kaj ŝiaj akompanantoj marŝis tra la densa arbaro. La
vojo ankoraŭ estis pavimita per flavaj brikoj, sed ili estis multe
kovritaj de sekaj branĉoj kaj mortaj folioj de la arboj, kaj la
marŝado tute ne estis facila.

Malmultaj birdoj estis en tiu parto de la arbaro, ĉar birdoj amas la
nekovritan terenon kie estas multa sunlumo; sed fojfoje aŭdiĝis
malaltatona muĝo de iu sovaĝa besto kaŝiĝinta inter la arboj. Tiuj
sonoj rapidbatigis la koron de la knabineto, ĉar ŝi ne sciis ilian
kaŭzon; sed Toto sciis, kaj li marŝis proksime al la flanko de Doroteo
kaj eĉ ne bojis responde.

"Kiom longe daŭros," la infano demandis al la Stana Lignohakisto, "ĝis
ni estos ekster la arbaro?"

"Mi ne scias," estis la respondo, "ĉar mi neniam estis en la Smeralda
Urbo. Sed mia patro iris tien iam, kiam mi estis knabo, kaj li diris
ke la vojo estas longa tra danĝera tereno, kvankam proksime al la urbo
kie Oz loĝas la lando estas bela. Sed mi ne timas dum mi havas mian
oleujon, kaj nenio povas damaĝi la Birdotimigilon, kaj sur via frunto
estas la marko de la kiso de la bona Sorĉistino, kaj tio protektos
vin."

"Sed Toto!" diris la knabino malkviete; "kio protektos lin?"

"Ni mem devos protekti lin, se estos danĝero por li," respondis la
Stana Lignohakisto.

Tuj kiam li parolis, aŭdiĝis terura muĝo el la arbaro, kaj la postan
momenton granda Leono saltis sur la vojon. Per unu piedbato li ĵetis
la Birdotimigilon ĉirkaŭturniĝantan ĝis la rando de la vojo, kaj post
tio li frapegis la Stanan Lignohakiston per siaj akraj ungoj. Sed,
surprize al si, li ne damaĝis la stanon, kvankam la Hakisto falis sur
la vojon kaj kuŝis senmove.

Malgranda Toto, ĉar nun estis videbla malamiko, kuris bojante al la
Leono, kaj la granda besto malfermis sian buŝon por mordi la
hundon. Doroteo, timante ke Toto mortos, kaj sen atento al danĝero,
kuris antaŭen kaj frapis la nazon de la Leono kiel eble plej forte,
dum ŝi kriis: "Vi ne aŭdacu mordi Toton! Vi devus honti, granda besto
kia vi, mordi povran malgrandan hundon!"

"Mi ne mordis lin," diris la Leono, per sia piedo frotante la parton
de la nazo kiun frapis Doroteo.

"Ne, sed vi provis," ŝi respondis kolere. "Vi estas nur granda
malkuraĝulo!"

"Mi scias," diris la Leono, klinante la kapon pro honto. "Mi de ĉiam
scias. Sed kiel mi povas ne esti malkuraĝa."

"Nu mi certe ne scias. Kaj vi batis pajloplenan homon, la povran
Birdotimigilon!"

"Ĉu li estas plenigita per pajlo?" demandis la Leono surprizite, dum
li rigardis ŝin levi la Birdotimigilon kaj restarigi lin sur liaj
piedoj kaj reĝustigi lian formon.

"Kompreneble li estas plena de pajlo," respondis Doroteo, kiu ankoraŭ
koleris.

"Tial li renversiĝis tiom facile," komentis la Leono. "Min mirigis
vidi lin ĉirkaŭturniĝi tiel. Ĉu ankaŭ la alia estas pajloplena?"

"Ne," diris Doroteo, "li konsistas el stano." Kaj ŝi helpis la
Hakiston restariĝi.

"Tial li preskaŭ malakrigis miajn ungojn," diris la Leono. "Kiam ili
komencis grati la stanon mi sentis malvarmon suben kuri laŭ mia
dorso. Kiu estas tiu malgranda besto kiun vi tiom amas?"

"Li estas mia hundo, Toto," respondis Doroteo.

"Ĉu li konsistas el stano aŭ estas plena de pajlo?" demandis la Leono.

"Nek stano nek pajlo. Li estas — estas — viandohundo."

"Ho! Li estas kurioza besto, kaj aspektas ege malgranda, kiam mi nun
rigardas lin. Neniu alia volus mordi tian etulon, nur malkuraĝa mi,"
pludiris la Leono malgaje.

"Kio malkuraĝigis vin?" demandis Doroteo, miroplene rigardante la
grandan beston, ĉar li estis granda kiel malgranda ĉevalo.

"Estas mistero," respondis la Leono.

"Mi supozas ke mi naskiĝis tia. Ĉiuj aliaj bestoj en la arbaro
kompreneble supozas ke mi estas kuraĝa, ĉar ĉie oni kredas ke la Leono
estas la Reĝo de Bestoj. Mi trovis ke se mi muĝas tre laŭte, ĉiu
vivanto estas timigata kaj forkuras de mi. Kiam ajn mi renkontis homon
mi multe timis; sed mi nur muĝegis je li, kaj li ĉiam forkuris kiel
eble plej rapide. Se la elefantoj kaj la tigroj kaj la ursoj decidus
batali kontraŭ min, mi mem forkurus — tiom malkuraĝa mi estas; sed tuj
kiam ili aŭdas min muĝegi ili ĉiuj penas foriri de mi, kaj kompreneble
mi akceptas tion."

"Sed tio estas malĝusta. La Reĝo de Bestoj ne estu malkuraĝa," diris
la Birdotimigilo.

"Mi scias tion," respondis la Leono, viŝante larmon de sia okulo per
la pinto de sia vosto. "Tio multege malĝojigas min, kaj tre
malfeliĉigas mian vivon. Sed kiam ajn estas danĝero, mia koro komencas
rapide bati."

"Eble vi suferas pro kormalsano," diris la Stana Lignohakisto.

"Eble," diris la Leono.

"Se tiel," pludiris la Stana Lignohakisto, "ĝoju, ĉar tio pruvas ke vi
havas koron. Rilate al mi, mi ne havas koron, do mi ne povas suferi
pro kormalsano."

"Eble," diris la Leono penseme, "se mi ne havus koron al mi ne mankus
kuraĝo."

"Ĉu vi havas cerbon?" demandis la Birdotimigilo.

"Mi supozas ke jes. Mi neniam rigardis en mian kapon por informiĝi,"
respondis la Leono.

"Mi iras al la Granda Oz por peti lin doni al mi cerbon," komentis la
Birdotimigilo, "ĉar mia kapo estas plena de pajlo."

"Kaj mi iras por peti lin doni al mi koron," diris la Stana
Lignohakisto. "Kaj mi iras por peti lin resendi Toton kaj min al
Kansas," aldonis Doroteo.

"Ĉu vi kredas ke Oz povus doni al mi kuraĝon?" demandis la Malkuraĝa
Leono.

"Egalfacile kiel doni al mi cerbon," diris la Birdotimigilo.

"Aŭ doni al mi koron," diris la Stana Lignohakisto.

"Aŭ resendi min al Kansas," diris Doroteo.

"Do, se vi konsentos, mi akompanos vin," diris la Leono, "ĉar mia vivo
estas netolerebla sen iom da kuraĝo."

"Vi estos tre bonvena," respondis Doroteo, "ĉar vi helpos forteni la
aliajn sovaĝajn bestojn. Ŝajnas al mi ke ili nepre estas pli
malkuraĝaj ol vi se ili lasas vin tiom facile timigi ilin."

"Efektive tiel estas," diris la Leono; "sed tio ne plikuraĝigas min,
kaj dum mi scios ke mi estas malkuraĝa mi restos malfeliĉa."

Do denove la malgranda grupo rekomencis sian marŝadon, la Leono marŝis
elegante apud Doroteo. Toto ne aprobis la novan kamaradon, unue, ĉar
li ne povis forgesi ke li estis preskaŭ manĝita per la grandaj
makzeloj de la Leono; sed post iom da tempo li plitrankviliĝis, kaj
baldaŭ Toto kaj la Malkuraĝa Leono fariĝis bonaj amikoj.

Dum la cetero de tiu tago okazis neniu alia aventuro kiu ĝenis la
pacon de la marŝado. Estas vere ke, unufoje, la Stana Lignohakisto
paŝis sur skarabon kiu rampadis laŭ la vojo, kaj mortigis la povran
besteton. Tio multe malfeliĉigis la Stanan Lignohakiston, ĉar li ĉiam
zorgoplene evitis damaĝi iun ajn vivanton; kaj dum li marŝis li ploris
plurajn larmojn pro malĝojo kaj bedaŭro. Tiuj larmoj fluis malrapide
sur lia vizaĝo kaj trans la ĉarnirojn de lia makzelo, kaj tie ili
rustiĝis. Kiam Doroteo post nelonge demandis ion al li, la Stana
Lignohakisto ne povis malfermi la buŝon, ĉar liaj makzeloj estis
rigidaj pro rusto. Li multe ektimis pro tio kaj gestis al Doroteo ke
ŝi helpu lin, sed ŝi ne povis kompreni. La Leono ankaŭ estis perpleksa
pro nescio pri kio okazis. Sed la Birdotimigilo prenis la oleujon el
la korbo de Doroteo kaj oleis la makzelojn de la Stana Lignohakisto,
kaj post kelkaj momentoj li parolis same kiel antaŭe.

"Mi lernu per tio," diris li, "nepre rigardi kien mi paŝas. Ĉar se mi
mortigus alian insekton aŭ skarabon mi nepre denove plorus, kaj
plorado rustigas miajn makzelojn tiel ke mi ne povas paroli."

Post tio li zorge marŝadis rigardante konstante la vojon, kaj kiam li
vidis etan formikon laboradi sur la vojo li superpaŝis por ne damaĝi
ĝin. La Stana Lignohakisto bone sciis ke li ne havas koron, kaj tial
li tre zorgis neniam esti kruela aŭ malafabla kontraŭ io ajn. "Vi,
kiuj estas homoj kun koroj," li diris, "havas gvidilon, kaj tial ne
necesas agi maljuste; sed mi ne havas koron, do mi devas esti tre
zorgema. Kiam Oz donos al mi koron, kompreneble mi ne bezonos tiom
zorgi."



Ĉapitro VII.  La vojo al la Granda Oz.


Ili devis kampadi sub granda arbo en la arbaro, tiunokte, ĉar ne estis
domoj proksime. La arbo estis bona, dika kovrilo protektanta ilin
kontraŭ la roso. La Stana Lignohakisto hakis grandan aron da lignaĵoj
per sia hakilo kaj Doroteo pretigis belegan varmigan fajron kiu helpis
ŝin esti malpli solsenta. Ŝi kaj Toto jam manĝis la lastajn panerojn,
kaj nun ŝi ne sciis kion ili manĝos en la mateno.

"Se vi volas," diris la Leono, "mi eniros la arbaron kaj mortigos
cervon por vi. Vi povos rosti ĝin per la fajro, ĉar via gusto estas
tiom stranga ke vi preferas kuiritaĵojn, kaj tiel vi havos bonan
matenmanĝon."

"Ne! Bonvolu, ne!" pledis la Stana Lignohakisto. "Mi nepre plorus se
vi mortigus povran cervon, kaj miaj makzeloj denove rustiĝus."

Sed la Leono foriris en la arbaron kaj trovis propran manĝon, kaj
neniu poste sciis kion li manĝis, ĉar li ne menciis tion. Kaj la
Birdotimigilo trovis arbon plenan de nuksoj kaj plenigis la korbon de
Doroteo per ili, tiel ke ŝi dum longa tempo ne malsatos. Ŝi opiniis
tion tre afabla kaj amema ago de la Birdotimigilo, sed ŝi multe ridis
pro la mallerta maniero per kiu la povrulo prenis la nuksojn. Liaj
vatitaj manoj estis tiom mallertaj, kaj la nuksoj tiom malgrandaj, ke
li faligis preskaŭ tiom kiom li metis en la korbon. Sed ne gravis al
la Birdotimigilo kiom da tempo li bezonos por plenigi la korbon, ĉar
tio tenis lin malproksime de la fajro, ĉar li timis ke fajrero trafus
lian pajlon kaj konsumus lin. Do li restis tre for de la flamoj, kaj
proksimiĝis nur por kovri Doroteon per sekaj folioj kiam ŝi kuŝiĝis
por dormi. Ili komfortigis kaj varmigis ŝin kaj ŝi dormis profunde ĝis
la mateno.

Kiam mateniĝis, la knabino lavis sian vizaĝon en malgranda ondetanta
rivereto kaj baldaŭ post tiam ili ĉiuj rekomencis marŝi al la Smeralda
Urbo.

La tago montriĝis eventoplena por la marŝantoj. Ili apenaŭ marŝis unu
horon antaŭ ol vidi grandan abismon kiu transiras la vojon kaj dividas
la arbaron ĝis preter ilia vidpovo, ambaŭflanke. Ĝi estis tre larĝa
abismo, kaj kiam ili iris al la rando kaj enrigardis ili povis vidi ke
ĝi ankaŭ estas tre profunda, kaj ke estas multaj grandaj, pintaj rokoj
en la fundo. La flankoj estis tiom krutaj ke neniu el ili povus
malsuprengrimpi, kaj dum momento ŝajnis ke la marŝado devos ĉesi.

"Kion ni faru?" demandis Doroteo senespere.

"Mi tute ne scias," diris la Stana Lignohakisto; kaj la Leono skuis
sian densan hararon kaj rigardis penseme. Sed la Birdotimigilo diris:
"Ni ne povas flugi, tio estas certa; kaj ni ne povas malsuprengrimpi
en tiun profundan abismon. Sekve, se ni ne povos transsalti, ni devos
halti ĉi tie."

"Mi kredas povi transsalti," diris la Malkuraĝa Leono, zorge mezurinte
la distancon per sia menso.

"Do estas solvite," respondis la Birdotimigilo, "ĉar vi povos
transporti nin unuope sur via dorso."

"Nu, mi provos," diris la Leono. "Kiun la unua?"

"Mi," deklaris la Birdotimigilo; "ĉar se vi trovus ke vi ne povas
transsalti la breĉon, Doroteo mortus, aŭ la Lignohakisto estus forte
kavigita de la rokoj. Sed se mi estos sur via dorso ne multe gravos
ĉar la falo tute ne damaĝos min."

"Mi mem timegas falon," diris la Malkuraĝa Leono, "sed mi supozas ke
necesas provi. Do suriru mian dorson kaj ni provos."

La Birdotimigilo sidiĝis sur la dorson de la Leono, kaj la granda
besto marŝis al la rando de la breĉo kaj kaŭriĝis.

"Kial vi ne kuras por salti?" demandis la Birdotimigilo.

"Ĉar ni, la Leonoj, ne saltas tiel," li respondis. Kaj saltegante, li
pafiĝis tra la aero kaj surteriĝis sendanĝere sur la alian flankon.

Ĉiujn multe ĝojigis vidi kiel facile li faris tion, kaj kiam la
Birdotimigilo estis degrimpinta de lia dorso, la Leono resaltis trans
la abismon.

Doroteo decidis esti la dua; do ŝi tenis Toton en siaj brakoj kaj
grimpis sur la dorson de la Leono, forte tenante lian kolhararon per
unu mano. La sekvan momenton estis kvazaŭ ŝi flugas tra la aero; kaj
post tio, antaŭ ol ŝi havis sufiĉan tempon por pripensi, ŝi estis
sekura sur la alia flanko. La Leono reiris trian fojon kaj transportis
la Stanan Lignohakiston, kaj post tio ili sidiĝis dum kelkaj momentoj
por ke la besto povu ripozi, ĉar liaj grandaj saltoj malfaciligis lian
spiradon, kaj li anhelis kiel granda hundo tro longe kurinta.

Ili trovis la arbaron tre densa ĉiflanke, kaj ĝi aspektis senluma kaj
morna. Kiam la Leono estis ripozinta ili rekomencis marŝi laŭ la vojo
el flavaj brikoj, silente demandante al si, ĉiu en sia propra menso,
ĉu iam ili atingos la finon de la arbaro kaj reatingos la brilantan
sunlumon. Aldone al ilia malkomforto ili baldaŭ aŭdis strangajn bruojn
el la profundo de la arbaro, kaj la Leono flustris al ili ke en ĉi tiu
parto de la lando la Kolizuloj loĝas.

"Kio estas la Kolizuloj?" demandis la knabino.

"Ili estas monstraj bestoj kun korpoj kiaj de leonoj kaj kapoj kiaj de
tigroj," respondis la Leono; "kaj kun ungoj tiom longaj kaj akraj ke
ili povus disduigi min tiel facile kiel mi povus mortigi Toton. Mi
timegas la Kolizulojn."

"Ne mirigas min," respondis Doroteo. "Nepre ili estas timigaj bestoj."

La Leono estis tuj respondonta, sed subite ili atingis alian abismon
kiu transiras la vojon; sed ĉi tiu abismo estis tiom larĝa kaj
profunda ke la Leono tuj sciis ke li ne povos transsalti ĝin.

Do ili sidiĝis por pripensi kion fari, kaj post serioza pensado la
Birdotimigilo diris,

"Jen granda arbo, proksima al la abismo. Se la Stana Lignohakisto
povos haki ĝin tiel ke ĝi falos trans la abismon, ni povos transmarŝi
facile."

"Tiu estas bonega ideo," diris la Leono. "Oni preskaŭ suspektus ke vi
havas cerbon en la kapo, anstataŭ pajlon."

La Stana Lignohakisto tuj komencis labori, kaj tiom akris lia hakilo
ke la arbo baldaŭ estis preskaŭ trahakita. La Leono metis siajn
fortajn antaŭajn krurojn kontraŭ la arbon kaj puŝegis, kaj malrapide
la granda arbo kliniĝis kaj falis bruegante trans la abismon, kun la
plejsupraj branĉoj sur la alia flanko.

Ili ĵus komencis transiri tiun kuriozan ponton kiam akra muĝo
suprenrigardigis ilin, kaj terurate ili vidis kuradi cele ilin du
grandajn bestojn kun ursaj korpoj kaj tigraj kapoj.

"Jen la Kolizuloj!" diris la Malkuraĝa Leono, komencante tremadi.

"Rapide!" kriis la Birdotimigilo. "Ni transiru."

Do Doroteo transiris la unua, tenante Toton en la brakoj; la Stana
Lignohakisto sekvis, kaj la Birdotimigilo sekvis lin. La Leono,
kvankam certe timanta, turnis sin por fronti la Kolizulojn, kaj li
muĝegis tiom laŭte kaj timige ke Doroteo kriegis kaj la Birdotimigilo
surdorsen falis, kaj eĉ la ferocaj bestoj ekhaltis kaj rigardis lin
surprizite.

Sed, trovinte sin pli grandaj ol la Leono, kaj memorante ke estas du
da ili kaj nur unu da li, la Kolizuloj rekuris antaŭen, kaj la Leono
transiris la arbon kaj turnis sin por vidi kion ili nun faros. Tute
sen halti, la ferocaj bestoj ankaŭ komencis transiri la arbon, kaj la
Leono diris al Doroteo,

"Ni perdiĝis, ĉar ili certe disŝiros nin per siaj akraj ungoj. Sed
staru proksime malantaŭ mi, kaj mi batalos ilin dum mi restos viva."

"Atendu!" kriis la Birdotimigilo. Li intertempe estis pripensinta kion
fari, kaj nun li petis la Stanan Lignohakiston haki la finaĵon de la
arbo kuŝantan sur ilia flanko de la abismo. La Stana Lignohakisto tuj
komencis uzi sian hakilon, kaj ĝuste kiam la du Kolizuloj estis
preskaŭ transirintaj, la arbo ekfalis bruege en la abismon,
kunportante la malbelajn, hurlantajn bestojn, kaj ambaŭ disfrakasiĝis
pro la akraj rokoj sur la fundo.

"Nu," diris la Malkuraĝa Leono, libere spirante denove, "ni ankoraŭ
iom vivos, kaj tio plaĉas al mi, ĉar nepre estus tre malkomforte ne
vivi. Tiuj bestoj timigis min tiom ke mia koro ankoraŭ bategas."

"Ha," diris la Stana Lignohakisto malgaje, "volonte mi havus koron
povantan bati."

Tiu aventuro des pli fervorigis la marŝantojn eliri el la arbaro, kaj
ili tiom rapide marŝis ke Doroteo laciĝis, kaj devis rajdi sur la
dorso de la Leono. Ĝojigis ilin kiam la arbaro malpli densiĝis ju pli
ili antaŭeniris, kaj en la posttagmezo ili subite trovis larĝan
riveron, rapide fluantan antaŭ ili. Ili povis vidi ke aliflanke de la
rivero la vojo el flavaj brikoj trairas belan pejzaĝon, kun verdaj
kampoj kaj helaj floroj kaj apud la tuta vojo estis arboj sur kiuj
pendas bongustaj fruktoj. Al ili multe plaĉis vidi tiun belan pejzaĝon
antaŭ si.

"Kiel ni transiros la riveron?" demandis Doroteo.

"Estas facile," respondis la Birdotimigilo. "La Stana Lignohakisto
konstruu por ni floson, tiel ke ni povos flosi al la alia flanko."

Do la Lignohakisto prenis sian hakilon kaj komencis haki malgrandajn
arbojn por fari floson, kaj dum li okupadis sin per tio, la
Birdotimigilo trovis sur la riverbordo arbon plenan de belaj
fruktoj. Tio plaĉis al Doroteo, kiu estis manĝinta nur nuksojn dum tiu
tago, kaj ŝi ĝissate manĝis la maturajn fruktojn.

Sed necesas tempo por konstrui floson, eĉ se konstruas ĝin laborema
kaj nelaciĝanta Stana Lignohakisto, kaj kiam noktiĝis la laboro
ankoraŭ ne estis finita. Do ili trovis komfortan lokon sub la arboj
kie ili bone dormis ĝis la mateno; kaj Doroteo sonĝis pri la Smeralda
Urbo, kaj pri la bona Sorĉisto de Oz, kiu baldaŭ resendos ŝin al ŝia
propra hejmo.



Ĉapitro VIII.  La mortiga papavokampo


Nia malgranda grupo de marŝantoj vekiĝis la sekvan matenon
refreŝigita kaj plena de espero, kaj Doroteo manĝis kvazaŭ princino
per persikoj kaj prunoj el la arboj apud la rivero.

Malantaŭ ili estis la senluma arbaro tra kiu ili jam trapaŝis, kvankam
ili suferis multajn senkuraĝigojn; sed antaŭ ili estis bela, sunoplena
regiono kiu ŝajnis voki ilin antaŭen al la Smeralda Urbo.

Estis vere ke la larĝa rivero nun fortranĉis ilin de tiu bela regiono;
sed la floso estis preskaŭ finita, kaj kiam la Stana Lignohakisto
finis tranĉi kelkajn pliajn ŝtipojn kaj kunligis ilin per lignaj
kejloj, ili estis pretaj komenci. Doroteo sidiĝis sur la mezo de la
floso kaj tenis Toton en siaj brakoj. Kiam la Malkuraĝa Leono paŝis
sur la floson, ĝi grave kliniĝis, ĉar li estis granda kaj multepeza;
sed la Birdotimigilo kaj la Stana Lignohakisto ekstaris sur la alia
fino por ekvilibrigi ĝin, kaj ili mane tenis longajn stangojn por puŝi
la floson tra la akvo.

Ili sukcesis sufiĉe bone, unue, sed kiam ili atingis la mezon de la
rivero la rapida fluo tiris la floson pli kaj pli for de la vojo el
flavaj brikoj; kaj la akvo tiom profundiĝis ke la longaj stangoj ne
plu atingis la fundon.

"Estas malbone," diris la Stana Lignohakisto, "ĉar se ni ne atingos la
bordon ni portiĝos en la landon de la Fia Sorĉistino de la Okcidento,
kaj ŝi sorĉos nin kaj sklavigos nin."

"Kaj tiuokaze mi ne ricevus cerbon," diris la Birdotimigilo. "Kaj mi ne
ricevus kuraĝon," diris la Malkuraĝa Leono.

"Kaj mi ne ricevus koron," diris la Stana Lignohakisto.

"Kaj mi neniam reirus al Kansas," diris Doroteo.

"Nepre ni atingu la Smeraldan Urbon, se eble," aldonis la
Birdotimigilo, kaj li tiom forte puŝis sian longan stangon ke ĝi firme
fiksiĝis en la koto sur la fundo de la rivero, kaj antaŭ ol li povis
reeltiri ĝin, aŭ malteni ĝin, la floso estis forportita kaj la povra
Birdotimigilo estis lasita kroĉiĝanta al la stango meze de la rivero.

"Adiaŭ!" li kriis al ili, kaj ili bedaŭregis forlasi lin; efektive, la
Stana Lignohakisto komencis plori, sed feliĉige li memoris ke li eble
rustos, do li sekigis siajn larmojn per la antaŭvesto de Doroteo.

Kompreneble ĉi tio estis malbona sorto por la Birdotimigilo.

"Nun mi estas en malpli bona stato ol kiam mi unuafoje renkontis
Doroteon," li pensis. "Tiam mi estis fiksita al stango en maizkampo,
kie mi povis imagi ke mi fortimigas korvojn; sed certe ne utilas
Birdotimigilo fiksita sur stango en la mezo de rivero. Mi timas ke mi
vere neniam akiros cerbon!"

Laŭlonge de la rivero naĝis la floso, kaj la povra Birdotimigilo
fariĝis pli kaj pli for. Tiam la Leono diris: "Io estas farenda por
savi nin. Mi kredas ke mi povos naĝi al la bordo kaj kuntiri la
floson, se vi tenos firme la pinton de mia vosto."

Do li saltis en la akvon kaj la Stana Lignohakisto firme tenis lian
voston, kiam la Leono komencis kiel eble plej forte naĝi al la
bordo. Estis tre malfacile, malgraŭ lia grandeco; sed iom post iom ili
tiriĝis el la fluo, kaj Doroteo prenis la longan stangon de la Stana
Lignohakisto kaj helpis puŝi la floson al la tero.

Ili ĉiuj estis tre lacaj kiam ili fine atingis la bordon kaj paŝis sur
la belan verdan herbaron, kaj ili ankaŭ sciis ke la rivero portis ilin
tre for de la vojo el flavaj brikoj kiu kondukas al la Smeralda Urbo.

"Kion ni faru nun?" demandis la Stana Lignohakisto, dum la Leono kuŝis
sur la herbaro por ke la suno sekigu lin.

"Ni devas iel reiri al la vojo," diris Doroteo.

"La plej bona plano estos marŝi laŭ la riverbordo ĝis ni reatingos la
vojon," komentis la Leono.

Do post ilia ripozo, Doroteo prenis sian korbon kaj ili komencis marŝi
laŭ la herba bordo, reen al la vojo de kiu la rivero portis ilin. Ĝi
estis bela regiono, kun multaj floroj kaj fruktarboj kaj sunbrilo por
gajigi ilin, kaj se ili ne sentus tiom da bedaŭro pro la povra
Birdotimigilo ili povus esti vere feliĉaj.

Ili marŝis laŭ sia eblo plej rapide, kaj Doroteo haltis nur unufoje
por pluki belan floron; kaj post iom da tempo la Stana Lignohakisto
kriis: "Rigardu!"

Ĉiuj rigardis la riveron kaj vidis la Birdotimigilon fiksitan sur sia
stango meze de la akvo, aspektantan tre solsenta kaj malfeliĉa.

"Kion ni povas fari por savi lin?" demandis Doroteo.

La Leono kaj la Stana Lignohakisto ambaŭ skuis sian kapon ĉar ili ne
sciis. Do ili sidiĝis sur la bordo kaj rigardis senespere la
Birdotimigilon ĝis Cikonio alflugis, vidinte ilin, kaj haltis por
ripozi ĉe la rando de la akvo.

"Kiuj vi estas kaj kien vi iras?" demandis la Cikonio.

"Mi estas Doroteo," respondis la knabino, "kaj jen miaj amikoj, la
Stana Lignohakisto kaj la Malkuraĝa Leono; kaj ni iras al la Smeralda
Urbo."

"Ne estas la ĝusta vojo," diris la Cikonio, dum ŝi tordis sian longan
kolon kaj akre rigardis la kuriozan grupon.

"Mi scias," respondis Doroteo, "sed ni perdis la Birdotimigilon, kaj
ni ne scias kiel rehavigi lin."

"Kie li estas?" demandis la Cikonio.

"Tie, en la rivero," respondis la knabino.

"Se li ne estus tiel granda kaj peza mi alportus lin por vi," komentis
la Cikonio. "Li tute ne estas peza," diris Doroteo, fervore, "ĉar li
estas plenigita per pajlo; kaj se vi reportos lin al ni ni multege
dankos vin senfine."

"Nu, mi provos," diris la Cikonio, "sed se mi trovos lin tro peza mi
devos refaligi lin en la riveron."

Do la granda birdo flugis en la aeron kaj trans la akvon ĝis ŝi
atingis la lokon kie la Birdotimigilo estis fiksita sur sia stango. La
Cikonio per siaj grandaj ungoj kaptis brakon de la Birdotimigilo kaj
alte portis lin al la bordo, kie Doroteo kaj la Leono kaj la Stana
Lignohakisto kaj Toto atendis.

Kiam la Birdotimigilo retrovis sin inter siaj amikoj li estis ĝojega
kaj ĉirkaŭbrakumis ĉiujn, eĉ la Leonon kaj Toton; kaj dum ili marŝadis
li kantis "Tol-de-ri-de-o!" ĉiupaŝe, tiom gaja li estis.

"Mi kredis ke mi devos resti en la rivero eterne," li diris, "sed la
afabla Cikonio savis min, kaj se mi ja akiros cerbon mi retrovos la
Cikonion kaj rekompence faros ian komplezon por ŝi."

"Ne necesas," diris la Cikonio, kiu flugadis apud ili. "Mi ĉiam
plezure helpas kiam estas danĝero. Sed mi devas foriri nun, ĉar miaj
beboj atendas min en la nesto. Mi esperas ke vi trovos la Smeraldan
Urbon kaj ke Oz helpos vin."

"Dankon," respondis Doroteo, kaj la afabla Cikonio flugis en la aeron
kaj baldaŭ ne plu videblis.

Ili marŝadis aŭskultante la kantadon de la brilkoloraj birdoj kaj
rigardante la belajn florojn kiuj nun tiom densiĝis ke ili tapiŝis la
teron. Ili estis grandaj flavaj kaj blankaj kaj bluaj kaj purpuraj
floroj, kaj ankaŭ grandaj grupoj de skarlataj papavoj, kiuj estis tiom
brilkoloraj ke ili preskaŭ blindigis la okulojn de Doroteo.

"Belegaj!" la knabino krietis, spirante la spican odoron de la floroj.

"Verŝajne," respondis la Birdotimigilo. "Kiam mi havos cerbon mi
supozeble pli ŝatos ilin."

"Se mi nur havus koron mi sendube amus ilin," aldonis la Stana
Lignohakisto.

"De ĉiam plaĉas al mi floroj," diris la Leono; "ili aspektas tiel
senhelpaj kaj malfortaj. Sed en la arbaro ne estas tiom brilaj floroj
kiel ĉi tiuj."

Ili nun atingis pli kaj pli da grandaj skarlataj papavoj, kaj malpli
kaj malpli da aliaj floroj; kaj baldaŭ ili trovis sin meze de granda
kampo da papavoj. Nu, oni bone scias ke kiam grupiĝis tiom granda
kvanto da tiaj floroj ilia odoro estas sufiĉe potenca por dormigi ĉiun
kiu enspiras ĝin, kaj se la dormanto ne portiĝas for de la odoro de la
floroj li dormas senĉese por ĉiam. Sed Doroteo ne sciis tion, nek ŝi
povis foriri de la grandaj ruĝaj floroj kiuj ĉie ĉirkaŭis ilin; do
baldaŭ ŝiaj okuloj peziĝis kaj ŝi sentis bezonon sidiĝi por ripozi kaj
por dormi.

Sed la Stana Lignohakisto ne permesis tion.

"Ni devos rapidi kaj reatingi la vojon el flavaj brikoj antaŭ ol
noktiĝos," li diris; kaj la Birdotimigilo konsentis kun li. Do ili plu
marŝadis ĝis Doroteo ne plu povis stari. Ŝiaj okuloj fermiĝis malgraŭ
ŝia volo kaj ŝi forgesis kie ŝi estas kaj falis surteren apud la
papavoj, profunde dormante.

"Kion ni faru?" demandis la Stana Lignohakisto.

"Se ni lasos ŝin ĉi tie ŝi mortos," diris la Leono. "La odoro de la
floroj mortigas nin ĉiujn. Mi mem apenaŭ povas teni la okulojn
malfermitaj kaj la hundo jam dormas."

Estis vere; Toto jam falis apud sian mastrineton. Sed la
Birdotimigilon kaj Stanan Ligno hakiston, ĉar ili ne konsistis el
karno, ne ĝenis la odoro de la floroj.

"Rapide kuru," diris la Birdotimigilo al la Leono, "kaj eliru ĉi tiun
mortigan florkampon kiel eble plej baldaŭ. Ni kunportos la knabineton,
sed se vi endormiĝos vi estas tro granda kaj ni ne povos porti vin."

Do la Leono vigligis sin kaj antaŭensaltadis kiel eble plej
rapide. Post momento li ne plu estis videbla.

"Ni uzu niajn manojn kiel seĝon, por porti ŝin," diris la
Birdotimigilo. Do ili levis Toton kaj metis la hundon sur la sinon de
Doroteo, kaj post tio ili faris seĝon uzante siajn manojn kiel sidejon
kaj siajn brakojn kiel seĝobrakojn kaj portis la dormantan knabinon
tra la floroj.

Plu kaj plu ili marŝis, kaj ŝajnis ke la granda tapiŝo da mortigaj
floroj ĉirkaŭ ili neniam finiĝos. Ili sekvis la kurbiĝon de la rivero,
kaj fine trovis sian amikon la Leonon, profunde dormantan inter la
papavoj. La floroj superfortis la grandan beston kaj, fine, li cedis,
kaj falis ne tre for de la fino de la papavokampo, kie la dolĉa
herbaro kuŝis en belaj verdaj kampoj antaŭ ili.

"Nenion ni povas fari por li," diris la Stana Lignohakisto, malfeliĉe;
"ĉar li estas tro multepeza, ni ne povos levi lin. Ni devos lasi lin
ĉi tie eterne dormi, kaj eble li sonĝos ke li fine trovis kuraĝon."

"Mi bedaŭras," diris la Birdotimigilo. "La Leono estis tre agrabla
kamarado malgraŭ sia malkuraĝo. Sed ni pluiru."

Ili portis la dormantan knabinon al bela loko apud la rivero, sufiĉe
for de la kampo da papavoj por ke ŝi ne plu spiru la venenon de la
floroj, kaj tie ili kuŝigis ŝin delikate sur la molan herbaron kaj
atendis ĝis la freŝa venteto vekos ŝin.



Ĉapitro IX.  La Reĝino de la Kampomusoj.


"Ni ne povas esti tre for de la vojo el flavaj brikoj, nun," komentis la
Birdotimigilo, dum li staris apud la knabino, "ĉar ni jam marŝis
preskaŭ tiom kiom forportis nin la rivero."

La Stana Lignohakisto estis tuj respondonta kiam li ekaŭdis malaltan
muĝon, kaj turninte sian kapon (kiu bonege turniĝis per ĉarniroj) li
vidis strangan beston saltadi trans la herbaron al ili. Ĝi estis,
efektive, granda flava Linko, kaj la Stana Lignohakisto opiniis ke ĝi
nepre ĉasas ion, ĉar ĝiaj oreloj kuŝis proksime al la kapo kaj ĝia
buŝo estis larĝe malfermita, tiel ke vidiĝis du vicoj de malbelaj
dentoj, dum ĝiaj ruĝaj okuloj ardis kiel fajrogloboj. Kiam ĝi
pliproksimiĝis la Stana Lignohakisto vidis kuranta antaŭ la besto
malgrandan grizan kampomuson, kaj kvankam li ne havis koron li sciis
ke estas maljuste ke la Linko strebas mortigi tian belan, sendanĝeran
besteton.

Do la Hakisto levis sian hakilon kaj dum la Linko preterkuris li
rapide batis tiel ke la kapo de la besto plene apartiĝis de sia korpo,
kaj ĝi ruliĝis en du pecoj ĉe liaj piedoj.

La kampomuso, nun libera de sia malamiko, ekhaltis; kaj malrapide
venante al la Hakisto ĝi diris, per alta voĉeto: "Ho, dankon!
Grandegan dankon, ĉar vi savis mian vivon."

"Ne menciu ĝin, mi petas," respondis la Hakisto, "Sciu ke mi ne havas
koron, do mi zorgas helpi ĉiun kiu bezonas amikon, eĉ kiam ĝi estas
nur muso."

"Nur muso!" kriis la besteto, indigne; "mi ja estas Reĝino—la Reĝino
de ĉiuj kampomusoj!"

"Ĉu vere?" diris la Hakisto, klinante sin riverence.

"Sekve vi tre bone agis, kaj ne nur kuraĝe, savante mian vivon," diris
la Reĝino.

Tiumomente pluraj musoj vidiĝis alkurante tiel rapide kiel permesis
iliaj kruretoj, kaj kiam ili vidis la Reĝinon ili kriis: "Ho, via
Moŝtino, ni kredis ke vi estos mortigita! Kiel vi sukcesis eskapi de
la granda Linko?" kaj ĉiuj klinis sin tiom malalten antaŭ la Reĝineto
ke ili preskaŭ surkapiĝis.

"Ĉi tiu kurioza stanulo," ŝi respondis, "mortigis la Linkon kaj savis
mian vivon. Do ekde nun vi ĉiuj devas servi lin, kaj obeu eĉ lian plej
malgrandan deziron."

"Jes!" kriis ĉiuj musoj, per akra ĥoro. Kaj post tio ili diskuris
ĉiudirekten, ĉar Toto estis vekiĝinta el sia dormo, kaj vidante tiom
da tiuj musoj ĉirkaŭ si li ekbojis ĝoje kaj saltis inter la
grupon. Toto ĉiam amis ĉasi musojn kiam li loĝis en Kansas, kaj li ne
opiniis tion malbona ago.

Sed la Stana Lignohakisto kaptis la hundon per siaj brakoj kaj firme
tenis lin, dum li kriis al la musoj: "Revenu! revenu! Toto ne damaĝos
vin."

Aŭdinte tion la Reĝino de la Musoj etendis sian kapon de malanta
herbaĵaro kaj demandis, per timema voĉo, "Ĉu vi certas ke li ne mordos
nin?"

"Mi ne permesos tion," diris la Hakisto; "do ne timu."

Unu post la alia la musoj revenis, kaj Toto ne bojis denove, kvankam
li strebis salti de la brakoj de la Hakisto kaj mordus lin se li ne
bone scius ke li konsistas el stano. Fine unu el la plej grandaj musoj
parolis.

''"Ĉu ion ni povos fari," ĝi demandis, "por repagi vin ĉar vi savis la
vivon de nia Reĝino?"

"Mi kredas ke ne," respondis la Hakisto; sed la Birdotimigilo, kiu
strebis pensi sed ne povis ĉar lia kapo estis plena de pajlo, diris
rapide,

"Jes; vi povas savi nian amikon la Malkuraĝan Leonon dormantan inter
la papavoj."

"Leonon!" kriis la Reĝineto. "Sed, li manĝus nin ĉiujn!"

"Ne," deklaris la Birdotimigilo, "ĉi tiu Leono estas malkuraĝa."

"Ĉu vere?" demandis la Muso.

"Li mem agnoskas tion," respondis la Birdotimigilo, "kaj neniam li
damaĝus personon kiu estas nia amiko. Se vi helpos nin savi lin mi
promesas ke li tre amike traktos vin."

"Bone," diris la Reĝino, "ni fidos vin. Sed kion ni faru?"

"Ĉu multaj musoj nomas vin Reĝino kaj pretas obei vin?"

"Ho jes; miloj," ŝi respondis.

"Do ordonu ke ĉiuj venu ĉi tien kiel
eble plej baldaŭ, kaj ĉiu kunportu pecon de ŝnuro."

La Reĝino turnis sin al la musoj kiuj servas ŝin kaj ordonis ke ili
tuj foriru kaj venigu la tutan popolon. Tuj kiam ili aŭdis ŝian
ordonon ili diskuris ĉiudirekten kiel eble plej rapide.

"Nun," diris la Birdotimigilo al la Stana Lignohakisto, "iru al tiuj
arboj apud la rivero kaj faru ĉareton por porti la Leonon."

Do la Hakisto tuj iris al la arboj kaj komencis labori; kaj baldaŭ li
faris ĉareton el la membroj de la arboj, de kiuj li forhakis la
foliojn kaj branĉojn. Li kunfiksis ĝin per lignaj kejloj kaj faris la
kvar radojn el mallongaj pecoj de granda arbotrunko. Tiom rapide kaj
bone li laboris ke kiam la musoj komencis alveni la ĉareto jam estis
tute preta por ili.

Ili venis el ĉiuj direktoj, kaj estis miloj da ili: grandaj musoj kaj
malgrandaj musoj kaj mezgrandaj musoj; kaj ĉiu portis pecon de ŝnuro
en la buŝo. Proksimume tiam Doroteo vekiĝis el sia longa dormo kaj
malfermis siajn okulojn. Ŝin multe mirigis trovi sin kuŝanta sur la
herbaro kun miloj da musoj ĉirkaŭstarantaj kaj timete rigardantaj
ŝin. Sed la Birdotimigilo informis ŝin pri ĉio, kaj turninte sin al la
digna Museto, li diris,

"Permesu ke mi konigu al vi ŝian Moŝtinon, la Reĝino."

Doroteo klinetis sian kapon solene kaj la Reĝino riverencis, kaj post
tio ŝi fariĝis tre amikema kun la knabineto. La Birdotimigilo kaj la
Hakisto nun komencis ligi la musojn al la ĉaro, uzante la ŝnuretojn
kiujn ili estis alportintaj. Unu finaĵo de ĉiu ŝnureto estis ligita
ĉirkaŭ la kolon de ĉiu muso kaj la alia fino al la ĉareto. Kompreneble
la ĉareto estis miloble pli granda ol iu el la musoj tirontaj ĝin; sed
kiam ĉiuj musoj estis alligitaj ili povis tre facile tiri ĝin. Eĉ la
Birdotimigilo kaj la Stana Lignohakisto povis sidi sur ĝi, kaj ili
estis rapide tirataj de siaj strangaj ĉevaletoj al la loko kie la
Leono kuŝis dormante.

Post multa tre malfacila laboro, ĉar la Leono multe pezis, ili
sukcesis tiri lin sur la ĉareton. Post tio la Reĝino ordonis ke ŝia
popolo komencu, ĉar ŝi timis ke se la musoj restos tro longe inter
la papavoj ankaŭ ili ekdormos.

Unue la bestetoj, kvankam multaj, apenaŭ povis moveti la peze ŝarĝitan
ĉareton; sed la Hakisto kaj la Birdotimigilo ambaŭ puŝis de malantaŭe,
kaj ili pli bone sukcesis. Baldaŭ ili finrulis la Leonon el inter la
papavoj sur la verdajn kampojn, kie li povis denove spiri la dolĉan,
freŝan aeron, anstataŭ la venenan odoron de la floroj.

Doroteo venis renkonte al ili kaj elkore dankis la musetojn ĉar ili
savis de morto ŝian akompananton. Ŝi jam multe amis la grandan Leonon
kaj ŝi ĝojis pro lia saviĝo.

Post tio la musoj estis malligitaj de la ĉareto kaj forkuris tra la
herbaron al siaj hejmoj. La Reĝino de la Musoj foriris la plej lasta.

"Se iam vi denove bezonos nin," ŝi diris, "venu en la kampon kaj voku,
kaj ni aŭdos vin kaj venos helpi vin. Adiaŭ!"

"Adiaŭ!" ĉiuj respondis, kaj la Reĝino forkuris, dum Doroteo firme
tenis Toton por ke li ne postkuru kaj timigu ŝin.

Post tio ili sidiĝis apud la Leono atendante lian vekiĝon; kaj
la Birdotimigilo portis al Doroteo fruktojn el apuda arbo, kaj ŝi
manĝis ilin.



Ĉapitro X.  La Pordogardisto.


Iom longe poste la Malkuraĝa Leono vekiĝis, ĉar li kuŝis tre longe
inter la papavoj, enspirante ilian mortigan odoron; sed kiam li ja
malfermis siajn okulojn kaj ruliĝis de la ĉareto li ĝoje trovis sin
viva.

"Mi kuris laŭeble rapide," li diris, sidiĝinte kaj oscedante; "sed la
floroj superfortis min. Kiel vi elirigis min?"

Ili rakontis al li pri la kampomusoj, kaj kiel ili malavare savis lin
de morto; kaj la Malkuraĝa Leono ridis, kaj diris: "Mi ĉiam opiniis
min tre granda kaj timiga; sed eĉ malgrandaj floroj preskaŭ mortigis
min, kaj malgrandaj musoj savis mian vivon. Ĉio estas tre stranga!
Sed, kamaradoj, kion ni faru nun?"

"Ni devas pluserĉi por retrovi la vojon el flavaj brikoj," diris
Doroteo; "kaj post tio ni povos marŝadi laŭ ĝi al la Smeralda Urbo."

Do, ĉar la Leono estis tute refreŝigita, kaj tute bone fartis denove,
ili ĉiuj komencis marŝi, kaj multe ĝuis la iradon tra la mola, freŝa
herbaro; kaj post nelonge ili atingis la vojon el flavaj brikoj kaj
returnis sin por marŝi cele la Smeraldan Urbon kie loĝas la granda Oz.

La vojo estis nun glata kaj bone pavimita, kaj la ĉirkaŭa pejzaĝo
estis bela; tial la marŝantoj ĝoje lasis la arbaron multe malantaŭe
kaj kun ĝi la multajn danĝerojn renkontitajn en ĝiaj mornaj
ombroj. Denove ili povis vidi barilojn konstruitajn laŭlonge de la
vojo; sed ĉi tiuj estis verdkoloraj, kaj kiam ili atingis dometon, en
kiu ŝajne loĝas kultivisto, ankaŭ tio estis verdkolora. Ili
preterpasis plurajn tiajn dometojn dum la posttagmezo, kaj kelkfoje
homoj venis al la pordoj kaj rigardis ilin kvazaŭ dezirante fari
demandojn; sed neniu proksimiĝis al ili nek parolis al ili pro la
granda Leono, kiun ili multe timis. La homoj ĉiuj estis vestitaj per
tre belaj smeraldaverdaj vestoj kaj surportis pintajn ĉapelojn kiel la
Manĝtuloj.

"Jen certe la Lando Oz," diris Doroteo, "kaj nepre ni proksimiĝas al
la Smeralda Urbo."

"Jes," respondis la Birdotimigilo; "ĉio verdas ĉi tie, kaj en la Lando
de la Manĝtuloj bluo estis la preferata koloro. Sed oni ne ŝajnas
egale amikemaj kiel la Manĝtuloj kaj mi suspektas ke ni ne sukcesos
trovi dormolokon por tranokti."

"Mi volas manĝi ion alian ol nur fruktojn," diris la knabino, "kaj mi
certas ke Toto estas malsatega. Ni haltu ĉe la sekva domo kaj parolu
kun la loĝantoj."

Do, kiam ili atingis relative grandan domon, Doroteo kuraĝe marŝis al
la pordo kaj frapis. Virino malfermis ĝin nur sufiĉe por trarigardi,
kaj diris,

"Kion vi volas, infano, kaj kial tiu granda Leono estas kun vi?"

"Ni volas tranokti kun vi, se vi permesos," respondis Doroteo; "kaj la
Leono estas mia amiko kaj kamarado, kaj nenial damaĝus vin."

"Ĉu li estas malsovaĝa?" demandis la virino iomete pli malfermante la
pordon.

"Ho jes;" diris la knabino, "kaj li estas ankaŭ ege malkuraĝa; do li
multe pli timos pro vi ol vi timos pro li."

"Nu," diris la virino, pripensinte kaj denove rigardetinte la Leonon,
"se estas tiel do vi rajtas enveni, kaj mi donos al vi iom da
vespermanĝo kaj lokon kie vi povos dormi."

Do ili ĉiuj eniris la domon, kie estis, krom la virino, du infanoj kaj
viro. La kruro de la viro estis vundita, kaj li kuŝadis sur sofo en
angulo. Ili ŝajnis tre surprizitaj de la stranga grupo, kaj dum la
virino surtabligis la manĝilojn la viro demandis,

"Kien iras vi ĉiuj?"

"Al la Smeralda Urbo," diris Doroteo, "por renkonti la Grandan Ozon."
"Ĉu vere?" krietis la viro. "Ĉu vi certas ke Oz akceptos renkonti
vin?"

"Kial ne?" ŝi respondis.

"Nu, oni diras ke li neniam permesas ke iu ajn eniru al li. Mi
multafoje estis en la Smeralda Urbo, kaj ĝi estas bela kaj mirinda
urbo; sed mi neniam ricevis permeson vidi la Grandan Ozon, nek mi
scias pri iu alia vivanto kiu vidis lin."

"Ĉu li neniam eliras?" demandis la Birdotimigilo.

"Neniam. Li sidas tagon post tago en la granda tronoĉambro de la
palaco, kaj eĉ liaj servistoj neniam vidas lin vizaĝ-al-vizaĝe."

"Kia li estas?" demandis la knabino.

"Estas malfacile diri," diris la viro penseme. "Komprenu, Oz estas
granda Sorĉisto, kaj li povas doni al si kian ajn deziratan formon. Do
kelkaj diras ke li aspektas kiel birdo; kaj kelkaj ke li aspektas kiel
elefanto; kaj kelkaj diras ke li aspektas kiel kato. Al aliaj li
aspektas bela feino, aŭ elfo, aŭ kia ajn li deziras. Sed kiu estas la
vera Oz, kiam li surprenas sian propran formon, neniu vivanto scias."

"Tre strange," diris Doroteo; "sed ni devos strebi, iel, renkonti lin,
ĉar alie nia alveno estos vana."

"Kial vi volas renkonti la teruran Ozon?" demandis la viro.

"Mi volas ke li donu al mi cerbon," diris la Birdotimigilo, fervore.

"Ho, Oz povus fari tion sufiĉe facile," deklaris la viro. "Li havas
pli da cerbo ol li bezonas."

"Kaj mi volas ke li donu al mi koron," diris la Stana Lignohakisto.

"Tio ne ĝenos lin," pludiris la viro, "ĉar Oz havas grandan kolekton
da koroj, ĉiudimensiajn kaj -formajn."

"Kaj mi volas ke li donu al mi kuraĝon," diris la Malkuraĝa Leono.

"Oz tenas grandan poton da kuraĝo en sia tronoĉambro," diris la viro,
"kiun li kovris per ora plado, por ke ĝi ne superfluu el ĝi. Li tre
volonte donos iom al vi."

"Kaj mi volas ke li resendu min al Kansas," diris Doroteo.

"Kie estas Kansas?" demandis la viro, surprizite.

"Mi ne scias," respondis Doroteo malĝoje, "sed ĝi estas mia hejmo, kaj
mi certas ke ĝi estas ie."

"Verŝajne. Nu, Oz povas fari ĉion; do mi supozas ke li trovos Kansason
por vi. Sed unue vi devos renkonti lin, kaj tio estos tre malfacila
tasko; ĉar al la Granda Sorĉisto ne plaĉas renkonti iun ajn, kaj
kutime tio, kion li deziras, okazas. Sed kion VI volas?" li pludiris,
parolante al Toto. Toto nur skuis sian voston, ĉar, neklarigeble, li
ne kapablis paroli.

La virino nun vokis al ili dirante ke la manĝo estas preta, do ili
grupiĝis ĉirkaŭ la tablon kaj Doroteo manĝis bongustegan kaĉon kaj
teleron da kirlitaj ovoj kaj teleron da bona blanka pano, kaj ĝuis la
manĝon. La Leono manĝis iom da kaĉo, sed ĝi ne plaĉis al li, kaj li
diris ke ĝi konsistas el aveno kaj aveno estas manĝaĵo por ĉevaloj, ne
leonoj. La Birdotimigilo kaj la Stana Lignohakisto nenion manĝis. Toto
manĝis iom da ĉio, kaj ĝojis denove bone manĝi.

La virino nun donis al Doroteo liton en kiu dormi, kaj Toto kuŝiĝis
apud ŝi, kaj la Leono gardis la pordon de ŝia ĉambro por ke neniu ŝin
ĝenu. La Birdotimigilo kaj la Stana Lignohakisto staris en angulo
kviete dum la tuta nokto, kvankam kompreneble ili ne kapablis dormi.

La sekvan matenon, tuj kiam la suno leviĝis, ili rekomencis marŝi, kaj
baldaŭ ili vidis belan verdan brilon en la ĉielo tuj antaŭ si.

"Jen nepre la Smeralda Urbo," diris Doroteo.

Dum ili plu marŝis, la verda brilo fariĝis pli kaj pli hela, kaj
ŝajnis ke finfine ili proksimiĝas al la celo de la marŝado. Tamen jam
estis posttagmeze kiam ili atingis la grandan muron kiu ĉirkaŭis la
Urbon. Ĝi estis alta, kaj dika, kaj hele verdkolora.

Antaŭ ili, kaj ĉe la fino de la vojo el flavaj brikoj, estis grandega
pordo, kovrita per smeraldoj kiuj tiom scintilis pro la sunlumo ke eĉ
la pentritaj okuloj de la Birdotimigilo preskaŭ blindiĝis.

Sonorilo estis apud la pordego, kaj Doroteo puŝis la butonon kaj aŭdis
arĝentecan klakon el interne. Post tio la granda pordo malrapide
malfermiĝis, kaj ili ĉiuj trairis kaj trovis sin en alta arkohavanta
ĉambro, kies muroj scintilis pro sennombraj smeraldoj.

Antaŭ ili staris malgranda viro proksimume samgranda kiel la
Manĝtuloj. Li estis verde vestita, de la kapo al la piedoj, kaj eĉ lia
haŭto estis verdeta. Apud li estis granda verda kesto.

Kiam li vidis Doroteon kaj ŝiajn akompanantojn la viro demandis,

"Kion vi volas en la Smeralda Urbo?"

"Ni venis por renkonti la Grandan Ozon," diris Doroteo.

Multe surprizis la viron tiu respondo kaj li sidiĝis por pripensi ĝin.

"Jam de multaj jaroj neniu petas renkonti Ozon," li diris, skuante
sian kapon perplekse. "Li estas potenca kaj timiga, kaj se vi venis
pro senutila aŭ malsaĝa celo por ĝeni la saĝan kontempladon de la
Granda Sorĉisto, li eble koleros kaj detruos vin ĉiujn tuj."

"Sed ne temas pri malsaĝa celo, nek sencela," respondis la
Birdotimigilo; "ĝi estas grava. Kaj oni diris al ni ke Oz estas bona
Sorĉisto."

"Jes," diris la verdulo; "kaj li regas la Smeraldan Urbon saĝe kaj
bone. Sed al tiuj kiuj estas nehonestaj, aŭ kiuj proksimiĝas al li nur
pro scivolemo, li estas plej terura, kaj malmultaj iam petis vidi lian
vizaĝon. Mi estas la Pordogardisto, kaj ĉar vi postulas renkonti la
Grandan Ozon mi devos konduki vin al lia palaco. Sed unue vi devos
surmeti la okulvitrojn."

"Kial?" demandis Doroteo.

"Ĉar se vi ne surhavus okulvitrojn la brilego kaj gloro de la Smeralda
Urbo blindigus vin. Eĉ la loĝantoj de la Urbo devas surhavi
okulvitrojn nokte kaj tage. Ili estas surfiksitaj per seruro, ĉar tiel
ordonis Oz kiam la Urbo unue estis konstruita, kaj mi havas la solan
ŝlosilon kiu povas malŝlosi ilin."

Li malfermis la grandan keston, kaj Doroteo vidis ke ĝi estas plena de
okulvitroj ĉiudimensiaj kaj ĉiuformaj. Ĉiu el ili havis verdajn
vitrojn. La Pordogardisto trovis okulvitrojn precize ĝustadimensiajn
por Doroteo kaj metis ilin sur ŝiajn okulojn. Estis du oraj bendoj
ligitaj al ili, kiuj ĉirkaŭis la dorson de ŝia kapo. Kie ili
estis kunfiksitaj per ŝlosileto ĉe la fino de ĉeno ĉirkaŭ la kolo de
la Pordogardisto. Kiam ili estis surfiksitaj, Doroteo ne povus
forpreni ilin eĉ se ŝi volus, sed kompreneble ŝi ne volis esti
blindigita de la brilego de la Smeralda Urbo, do ŝi diris nenion.

Post tio la verdulo metis okulvitrojn sur la Birdotimigilon kaj la
Stanan Lignohakiston kaj la Leonon, kaj eĉ malgrandan Toton; kaj ĉiuj
estis fiksitaj per la ŝlosilo.

Post tio la Pordogardisto surmetis siajn proprajn okulvitrojn kaj
diris al ili ke li pretas gvidi ilin al la palaco. Preninte grandan
oran ŝlosilon de hoko sur la muro li malfermis alian pordon, kaj ili
ĉiuj sekvis lin tra la pordon en la stratojn de la Smeralda Urbo.



Ĉapitro XI.  La Mirinda Smeralda Urbo de Oz


Eĉ kun okuloj protektataj per la verdaj okulvitroj Doroteo kaj ŝiaj
amikoj estis unue iomete blindigitaj de la brilego de la mirinda
Urbo. Laŭlonge de la stratoj estis belaj domoj konstruitaj el verda
marmoro kaj ĉie ornamatitaj per brilantaj smeraldoj. Ili marŝis sur
pavimo el la sama verda marmoro, kaj kie la blokoj kuniĝis estis
densaj vicoj de smeraldoj, brilantaj pro la sunlumo. La fenestroj
estis el verda vitro; eĉ la ĉielo super la Urbo estis iomete verda,
kaj la sunradioj estis verdaj.

Multaj personoj — viroj, virinoj, kaj infanoj — ĉirkaŭmarŝadis, kaj
ili estis verde vestitaj kaj havis verdetajn haŭtojn. Ili rigardis
Doroteon kaj ŝian strangan grupon mirokule, kaj la infanoj ĉiuj kuris
kaŝi sin malantaŭ siaj patrinoj kiam ili ekvidis la Leonon; sed neniu
parolis al ili. Multaj butikoj estis apud la strato, kaj Doroteo vidis
ke ĉio en ili estas verda. Verdaj dolĉaĵoj kaj verda krevmaizo estis
vendataj, ankaŭ verdaj ŝuoj, verdaj ĉapeloj, kaj ĉiaspecaj verdaj
vestaĵoj. Unuloke viro vendadis verdan limonadon, kaj kiam la infanoj
aĉetis ĝin Doroteo rimarkis ke ili pagas ĝin per verdaj moneroj.

Ŝajne estis nek ĉevaloj nek iuspecaj bestoj; la viroj disportadis
objektojn per verdaj ĉaretoj, kiujn ili antaŭenpuŝis. Ĉiu ŝajnis
feliĉa kaj kontenta kaj prospera.

La Pordogardisto gvidis ilin tra la stratoj ĝis ili atingis grandan
konstruaĵon, precize en la mezo de la Urbo, kiu estis la palaco de Oz,
la Granda Sorĉisto. Soldato staris antaŭ la pordo, vestita per verda
uniformo kaj kun longa verda barbo.

"Jen fremduloj," diris al li la Pordogardisto, "kaj ili postulas
renkonti la Grandan Ozon."

"Enpaŝu," respondis la soldato, "kaj mi portos vian mesaĝon al li."

Do ili trairis la pordojn de la Palaco kaj kondukiĝis en grandan
ĉambron kun verda tapiŝo kaj belaj verdaj mebloj ornamitaj per
smeraldoj. La soldato devigis ilin ĉiujn viŝi siajn piedojn per verda
mato antaŭ ol eniri la ĉambron, kaj kiam ili sidiĝis li diris ĝentile,
"Bonvolu komfortigi vin dum mi iros al la pordo de la tronoĉambro kaj
diros al Ozo ke vi ĉeestas."

Ili devis longe atendi ĝis la soldato revenis. Kiam, fine, li revenis,
Doroteo demandis, "Ĉu vi vidis Ozon?"

"Ho, ne," respondis la soldato; "mi neniam vidis lin. Sed mi parolis
al li dum li sidis malantaŭ sia ekrano, kaj diris al li vian
mesaĝon. Li diras ke li akceptos paroli kun vi, se vi deziras; sed ĉiu
el vi devos eniri sola, kaj li akceptos nur unu el vi ĉiutage. Sekve,
ĉar vi devos resti en la Palaco dum pluraj tagoj, mi kondukigos vin al
ĉambroj kie vi povos esti komfortaj post via marŝado."

"Dankon," respondis la knabino; "Oz estas tre afabla."

La soldato nun blovis verdan fajfilon, kaj tuj juna knabino, vestita
per bela verda silka robo, eniris la ĉambron. Ŝi havis belan verdan
hararon kaj verdajn okulojn, kaj ŝi riverencis profunde antaŭ
Doroteo dirante, "Sekvu min kaj mi gvidos vin al via ĉambro."

Do Doroteo adiaŭis ĉiujn siajn amikojn escepte de Toto, kaj preninte
la hundon en siajn brakojn sekvis la verdan knabinon tra sep koridoroj
kaj supren laŭ tri ŝtuparoj ĝis ili atingis ĉambron en la antaŭa parto
de la Palaco. Ĝi estis kiel eble plej ĉarma malgranda ĉambro, kun mola
komforta lito kiu havis tukojn el verda silko kaj verdan veluran
kovroŝtofon. Fonteto estis en la centro de la ĉambro, ĝi altigis
ŝprucon de verda parfumo en la aeron, kiu refalis en bele ĉizitan
verdan marmoran basenon. Belaj verdaj floroj staris en la fenestroj,
kaj troviĝis breto kun vico de malgrandaj verdaj libroj. Kiam Doroteo
havis sufiĉan tempon por malfermi la librojn ŝi trovis ilin plenaj de
kuriozaj verdaj bildoj kiuj ridigis ŝin pro sia komikeco.

En ŝranko estis multaj verdaj roboj, el silko kaj sateno kaj veluro;
kaj ĉiu el ili estis precize ĝustadimensia por Doroteo.

"Sentu ke vi estas ĉehejme," diris la verda knabino, "kaj se vi
deziros ion sonoru. Oz alvokos vin morgaŭ matene."

Ŝi lasis Doroteon sola kaj reiris al la aliaj. Ilin ŝi ankaŭ kondukis
al ĉambroj, kaj ĉiu el ili trovis sin loĝanta en tre agrabla parto de
la Palaco. Kompreneble tiu ĝentileco estis senefika rilate al la
Birdotimigilo; kiam li trovis sin sola en sia ĉambro li staradis
stulte sur unu loko, tuj apud la pordo, por atendi la matenon. Lin ne
ripozigus kuŝado, kaj li ne povis fermi siajn okulojn; do li restis
dum la tuta nokto rigardante malgrandan araneon kiu faras sian reton
en angulo de la ĉambro, kvazaŭ ĝi ne estus unu el la plej belaj
ĉambroj en la mondo. La Stana Lignohakisto kuŝiĝis nur pro kutimo, ĉar
li memoris sian vivon kiel karnulo; sed ĉar li ne kapablis dormi li
pasigis la nokton movante siajn artikojn por certigi ke ili bone
fukciadas. La Leono preferus liton el sekaj folioj en la arbaro, kaj
al li ne plaĉis esti fermita en ĉambron; sed lia saĝeco ne permesis ke
tio ĝenu lin, do li saltis sur la liton kaj ruliĝis kiel kato kaj
ronrone tuj dormigis sin.

La sekvan matenon, post la matenmanĝo, la verda knabino venis por
konduki Doroteon, kaj vestis ŝin per unu el la plej belaj roboj — el
verda brokita sateno. Doroteo surmetis verdan silkan antaŭtukon kaj
ligis verdan rubandon ĉirkaŭ la kolon de Toto, kaj ili ekmarŝis al la
Tronoĉambro de la Granda Oz.

Unue ili atingis grandan kunvenejon en kiu estis multaj virinoj kaj
viroj de la kortego, vestitaj per riĉaj kostumoj. Tiuj homoj havis
nenian laboron tie kaj nur konversaciadis, sed ili ĉiam atendis ekster
la Tronĉambro ĉiumatene, kvankam oni neniam permesis ke ili vidu
Ozon. Dum Doroteo eniris ili rigardis ŝin scivoleme, kaj unu el ili
flustris, "Ĉu vi vere rigardos la vizaĝon de Oz la Terura?"

"Kompreneble," respondis la knabino, "se li akceptos vidi min."

"Ho, li akceptos vidi vin," diris la soldato kiu komunikis ŝian
mesaĝon al la Sorĉisto, "kvankam al li ne plaĉas ke homoj petas vidi
lin. Efektive, li unue estis kolera kaj diris ke mi devas resendi vin
al la loko el kie vi venis. Post tio li demandis min pri via aspekto,
kaj kiam mi menciis viajn arĝentajn ŝuojn li estis tre
interesata. Laste mi parolis al li pri la marko sur via frunto, kaj li
decidis permesi ke vi eniru."

Ĝuste tiam sonorilo sonis, kaj la verda knabino diris al Doroteo, "Jen
la signalo. Vi devas eniri la Tronoĉambron sola."

Ŝi malfermis malgrandan pordon kaj Doroteo brave tramarŝis kaj trovis
sin en mirinda loko. Ĝi estis granda, ronda ĉambro, kun alta arka
plafono, kaj la muroj kaj plafono kaj planko estis kovritaj per
grandaj smeraldoj dense kunlokigitaj. En la centro de la plafono estis
granda lumo, same brila kiel la suno, kiu briligis la smeraldojn
mirige.

Sed tio kio plej interesis Doroteon estis la granda trono el verda
marmoro kiu staris en la mezo de la ĉambro. Ĝi estis havis la formon
de seĝo kaj brilis pro gemoj, same kiel ĉio alia. En la centro de la
seĝo estis grandega Kapo, tute sen apoganta korpo aŭ brakoj aŭ
kruroj. Sur tiu kapo ne estis haroj, sed ĝi havis okulojn kaj nazon
kaj buŝon, kaj ĝi estis pli granda ol la kapo de la plej granda
giganto.

Dum Doroteo rigardis tion mirante kaj timante la okuloj malrapide
turniĝis kaj rigardis ŝin akre kaj senŝanceliĝe. La buŝo moviĝis kaj
Doroteo aŭdis voĉon diri: "Mi estas Oz, la Granda, la Terura. Kiu
estas vi, kaj kial vi serĉas min?"

La voĉo ne estis tiom timiga kiom ŝi anticipis el la granda Kapo; do
ŝi kuraĝe respondis, "Mi estas Doroteo, la Malgranda kaj Humila. Mi
venis por peti vian helpon."

La okuloj rigardis ŝin penseme dum plena minuto. Post tio diris la
voĉo: "Kie vi akiris la arĝentajn ŝuojn?"

"Mi akiris ilin de la Fia Sorĉistino de la Oriento, kiam mia domo
falis sur ŝin kaj mortigis ŝin," ŝi respondis.

"Kie vi akiris la markon sur via frunto?" pludiris la voĉo.

"Tie la bona Sorĉistino de la Nordo kisis min kiam ŝi adiaŭis min kaj
sendis min al vi," diris la knabino.

Denove la okuloj akre rigardis ŝin, kaj vidis ke ŝi diras la
veron. Post tio Oz diris, "Kion vi volas ke mi faru?"

"Resendu min al Kansas, kie estas miaj Onklino Em kaj Onklo Henriko,"
ŝi respondis fervore. "Mi ne amas vian landon, kvankam ĝi ja estas tre
bela. Kaj mi estas certa ke Onklino Em estas multe malkvieta pro mia
tiom longa foresto."

La okuloj palpebrumis trifoje, kaj post tio ili turniĝis al la plafono
kaj subturniĝis al la planko kaj turniĝadis tiel kurioze ke ili ŝajnis
rigardi ĉiun parton de la ĉambro. Kaj fine ili denove rigardis
Doroteon.

"Kial mi faru tion por vi?" demandis Oz.

"Ĉar vi estas forta kaj mi estas malforta, ĉar vi estas Granda
Sorĉisto kaj mi estas nur senhelpa knabineto," ŝi respondis.

"Sed vi estis sufiĉe forta por mortigi la fian Sorĉistinon de la
Oriento," diris Oz.

"Tio estis nur hazardo," respondis Doroteo simple; "mi ne povis
malebligi ĝin."

"Nu," diris la Kapo, "mi diros al vi mian respondon. Vi ne rajtas
supozi ke mi resendos vin al Kansas krom se vi estos rekompence
farinta ion por mi. En ĉi tiu lando ĉiu devas pagi pro ĉio
ricevita. Se vi volas ke mi uzu mian magion por resendi vin al via
hejmo vi unue devos fari ion por mi. Helpu min kaj post tio mi helpos
vin."

"Kion mi devos fari?" demandis la knabino.

"Mortigu la fian Sorĉistinon de la Okcidento," respondis Oz.

"Sed mi ne povas!" kriis Doroteo, multe surprizita.

"Vi mortigis la Sorĉistinon de la Oriento kaj vi surportas la
arĝentajn ŝuojn, kiuj enhavas potencan sorĉopovon. Nun restas nur unu
Fia Sorĉistino en la tuta lando, kaj kiam vi povos diri ke ŝi estas
mortinta mi resendos vin al Kansas — sed ne antaŭ tiam."

La malgranda knabino komencis plori, ĉar ŝi tiom senesperiĝis; kaj la
okuloj denove palpebrumis kaj rigardis ŝin malkviete, kvazaŭ la Granda
Oz kredas ke ŝi povos helpi lin se ŝi volos.

"Neniam mi mortigis ion ajn, ne intence," ŝi ploris; "kaj eĉ se mi
volus fari tion, kiel mi povus mortigi la Fian Sorĉistinon? Se vi, kiu
estas Granda kaj Terura, ne povas mem mortigi ŝin, kial vi supozas ke
mi povus fari tion?"

"Mi ne scias," diris la Kapo; "sed tio estas mia respondo, kaj ĝis la
Fia Sorĉistino estos mortinta vi ne revidos viajn Onklon kaj
Onklinon. Memoru ke la Sorĉistino estas Fia — ege Fia — kaj meritas
esti mortigita. Nun iru, kaj ne petu revidi min antaŭ ol vi estos
plenuminta vian taskon."

Malĝoje Doroteo foriris el la Tronoĉambro kaj reiris al kie la Leono
kaj la Birdotimigilo kaj la Stana Lignohakisto atendas por aŭdi kion
estis dirinta al ŝi Oz.

"Por mi estas nenia espero," ŝi diris malgaje, "ĉar Oz ne resendos min
al mia hejmo antaŭ ol mi mortigos la Fian Sorĉistinon de la Okcidento;
kaj tion mi neniam povos."

Ŝiaj amikoj bedaŭris, sed ili ne povis helpi ŝin; do ŝi iris al sia
ĉambro kaj kuŝiĝis sur la liton kaj endormiĝis plorante.

La sekvan matenon la soldato kun la verda barbo venis al la
Birdotimigilo kaj diris, "Venu kun mi, ĉar Oz alvokis vin."

Do la Birdotimigilo sekvis lin kaj estis permesita eniri la grandan
Tronoĉambron, kie li vidis, sidanta sur la smeralda trono, plej belan
damon. Ŝi estis vestita per verda silka gazo kaj sur siaj pendantaj
verdaj haroj ŝi portis juvelkovritan kronon. Sur ŝiaj ŝultroj kreskis
flugiloj kolorbelegaj kaj tiom senpezaj ke ili tremis kiam ajn la plej
malforta aermoviĝo atingis ilin.

Kiam la Birdotimigilo klinis sin, tiom bele kiom permesis lia pajla
enhavo, antaŭ tiu belulino, ŝi rigardis lin dolĉe kaj diris: "Mi estas
Oz, la Granda, la Terura. Kiu estas vi, kaj kial vi serĉas min?"

Nu, la Birdotimigilo anticipis vidi la grandan Kapon pri kiu parolis
Doroteo, kaj li multe surpriziĝis; sed li respondis brave.

"Mi estas nur Birdotimigilo, plenigita per pajlo. Tial mi ne havas
cerbon, kaj mi venis al vi petante ke vi metu cerbon en mian kapon por
anstataŭi la pajlon, por ke mi fariĝu tiom homa kia ĉiu alia persono
en via regno."

"Kial mi faru tion por vi?" demandis la damo.

"Ĉar vi estas saĝa kaj potenca, kaj neniu alia povas helpi min,"
respondis la Birdotimigilo.

"Mi neniam faras komplezon sen ia rekompenco," diris Oz; "sed ĉi tion
mi promesas. Se vi mortigos por mi la Fian Sorĉistinon de la Okcidento
mi donos al vi abundan cerbon, tiel bonan cerbon ke vi estos la
plej saĝa persono en la tuta Lando Oz."

"Sed mi kredis ke vi jam petis ke Doroteo mortigu la Sorĉistinon,"
diris la Birdotimigilo, surprizite.

"Tiel estis. Ne gravas al mi kiu mortigos ŝin. Sed antaŭ ol ŝi mortos
mi ne plenumos vian peton. Nun foriru, kaj ne petu revidi min antaŭ ol
vi meritos la cerbon kiun vi tiom deziras."

La Birdotimigilo reiris malĝoje al siaj amikoj kaj diris al ili kion
diris Oz; kaj Doroteon surprizis aŭdi ke la granda Sorĉisto ne estas
Kapo, kia kiam ŝi vidis lin, sed bela damo.

"Malgraŭ tio," diris la Birdotimigilo, "ŝi bezonas koron tiom kiom la
Stana Lignohakisto."

La sekvan matenon la soldato kun la verda barbo venis al la Stana
Lignohakisto kaj diris, "Oz alvokis vin. Sekvu min."

Do la Stana Lignohakisto sekvis lin kaj atingis la grandan
Tronoĉambron. Li ne sciis ĉu li trovos ke Oz estas bela damo aŭ Kapo,
sed li esperis ke li estos bela damo. "Ĉar," li diris al si, "se li
estos la Kapo, mi certas ke li ne donos al mi koron, ĉar kapo ne havas
propran koron kaj tial ne povas senti kun mi. Sed se li estos la bela
damo mi petegos koron, ĉar oni diras ke ĉiuj damoj mem estas
bonkoraj."

Sed kiam la Stana Lignohakisto eniris la grandan Tronoĉambron li vidis
nek la Kapon nek la Damon, ĉar Oz donis al si la formon de plej timiga
Bruto. Ĝi estis preskaŭ granda kiel elefanto, kaj la verda trono
ŝajnis apenaŭ sufiĉe fortika por ĝia pezo. La Bruto havis kapon kia
tiu de rinocero, sed estis kvin okuloj en ĝia vizaĝo. Kvin longaj
brakoj kreskis el ĝia korpo kaj ĝi ankaŭ havis kvin longajn, maldikajn
krurojn. Dika, laneca hararo kovris ĉiun parton, kaj pli timigaspekta
monstro ne estus imagebla. Feliĉe la Stana Lignohakisto ne havis koron
tiutempe, ĉar ĝi bategus laŭte kaj rapide pro teruriĝo. Sed ĉar li
estis el nur stano, la Hakisto tute ne timis, kvankam li estis multe
senesperiĝinta.

"Mi estas Oz, la Granda, la Terura," parolis la Bruto, per voĉo kiu
estis unusola grandega muĝo. "Kiu estas vi, kaj kial vi serĉas min?"

"Mi estas Hakisto, kaj konsistas el stano. Tial mi ne havas koron, kaj
ne povas ami. Mi petas ke vi donu al mi koron por ke mi estu kiaj la
aliaj homoj."

"Kial mi faru tion?" demandis la Bruto.

"Ĉar mi petas, kaj nur vi povas plenumi mian peton," respondis la
Hakisto.

Oz iomete muĝis je tio, sed diris, raŭke, "Se vi efektive deziras
koron, vi devos meriti ĝin."

"Kiel?" demandis la Hakisto.

"Helpu Doroteon mortigi la Fian Sorĉistinon de la Okcidento,"
respondis la Bruto. "Kiam la Sorĉistino estos morta, venu al mi, kaj
mi tiam donos al vi la plej grandan kaj plej afablan kaj plej ameman
koron en la tuta Lando Oz."

Do la Stana Lignohakisto devis reiri malĝoje al siaj amikoj kaj
informi ilin pri la terura Bruto kiun li vidis. Ili ĉiuj miregis pro
la multaj formoj kiujn donis al si la Granda Sorĉisto, kaj la Leono
diris, "Se li estos bruto kiam mi vidos lin, mi kiel eble plej laŭte
muĝegos kaj tiom timigos lin ke li plenumos ĉiun mian peton. Kaj se li
estos la bela damo, mi ŝajnigos salti sur ŝin, kaj tiel devigos ŝin
plenumi mian peton. Kaj se li estos la granda Kapo, mi povos fari al
li kion mi volos; ĉar mi rulos la Kapon tra la tuta ĉambro ĝis li
promesos doni al ni kion ni deziras. Do estu bonesperaj, miaj amikoj,
ĉar ja ĉio rezultos bone."

La sekvan matenon la soldato kun la verda barbo kondukis la Leonon al
la granda Tronoĉambro kaj petis lin eniri al Oz.

La Leono tuj trairis la pordon, kaj ĉirkaŭrigardante li vidis,
surprizate, ke antaŭ la trono estas Globo de Fajro, tiom feroca kaj
arda ke li apenaŭ kuraĝis rigardi ĝin. Lia unua penso estis ke Oz
akcidente ekbrulis kaj konsumiĝas; sed kiam li provis proksimiĝi, la
varmego estis tiom intensa ke ĝi komencis bruligi liajn lipharojn, kaj
li retrorampis tremante al pozicio pli proksima al la pordo.

Venis malalta, trankvila voĉo el la Globo de Fajro, kaj ĉi tiujn
vortojn ĝi parolis: "Mi estas Oz, la Granda kaj Terura. Kiu estas vi,
kaj kial vi serĉas min?"

Kaj la Leono respondis, "Mi estas Malkuraĝa Leono, mi timas ĉion. Mi
venis al vi por peti ke vi donu al mi kuraĝon, por ke mi reale fariĝu
la Reĝo de Bestoj, kiel min oni nomas."

"Kial mi donu al vi kuraĝon?" demandis Oz.

"Ĉar el ĉiuj Sorĉistoj vi estas la plej granda, kaj nur vi havas
kapablon plenumi mian peton," respondis la Leono.

La Globo de Fajro brulis feroce dum kelka tempo, kaj la voĉo diris,
"Portu al mi pruvon ke mortis la Fia Sorĉistino, kaj tuj tiam mi donos
al vi kuraĝon. Sed dum vivos la Sorĉistino vi devos resti malkuraĝa."

La Leono koleris pro tiu parolo, sed li povis respondi nenion, kaj dum
li staris silente rigardante la Globon de Fajro ĝi fariĝis tiom feroce
varmega ke li turnis sin kaj kiel eble plej rapide kuris el la
ĉambro. Li ĝoje trovis siajn amikojn atendantaj lin, kaj li informis
ilin pri la timiga intervjuo kun la Sorĉisto.

"Kion ni faru nun?" demandis Doroteo malĝoje.

"Nur unu afero estas farebla," respondis la Leono, "ni devos iri al la
Lando de la Palpbrumoj, elserĉi la Fian Sorĉistinon, kaj detrui ŝin."

"Sed eble ni ne povos," diris la knabino.

"Tiukaze mi neniam ricevos kuraĝon," deklaris la Leono.

"Kaj mi neniam ricevos cerbon," diris la Birdotimigilo.

"Kaj mi neniam ricevos koron," parolis la Stana Lignohakisto.

"Kaj mi neniam revidos Onklinon Emon kaj Onklon Henrikon," diris
Doroteo, komencante plori.

"Atentu!" kriis la verda knabino. "La larmoj falos sur vian verdan
silkan robon kaj makulos ĝin."

Do Doroteo sekigis siajn okulojn kaj diris, "Mi supozas ke ni devos
provi; sed mi nepre ne deziras mortigi, eĉ se tio helpus revidi
Onklinon Emon."

"Mi akompanos vin; sed mi estas tro malkuraĝa kaj ne povus mortigi la
Sorĉistinon," diris la Leono.

"Ankaŭ mi kuniros," deklaris la Birdotimigilo; "sed mi ne estos granda
helpo por vi, ĉar mi estas tro stulta."

"Mi estas tro senkora por damaĝi eĉ Sorĉistinon," komentis la Stana
Lignohakisto; "sed se vi iros mi certe akompanos vin."

Tial ili decidis komenci sian marŝon jam sekvamatene, kaj la Hakisto
akrigis sian hakilon per verda ŝtono kaj ĝuste oleigis siajn
artikojn. La Birdotimigilo metigis en sin freŝan pajlon kaj Doroteo
metis novan farbon sur liajn okulojn por ke li povu pli bone vidi. La
verda knabino, kiu estis tre afabla, plenigis la korbon de Doroteo per
plaĉaj manĝaĵoj, kaj ligis sonorileton ĉirkaŭ la kolon de Toto per
verda rubando.

Ili enlitiĝis tre frue kaj profunde dormis ĝis la taglumiĝo, kiam ilin
vekis la kokerikado de verda koko kiu loĝis en la malantaŭa korto de
la palaco, kaj la kriado de kokino kiu demetis verdan ovon.



Ĉapitro XII.  Serĉante la Fian Sorĉistinon.


Tra la stratoj de la smeralda urbo la soldato kun la verda barbo
kondukis ilin ĝis ili atingis la ĉambron kie loĝas la
Pordogardisto. Tiu oficisto malŝlosis iliajn okulvitrojn por remeti
ilin en la grandan keston, kaj post tio li afable malfermis la
pordegon por niaj amikoj.

"Kiu vojo iras al la Fia Sorĉistino de la Okcidento?" demandis
Doroteo.

"Neniu vojo," respondis la Pordogardisto. "Neniam iu deziras iri
tien."

"Kiel, do, ni trovos ŝin?" demandis la knabino.

"Estos facile," respondis la viro, "ĉar kiam ŝi sciiĝos ke vi estas en
la Lando de la Palpbrumoj ŝi trovos vin, kaj sklavigos vin ĉiujn."

"Eble ne," diris la Birdotimigilo, "ĉar ni intencas detrui ŝin."

"Nu, jen io tute alia," diris la Pordogardisto. "Neniu detruis ŝin,
ĝis nun, do kompreneble mi supozis ke ŝi sklavigos vin, same kiel la
aliajn. Sed estu zorgoplenaj; ĉar ŝi estas fia kaj feroca, kaj eble ŝi
ne permesos ke vi detruu ŝin. Iru Okcidenten, sunsubiren, kaj vi nepre
trovos ŝin."

Ili dankis lin kaj adiaŭis lin, kaj turnis sin Okcidenten, marŝante
trans kampojn de mola herbaro kun tie kaj tie lekantetoj kaj
ranunkoloj. Doroteo plu surportis la belan silkan robon kiun ŝi
surmetis en la palaco, sed nun mirigis ŝin vidi ke ĝi ne plu estas
verda sed pure blanka. La rubando ĉirkaŭ la kolo de Toto ankaŭ perdis
sian verdan koloron kaj estis blanka kiel la robo de Doroteo.

La Smeralda Urbo baldaŭ estis longe malantaŭ ili. Dum ili antaŭeniris
la tero fariĝis iom post iom malglata kaj montetoplena, ĉar ekzistis
nek farmoj nek domoj en tiu lando de la Okcidento, kaj la tero ne
estis kultivata.

Posttagmeze la suno varmege brilis sur iliajn vizaĝojn, ĉar ne ĉeestis
arboj por ombrumi ilin; sekve jam antaŭ noktiĝo Doroteo kaj Toto kaj
la Leono laciĝis, kaj kuŝiĝis sur la herbaro kaj endormiĝis, dum la
Hakisto kaj la Birdotimigilo gardadis.

Nu, la Fia Sorĉistino de la Okcidento havis nur unu okulon, tamen tiu
estis vidkapabla kiel teleskopo, kaj povis vidi ĉien. Do, dum ŝi sidis
ĉe la pordo de sia kastelo, ŝi ĉirkaŭrigardis kaj vidis Doroteon
dormantan, ĉirkaŭatan de siaj amikoj. Ili estis tre for, sed la Fia
Sorĉistino koleris ke ili estas en ŝia regno; do ŝi blovis per arĝenta
fajfilo kiu pendis de ĉeno ĉirkaŭ ŝia kolo.

Tuj kuris al ŝi el ĉiu direkto aro da grandaj vulpoj. Ili havis
longajn krurojn kaj ferocajn okulojn kaj akrajn dentojn. "Iru al tiuj
uloj," diris la Sorĉistino, "kaj disŝiru ilin."

"Ĉu vi ne sklavigos ilin?" demandis la Vulpestro.

"Ne," ŝi respondis, "unu estas el stano, kaj unu el pajlo; unu estas
knabino kaj alia estas Leono. Neniu el ili taŭgas por laborado, do vi
rajtas ŝire dispecetigi ilin laŭvole."

"Bone," diris la vulpo, kaj li forkuris kiel eble plej rapide, sekvate
de la aliaj. Bonfortune la Birdotimigilo kaj la Hakisto estis plene
vekaj kaj aŭdis la vulpojn veni.

"Jen mia batalo," diris la Stana Lignohakisto; "do restu malantaŭ mi
kaj mi renkontos ilin dum ili alvenas."

Li prenis sian hakilon, kiun li jam akrigis, kaj kiam la Vulpestro
venis la Stana Lignohakisto rapide movis sian brakon kaj dehakis la
kapon de la vulpo de ĝia korpo, tiel ke ĝi tuj mortis. Tuj kiam li
povis relevi sian hakilon alia vulpo alvenis, kaj ankaŭ ĝi falis per
la akra rando de la armilo de la Stana Lignohakisto. Venis kvardek
vulpoj, kaj kvardekfoje po unu vulpo mortis, tiel ke fine ili ĉiuj
kuŝis mortaj en amaso antaŭ la Hakisto.

Li remetis sian hakilon sur la teron kaj sidiĝis apud la
Birdotimigilo, kiu diris, "Bona batalo, amiko."

Ili atendis ĝis Doroteo vekiĝis la sekvan matenon. La malgrandan
knabinon multe timigis vidi la grandan amason da vilaj vulpoj, sed la
Stana Lignohakisto plene informis ŝin pri ĉio. Ŝi dankis lin
pro la savo kaj sidiĝis por manĝi, kaj post tio ili rekomencis
marŝi.

Tiun saman matenon la Fia Sorĉistino iris al la pordo de sia kastelo
kaj elrigardis per sia unu okulo kiu povis tre malproksimen vidi. Ŝi vidis
ĉiujn siajn lupojn mortajn, kaj la fremdulojn ankoraŭ marŝantaj tra ŝia
lando. Tio des pli kolerigis ŝin, kaj ŝi dufoje blovis sian arĝentan
fajfilon.

Tuj granda aro da sovaĝaj korvoj flugis al ŝi, sufiĉaj por senlumigi
la ĉielon. Kaj la Fia Sorĉistino diris al la Korvoreĝo: "Flugu tuj al
la fremduloj; elpiku iliajn okulojn kaj disŝiru ilin."

La sovaĝaj korvoj flugis kiel unu arego cele Doroteon kaj ŝiajn
akompanantojn. Kiam la malgranda knabino vidis ilin venantaj ŝi
timis. Sed la Birdotimigilo diris, "Jen mia batalo, do kuŝiĝu apud mi
kaj vi ne spertos damaĝon."

Do ĉiuj kuŝis sur la tero escepte de la Birdotimigilo, kaj li staris
kun la brakoj etenditaj. Kaj kiam la korvoj vidis lin ili ektimis,
kiel ĉiam okazas kiam tiaj birdoj vidas birdotimigilojn, kaj ne
kuraĝis pliproksimiĝi. Sed la Korvoreĝo diris, "Estas nur pajla
homo. Mi elpikos liajn okulojn."

La Korvoreĝo flugis kontraŭ la Birdotimigilon, kiu kaptis ĝin per la
kapo kaj tordis ĝian kolon ĝis ĝi mortis. Kaj post tio alia korvo
flugis kontraŭ lin, kaj la Birdotimigilo tordis ankaŭ ĝian
kolon. Kvardek korvoj venis, kaj kvardekfoje la Birdotimigilo tordis
kolon, ĝis fine ĉiuj kuŝis mortaj apud li. Post tio li vokis al siaj
akompanantoj ke ili leviĝu, kaj ili rekomencis marŝi.

Kiam la Fia Sorĉistino denove elrigardis kaj vidis ĉiujn siajn korvojn
kuŝantajn en amaso, ŝi furiozegis, kaj trifoje blovis sian arĝentan
fajfilon.

Tuj aŭdiĝis laŭta zumado en la aero, kaj aro da nigraj abeloj venis
flugante cele ŝin.

"Iru al la fremduloj kaj mortpiku ilin!" ordonis la Sorĉistino, kaj la
abeloj turnis sin kaj rapide flugis ĝis la loko kie marŝadis Doroteo
kaj ŝiaj amikoj. Sed la Hakisto vidis ilin venantaj kaj la
Birdotimigilo jam decidis kion fari.

"Elprenu mian pajlon kaj disŝutu ĝin sur la malgrandan knabinon kaj la
hundon kaj la leonon," li diris al la Hakisto, "tiel la abeloj ne
povos piki ilin." Tion la Hakisto faris, kaj dum Doroteo kuŝis apud la
Leono tenante Toton en siaj brakoj, la pajlo tute kovris ilin.

La abeloj venis kaj trovis pikebla nur la Hakiston, do ili flugis
kontraŭ lin kaj rompis siajn pikilojn pro la stano, tute sen dolorigi
la Hakiston. Kaj ĉar abeloj ne povas vivi kiam iliaj pikiloj rompiĝis,
tiel finiĝis la nigraj abeloj, kaj ili kuŝis dise en densa amaso
ĉirkaŭ la Hakisto, kvazaŭ amasetoj da fajnaj karberoj.

Post tio Doroteo kaj la Leono stariĝis, kaj la knabino helpis la
Stanan Lignohakiston remeti la pajlon en la Birdotimigilon, ĝis li
estis tiel bona kiel antaŭe. Do ili rekomencis sian marŝadon.

La Fia Sorĉistino tiom koleris kiam ŝi vidis siajn nigrajn abelojn en
amasetoj kvazaŭ fajnaj karberoj ke ŝi bategis la teron per piedo kaj
distiris sian hararon kaj forte kunbatis siajn dentojn. Post tio ŝi
alvokis dekduon da siaj sklavoj, kiuj estis Palpbrumoj, kaj donis al
ili akrepintajn lancojn, ordonante ke ili iru al la fremduloj kaj
detruu ilin.

La Palpbrumoj ne estis kuraĝa popolo, sed ili devis obei ordonojn; do
ili marŝis ĝis ili proksimiĝis al Doroteo. Tiam la Leono muĝegis kaj
saltis kontraŭ ilin, kaj la kompatindaj Palpbrumoj tiom timiĝis ke ili
retrokuris kiel eble plej rapide.

Kiam ili estis revenintaj al la kastelo la Fia Sorĉistino forte batis
ilin per rimeno, kaj resendis ilin al ilia laboro, kaj post tio ŝi
sidiĝis por pripensi kion sekve fari. Ŝi ne povis kompreni kiel
fiaskis ĉiuj ŝiaj planoj por detrui la fremdulojn; sed ŝi estis
potenca Sorĉistino, kiel ankaŭ fia sorĉistino, do ŝi baldaŭ faris
decidon pri kion fari.

Estis, en ŝia ŝranko, Ora Ĉapo, kun cirklo da diamantoj kaj rubenoj
ĉirkaŭanta ĝin. Tiu Ora Ĉapo havis ŝorĉokapablon. Kiu ajn
posedis ĝin povis trifoje alvoki la Flugantajn Simiojn, kiuj obeos
ĉiun ordonon kiun la posedanto faros al ili. Sed neniu persono rajtis
komandi tiujn strangajn ulojn pli ol trifoje. Jam dufoje la Fia
Sorĉistino estis uzinta la sorĉon de la Ĉapo. La unua fojo estis
kiam ŝi sklavigis la Palpbrumojn por si, kaj postenigis sin
kiel la regantinon de ilia lando. La Flugantaj Simioj helpis ŝin
efektivigi tion. La dua fojo estis kiam ŝi batalis kontraŭ la Potencan
Ozon mem, kaj forpelis lin el la Lando de la Okcidento. La Flugantaj
Simioj ankaŭ helpis ŝin efektivigi tion. Nur unu fojon pli ŝi povos
uzi ĉi tiun Oran Ĉapon, kaj pro tio ŝi ne volis fari tion antaŭ ol
eluzi ĉiujn siajn aliajn rimedojn. Sed nun ŝiaj ferocaj vulpoj kaj
ŝiaj sovaĝaj korvoj kaj ŝiaj pikantaj abeloj mortis, kaj ŝiajn
sklavojn fortimigis la Malkuraĝa Leono, kaj ŝi komprenis ke ekzistas
nun nur unu rimedo por detrui Doroteon kaj ŝiajn amikojn.

Do la Fia Sorĉistino prenis la Oran Ĉapon el sia ŝranko kaj metis ĝin
sur sian kapon. Post tio, starante per nur la maldekstra piedo ŝi
diris, malrapide, "Ep-pe, pep-pe, kak-ke!" Post tio ŝi staris per nur
la dekstra piedo kaj diris, "Hil-lo, hol-lo, hal-lo!"

Post tio ŝi staris per ambaŭ piedoj kaj ŝi laŭtavoĉe kriis, "Ziz-zi,
zuz-zi, zik!"

Nun la sorĉo komencis funkcii. La ĉielo senlumiĝis, kaj malaltatona
zuma sono estis aŭdebla en la aero. Sonis la bategado de multaj
flugiloj; multaj babilado kaj ridado; kaj la suno ekaperis el la
senluma ĉielo montrante la Fian Sorĉistinon ĉirkaŭatan de amaso da
simioj, el kiuj ĉiu havis paron da gigantaj kaj potencaj flugiloj sur
siaj ŝultroj.

Unu, multe pli granda ol la aliaj, ŝajne estis ilia estro. Li flugis
apud la Sorĉistinon kaj diris, "Vi alvokis nin la trian kaj lastan
fojon. Kion vi ordonas?"

"Iru al la fremduloj kiuj estas en mia regno kaj detruu ĉiujn escepte
de la Leono," diris la Fia Sorĉistino. "Portu tiun beston al mi, ĉar
mi planas jungi lin kiel ĉevalon, kaj laborigi lin."

"Viaj ordonoj estos obeitaj," diris la estro; kaj post tio kun tre
multa babilado kaj multa bruo, la Flugantaj Simioj forflugis al la
loko kie marŝas Doroteo kaj ŝiaj amikoj.

Kelkaj el la Simioj kaptis la Stanan Lignohakiston kaj portis lin tra
la aero ĝis ili estis flugantaj super tereno dense kovrita de
akraj rokoj. Tie ili faligis la povran Hakiston, kiu falis longan
distancon al la rokoj, kaj tie li kuŝis tiom disbatita kaj kavetigita
ke li ne povis movi sin nek ĝemi.

Aliaj el la Simioj kaptis la Birdotimigilon, kaj per siaj longaj
fingroj ili eltiris la tutan pajlaĵaron el liaj vestoj kaj kapo. Ili
kunrulis liajn ĉapelon kaj botojn kaj vestaĵojn kaj ĵetis ilin inter
la plej suprajn branĉojn de alta arbo.

La ceteraj Simioj ĵetis pecojn de dika ŝnurego ĉirkaŭ la Leonon kaj
multfoje vindis per ili liajn korpon kaj kapon kaj krurojn, ĝis li ne
kapablis mordi nek grati nek barakti iel ajn. Post tio ili levis lin
kaj forflugis portante lin al la kastelo de la Sorĉistino, kie ili
metis lin en korteton ĉirkaŭ kiu estis alta fera barilo, tiel ke li ne
povos eskapi.

Sed Doroteon ili tute ne damaĝis. Ŝi staris, kun Toto en la brakoj,
rigardante la malfeliĉan sorton de siaj kamaradoj kaj pensante ke
baldaŭ estos ŝia vico. La estro de la Flugantaj Simioj flugis al ŝi,
etendante siajn longajn, vilajn brakojn kaj grimacegante per sia
malbela vizaĝo; sed li vidis la markon de la kiso de la Bona
Sorĉistino sur ŝia frunto kaj ekhaltis, kaj gestis al la aliaj ke ili
ne tuŝu ŝin.

"Ni ne aŭdacu atenci ĉi knabineton," li diris al ili, "ĉar ŝin
protektas la Potenco de Bono, kaj tio estas pli forta ol la Potenco de
Malbono. Ni nur povas porti ŝin al la kastelo de la Fia Sorĉistino kaj
lasi ŝin tie."

Do, zorgoplene kaj delikate, ili levis Doroteon per siaj brakoj kaj
rapide portis ŝin tra la aero ĝis ili atingis la kastelon, kie ili
demetis ŝin sur la antaŭan sojlon. Post tio la estro diris al la
Sorĉistino, "Ni obeis vin laŭeble. La Stana Lignohakisto kaj la
Birdotimigilo estas detruitaj; la Leono estas ligita en via
korteto. La malgrandan knabinon ni ne aŭdacas damaĝi, nek la hundon
kiun ŝi portas per siaj brakoj. Via rajto estri nin nun finiĝis kaj vi
neniam revidos nin."

Kaj ĉiuj Flugantaj Simioj, forte ridante kaj babilante kaj bruante,
flugis en la aeron kaj baldaŭ ne plu estis videblaj.


La Fian Sorĉistinon surprizis kaj ĉagrenis vidi la markon sur la
frunto de Doroteo, ĉar ŝi bone konsciis ke nek la Flugantaj Simioj nek
ŝi mem aŭdacos iel ajn damaĝi la knabinon. Ŝi rigardis la piedojn de
Doroteo, kaj vidante la Arĝentajn Ŝuojn, ŝi komencis tremi pro timo,
ĉar ŝi sciis pri la potenca sorĉo kiu apartenas al ili.  Unue la
Sorĉistino pensis forkuri de Doroteo; sed hazarde ŝi rigardis en la
okulojn de la infano kaj rimarkis kiom simpla estas la animo malantaŭ
ili, kaj ke la malgranda knabino ne scias pri la granda potenco kiun
provizas la Arĝentaj Ŝuoj al ŝi. Do la Fia Sorĉistino kaŝe ridis kaj
pensis, "Mi ankoraŭ povas sklavigi ŝin, ĉar ŝi ne scias uzi sian
potencon." Ŝi diris al Doroteo, krude kaj severe, "Venu kun mi; kaj
atentu obei kion ajn mi ordonos, ĉar se ne, mi detruos vin same kiel
mi detruis la Stanan Lignohakiston kaj la Birdotimigilon."

Doroteo sekvis ŝin tra multaj el la belaj ĉambroj en la kastelo ĝis
ili atingis la kuirejon, kie la Sorĉistino ordonis ke ŝi purigu la
potojn kaj kuirilojn kaj balau la plankon kaj metadu lignon en la
fajron.

Doroteo obeeme komencis labori, decidinte kiel eble plej diligente
labori; ĉar ŝin feliĉigis ke la Fia Sorĉistino decidis ne mortigi ŝin.

Dum Doroteo diligente laboradis la Sorĉistino planis iri en la
korteton kaj jungi la Malkuraĝan Leonon kiel ĉevalon; amuzos ŝin, ŝi
certis, devigi lin tiri ŝian ĉaron kien ajn ŝi volos iri. Sed dum ŝi
malfermis la pordon la Leono muĝegis kaj la Sorĉistino ektimis, kaj
elkuris kaj refermis la pordon.

"Se mi ne povos jungi vin," diris la Sorĉistino al la Leono, parolante
inter la baroj de la pordo, "mi povos malsatigi vin. Vi manĝos
nenion ĝis vi obeos min."

Do post tiam ŝi ne portis manĝon al la enkarcerigita Leono; sed
ĉiutage ŝi venis al la pordo je la tagmezo kaj demandis, "Ĉu vi pretas
esti jungita kiel ĉevalo?"

Kaj la Leono respondis, "Ne. Se vi eniros ĉi tiun korteton mi mordos
vin." La kialo pro kiu la Leono ne obeis la ordonon de la Sorĉistino estis
ke ĉiunokte, dum la virino dormis, Doroteo portis al li manĝaĵojn el
la ŝranko. Manĝinte li kuŝiĝis sur sia pajla lito, kaj Doroteo kuŝis
apud li kaj apogis sian kapon per lia mola, longa kolhararo, dum ili
parolis pri siaj problemoj kaj klopodis plani eskapon. Sed ili ne
povis elpensi metodon eliri la kastelon, ĉar ĝin konstante gardadis la
flavaj Palpbrumoj, kiuj estis sklavoj de la Fia Sorĉistino kaj timis
ŝin tiom ke ili obeis ĉiun ŝian ordonon.

La knabino devis laboregi dum la tagoj, kaj ofte la Sorĉistino minacis
bati ŝin per la tiu malnova ombrelo kiun ŝi ĉiam portis en sia
mano. Sed, verdire, ŝi ne kuraĝis bati Doroteon, pro la marko sur ŝia
frunto. La infano ne sciis tion, kaj timegis por si mem kaj por
Toto. Unufoje la Sorĉistino batis Toton per sia ombrelo kaj la kuraĝa
hundeto kuregis al ŝi kaj mordis ŝian kruron. La Sorĉistino ne sangis
pro la mordo, ĉar ŝi estis tiom fia ke la sango en ŝi jam antaŭ multaj
jaroj sekiĝis.

La vivo de Doroteo fariĝis tre malfeliĉa dum ŝi konsciiĝis ke estos eĉ
malpli facile reiri al Kansas kaj Onklino Em. Kelkfoje ŝi ploradis
amare dum horoj, dum Toto sidis ĉe ŝiaj piedoj kaj rigardadis ŝian
vizaĝon, ploretante malgaje por indiki kiom li kompatas sian
mastrineton. Al Toto efektive ne gravis ĉu li estas en Kansas aŭ la
Lando Oz se Doroteo estas kun li; sed li sciis ke la malgranda knabino
estas malfeliĉa, kaj tio malfeliĉigis ankaŭ lin.

Nu, la Fia Sorĉistino sopiregis posedi la Arĝentajn Ŝuojn kiujn la
knabino ĉiam surportis. Ŝiaj abeloj kaj ŝiaj korvoj kaj ŝiaj vulpoj
kuŝis amase sekiĝante, kaj ŝi jam eluzis la potencon de la Ora Ĉapo;
sed se ŝi povos akiri la Arĝentajn Ŝuojn ili donos al ŝi pli da
potenco ol ĉiuj perditaĵoj. Ŝi zorge observis Doroteon, por trovi ĉu
ŝi iam demetas siajn ŝuojn, planante ŝteli ilin. Sed la infano tiom
fieris pri siaj belaj ŝuoj ke ŝi neniam deprenis ilin escepte de nokte
kaj banante sin. La Sorĉistino multe timis la mallumon kaj ne kuraĝis
eniri la ĉambron de Doroteo nokte por preni la ŝuojn, kaj ŝia timego
pri akvo estis pli granda ol ŝia timo pri la mallumo, do ŝi neniam
proksimiĝis dum Doroteo banis sin. Efektive, la maljuna Sorĉistino
neniam tuŝis akvon, nek permesis ke akvo iel tuŝu ŝin.

Sed la fiulino estis tre ruza, kaj ŝi finfine elpensis rimedon akiri
kion ŝi volas. Ŝi metis feran stangeton en la mezon de la planko de la
kuirejo, kaj per sia magio nevidebligis la feron por homaj
okuloj. Sekve kiam Doroteo marŝis trans la plankon ŝi stumblis pro la
stangeto, ĉar ŝi ne povis vidi ĝin, kaj ŝi sterniĝis sur la
plankon. Ŝi ne grave vundiĝis, sed dum la falo unu el la Arĝentaj Ŝuoj
defalis, kaj antaŭ ol ŝi povis atingi ĝin la Sorĉistino forkaptis ĝin
kaj metis ĝin sur sian propran maldikan piedon.

Al la fia virino multe plaĉis la sukceso de ŝia trompo, ĉar dum ŝi
havos unu el la ŝuoj ŝi posedos duonon de la potenco de ilia sorĉo,
kaj Doroteo ne povos uzi ĝin kontraŭ ŝin, eĉ se ŝi scius uzi ĝin.

La malgranda knabino, vidante ke ŝi perdis unu el siaj belaj ŝuoj,
koleriĝis, kaj diris al la Sorĉistino, "Redonu al mi mian ŝuon!"

"Ne!" respondis la Sorĉistino. "Nun ĝi estas mia ŝuo, ne via."

"Vi estas fiulino!" kriis Doroteo. "Vi ne rajtas forpreni de mi mian
ŝuon."

"Tamen mi retenos ĝin," diris la Sorĉistino, ridante pro ŝi, "kaj iun
tagon mi sukcesos forpreni de vi ankaŭ la alian ŝuon."

Tio kolerigis Doroteon tiom ke ŝi prenis la sitelon da akvo kiu staris
proksime kaj verŝis ĝin sur la Sorĉistinon, malsekigante ŝin de la
kapo ĝis la piedoj.

Tuj la fiulino ekkriegis pro timo, kaj, dum Doroteo mirante rigardis,
la Sorĉistino komencis forŝrumpi kaj plene malestiĝi.

"Vidu kion vi faris!" ŝi kriis. "Post minuto mi estos tute degelinta!"

"Vere mi bedaŭras," diris Doroteo, kiu ja timis vidante la Sorĉistinon
fandiĝi kvazaŭ bruna sukero antaŭ ŝi.

"Ĉu vi ne sciis ke akvo detruos min?" demandis la Sorĉistino, per
ploranta, senespera voĉo.

"Kompreneble ke ne," respondis Doroteo. "Kiel mi scius?"

"Nu, post kelkaj minutoj mi estos plene degelinta, kaj la kastelo
estos via. Mi agis fie dum mia vivo, sed mi neniam supozis ke
malgranda knabino kia vi povus degeligi min kaj ĉesigi mian fian
agadon. Jen — mi finiĝas."

Dirante tion la Sorĉistino fariĝis bruna, fandita, senforma amasaĵo
kaj komencis disverŝiĝi sur la puraj traboj de la planko de la
kuirejo. Vidante ke efektive ŝi ja plene neniiĝis, Doroteo replenigis
la sitelon per akvo kaj ĵetis ĝin sur la makulegon. Kaj ŝi balais ĝin
tra la pordon. Preninte la Arĝentan Ŝuon, la sola restaĵo de la
maljunulino, ŝi purigis kaj sekigis ĝin per tuko, kaj remetis ĝin sur
sian piedon. Kaj nun, finfine libera agi laŭvole, ŝi elkuris al la
korteto por informi la Leonon ke la Fia Sorĉistino de la Okcidento
finiĝis, kaj ke ili ne plu estas kaptitoj en fremda lando.



Ĉapitro XIII.  La savo


Tre multe plaĉis al la Malkuraĝa Leono aŭdi ke la Fia Sorĉistino
degelis pro sitelo da akvo, kaj Doroteo tuj malŝlosis la pordon de lia
karcero kaj liberigis lin. Kune ili eniris la kastelon, kie la unua
ago de Doroteo estis kunvoki ĉiujn Palpbrumojn kaj informi ilin ke ili
ne plu estas sklavoj.

Estis tre multa ĝojo inter la flavaj Palpbrumoj, ĉar ili devis
laboregadi dum multaj jaroj por la Fia Sorĉistino, kiu ĉiam tre kruele
traktis ilin. Ili feriigis tiun tagon, tiam kaj ĉiam poste, kaj
pasigis la tempon festenante kaj dancante.

"Se niaj amikoj, la Birdotimigilo kaj la Stana Lignohakisto estus kun
ni," diris la Leono, "mi estus plene feliĉa."

"Ĉu eble ni povus savi ilin?" demandis la knabino, esperoplene.

"Ni povos provi," respondis la Leono.

Do ili alvokis la flavajn Palpbrumojn kaj demandis al ili ĉu ili
helpos savi iliajn amikojn, kaj la Palpebrumoj diris ke ili volonte
plej eble strebos komplezi Doroteon, kiu ja liberigis ilin. Do ŝi
elektis aron da Palpbrumoj kiuj aspektis plej scioplenaj, kaj ili ĉiuj
komencis serĉi. Ili marŝis dum tiu tago kaj parto de la sekva ĝis ili
atingis la rokan ebenaĵon kie kuŝis la Stana Lignohakisto, disbatita kaj
kavetigita. Lia hakilo kuŝis apud li, sed la klingo estis rusta kaj la
tenilo rompita.

La Palpbrumoj levis lin ameme per siaj brakoj, kaj reportis lin al la
Flava Kastelo, dum Doroteo larmis pro la mizero de sia malnova amiko,
kaj la Leono aspektis sobra kaj bedaŭroplena.

Kiam ili atingis la kastelon Doroteo diris al la Palpbrumoj, "Ĉu estas
stanistoj inter via popolo?"

"Ho, jes; kelkaj el ni estas tre bonaj stanistoj," ili diris al ŝi.

"Do venigu ilin al mi," ŝi diris. Kaj kiam la stanistoj venis,
kunportante ĉiujn siajn ilojn en korbo, ŝi demandis, "Ĉu vi povos
rektigi tiujn misbataĵojn en la Stana Lignohakisto, kaj reĝustigi la
formon, kaj reluti lin kie li rompiĝis?"

La stanistoj ekzamenis la Hakiston tre zorge kaj poste respondis ke
ili kredas ke ili povos ripari lin tiel ke li estos egale bonstata
kiel dekomence. Do ili komencis labori en unu el la grandaj flavaj
ĉambroj de la kastelo kaj laboris dum tri tagoj kaj kvar noktoj,
martelante kaj tordante kaj fleksante kaj lutante kaj polurante kaj
batante la krurojn kaj korpon kaj kapon de la Stana Lignohakisto, ĝis
fine li regajnis sian malnovan formon, kaj liaj artikoj funkciis egale
bone kiel antaŭe. Estas vere ke ili devis surmeti plurajn flikojn, sed
la stanistoj bone laboris, kaj ĉar la Hakisto ne estis vanta, tute
ne ĝenis lin la flikoj.

Kiam, fine, li marŝis en la ĉambron de Doroteo kaj dankis ŝin ĉar ŝi
savis lin, li tiom ĝojis ke li ploris pro ĝojo, kaj necesis ke Doroteo
zorgoplene viŝu ĉiun larmon de lia vizaĝo per sia antaŭvesto, por ke
liaj artikoj ne rustu. Samtempe ŝiaj propraj larmoj fluis dense kaj
rapide pro la ĝojo rerenkonti sian malnovan amikon, kaj ne necesis
forviŝi tiujn larmojn. Rilate al la Leono, li viŝis siajn larmojn tiom
ofte per la pinto de sia vosto ke ĝi tute malsekiĝis, kaj li devis
eliri en la korton kaj teni ĝin en la sunlumo ĝis ĝi sekiĝis.

"Se nur ni denove havus la Birdotimigilon kun ni," diris la Stana
Lignohakisto, kiam Doroteo finis sian rakonton pri ĉio okazinta, "mi
estus vere feliĉa."

"Ni devas provi trovi lin," diris la knabino.

Do ŝi vokis la Palpbrumojn por ke ili helpu ŝin, kaj ili marŝis dum
tiu tuta tago kaj parto de la sekva ĝis ili atingis la altan arbon en
kies branĉojn la Flugantaj Simioj estis ĵetintaj la vestojn de la
Birdotimigilo.

Ĝi estis tre alta arbo, kaj la trunko estis tiom glata ke neniu povis
grimpi ĝin; sed la Hakisto diris tuj, "Mi hakos por faligi ĝin, kaj
tiel ni povos atingi la vestojn de la Birdotimigilo."

Nu, dum la stanistoj laboradis por ripari la Hakiston mem, alia
Palpbrumo, kiu estis oristo, faris tenilon el solida oro por la hakilo
kaj fiksis ĝin al la hakilo de la Hakisto, por anstataŭi la malnovan
rompitan tenilon. Aliaj poluris la klingon ĝis la rusto estis tute
forigita kaj ĝi brilis kiel frotita arĝento.

Tuj post tiu diro, la Stana Lignohakisto komencis haki, kaj post
nelonge la arbo falis bruege, kaj la vestoj de la Birdotimigilo falis
el la branĉoj kaj ruliĝis sur la teron.

Doroteo prenis ilin kaj petis la Palpbrumojn reporti ilin al la
kastelo, kie ili plenigis ilin per bona, pura pajlo; kaj jen!
refariĝis la Birdotimigilo, tute renovigita, ripete dankanta ilin ĉar
ili savis lin.

Nun rekunigite, Doroteo kaj ŝiaj amikoj pasigis plurajn feliĉajn
tagojn en la Flava Kastelo, kie ili trovis ĉion bezonatan por esti
komfortaj. Sed unu tagon la knabino pensis pri Onklino Em, kaj diris,
"Ni devas reiri al Oz, kaj plenumigi lian promeson."

"Jes," diris la Hakisto, "kaj fine mi ricevos mian koron."

"Kaj mi ricevos mian cerbon," diris la Birdotimigilo ĝoje.

"Kaj mi ricevos mian kuraĝon," diris la Leono penseme.

"Kaj mi reiros al Kansas," kriis Doroteo, kunfrapante la manojn. "Ho,
ni ekiru al la Smeralda Urbo morgaŭ!"

Ili decidis fari tion. La sekvan tagon ili kunvokis la Palpbrumojn kaj
adiaŭis ilin. La Palpbrumoj tre bedaŭris ke ili foriros, kaj ili jam
tiom ekamis la Stanan Lignohakiston ke ili petegis lin resti kaj regi
ilin kaj la Flavan Landon de la Okcidento. Trovinte ke ili nepre
insistas foriri, la Palpbrumoj donis kaj al Toto kaj al la Leono po
oran kolumon; kaj al Doroteo ili prezentis belan braceleton,
enkrustitan per diamantoj; kaj al la Birdotimigilo ili donis orkapan
marŝbastonon, por helpi lin marŝadi sen stumbli; kaj al la Stana
Lignohakisto ili proponis arĝentan oleujon, inkrustitan per oro kaj
ornamitan per valoraj gemoj.

Ĉiu el la marŝontoj bele parolis responde al la kunvenintaj
Palpbrumoj, kaj ĉiuj premis la manon de ĉiu el ili ĝis iliaj brakoj
doloris.

Doroteo iris al la ŝranko de la Sorĉistino por plenigi sian korbon per
manĝaĵoj por la longa marŝado, kaj tie ŝi vidis la Oran Ĉapon. Ŝi
metis ĝin sur sian propran kapon kaj trovis ke ĝi estas precize
ĝustegranda por ŝi. Ŝi nenion sciis pri la sorĉo de la Ora Ĉapo, sed
ŝi vidis ke ĝi estas bela, do ŝi decidis surporti ĝin kaj porti sian
sunkufon en la korbo.

Tiam, preparite por la marŝado, ili ekmarŝis cele la Smeraldan
Urbon; kaj la Palpbrumoj trifoje hurais kaj donis al ili multajn
bonajn dezirojn kiujn ili kunportu kun si.



Ĉapitro XIV.  La Flugantaj Simioj


Memoru ke ne ekzistis vojo — eĉ ne vojeto — inter la kastelo de la Fia
Sorĉistino kaj la Smeralda Urbo. Kiam la kvar marŝantoj iris serĉi la
Sorĉistinon ŝi vidis ilin veni, do ŝi sendis la Flugantajn Simiojn por
alporti ilin al ŝi. Estis multe malpli facile trovi sian vojon tra la
grandaj kampoj da lekantetoj kaj flavaj ranunkoloj ol esti
portata. Ili sciis, kompreneble, ke ili devas iri rekte Orienten,
direkte al la leviĝanta suno, kaj ili komencis ĝuste. Sed je la
tagmezo, kiam la suno estis rekte super la kapoj, ili ne sciis kie
estas la oriento kaj kie la okcidento kaj tial ili perdiĝis en la
grandaj kampoj. Ili plu marŝadis, tamen, kaj nokte la luno aperis kaj
brilis hele. Do ili kuŝiĝis inter la dolĉodoraj flavaj floroj kaj
profunde dormis ĝis la mateno — escepte de la Birdotimigilo kaj la
Stana Lignohakisto.

La sekvan matenon la suno estis malantaŭ nubo, sed ili komencis marŝadi,
kvazaŭ certaj laŭ kiu direkto ili iras.

"Se ni sufiĉe marŝos," diris Doroteo, "ni atingos iun lokon, mi certas."

Sed tago post tago pasis, kaj ili ankoraŭ vidis antaŭ si nur la
flavajn kampojn. La Birdotimigilo komencis iom plendi.

"Certe ni perdis la vojon," li diris, "kaj se ni ne retrovos ĝin
sufiĉatempe por atingi la Smeraldan Urbon mi neniam ricevos mian
cerbon."

"Nek mi mian koron," deklaris la Stana Lignohakisto. "Ŝajnas al mi ke
mi apenaŭ povas atendi atingi Ozon, kaj nepre vi konfesus ke ni marŝas
tre longe."

"Komprenu," diris la Malkuraĝa Leono, kun ploreta sono, "mi ne kuraĝas
eterne marŝadi kaj neniam atingi iun ajn lokon."

Kaj Doroteo perdis esperon. Ŝi sidiĝis sur la herbaro kaj rigardis
ŝiajn akompanantojn, kaj ili sidiĝis kaj rigardis ŝin, kaj Toto trovis
unuafoje en sia vivo ke li tro lacas por ĉasi papilion kiu preterflugis
lian kapon; do li elpuŝis sian langon kaj anhelegis kaj rigardis
Doroteon kvazaŭ demandante kion ili nun faru.

"Eble ni alvoku la Kampomusojn," ŝi proponis. "Verŝajne ili povos diri
al ni la vojon al la Smeralda Urbo." "Certe ili povos," kriis la
Birdotimigilo; "kial ni ne elpensis tion jam antaŭ nun?"

Doroteo blovis la malgrandan fajfilon kiun ŝi ĉiam portis ĉirkaŭ la
kolo ekde kiam la Reĝino de la Musoj donis ĝin al ŝi. Post kelkaj
minutoj ili aŭdis la klakadon de piedetoj, kaj multaj el la malgrandaj
grizaj musoj venis kurante al ŝi. Inter ili estis la Reĝino mem, kiu
demandis, per sia alta voĉeto, "Kion mi povas fari por miaj amikoj?"

"Ni perdis la vojon," diris Doroteo. "Ĉu vi povas diri al ni kie estas
la Smeralda Urbo?"

"Certe," respondis la Reĝino; "sed ĝi estas multedistanca, ĉar vi ĝis
nun ĉiam tenis ĝin malantaŭ vi." Ŝi ekrimarkis la Oran Ĉapon de
Doroteo, kaj diris, "Kial ne uzi la sorĉon de la Ĉapo kaj alvoki la
Flugantajn Simiojn al vi? Ili portos vin al la Urbo de Oz en malpli ol
horo."

"Mi ne sciis ke estas sorĉo," respondis Doroteo surprizite. "Kio ĝi
estas?"

"Ĝi estas skribita interne de la Ora Ĉapo," respondis la Reĝino de la
Musoj; "sed se vi alvokos la Flugantajn Simiojn ni nepre forkuru, ĉar
ili estas tre petolemaj kaj ilin multe amuzas ĉasi nin."

"Ĉu ili do damaĝos min?" demandis la knabino timoplene.

"Ho, ne; ili devas obei la portanton de la Ĉapo. Adiaŭ!" Kaj ŝi
forkuris, kaj ĉiuj musoj hastis sekvi ŝin.

Doroteo rigardis la internon de la Ora Ĉapo kaj vidis kelkajn vortojn
skribitajn sur la tegaĵo. Ili sendube, ŝi pensis, estas la sorĉo, do
ŝi legis la instrukciojn zorge kaj metis la Ĉapon sur sian kapon.

"Ep-pe, pep-pe, kak-ke!" ŝi diris, starante per nur la maldekstra
piedo.

"Kion vi diris?" demandis la Birdotimigilo, kiu ne sciis kion ŝi
faras.

"Hil-lo, hol-lo, hal-lo!" ŝi pludiris starante, per nur la dekstra
piedo.

"Ha lo!" respondis la Stana Lignohakisto, trankvile.

"Ziz-zi, zuz-zi, zik!" diris Doroteo, kiu nun staris per ambaŭ
piedoj. Per tio la sorĉo estis plene dirita, kaj ili aŭdis laŭtan
babiladon kaj batadon de flugiloj, dum la bando de Flugantaj Simioj
flugis al ili.

La Reĝo klinis sin malalten antaŭ Doroteo, kaj demandis, "Kion vi
ordonas?"

"Ni volas iri al la Smeralda Urbo," diris la infano, "kaj ni perdis la
vojon."

"Ni portos vin," respondis la Reĝo, kaj tuj kiam li parolis du el la
Simioj prenis Doroteon per siaj brakoj kaj forflugis kun ŝi. Aliaj
prenis la Birdotimigilon kaj la Hakiston kaj la Leonon, kaj unu
malgranda Simio kaptis Toton kaj fluge sekvis ilin, kvankam la hundo
strebis mordi lin.

La Birdotimigilo kaj la Stana Lignohakisto unue multe timis, ĉar ili
memoris kiom mistraktis ilin antaŭe la Flugantaj Simioj; sed ili vidis
ke neniu damaĝo estas intencata, do ili rajdis tra la aero tute
feliĉe, kaj multe ĝuis rigardi la belajn ĝardenojn kaj arbarojn tre
distance sube.

Doroteo trovis sin rajdanta facile inter du el la plej grandaj Simioj,
unu el ili estis la Reĝo mem. Ili estis formintaj seĝon per siaj manoj
kaj ili tre zorgis ne damaĝi ŝin.

"Kial vi devas obei la sorĉon de la Ora Ĉapo?" ŝi demandis.

"La rakonto estas longa," respondis la Reĝo, kun rido; "sed ĉar ni
devos longe flugi estos distre rakonti al vi pri ĝi, se vi deziras."

"Mi volonte aŭskultos," ŝi respondis. "Iam," komencis la estro, "ni
estis libera popolo, loĝanta feliĉe en la granda arbaro, flugante de
arbo al arbo, manĝante nuksojn kaj fruktojn, kaj agante laŭvole sen
nomi iun ajn mastro. Eble kelkaj el ni estis iom tro petolemaj
kelkfoje, flugante malalten por tiri la vostojn de senflugilaj bestoj,
ĉasante birdojn, kaj ĵetante nuksojn je la homoj marŝantaj en la
arbaro. Sed ni estis sen zorgoj kaj feliĉaj kaj amuzoplenaj, kaj ĝuis
ĉiun minuton de la tago. Tio okazis antaŭ multaj jaroj, longe antaŭ ol
Oz venis el la nuboj por regi ĉi tiun landon.

"Ĉi tie vivis tiam, en la malproksima Nordo, bela princino, kiu estis
ankaŭ potenca sorĉistino. Ŝi uzis sian magion nur por helpi la
popolon, kaj laŭraporte ŝi neniam damaĝis iun ajn bonan personon. Ŝi
nomiĝis Gajelet, kaj ŝi loĝis en bela palaco konstruita el grandaj
rubenaj blokoj. Ĉiu amis ŝin, sed ŝin plej malĝojigis ke ŝi ne povis
trovi amaton, ĉar la viroj estis ĉiuj tro stultaj kaj malbelaj kaj ne
taŭgis por esti edzo de tiom bela kaj saĝa persono. Fine, tamen, ŝi
trovis knabon kaj belan kaj kuraĝan kaj nekutime saĝan. Gajelet
decidis ke kiam li fariĝos viro ŝi edzigos lin, do ŝi prenis lin al
sia rubena palaco kaj uzis sian magion por fortigi kaj bonigi kaj
beligi lin kiom povus virino deziri. Kiam li maturiĝis, Kelala, tiel
li nomiĝis, laŭdire estis la plej bona kaj plej saĝa viro en la tuta
lando, kaj lia vira beleco estis tiom granda ke Gajelet amegis lin,
kaj ŝi rapidis pretigi ĉion por la geedziĝo.

"Mia avo estis tiutempe la Reĝo de la Flugantaj Simioj kiuj loĝis en
la arbaro proksime al la palaco de Gajelet, kaj la maljunulo amis
ŝercojn pli ol bonan manĝon. Unu tagon, tuj antaŭ la geedziĝo, mia avo
flugadis kun sia bando kaj vidis Kelalan marŝantan apud la rivero. Li
estis vestita per riĉa kostumo el palruĝa silko kaj purpura veluro,
kaj mia avo decidis petoladi. Je lia ordono la bando malsupren flugis
kaj kaptis Kelalan, portis lin per siaj brakoj ĝis ili estis super la
mezo de la rivero, kaj faligis lin en la akvon.

"Elnaĝu, bela knabo," kriis mia avo, "konstatu ĉu la akvo makulis
viajn vestojn!" Kelala estis tro saĝa por ne naĝi, kaj li ne
estis tro dolortita de sia fortuno. Li ridis, kiam li revenis al la
supro de la akvo, kaj naĝis al la bordo. Sed kiam Gajelet kuris al li,
ŝi trovis ke liaj silkaĵoj kaj veluraĵoj estis tute ruinigitaj de la
rivero.

"La princino tre koleris, kaj ŝi sciis, kompreneble, kiuj kulpis. Ŝi
venigis ĉiujn Flugantajn Simiojn antaŭ sin, kaj ŝi diris unue ke iliaj
flugiloj estu kunligitaj kaj ke ili estus traktitaj kiel ili traktis
Kelalan, ili estus faligitaj en la riveron. Sed mia avo forte pledis,
ĉar li sciis ke la Simioj dronos en la rivero se la flugiloj estos
ligitaj; kaj Kelala ankaŭ afable parolis favore pri ili; do Gajelet
fine nuligis la punon, kondiĉe ke la Flugantaj Simioj por ĉiam plenumu
trifoje la ordonojn de la posedanto de la Ora Ĉapo. Tiu Ĉapo estis
farita kiel edziĝa donaco al Kelala, kaj laŭdire ĝi kostis al la
princino duonon de ŝia regno. Kompreneble mia avo kaj ĉiuj aliaj
Simioj tuj akceptis la postulon, kaj tial ni estas trifoje sklavoj de
la posedantoj de la Ora Ĉapo, negrave kiu estas tiu posedanto."

"Kaj kio okazis al ili?" demandis Doroteo, kiun tre interesis la
rakonto.

"Ĉar Kelala estis la unua posedanto de la Ora Ĉapo," respondis la
Simio, "li la unua faris al ni siajn ordonojn. Ĉar lia novedzino ne
toleris vidi nin, li vokis nin ĉiujn al si en la arbaro post la
geedziĝo kaj ordonis ke ni ĉiam restu kie ŝi neniam revidos Flugantan
Simion, kaj ni volonte obeis lin, ĉar ni ĉiuj timis ŝin."

"Neniun alian taskon ni devis fari ĝis la Oran Ĉapon akiris la manoj
de la Fia Sorĉistino de la Okcidento, kiu devigis nin sklavigi la
Palpbrumojn, kaj poste peli Ozon mem el la Lando de la Okcidento. Nun
la Ora Ĉapo apartenas al vi, kaj trifoje vi rajtas ordoni nin."

Dum la Simireĝo finis sian rakonton Doroteo malsuprenrigardis kaj
vidis la verdajn, brilantajn murojn de la Smeralda Urbo antaŭ ili. Ŝi
miris pro la rapida flugo de la Simioj, sed al ŝi plaĉis ke la flugo
finiĝis. La strangaj bestoj zorge metis la veturintojn antaŭ la
pordegon de la Urbo, la Reĝo klinis sin malalten antaŭ Doroteo, kaj
post tio li forflugis rapide, sekvate de sia tuta bando.

"Ni tre bone veturis," diris la malgranda knabino.

"Jes, kaj ni trovis tre rapidan vojon el niaj problemoj," respondis la
Leono. "Kiom bonfortune estis ke vi kunportis tiun mirindan Ĉapon!"



Ĉapitro XV.  Ili malmaskas Ozon, la Teruran


Tiam la kvar veturintoj marŝis al la granda pordego de la Smeralda
Urbo kaj sonigis la sonorilon. Post plurobla sonigado ĝin malfermis la
sama Pordogardisto kiun ili antaŭe renkontis.

"Kion! Ĉu vi revenis?" li demandis, surprizite.

"Ĉu vi ne vidas nin?" demandis la Birdotimigilo.

"Sed mi supozis ke vi intencis viziti la Fian Sorĉistinon de la
Okcidento."

"Ni ja vizitis ŝin," diris la Birdotimigilo.

"Kaj ŝi lasis vin foriri?" demandis la viro, miroplene.

"Ŝi ne povis malpermesi, ĉar ŝi estas degeligita," klarigis la
Birdotimigilo.

"Degeligita! Nu, jen tre plaĉa informo," diris la viro. "Kiu degeligis
ŝin?"

"Doroteo," diris la Leono solene.

"Mirige!" krietis la viro, kaj li klinis sin vere tre malalten antaŭ
ŝi.

Post tio li kondukis ilin en sian malgrandan ĉambron kaj prenis la
okulvitrojn el la granda kesto, metis ilin sur iliajn okulojn, kaj
ŝlosis ilin, same kiel antaŭe. Poste ili trairis la pordon en la
Smeraldan Urbon, kaj kiam la popolo sciiĝis per la Pordogardisto ke
ili fandis la Fian Sorĉistinon de la Okcidento ili ĉiuj grupiĝis
ĉirkaŭ la veturintojn kaj sekvis ilin en granda amaso al la Palaco de
Oz.

La Soldato kun la Verdaj Lipharoj ankoraŭ gardis la pordon, sed li tuj
enlasis ilin, kaj ilin denove renkontis la bela verda knabino, kiu tuj
kondukis ĉiun el ili al ties antaŭa ĉambro, por ke ili ripozu ĝis la
Potenca Oz pretos akcepti ilin.

La Soldato komunikigis la informon rekte al Oz ke Doroteo kaj la aliaj
veturintoj revenis, detruinte la Fian Sorĉistinon; sed Oz ne
respondis. Ili supozis ke la Potenca Sorĉisto tuj akceptos ilin, sed
tio ne okazis. Ili ricevis neniun komunikon de li la sekvan tagon, nek
la postsekvan, nek la postpostsekvan. La atendado estis enuiga kaj
teda, kaj fine ilin ĉagrenis ke Oz tiel mistraktas ilin, post sia
postulo kiu suferigis kaj sklavigis ilin. Do la Birdotimigilo fine
petis ke la verda knabino portu novan komunikon al Oz, dirante ke se
li ne tuj permesos ke ili eniru li alvokos la Flugantajn Simiojn por
helpi ilin, kaj trovi ĉu aŭ ne li plenumos sian promeson. Kiam la
Sorĉisto aŭdis tiun komunikaĵon li timegis kaj sendis ordonon ke ili
venu al la Tronĉambro je kvar minutoj post la naŭa horo la sekvan
matenon. Li unufoje renkontis la Flugantajn Simiojn en la Lando de la
Okcidento, kaj li ne volis rerenkonti ilin.

La kvar veturintoj maldormis tiunokte, ĉar ĉiu pripensis la donacon
kiun Oz laŭ sia promeso donos. Doroteo endormiĝis nur unufoje, kaj
sonĝis ke ŝi estas en Kansas, kie Onklino Em diras al ŝi sian ĝojon ke
la knabineto denove estas hejme.

Akurate je la naŭa horo la sekvan matenon la verdliphara soldato
renkontis ilin, kaj post kvar minutoj ili ĉiuj eniris la Tronĉambron
de la Potenca Oz. Kompreneble ĉiu el ili anticipis vidi la Sorĉiston
en la formo kiun li antaŭe havis, kaj ĉiun multe surprizis kiam
ili ĉirkaŭrigardis kaj vidis tute neniun en la ĉambro. Ili restis
proksime al la pordo kaj eĉ pli proksime unu al la alia, ĉar la
silento en la malplena ĉambro timigis pli ol ĉiu formo de Oz kiun ili
antaŭe vidis. Baldaŭ ili aŭdis Voĉon, kiu ŝajnis veni el loko ie
proksima al la supro de la granda kupolo, kaj ĝi diris, solene. "Mi
estas Oz, la Potenca kaj la Terura. Kial vi serĉas min?"

Ili rerigardis al ĉiu parto de la ĉambro, kaj, vidinte neniun, Doroteo
diris, "Kie vi estas?"

"Mi estas ĉie," respondis la Voĉo, "sed por la okuloj de ordinaraj
mortemuloj mi estas nevidebla. Mi nun sidiĝos sur mian tronon, por ke
vi konversaciu kun mi."

Vere, la Voĉo ŝajnis ĝuste tiam soni rekte el la trono mem; do ili
marŝis tien kaj staris en vico dum Doroteo diris: "Oz, ni venis por
peti la plenumiĝon de la promeso."

"De kiu promeso?" demandis Oz.

"Vi promesis resendi min al Kansas kiam la Fia Sorĉistino estos
detruita," diris la knabino.

"Kaj vi promesis doni al mi cerbon," diris la Birdotimigilo.

"Kaj vi promesis doni al mi koron," diris la Stana Lignohakisto.

"Kaj vi promesis doni al mi kuraĝon," diris la Malkuraĝa Leono.

"Ĉu la Fia Sorĉistino vere estas detruita?" demandis la Voĉo, kaj
Doroteo kredis ke ĝi iomete tremas.

"Jes," ŝi respondis, "mi degeligis ŝin per sitelo da akvo."

"Nu!" diris la Voĉo, "tio okazis subite! Nu, revenu al mi morgaŭ, ĉar
mi bezonas tempon por pripensi la aferon."

"Vi jam havis multan tempon," diris la Stana Lignohakisto, kolere.

"Ni rifuzas atendi eĉ unu tagon pli," diris la Birdotimigilo.

"Plenumu viajn promesojn!" krietis Doroteo.

La Leono opiniis ke taŭgos timigi la Sorĉiston, do li laŭte muĝis
plenvoĉe, kaj tiu feroca sono tiom teruris Toton ke li forsaltis
alarmite kaj frapegis la ekranon kiu staris en angulo. Dum ĝi brue
falis ili rigardis tien, kaj la sekvan momenton ĉiu el ili vere
miris. Ĉar ili vidis, staranta en precize tiu loko kiun la ekrano
antaŭe kaŝis, malgrandan maljunulon, kun kalva kapo kaj sulketoplena
vizaĝo, kiu ŝajne estis egale surprizita kiel ili. La Stana
Lignohakisto, levinte sian hakilon, kuris al la vireto kaj kriis,
"Kiu vi estas?"

"Mi estas Oz, la Potenca kaj la Terura," diris la malgranda viro, per
tremanta voĉo, "sed ne batu min-mi petas, ne batu-mi faros kion ajn vi
volos."

Niaj amikoj rigardis lin surprizite kaj senesperigite. "Mi kredis ke
Oz estas granda Kapo," diris Doroteo.

"Kaj mi kredis ke Oz estas bela Damo," diris la Birdotimigilo.

"Kaj mi kredis ke Oz estas terura Besto," diris la Stana Lignohakisto.

"Kaj mi kredis ke Oz estas Globo de Fajro," kriis la Leono.

"Ne; vi ĉiuj eraris," diris la malgranda viro humile.

"Mi nur ŝajnigis tion."

"Ŝajnigis!" kriis Doroteo. "Ĉu vi ne estas Potenca Sorĉisto?"

"Ĉit, karulino," li diris; "ne tiom laŭte parolu, ĉar oni aŭdos
vin—kaj mi perdus ĉion. Oni kredas min Potenca Sorĉisto."

"Sed vi ja estas, ĉu ne?" "Tute ne, karulino; mi estas nur ordinara
homo."

"Eĉ pli," diris la Birdotimigilo, per doloroplena voĉo, "vi estas
ĉarlatano."

"Ĝuste tiel!" deklaris la malgranda viro, kunfrotante siajn manojn
kvazaŭ la akuzo plaĉis al li; "Mi estas ĉarlatano."

"Sed ve!" diris la Stana Lignohakisto, "do kiel mi akiros mian koron?"

"Kaj mi mian kuraĝon?" demandis la Leono.

"Kaj mi mian cerbon?" ploris la Birdotimigilo, viŝante la larmojn el
siaj okuloj per la maniko de sia jako.

"Miaj karaj amikoj," diris Oz, "bonvolu ne paroli pri tiaj
malgravaĵoj. Konsideru min, kaj mian malfeliĉan situacion pro mia
senmaskiĝo."

"Ĉu neniu alia scias pri via fraŭdo?" demandis Doroteo.

"Neniu, nur vi kvar—kaj mi mem," respondis Oz. "Mi trompis ĉiun dum
tiom da tempo ke mi supozis ke oni neniam sciiĝos. Mi eraregis kiam mi
decidis permesi ke vi eniru la Tronoĉambron. Kutime mi rifuzas vidi eĉ
miajn regatojn, kaj tial ili kredas min terura."

"Sed, mi ne komprenas," diris Doroteo, konfuzite. "Kiel vi povis
aspekti granda Kapo al mi?"

"Tio estis nur trompo," respondis Oz. "Bonvolu sekvi min, kaj mi
klarigos ĉion al vi."

Li kondukis ilin en malgrandan ĉambron malantaŭ la Tronoĉambro, kaj
ili ĉiuj sekvis lin. Li gestis al unu angulo, en kiu kuŝis la Granda
Kapo, el multaj tavoloj de papero, kaj kun zorge pentrita vizaĝo.

"Mi pendigis tion de la plafono per drato," diris Oz; "mi staris
malantaŭ la ekrano kaj tiris fadenon, por ke la okuloj moviĝu kaj la
buŝo malfermiĝu."

"Sed kiel vi faris la voĉon?" ŝi demandis.

"Nu, mi estas ventroparolisto," diris la malgranda viro, "kaj mi povas
ĵeti la sonon de mia voĉo al kie ajn mi deziras; tiel ke vi supozis ke
ĝi sonis el la Kapo. Jen la aliaj trompiloj." Li montris al la
Birdotimigilo la robon kaj la maskon per kiu li vestis sin kiam li
aspektis bela Damo, kaj la Stana Lignohakisto vidis ke la terura Besto
estis nur aro da haŭtoj kunkudritaj, kun lignaĵoj kiuj elpremis la
flankojn. Kaj la Globo de Fajro, nu la Pseŭdosorĉisto ankaŭ pendigis
tion de la plafono. Efektive ĝi estis globo de kotono, sed kiam oleo
estis surverŝita la globo brulis feroce.

"Vere," diris la Birdotimigilo, "vi hontu ke vi estas tia ĉarlatano."

"Mi hontas — certe mi hontas," respondis la malgranda viro malgaje;
"sed mi povis fari nenion alian. Bonvolu sidiĝi, troviĝas multaj
seĝoj; kaj mi rakontos al vi mian historion."

Do ili sidiĝis kaj aŭskultis dum li rakontis ĉi tiel: "Mi naskiĝis en
Omaha—"

"Sed, tio estas ne malproksime de Kansas!" kriis Doroteo, ekscitite.

"Vi pravas; sed pli malproksime de ĉi tie," li diris, malgaje skuante
sian kapon je ŝi. "Kiam mi plenkreskis mi fariĝis ventroparolisto, kaj
trejnis min tre lerta majstro. Mi povas imiti ĉian birdon kaj beston."
Li miaŭis tiel precize kiel katido ke Toto ekatentis kaj ekrigardis
ĉiudirekten por trovi kie ŝi estas. "Post iom da tempo," pludiris Oz,
"tio tedis min, do mi fariĝis balonisto."

"Kio estas tio?" demandis Doroteo. "Persono kiu supreniras en balono
ĉe cirko, por instigi homojn alveni kaj pagi por vidi la cirkon," li
klarigis.

"Nu, unu tagon mi supreniris en balono kaj la ŝnuro interimplikiĝis,
tiel ke mi ne povis denove malsupreniri. Ĝi iris tre alten super la
nubojn, tiom alten ke aerfluo trafe ĝin portis multajn, multajn
kilometrojn for. Dum tago kaj nokto mi veturis tra la aero, kaj en la
mateno de la dua tago mi vekiĝis kaj trovis ke la balono flosas super
nekonata kaj bela lando.

"Ĝi malsupreniris nerapide, kaj mi tute ne estis damaĝita. Sed mi
trovis min inter nekonata popolo, kiu, vidante min veni el la nuboj,
kredis ke mi estas granda Sorĉisto. Kompreneble mi lasis ilin kredi
tion, ĉar ili timis min, kaj promesis fari kion mi volas.

"Simple por distri min, kaj okupi la bonan popolon, mi ordonis ke ili
konstruu ĉi tiun Urbon, kaj mian palacon; kaj ili faris tion volonte
kaj bone. Post tio mi pensis, ĉar la lando estis tiel verda kaj bela,
ke mi nomos ĝin la Smeralda Urbo, kaj por ke la nomo pli konvenu mi
metis verdajn okulvitrojn sur ĉiujn popolanojn, tiel ke ĉio kion ili
vidis estis verda.

"Sed ĉu ĉio ĉi tie ne estas verda?" demandis Doroteo.

"Ne pli ol en ĉiu alia urbo," respondis Oz; sed kiam vi surhavas
verdajn okulvitrojn, nu, kompreneble ĉio kion vi vidas aspektas
verda. La Smeralda Urbo estis konstruita antaŭ tre multaj jaroj, ĉar
mi estis junulo kiam la balono portis min ĉi tien, kaj mi estas tre
maljuna viro nun. Sed mia popolo surportas verdajn okulvitrojn sur la
okuloj de tiom longe ke la plej multaj el ili kredas ke ĝi vere estas
Smeralda Urbo, kaj certe ĝi ja estas bela loko, abundas juveloj kaj
valoraj metaloj, kaj ĉio bona por feliĉigi onin. Mi ame regas la
popolon, kaj ili amas min; sed ekde kiam ĉi tiu Palaco estis
konstruita mi enfermas min kaj rifuzis vidi iun el ili.

"Unu el miaj plej grandaj timoj estis pro la Sorĉistinoj, ĉar kvankam
mi mem havas tute nenian magian potencon mi baldaŭ trovis ke la
Sorĉistinoj vere kapablas fari mirindaĵojn. Kvar Sorĉistinoj ekzistis
en ĉi tiu lando, kaj ili regis la popolojn kiuj loĝas en la Nordo kaj
Sudo kaj Oriento kaj Okcidento. Feliĉe, la Sorĉistinoj de la Nordo kaj
Sudo estis bonaj, kaj mi sciis ke ili ne damaĝos min; sed la
Sorĉistinoj de la Oriento kaj Okcidento estis terure fiaj, kaj se ili
ne kredus ke mi estas pli potenca ol ili, ili certe detruus min. Do mi
vivis konstante timante ilin dum multaj jaroj; do vi povas kompreni
kiom mi ĝojis kiam mi informiĝis ke via domo falis sur la Fian
Sorĉistinon de la Oriento. Kiam vi venis al mi mi volonte promesus
ĉion ajn por ke vi neniigu la alian Sorĉistinon; sed mi devas honte
diri ke nun, post ŝia degelo, mi ne povas plenumi miajn promesojn."

"Laŭ mia opinio vi estas tre malbona persono," diris Doroteo.

"Ho ne, karulino; mi estas tre bona persono; sed mi konfesas ke mi
estas tre malkompetenta Sorĉisto."

"Ĉu vi ne povas doni al mi cerbon?" demandis la Birdotimigilo.

"Vi ne bezonas ĝin. Vi lernas ion novan ĉiutage. Bebo havas cerbon,
sed ĝi malmulton scias. Nur sperto donas scion, kaj ju pli longe vi
vivos, des pli multe vi nepre spertos."

"Eble," diris la Birdotimigilo, "sed mi restos tre malfeliĉa se vi ne
donos al mi cerbon."

La falsa sorĉisto atente rigardis lin.

"Nu," li diris ĝemante, "mi ne estas lerta magiisto, mi jam diris tion
al vi; sed se vi venos al mi morgaŭ matene, mi plenigos vian kapon
per cerbo. Tamen mi ne povas instrui vin ĝin uzi; vi mem devos eltrovi
tion."

"Ho, dankon—dankon!" kriis la Birdotimigilo. "Mi eltrovos kiel uzi
ĝin, tute certe!"

"Sed kion pri mia kuraĝo?" demandis la Leono maltrankvile.

"Vi havas multan kuraĝon, mi certas," respondis Oz. "Vi nur bezonas
memfidon.

"Ne ekzistas vivanto kiu ne timas kiam okazas danĝero. Vera kuraĝo
signifas fronti la danĝeron kiam vi timas, kaj tian kuraĝon vi jam
abunde posedas."

"Eble, tamen malgraŭe mi timas," diris la Leono. "Mi estos tre
malfeliĉa krom se vi donos al mi tian kuraĝon kiu forgesigas pri
timo."

"Nu, bone; mi donos al vi tian kuraĝon morgaŭ," respondis Oz.

"Kion pri mia koro?" demandis la Stana Lignohakisto.

"Nu, rilate al tio," respondis Oz, "laŭ mi vi malpravas pro via deziro
havi koron. Koro plejofte malfeliĉigas. Plej bone estus ke vi komprenu
ke al vi tre bonsorte mankas koro."

"Pri tio vi kaj mi malsimile opinias," diris la Stana
Lignohakisto. "Laŭ mia prefero, mi akceptos ĉian malfeliĉon
senproteste, se vi donos al mi koron." "Bone," respondis Oz
humile. "Venu al mi morgaŭ kaj vi ricevos koron. Mi ludis esti
Sorĉisto dum tiom da jaroj ke mi povos iomete pli ludi."

"Kaj nun," diris Doroteo, "kiel mi reiros al Kansas?"

"Ni devos pripensi tion," respondis la malgranda viro. "Lasu min
konsideri la problemon dum du aŭ tri tagoj kaj mi klopodos elpensi
manieron transporti vin super la dezerton."

"Intertempe vi estos miaj bonvenaj gastoj, kaj dum vi loĝos en la
Palaco miaj servistoj servos vin kaj obeos ĉiun vian deziron eĉ la
plej malgrandan. Mi petas nur unu rekompencon pro mia helpo — kiom ajn
malgranda. Kaŝu mian sekreton kaj diru al neniu ke mi estas
ĉarlatano."

Ili akceptis informi neniun pri tio kion ili trovis, kaj reiris al
siaj ĉambroj kun esperoj. Eĉ Doroteo esperis ke "La Ĉarlatano, la
Potenca, la Terura", laŭ ŝia ŝercnomo por li, trovos metodon resendi
ŝin al Kansas, kaj se li sukcesos ŝi pretis pardoni al li ĉion.



Ĉapitro XVI.  La magia arto de la Granda Ĉarlatano.


Nu la sekvan matenon la Birdotimigilo diris al siaj amikoj: "Gratulu
min. Mi finfine ricevos mian cerbon de Oz. Kiam mi revenos mi estos
kiaj estas aliaj homoj."

"Mi ĉiam ŝatis vin kia vi estas," diris Doroteo simple.

"Vi afablas ŝatante Birdotimigilon," li respondis. "Sed certe vi pli
alte estimos min kiam vi aŭdos la belegajn pensojn kiujn produktos mia
nova cerbo." La Birdotimigilo diris adiaŭ al ili per feliĉa voĉo kaj
iris al la Tronoĉambro, kie li frapis sur la pordon.

"Envenu," diris Oz.

La Birdotimigilo eniris kaj trovis la malgrandan viron sidanta apud la
fenestro, profunde pensanta.

"Mi venis por mia cerbo," komentis la Birdotimigilo, iom malkviete.

"Ho, jes, sidiĝu en tiu seĝo, mi petas," respondis Oz. "Mi bezonas
forpreni vian kapon, bonvolu pardoni, sed tio estas necesa por povi
meti vian cerbon en la ĝustan lokon."

"Nepardonpetinde," diris la Birdotimigilo. "Volonte vi deprenu mian
kapon, se ĝi estos pli bona kiam vi resurmetos ĝin."

Do la Sorĉisto malfiksis lian kapon kaj elprenis la pajlon. Post tio
li eniris la malantaŭan ĉambron kaj prenis malgrandan ceramikan
poteton da brano, en kiun li metis ankaŭ pinglojn kaj kudrilojn. Forte
skuinte ĝin, li metis ĝin en la supron de la kapo de la Birdotimigilo
kaj plenigis la vakan spacon per pajlo, por firme teni ĝin. Kiam li
finis refiksi la kapon de la Birdotimigilo li diris al li, "Ekde nun
vi estos vere pensamanta homo, ĉar mi donis al vi cerbamikan menson."
La Birdotimigilo estis kaj plaĉita kaj fiera pro la plenumiĝo de lia
plej granda deziro, kaj varme dankinte Ozon li reiris al siaj amikoj.

Doroteo rigardis lin scivole. Lia kapo ŝvelis pro la cerbo.

"Kiel vi vin sentas?" ŝi demandis.

"Tre saĝa, efektive," li respondis fervore. "Kiam mi kutimiĝos al mia
cerbo mi scios ĉion."

"Kial tiuj kudriloj kaj pingloj elpuŝas sin tra la flankon de via
kapo?" demandis la Stana Lignohakisto.

"Tio pruvas ke lia menso estas akra," komentis la Leono.

"Nu, mi devas iri al Oz por ricevi mian koron," diris la Stana
Lignohakisto. Do li marŝis al la Tronoĉambro kaj frapis sur la pordon.

"Envenu," vokis Oz, kaj la Hakisto envenis kaj diris, "Mi venis por
mia koro."

"Bone," respondis la malgranda viro. "Sed mi devos tondi truon en via
brusto, por meti vian koron en la ĝustan lokon. Mi esperas ke tio ne
dolorigos vin."

"Ho, ne," respondis la Hakisto. "Mi tute ne sentos ĝin."

Do Oz elprenis tondilon de stanisto kaj tondis malgrandan, kvadratan
truon en la maldekstra flanko de la brusto de la Stana
Lignohakisto. Post tio, li iris al ŝranko de tirkestoj kaj elprenis
belan koron, tute el silko kaj plenigitan per segaĵo.

"Vere bela, ĉu ne?" li demandis.

"Jes, ja!" respondis la Hakisto, al kiu ĝi multe plaĉis. "Sed ĝi estas
ĉu amema koro?"

"Nepre jes!" respondis Oz. Li metis la koron en la bruston de la
Hakisto kaj post tio li remetis la kvadraton el stano, lutante ĝin
nete kie ĝi estis eltondita.

"Finite," diris li; "nun vi havas koron kiu fierigus ĉiun ajn homon. Mi
bedaŭras ke mi devis fliki vian bruston, sed vere tio estis necesa."

"Ne ĝenas min la fliko," fervore diris la feliĉa Hakisto. "Mi dankegas
vin, kaj mi neniam forgesos vian komplezon."

"Ne menciinde," respondis Oz.

Post tio la Stana Lignohakisto reiris al siaj amikoj, kiuj deziris al
li ĉian ĝojon pro lia bona fortuno.

Nun la Leono marŝis al la Tronoĉambro kaj frapis sur la pordon.

"Envenu," diris Oz.

"Mi venis por mia kuraĝo," anoncis la Leono, enirante la ĉambron.

"Bone," respondis la malgranda viro. "Mi portos ĝin al vi."

Li iris al ŝranko kaj etendinte sian brakon ĝis alta breto li deprenis
kvadratan verdan botelon, kies enhavon li verŝis en verd-oran teleron,
bele ĉizitan. Metinte tion antaŭ la Malkuraĝan Leonon, kiu flaris ĝin
kvazaŭ malŝate, la Sorĉisto diris: "Trinku."

"Kio ĝi estas?" demandis la Leono.

"Nu," respondis Oz, "se ĝi estus en vi, ĝi estus kuraĝo. Vi scias,
kompreneble, ke kuraĝo ĉiam estas interna; do oni ne povas nomi ĉi
tion kuraĝo antaŭ ol vi glutis ĝin. Tial mi konsilas al vi trinki ĝin
kiel eble plej baldaŭ."

La Leono ne plu hezitis, sed trinkis ĝis la telero estis malplena.

"Kiel vi sentas vin nun?" demandis Oz.

"Plena de kuraĝo," respondis la Leono, kiu reiris ĝoje al siaj amikoj
por informi ilin pri sia bona fortuno.

Oz, nun sola, ridetis al si pro sia sukceso doni al la Birdotimigilo
kaj al la Stana Lignohakisto kaj al la Leono precize tion kion ili
kredis deziri. "Kiel mi ne povas esti ĉarlatano?" li diris, "kiam tiom
da personoj devigas min fari tion, kio tute ne estas farebla, kiel
scias ĉiu homo? Estis facile feliĉigi la Birdotimigilon kaj la Leonon
kaj la Hakiston ĉar ili imagis ke mi povas fari ĉion ajn. Sed bezonata
estos pli ol imago por reporti Doroteon al Kansas, kaj mi certas ke mi
ne scias kiel fari tion."



Ĉapitro XVII.  Kiel la balono estis lanĉita.


Forpasis tri tagoj dum kiuj Doroteo tute ne ricevis komunikon de
Oz. Tiuj estis malfeliĉaj tagoj por la malgranda knabino, kvankam ŝiaj
amikoj estis tute feliĉaj kaj kontentaj. La Birdotimigilo diris al ili
ke estas bonegaj pensoj en lia kapo; sed li rifuzis diri ilin ĉar li
sciis ke nur li mem povas kompreni ilin. Kiam la Stana Lignohakisto
marŝadis li sentis sian koron skuiĝi en lia brusto; kaj li diris al
Doroteo ke li trovas ĝin pli afabla kaj pli amema ol tiu kiun li havis
kiam li konsistis el karno. La Leono deklaris ke li timas nenion sur
la tero, kaj li volonte frontus armeon aŭ dekduon da ferocaj
Kolizuloj.

Tiel ĉiu en la grupeto estis kontenta escepte de Doroteo, kiu sopiris
eĉ pli ol iam antaŭe reiri al Kansas.

La kvaran tagon, ĝojigante ŝin, Oz ordonis ke ŝi reeniru la
Tronĉambron, kaj kiam ŝi eniris li diris afable al ŝi: "Sidiĝu,
karulino; mi kredas ke mi trovis metodon forveturigi vin el ĉi tiu
lando."

"Al Kansas?" ŝi demandis fervore.

"Nu, mi ne certas pri Kansas," diris Oz, "ĉar mi ne povas eĉ konjekti
pri ĝia direkto. Sed la unua tasko estas transiri la dezerton, kaj
post tio verŝajne estos facile trovi vian vojon hejmen."

"Kiel mi povos transiri la dezerton?" ŝi demandis.

"Nu, jen mia penso," diris la malgranda viro. "Komprenu, kiam mi venis
al ĉi tiu lando mi flugis en balono. Ankaŭ vi venis peraere, vin
portis ciklono. Do mi kredas ke la plej bona metodo retransiri la
dezerton estos peraera. Nu, mi tute ne kapablas krei ciklonon; sed mi
pripensadis la eblecojn, kaj mi kredas ke mi povos fari balonon."

"Kiel?" demandis Doroteo. "Balono," diris Oz, "estas el silko, sur kiu
estas tavolo de gluo por enteni la gason. Mi havas multe da silko en ĉi
tiu palaco, do tute ne estos malfacile fari la balonon. Sed en la tuta
lando ne estas gaso por plenigi la balonon, por ke ĝi flugu."

"Se ĝi ne flugos," komentis Doroteo, "ĝi estos senutila."

"Vere," respondis Oz. "Sed ekzistas alia rimedo por flugigi ĝin, nome
plenigi ĝin per varmega aero. Varmega aero ne estas egale bona kiel
gaso, ĉar se la aero malvarmiĝus la balono falus en la dezerton, kaj
ni perdiĝus."

"Ni!" kriis la knabino. "Ĉu vi akompanos min?"

"Jes, certe," respondis Oz. "Min enuigas esti ĉarlatano. Se mi elirus
ĉi tiun Palacon mia popolo tuj trovus ke mi ne estas Sorĉisto, kaj ili
koleriĝus kontraŭ min ĉar mi trompis ilin. Do mi devas resti fermita
en ĉi tiujn ĉambrojn tuttage, kaj estas tre tede. Mi multe preferus
reiri al Kansas kun vi kaj reesti en cirko."

"Mi ĝuos vian kuneston," diris Doroteo.

"Dankon," li respondis. "Nun, se vi helpos min kunkudri la silkon, ni
komencu labori pri la balono."

Do Doroteo prenis kudrilon, kaj tuj kiam Oz tondis striojn de silko
ĝustaforme la knabino zorge kunkudris ilin. Unue estis strio el pala
verda silko, sekvis strio el malpala verda kaj post tio strio el
smeralda verda; ĉar Oz decidis fari la balonon laŭ diversaj nuancoj de
la koloro ĉirkaŭ ili. Tri tagoj necesis por kunkudri ĉiujn striojn,
sed kiam ĝi estis finita ili havis grandan sakon el verda silko pli ol
ses metrojn longa.

Post tio, Oz ŝmiris ĝian internon per tavolo de maldensa gluo, por ke
ĝi rezistu aerlikadon, kaj post tio li anoncis ke la balono estas
preta.

"Sed ni devos havi korbon en kiu ni veturos," li diris. Do li ordonis
ke la Soldato kun la Verdaj Lipharoj alportu grandan korbon por
lavotaj vestaĵoj, kiun li fiksis al la malsupro de la balono per
ŝnuregoj.

Kiam ĝi estis tute preta, Oz disanoncigis inter sia popolo ke li
vizitos grandan fratan Sorĉiston kiu loĝas en la nuboj. La informo
disvastiĝis rapide tra la urbo kaj ĉiu venis por rigardi la
mirindaĵon.

Oz ordonis ke la balono estu portita antaŭ la Palacon, kaj la popolo
rigardadis ĝin tre scivoleme. La Stana Lignohakisto estis hakinta
grandan amason da ligno, kaj nun li bruligis ĝin, kaj Oz tenis la
malsupron de la balono super la fajro tiel ke la varmega aero kiu
leviĝis de la fajro plenigos la silkan sakon. Iom post iom la balono
ŝvelis kaj enaeriĝis, ĝis fine la korbo preskaŭ ne plu tuŝis la
teron.

Post tio, Oz eniris la korbon kaj diris al la tuta popolo per laŭta
voĉo: "Mi nun foriros por viziti. Dum mi forestos la Birdotimigilo
regos vin. Mi ordonas ke vi obeu lin kiel vi obeus min."

La balono jam tiris forte por eskapi de la ŝnurego kiu ligis ĝin al la
tero, ĉar la aero en ĝi estis varmega, kaj tio faris ĝin tiom malpli
peza ol la aero ekster la balono ke ĝi tiregis klopodante alteniri en
la ĉielon.

"Venu, Doroteo!" kriis la Sorĉisto. "Rapidu por ke la balono ne
forflugu sen vi!"

"Mi tute ne trovas Toton ie ajn," respondis Doroteo, kiu ne volis
forlasi sian hundon. Toto estis kurinta inter la homamason por boji
kontraŭ katideton, kaj fine Doroteo trovis lin. Ŝi prenis lin kaj
kuris cele la balonon.

Ŝi estis nur kelkajn paŝojn for de ĝi, kaj Oz etendis siajn manojn por
helpi ŝin eniri la korbon, kiam krak! la ŝnuregoj rompiĝis kaj la
balono leviĝis en la aeron sen ŝi.

"Revenu!" ŝi kriegis. "Mi volas kuniri!"

"Mi ne povas reveni, karulino," vokis Oz el la korbo. "Adiaŭ!"

"Adiaŭ!" kriis ĉiu, kaj ĉies okuloj turniĝis supren al kie la Sorĉisto
veturas en la korbo, altiĝanta ĉiumomente eĉ pli en la ĉielon.

Kaj de tiam neniu revidis Ozon, la Mirindan Sorĉiston, kvankam eble li
ja atingis Omahan sekure kaj tie estas nun, sed tion ni ne scias. Sed
la popolo ame memoris lin, kaj oni diris unu al la alia, "Oz estis ĉiam
nia amiko. Kiam li estis ĉi tie li konstruis por ni ĉi tiun belan
Smeraldan Urbon, kaj nun dum lia foresto li lasis por ni la Saĝan
Birdotimigilon por regi nin."

Tamen, dum multaj tagoj ili lamentis la perdiĝon de la Mirinda
Sorĉisto, kaj ne estis konsoleblaj.



Ĉapitro XVIII.  For al la Sudo


Doroteo ploris amare pro la perdiĝo de ŝia espero reiri al sia hejmo
en Kansas; sed kiam ŝi konsideradis la aferon zorge, ŝi ĝojis ne esti
suprenirinta en balono. Tamen ŝi lamentis la perdon de Oz, kaj ankaŭ
lamentis ŝiaj akompanantoj.

La Stana Lignohakisto venis al ŝi kaj diris, "Vere mi estus nedankema
se mi ne lamentus la viron kiu donis al mi mian belan koron. Mi volas
iom plori pro la foriro de Oz, se vi bonvolos forviŝi miajn larmojn,
por ke mi ne rustu."

"Volonte," ŝi respondis, kaj ŝi tuj alportis tukon. La Stana
Lignohakisto ploris dum pluraj minutoj, kaj ŝi zorge atentis la
larmojn kaj forviŝis ilin per la tuko. Kiam li ne plu ploris li forte
dankis ŝin kaj oleumis sin zorge per sia juvelkovrita oleujo, por
malebligi ruston.

La Birdotimigilo nun estis la reganto de la Smeralda Urbo, kaj kvankam
li ne estis Sorĉisto la popolo fieris pri li. "Ĉar," ili diris, "en la
tuta mondo ne ekzistas alia urbo regata de pajloplenigita viro." Kaj
se ili ne eraris, ili pravis.

La matenon post la leviĝo de la balono kun Oz la kvar marŝintoj
kuniĝis en la Tronoĉambro kaj diskutis. La Birdotimigilo sidis sur la
granda trono kaj la aliaj staris respektoplene antaŭ li.

"Nia sorto efektive estis feliĉiga," diris la nova reganto; "ĉar ĉi
tiu Palaco kaj la Smeralda Urbo nun apartenas al ni, kaj ni povas fari
kion ajn ni volas. Kiam mi memoras ke antaŭ nelonge mi estis sur
stango en maizkampo de kultivisto, kaj ke nun mi estas la reganto de
ĉi tiu bela Urbo, mi vere kontentas pri mia sorto."

"Ankaŭ mi," diris la Stana Lignohakisto, "multe kontentas pri mia nova
koro; kaj, efektive, nur tion mi volis en la tuta mondo."

"Rilate al mi, mi kontentas sciante ke mi estas egale kuraĝa kiel ĉiu
alia besto dum la tuta historio, kaj eble pli kuraĝa," diris la Leono
modeste.

"Se Doroteo nur kontentus loĝante en la Smeralda Urbo," pludiris la
Birdotimigilo, "eble ni ĉiuj kontentus kune."

"Sed mi ne volas loĝi ĉi tie," kriis Doroteo. "Mi volas iri al Kansas,
kaj loĝi kun Onklino Em kaj Onklo Henriko."

"Nu, do, kio estas farebla?" demandis la Hakisto.

La Birdotimigilo decidis pensi, kaj li tiom forte pensis ke la pingloj
kaj kudriloj komencis puŝi sin el lia kapo. Fine li diris: "Kial ne
alvoki la Flugantajn Simiojn, kaj peti ilin porti vin trans la
dezerton?"

"Min tute ne trafis tiu ideo!" diris Doroteo ĝoje. "Jen la solvo! Mi
tuj alportos la Oran Ĉapon." Kiam ŝi estis alportinta ĝin en la
Tronoĉambron ŝi parolis la magiajn vortojn, kaj baldaŭ la bando de
Flugantaj Simioj flugis tra la malferman fenestron kaj stariĝis antaŭ
ŝi.

"Nun jam la duan fojon vi alvokis nin," diris la Simireĝo, klinante
sin antaŭ la knabino. "Kion vi deziras?"

"Mi deziras ke vi flugportu min al Kansas," diris Doroteo.

Sed la Simireĝo kapneis.

"Tio ne estas farebla," li diris. "Ni apartenas al nur ĉi tiu lando,
kaj ne povas eliri ĝin. Neniam estis Flugantaj Simioj en Kansas, kaj
mi kredas ke neniam estos, ĉar ne taŭgas ke ili estu tie. Ni volonte
servos vin laŭ nia povo se iel eble, sed ni ne povas transiri la
dezerton. Adiaŭ."

Kaj denove klininte sin la Simireĝo etendis siajn flugilojn kaj
forflugis tra la fenestron, sekvate de sia tuta bando.

Doroteo estis preskaŭ ploronta pro sia senesperiĝo.

"Mi malŝparis la sorĉon de la Ora Ĉapo senefike," ŝi diris, "ĉar la
Flugantaj Simioj ne povas helpi min."

"Estas tute vere tre domaĝe!" diris la bonkora Hakisto.

La Birdotimigilo denove pensadis, kaj lia kapo tiom terure ŝvelis ke
Doroteo timis ke ĝi krevos.

"Ni alvoku la Soldaton kun la Verdaj Lipharoj," li diris, "kaj petu ke
li konsilu nin."

Do la Soldato estis alvokita kaj eniris la Tronoĉambron timeme, ĉar
dum Oz vivis li neniam ricevis permeson trairi la pordon.

"Ĉi tiu knabineto," diris la Birdotimigilo al la Soldato, "volas
transiri la dezerton. Kiel ŝi povos fari tion?"

"Mi ne scias," respondis la Soldato; "ĉar neniu iam transiris la
dezerton, krom se eble Oz mem faris tion."

"Ĉu ekzistas neniu kiu povas helpi min?" demandis Doroteo fervore.

"Eble Glinda," li sugestis.

"Kiu estas Glinda?" demandis la Birdotimigilo.

"La Sorĉistino de la Sudo. Ŝi estas la plej potenca Sorĉistino, kaj
regas la Kvelulojn. Krome, ŝia kastelo staras apud la dezerto, do eble
ŝi scias metodon transiri ĝin."

"Glinda estas bona Sorĉistino, ĉu ne?" demandis la infano.

"La Kveluloj opinias ke ŝi estas bona," diris la Soldato, "kaj ŝi
estas afabla al ĉiu. Mi aŭdis ke Glinda estas bela virino, kiu scias
resti juna eĉ kvankam ŝi jam vivis multegajn jarojn."

"Kiel mi povos atingi ŝian kastelon?" demandis Doroteo.

"La vojo al la Sudo estas rekta," li respondis, "sed oni diras ke ĝi
estas plena de danĝeroj por marŝantoj. Sovaĝaj bestoj loĝas en la
arbaro, kaj raso de strangaj homoj kiuj ne volas ke fremduloj trairu
ilian landon. Pro tio neniu Kvelulo ĝis nun iam venis al la Smeralda
Urbo."

La Soldato tiam foriris kaj la Birdotimigilo diris, "Ŝajnas ke malgraŭ
la danĝeroj, plejbone estos ke Doroteo marŝu al la Lando de la Sudo
kaj petu ke Glinda helpu ŝin. Ĉar, kompreneble, se Doroteo restos ĉi
tie ŝi neniam reiros al Kansas."

"Evidente vi denove pensis," komentis la Stana Lignohakisto.

"Jes ja," diris la Birdotimigilo.

"Mi akompanos Doroteon," deklaris la Leono, "ĉar mi enuas pro via urbo
kaj sopiras la arbaron kaj la kamparon. Mi efektive estas sovaĝa
besto, sciu. Ankaŭe, Doroteo bezonos protektanton."

"Vi pravas," akordis la Hakisto. "Mia hakilo eble povos helpi ŝin; do
ankaŭ mi akompanos ŝin al la Lando de la Sudo.

"Kiam do ni ekiros?" demandis la Birdotimigilo.

"Ĉu vi kuniros?" ili demandis, surprizite.

"Certe. Sen Doroteo mi ne havus cerbon. ŝi levis min de la stango en
la maizkampo kaj venigis min al la Smeralda Urbo. Do mia bona sorto
ŝuldiĝas al ŝi, kaj mi neniam apartiĝos de ŝi antaŭ ol ŝi finfine
reiros al Kansas."

"Dankon," diris Doroteo, kortuŝite. "Vi ĉiuj estas vere afablegaj al
mi. Sed mi deziras komenci kiel eble plej baldaŭ."

"Ni ekiros morgaŭ matene," respondis la Birdotimigilo. "Do nun ni ĉiuj
pretigu nin, ĉar la marŝado estos longa."



Ĉapitro XIX.  Ilin atakas la Batalantaj Arboj.


Tuj la sekvan matenon Doroteo adiaŭe kisis la belan verdan knabinon,
kaj ĉiuj premis la manon de la Soldato kun la Verdaj Lipharoj, kiu
marŝis kun ili ĝis la pordego. Kiam la Pordogardisto revidis ilin li
miregis ke ili volas foriri el la bela Urbo por renkonti novajn
problemojn. Sed li tuj malŝlosis iliajn okulvitrojn, kiujn li remetis
en la verdan keston, kaj donis al ili multajn bondezirojn por kunporti
kun si.

"Vi nun estas nia reganto," li diris al la Birdotimigilo, "do nepre vi
devos reveni al ni kiel eble plej baldaŭ."

"Mi certe revenos se mi povos," la Birdotimigilo respondis; "sed unue
mi devas helpi Doroteon reiri al sia hejmo."

Dum Doroteo lastafoje adiaŭis la bonhumoran Gardiston ŝi diris: "Oni
tre afablis al mi en via bela Urbo, kaj ĉiu estis tre ĝentila al
mi. Mi ne povas esprimi kiom dankema mi estas."

"Ne provu, karulino," li respondis. "Ni volonte havus vin kun ni, sed
se via deziro estas reiri al Kansas mi esperas ke vi trovos rimedon."
Li malfermis la pordon de la ekstera muro kaj ili eliris kaj komencis
sian marŝadon.

La suno brilegis dum niaj amikoj turnis siajn vizaĝojn cele la Landon
de la Sudo. Ili estis ĉiuj plejaltspiritaj, kaj ridis kaj
interbabiladis. Doroteo denove estis plengita de la espero iri al sia
hejmo, kaj la Birdotimigilo kaj la Stana Lignohakisto ĝojis ĉar ili
povis utili al ŝi. Kaj la Leono, nu li flaris la freŝan aeron tre
plezure kaj balancis sian voston de flanko al flanko pro pura ĝojo ĉar
li denove estas en la kamparo, dum Toto kuris ĉirkaŭ ilin kaj ĉasis la
tineojn kaj papiliojn, tutdume gaje bojante.

"Urboloĝado tute ne konvenas por mi," komentis la Leono, dum ili
rapidpaŝe marŝadis. "Mi perdis multe da mia karno ekde kiam mi ĉesis
loĝi tie, kaj nun mi fervoras trovi oportunon montri al la aliaj
bestoj kiom kuraĝa mi fariĝis."

Ili nun turnis sin kaj lastafoje rigardis la Smeraldan Urbon. Ili
vidis nur amason da turoj malantaŭ la verdaj muroj, kaj alte super ĉio
estis la pintoj kaj kupolo de la Palaco de Oz.

"Oz ja ne estis malbona Sorĉisto," diris la Stana Lignohakisto, dum li
sentis sian koron frapadi la flankojn de lia brusto.

"Li sciis doni al mi cerbon, vere tre bonan cerbon," diris la
Birdotimigilo.

"Se Oz trinkus dozon de la sama kuraĝo kiun li donis al mi," aldonis
la Leono, "li estus kuraĝa persono." Doroteo diris nenion. Oz ne
plenumis sian promeson al ŝi, sed li ja klopodis, do ŝi pardonis
lin. Ĉar, kiel li diris, li estas bona persono, kvankam li estas
malkompetenta Sorĉisto.

La marŝado dum la unua tago trairis la verdajn kampojn kaj brilajn
florojn kiuj etendiĝis ĉirkaŭ la Smeralda Urbo ĉiuflanke. Ili dormis
tiun nokton sur la herbaro, kun nur la steloj super si; kaj ili tre
bone ripozis.

En la mateno ili plue marŝadis ĝis ili atingis densan arbaron. Tute ne
estis eble ĉirkaŭiri ĝin, ĉar laŭaspekte ĝi etendiĝis dekstren kaj
maldekstren ĝis preter ilia vidpovo; kaj, krome, ili ne volis riski
ŝanĝi sian direkton ĉar ili timis ke ili perdiĝus. Do ili serĉis tiun
lokon kie estos plej facile eniri la arbaron.

La Birdotimigilo, kiu estis la unua en la vico, fine trovis grandan
arbon kiu havis sufiĉe larĝetendajn branĉojn ke estis sufiĉa spaco por
ke ili povu marŝi sube. Do li antaŭenmarŝis al la arbo, sed tuj kiam
li subiris la unuajn branĉojn ili klinis sin kaj ĉirkaŭvolvis lin, kaj
la sekvan minuton li trovis sin levita super la tero kaj ĵetita
kapantaŭen inter siajn kunmarŝantojn.

Tio ne damaĝis la Birdotimigilon, sed ĝi surprizis lin, kaj li
aspektis iom konfuzita kiam Doroteo levis lin. "Jen alia spaco inter
la arboj," vokis la Leono. "Mi la unua provu ĝin," diris la
Birdotimigilo, "ĉar ne dolorigas min esti disdirekten ĵetita." Li
marŝis al alia arbo, dum li parolis, sed ĝiaj branĉoj tuj kaptis lin
kaj reĵetis lin.

"Estas tre strange," kriis Doroteo; "kion ni faru?"

"Ŝajnas ke la arboj decidis batali kontraŭ nin kaj haltigi nian
marŝadon," komentis la Leono.

"Mi intencas mem provi," diris la Hakisto, kaj surŝultriginte sian
hakilon li marŝis al la unua arbo kiu tiom mistraktis la
Birdotimigilon. Kiam granda branĉo kliniĝis por kapti lin, la Hakisto
hakis ĝin tiom feroce ke li duonigis ĝin. Tuj la arbo komencis skuadi
siajn branĉojn kvazaŭ pro doloro, kaj la Stana Lignohakisto submarŝis
sendanĝere.

"Venu!" li kriis al la aliaj. "Rapide!"

Ĉiuj antaŭen kuris kaj subiris la arbon sen damaĝo, escepte de Toto,
kiun kaptis malgranda branĉo kaj skuis ĝis li hurlis. Sed la Hakisto
tuj dehakis la branĉon kaj liberigis la hundeton.

La aliaj arboj de la arbaro tute nenion faris por bari ilin, do ili
decidis ke nur la unua vico de arboj kapablas fleksi siajn branĉojn,
kaj ke verŝajne tiuj arboj estas la policistoj de la arbaro, kaj havas
tiun mirigan kapablon por forteni fremdulojn.

La kvar marŝantoj facile marŝis inter la arboj ĝis atingi la plej
foran randon de la arbaro. Tie, surprizate, ili trovis antaŭ si altan
muron el, ŝajne, blanka porcelano. Ĝi estis glata, kiel la surfaco de
telero, kaj pli alta ol iliaj kapoj.

"Kion ni faru nun?" demandis Doroteo.

"Mi faros eskalon," diris la Stana Lignohakisto, "ĉar evidente ni
devos transgrimpi la muron."



Ĉapitro XX.  La delikata Porcelana Lando.


Dum la Hakisto faris eskalon el ligno kiun
li trovis en la arbaro, Doroteo kuŝiĝis kaj dormis, ĉar ŝi estis laca
pro la longa marŝado. La Leono ankaŭ kunrulis sin por dormi kaj Toto
kuŝiĝis apud li.

La Birdotimigilo rigardis la Hakiston labori, kaj diris al li: "Mi ne
povas kompreni kial tiu muro estas ĉi tie, nek el kio ĝi konsistas."

"Ripozigu vian cerbon kaj ne ĝenu ĝin pri la muro," respondis la
Hakisto; "grimpinte ĝin ni scios kio estas aliflanke."

Post iom da tempo la eskalo estis finita. Ĝi aspektis mallerte farita,
sed la Stana Lignohakisto estis certa ke ĝi estas fortika kaj bone
taŭgos. La Birdotimigilo vekis Doroteon kaj la Leonon kaj Toton, kaj
diris al ili ke la eskalo estas preta. La Birdotimigilo la unua
grimpis la eskalon, sed li estis tiom mallerta ke Doroteo devis tuj
sekvi lin por neebligi ke li falos. Kiam li metis sian kapon trans la
supron de la muro la Birdotimigilo diris, "Nekredeble!"

"Plu grimpu," kriis Doroteo.

Do la Birdotimigilo grimpis pli kaj sidiĝis sur la supron de la muro,
kaj Doroteo puŝis sian kapon trans la muron kaj kriis, "Nekredeble!"
tute same kiel la Birdotimigilo.

Toto sekvis, kaj tuj komencis boji, sed Doroteo silentigis lin.

Post li la Leono grimpis la eskalon, kaj la Stana Lignohakisto estis
la lasta; sed ambaŭ kriis, "Nekredeble!" tuj kiam ili rigardis trans
la muron. Kiam ili ĉiuj sidis en vico sur la supro de la muro ili
malsuprenrigardis kaj vidis ion tre strangan.

Antaŭ ili estis grande etendiĝanta lando kies planko estis glata kaj
brilanta kaj blanka kiel la malsupro de granda telero. Dise staris
multaj domoj tute el porcelano kaj brilkoloraj. Tiuj domoj estis tre
malgrandaj, la plej granda atingis nur la altecon de la talio de
Doroteo.

Ankaŭ vidiĝis belaj malgrandaj brutodomoj, kiujn ĉirkaŭis porcelanaj
bariloj; kaj multaj bovinoj kaj ŝafoj kaj ĉevaloj kaj porkoj kaj
gekokoj, ĉiuj konsistantaj el porcelano, staris en grupoj.

Sed plej strangaj estis la homoj loĝantaj en tiu kurioza
lando. Troviĝis melkistinoj kaj ŝafistinoj, kun brilkoloraj korsaĵoj
kaj oraj cirkletoj tute kovrantaj la robojn; kaj princinoj kun plej
belaj roboj el arĝento kaj oro kaj purpuro; kaj ŝafistoj vestitaj per
ĝisgenuaj kulotoj kiujn ornamis vertikalaj ruĝetaj kaj flavaj kaj
bluaj strioj, kaj oraj bukoj sur la ŝuoj; kaj princoj kun
juvelkovritaj kronoj sur la kapoj, kaj ili surportis ermenajn robojn
kaj satenajn manteletojn; kaj komikaj klaŭnoj kun krisphavaj roboj,
kaj rondaj ruĝaj makuloj sur la vangoj kaj altaj, pintaj ĉapoj. Kaj
plej strange, la homoj ĉiuj konsistis el porcelano, eĉ iliaj vestoj,
kaj ili estis tiel malgrandaj ke la plej alta el ili ne estis pli alta
ol genuo de Doroteo.

Unue neniu eĉ rigardis la alvenintojn, escepte de unu malgranda
purpura porcelana hundo kun tre granda kapo, kiu iris al la muro kaj
bojis je ili per voĉeto, kaj tuj poste forkuris.

"Kiel ni malsupreniros?" demandis Doroteo.

Ili trovis la eskalon tro peza tiel ke ili ne povis suprentiri ĝin, do
la Birdotimigilo faligis sin de la muro kaj la aliaj saltis sur lin
por ke la malmola planko ne damaĝu iliajn piedojn. Kompreneble ili
zorgis ne fali sur lian kapon por ke la pingloj ne penetru iliajn
piedojn. Kiam ĉiu jam malsupreniĝis sekure ili levis la
Birdotimigilon, kies korpo nun estis tre plata, kaj per frapetoj
reĝustigis lian pajlon.

"Ni devos transiri ĉi tiun strangan lokon por atingi la alian
flankon," diris Doroteo; "ĉar estus malsaĝe iri alidirekte ol rekte
Suden."

Ili komencis marŝi tra la lando de la porcelana popolo, kaj jam tuj
ili proksimiĝis al porcelana melkistino melkanta porcelanan
bovinon. Dum ili proksimiĝis, la bovino subite piedfrapis kaj
renversis la tabureton, la sitelon, kaj eĉ la melkistinon mem, kiuj
ĉiuj falis sur la porcelanan teron tre brue.

Doroteon ŝokis vidi ke kruro de la bovino estis derompita, kaj ke la
sitelo kuŝis multe dispecigita, kaj la maldekstra kubuto de la
kompatinda melkistino estis noĉita.

"Jen!" kriis la melkistino kolere. "Vidu kion vi faris! La kruro de
mia bovino estas rompita, kaj mi devos konduki ŝin al la riparisto por
surgluigi ĝin. Pro kio vi venis ĉi tien kaj timigis mian bovinon?"

"Mi multe bedaŭras," respondis Doroteo, "bonvolu pardoni nin."

Sed la bela melkistineto estis multe tro ĉagrenita por respondi. ŝi
prenis la kruron paŭte kaj forkondukis sian bovinon, la kompatinda
besto lamis sur siaj tri kruroj. Forirante la melkistino riproĉege
transrigardis sian ŝultron al la mallertaj fremduloj, premante sian
noĉitan kubuton al sia flanko.

Doroteo multe malĝojis pro tiu akcidento.

"Ni devos esti zorgoplenaj," diris la bonkora Hakisto, "por ke ni ne
damaĝu tiom ĉi tiujn belajn hometojn ke ili neniam reĝustiĝos."

Iom poste Doroteo renkontis vere belege vestitan junan princinon, kiu
ekhaltis tuj kiam ŝi vidis la fremdulojn kaj komencis forkuri. Doroteo
volis pli detale vidi la princinon, do ŝi kure sekvis ŝin; sed la
porcelana knabino kriis, "Ne ĉasu min! Ne ĉasu min!"

Ŝia voĉeto estis tiom timoplena ke Doroteo ekhaltis kaj diris, "Sed
kial?"

"Ĉar," respondis la princino, ankaŭ haltinte, el sendanĝera
malproksimo, "se mi kuros mi eble falos kaj rompiĝos."

"Sed ĉu ne eblus ripari vin?" diris la knabino.

"Ho, jes; sed oni neniam estas egale bela post ripariĝo, komprenu,"
respondis la princino.

"Verŝajne ne," diris Doroteo.

"Pripensu S-ron Ŝerciston, unu el niaj klaŭnoj," pludiris la
porcelanulino. "Li ĉiam klopodas stari surkape. Li tiom ofte rompis
sin ke cent partoj de li estas riparitaj, kaj li tute ne plu estas
bela. Jen, li venas jam nun, vidu mem."

Efektive, gaja malgranda klaŭno nun venis marŝante direkte al ili, kaj
Doroteo povis vidi ke malgraŭ liaj belaj vestoj el ruĝo kaj flavo kaj
verdo lin tute kovris fendetoj ĉiudirekten irantaj kiuj klare montris
ke li estis multparte riparita.

La Klaŭno metis siajn manojn en siajn poŝojn, kaj ŝveliginte siajn
vangojn kaj kapoklinetinte al ili senrespekte li diris:

    "Mia kara dam', Pro kio jam Okulo tre rigida?  Kvazaŭ estas vi
    Nenio pli Ol fajrŝovil' ridiga!"

"Silentu, sinjoro!" diris la Princino; "jen fremduloj respektendaj!"

"Mi venis ek', do jen respekt'" deklaris la Klaŭno, kaj tuj li
surkapen stariĝis.

"Ne ĝenu vin S-ro Ŝercisto," diris la Princino al Doroteo; "lia kapo
estas multe fendita, kaj tio malsaĝigas lin."

"Li tute ne ĝenas min," diris Doroteo. "Sed vi estas belega," ŝi
pludiris, "certe mi amegus vin. Ĉu vi permesos ke mi reportu vin al
Kansas, kaj metu vin sur la kamenbreton de Onklino Em? Mi povus porti
vin en mia korbo."

"Tio tre malfeliĉigus min," respondis la porcelana Princino. "Sciu ke
ĉi tie en nia lando ni loĝas kontente, kaj ni povas paroli kaj
ĉirkaŭmoviĝi laŭplaĉe. Sed kiam iu el ni estas forprenita niaj artikoj
tuj rigidiĝas, kaj ni nur staras rekte kaj belaspektas. Kompreneble
oni ne volas ion alian kiam ni estas sur kamenbretoj kaj ŝrankoj kaj
salontabloj, sed niaj vivoj estas multe pli agrablaj ĉi tie en nia
propra lando."

"Mi neniel volus malfeliĉigi vin!" krietis Doroteo. "Do mi nur diros
adiaŭ."

"Adiaŭ" respondis la princino.

Ili zorgoplene marŝis tra la porcelana lando. La bestetoj kaj homoj
forkuris por eviti ilin, timante ke la fremduloj rompos ilin, kaj post
proksimume horo la marŝantoj atingis la alian flankon de la lando kaj
la porcelanan muron.

Ĝi estis malpli alta ol la unua, tamen, kaj starante sur la dorso de
la Leono ili ĉiuj sukcesis grimpadi al la supro. Post tio la Leono
kuntiris siajn krurojn kaj saltis sur la muron; sed ĝuste kiam li
saltis li renversis porcelanan preĝejon per sia vosto kaj plene
disfrakasis ĝin.

"Domaĝe," diris Doroteo, "sed mi vere kredas ke nur tre bonŝance ni ne
pli damaĝis tiujn hometojn ol per rompo de kruro de bovino kaj de
preĝejo. Ili estas tiom rompeblaj!"

"Tiel ja estas," diris la Birdotimigilo, "kaj mi dankemas ĉar mi
konsistas el pajlo kaj ne estas facile rompata. Oni povas sperti
multon pli malbonan en la mondo ol esti Birdotimigilo."



Ĉapitro XXI. La Leono fariĝas la Reĝo de la Bestoj.


Atinginte la malsupron de la porcelana muro, la marŝantoj trovis sin
en malagrabla lando, plena de marĉoj kaj kovrita de alta
fiherbaro. Estis malfacile marŝi longe sen fali en kotoplenajn truojn,
ĉar la herbaro estis densega kaj kaŝis ilin. Tamen, zorgante pri sia
marŝado ili sukcesis sekure atingi solidan teron. Sed ĉi tie la lando
ŝajnis eĉ pli sovaĝa, kaj post longa enuiga marŝado tra la herbaĵaro
ili eniris alian arbaron, kie la arboj estis pli grandaj kaj pli
malnovaj ol ĉiuj kiujn ili ĝis tiam vidis.

"Jen arbaro vere belega," deklaris la Leono, ĉirkaŭrigardante
ĝojoplene; "neniam mi vidis pli belan lokon."

"Iom deprima," diris la Birdotimigilo.

"Tute ne," respondis la Leono; "Mi volonte loĝus ĉi tie dum la tuta
vivo. Rimarku la molecon de la sekaj folioj sub la piedoj kaj la
riĉecon kaj verdecon de la musko kroĉiĝinta al la malnovaj
arboj. Certe neniu sovaĝa besto povus deziri pli plaĉan hejmon."

"Eble nun estas sovaĝaj bestoj en la arbaro," diris Doroteo.

"Verŝajne jes," respondis la Leono; "kvankam mi neniun vidas
ĉirkaŭmarŝanta."

Ili marŝis tra la arbaro ĝis fariĝis tro mallume por plia
marŝado. Doroteo kaj Toto kaj la Leono kuŝiĝis por dormi, dum la
Hakisto kaj la Birdotimigilo gardis ilin, kiel kutime.

Post la mateniĝo ili rekomencis marŝi. Antaŭ ol ili marŝis grandan
distancon ili aŭdis mallaŭtan sonon, kiel de la muĝetado de multaj
sovaĝaj bestoj. Toto ploretis iom sed neniu el la aliaj timis kaj ili
plu laŭiris la multe uzitan vojeton ĝis ili atingis malferman lokon en
la arbaro, en kiu estis kunen venintaj centoj da ĉiuspecaj
bestoj. Estis tigroj kaj elefantoj kaj ursoj kaj vulpoj kaj lupoj kaj
ĉiu alia ebla besto, kaj dummomente Doroteo timis. Sed la Leono
klarigis ke la bestoj diskutas, kaj laŭ ilia kriado kaj muĝado li
supozas ke ili sentas gravan minacon.

Dum li parolis pluraj bestoj ekrimarkis lin, kaj tuj la tuta bestaro
eksilentis kvazaŭ pro magio. La plej granda tigro venis al la Leono
kaj klinis sin, dirante, "Bonvenon, Reĝo de Bestoj! Vi venis bontempe
por batali kontraŭ nian malamikon kaj revenigi pacon al ĉiuj bestoj de
la arbaro."

"Kio ĝenas vin?" demandis la Leono trankvile.

"Nin ĉiujn minacas," respondis la tigro, "feroca malamiko kiu
lastatempe venis en ĉi tiun arbaron. Ĝi estas giganta monstro, kvazaŭ
granda araneo, kun korpo tiel granda kiel de elefanto kaj kruroj
longaj kiel de arbotrunko. Ĝi havas ok tiajn longajn krurojn, kaj dum
la monstro rampas tra la arbaro li kaptas beston per kruro kaj tiras
ĝin al sia buŝo, kie li manĝas ĝin samkiel araneo manĝas muŝon. Neniu
el ni estas sekura dum tiu feroca besto vivas, kaj ni okazigis
kunvenon por decidi kiel prizorgi nin kiam vi venis inter nin."

La Leono pensis dummomente.

"Ĉu loĝas aliaj leonoj en ĉi tiu arbaro?" li demandis.

"Ne; ja ekzistis kelkaj, sed la monstro manĝis ilin ĉiujn. Kaj, krome,
estis neniu inter ili eĉ iomete tiom granda kaj brava kiel vi."

"Se mi senvivigos vian malamikon ĉu vi klinos vin antaŭ mi kaj obeos
min kiel la Reĝon de la Arbaro?" demandis la Leono. "Volonte ni faros
tion," respondis la tigro, kaj ĉiuj aliaj bestoj tie muĝegis per forta
voĉo: "Nepre jes!"

"Kie estas tiu granda araneo via nun?" demandis la Leono.

"Tie for, inter la kverkarboj," diris la tigro, indikante per sia
antaŭpiedo. "Bone prizorgu ĉi tiujn amikojn miajn," diris la Leono,
"kaj mi tuj iros kontraŭbatali la monstron."

Li diris "Ĝis revido" al siaj kamaradoj kaj formarŝis fiere por
kontraŭbatali la malamikon.

La granda araneo dormis kiam la Leono trovis ĝin, kaj ĝi aspektis tiom
malbela ke ĝia malamiko suprenturnis sian nazon naŭzite. Ĝiaj kruroj
ja estis longegaj kiel diris la tigro, kaj ĝia korpo kovrita de densa
nigra hararo. Ĝi havis grandan buŝon, kun aro da akraj dentoj duonan
metron longaj; sed ĝian kapon ligis al la dika korpo kolo maldika kiel
la talio de vespo. Tio indikis al la Leono la plej bonan manieron
ataki la beston, kaj ĉar li sciis ke estas pli facile ataki ĝin kiam
ĝi dormas ol dum ĝi estas veka, li saltegis kaj rekte trafis la dorson
de la monstro. Per unu batego de sia peza piedo, armita per akraj
ungoj, li batis la aranekapon de ĝia korpo. Desaltinte, li rigardis
ĝis la longaj kruroj ĉesis moviĝadi, kaj li sciis ke nun ĝi estas tute
morta.

La Leono reiris al la malfermaĵo kie la bestoj de la arbaro atendas
lin kaj diris fiere, "Vi ne plu bezonas timi vian malamikon."

Ĉiuj bestoj klinis sin antaŭ la Leono, nomante lin Reĝo, kaj li
promesis reveni kaj regi ilin tuj kiam Doroteo estos definitive
veturanta al Kansas.



Ĉapitro XXII.  La Lando de la Kveluloj


Tra la ceteron de la arbaro pasis la marŝantoj sekure, kaj kiam ili
venis el ĝia mallumo ili vidis antaŭ si krutan monteton, kovritan, de
la supro ĝis la malsupro, de grandaj pecoj de rokoj.

"Estos malfacile grimpi," diris la Birdotimigilo, "tamen necesas
transiri la monteton."

Do li kondukis kaj la aliaj sekvis. Ili estis preskaŭ atingintaj la
unuan rokon kiam ili aŭdis raŭkan voĉon krii, "Fortenu vin!"

"Kiu vi estas?" demandis la Birdotimigilo.

Kapo montris sin super la roko kaj la sama voĉo diris, "Ĉi tiu monteto
apartenas al ni, kaj ni ne permesas ke oni transiru ĝin."

"Sed ni devas transiri," diris la Birdotimigilo.

"Ni iras al la Lando de la Kveluloj."

"Tamen ne!" respondis la voĉo, kaj venis el malantaŭ la roko la plej
stranga homo kiun iam vidis la marŝantoj.

Li estis tre malalta kaj dika kaj havis grandan kapon, kiu estis supre
plata kaj ĝin subtenis dika kolo plena de faldomarkoj. Sed li tute ne
havis brakojn, kaj, vidante tion, la Birdotimigilo ne kredis ke tia
senhelpa ulo povus malebligi ke ili grimpu la monteton. Do li diris,
"Mi bedaŭras ne plenumi vian volon, sed ni devas transiri vian
monteton negrave ĉu aŭ ne tio plaĉas al vi," kaj li aŭdace
antaŭenmarŝis.

Rapide kiel fulmo la kapo de la viro pafiĝis antaŭen kaj lia kolo
etendiĝis ĝis la supro de la kapo, kie ĝi estis plata, batis la mezon
de la Birdotimigilo kaj rulfaligis lin kap-super-kapen laŭ la
deklivo. Preskaŭ same rapide kiel ĝi venis, la kapo reiris al la
korpo, kaj la viro raŭke ridis dirante,

"Malpli facile ol vi supozas!"

Ĥoro de laŭta ridado sonis de la aliaj rokoj, kaj Doroteo vidis
centojn da senbrakaj Martelkapuloj sur la monteto, ĉiu malantaŭ roko.

La Leono forte koleriĝis pro la ridado kaŭzita de la misfortuno de la
Birdotimigilo, kaj laŭte muĝante li tondre suprenkuris la monteton.

Denove kapo rapide elpafiĝis, kaj la granda Leono ruliĝis malsupren
laŭ la deklivo kvazaŭ trafita de kanonobuso.

Doroteo malsupren kuris por helpi la Birdotimigilon surpiediĝi, kaj la
Leono iris al ŝi, iom kontuzita kaj dolorigita, kaj diris, "Estas
senutile batali kontraŭ homojn kun pafiĝantaj kapoj; neniu povas venki
ilin."

"Kion do ni povas fari?"

"Alvoku la Flugantajn Simiojn," proponis la Stana Lignohakisto; "vi
ankoraŭ rajtas ordoni al ili unu fojon pli."

"Bone," ŝi respondis, kaj surmetinte la Oran Ĉapon ŝi parolis la
magiajn vortojn. La Simioj, kiel kutime, tujis, kaj post malmultaj
momentoj la tuta bando staris antaŭ ŝi.

"Kion vi ordonas?" demandis la Reĝo de la Simioj, malalten klinante
sin.

"Portu nin trans la monteton al la Lando de la Kveluloj," respondis la
knabino.

"Tiel estos," diris la Reĝo, kaj tuj la Flugantaj Simioj prenis la
kvar marŝintojn kaj Toton per siaj brakoj kaj fluge forportis
ilin. Dum ili transflugis la monteton la Martelkapuloj kriegis
ĉagrenite, kaj pafis siajn kapojn alten aeren, sed ili ne povis trafi
la Flugantajn Simiojn, kiuj portis Doroteon kaj ŝiajn kamaradojn
sekure trans la monteton kaj surterigis ilin en la bela Lando de la
Kveluloj.

"Nun la lastan fojon vi povis alvoki nin," diris la estro al Doroteo;
"do adiaŭ kaj bonfortunon al vi."

"Adiaŭ, kaj tre grandan dankon," respondis la knabino; kaj la Simioj
alteniris en la aero kaj post malpli ol momento ili estis jam for de
vidpovo.

La Lando de la Kveluloj aspektis riĉa kaj feliĉa. Estis nenombreblaj
kampoj de maturiĝanta greno, kaj inter ili estis bone pavimitaj vojoj,
kaj belaj ondetantaj riveretoj kiujn transiris fortikaj pontoj. La
bariloj kaj domoj kaj pontoj estis ĉiuj brile ruĝaj, same kiel en la
Lando de la Palpbrumoj ili estis flavaj, kaj bluaj en la Lando de la
Manĝtuloj. La Kveluloj mem, malaltaj kaj dikaj, kompaktaj kaj afablaj
estis plene vestitaj per ruĝo, kiu brilis kontraŭ la fono de verda
herbaro kaj flaviĝanta greno.

La Simioj surterigis ilin proksime al kampodomo, kaj la kvar marŝantoj
iris al ĝi kaj frapis sur la pordon. Ĝin malfermis la edzino de la
kultivisto, kaj kiam Doroteo petis manĝaĵon la virino bone manĝigis
ilin ĉiujn, donante tri specojn de kukoj kaj kvar specojn de dolĉaj
biskvitoj, kaj teleron da lakto al Toto.

"Kiom distanca estas la Kastelo de Glinda?" demandis la infano.

"Ne tre distanca," respondis la edzino de la kultivisto. "Laŭiru la
vojon Suden kaj vi baldaŭ atingos ĝin."

Dankinte la afablan virinon, ili rekomencis marŝi laŭ la kampoj kaj
trans la belajn pontojn ĝis ili vidis antaŭ si tre belan
Kastelon. Antaŭ la pordegoj estis tri junaj knabinoj, vestitaj per
belaj ruĝaj uniformoj ornamitaj per ora pasamento; kaj kiam Doroteo
proksimiĝis unu el ili diris al ŝi, "Kial vi venis al la Suda Lando?"

"Por konsulti la Bonan Sorĉistinon loĝantan ĉi tie," ŝi respondis. "Ĉu
vi bonvolos konduki min al ŝi?"

"Diru al mi vian nomon kaj mi demandos al Glinda ĉu ŝi akceptos vin."
Ili diris siajn nomojn, kaj la soldatino eniris la Kastelon. Post
kelkaj momentoj ŝi revenis por diri ke Doroteo kaj la aliaj tuj eniru.



Ĉapitro XXIII.  La Bona Sorĉistino plenumas la deziron de Doroteo


Antaŭ ol vidi Glindan, tamen, ili estis kondukitaj al ĉambro
en la Kastelo, kie Doroteo lavis sian vizaĝon kaj kombis sian hararon,
kaj la Leono elskuis la polvon el sia kolhararo, kaj la Birdotimigilo
perfrape plej belaranĝis sin, kaj la Hakisto poluris sian stanon kaj
oleumis siajn artikojn.

Kiam ili ĉiuj estis bonaspektaj ili sekvis la soldatinon al granda
ĉambro kie la Sorĉistino Glinda sidis sur rubena trono.

Ŝi aspektis al ili kaj bela kaj juna. Ŝia hararo estis riĉe ruĝkolora
kaj pendis bukle sur ŝiajn ŝultrojn. Ŝia robo estis purablanka sed
ŝiaj okuloj estis bluaj, kaj ili afable rigardis la malgrandan
knabinon.

"Kion mi povas fari por vi, mia infano?" Ŝi demandis.

Doroteo rakontis al la Sorĉistino pri si: pri kiel la ciklono portis
ŝin al la Lando Oz, kiel ŝi trovis siajn akompanantojn, kaj pri la
mirindaj aventuroj kiujn ili spertis.

"Mi plej deziras nun," ŝi pludiris, "reiri al Kansas, ĉar Onklino Em
nepre kredas ke katastrofo detruis min, kaj tial ŝi surmetos funebrajn
vestojn; kaj krom se la rikolto estos pli bona ĉijare ol pasintajare,
mi certas ke Onklo Henriko ne havas sufiĉan monon por tio."

Glinda antaŭenklinis sin kaj kisis la dolĉan, suprenlevitan vizaĝon de
la amema malgranda knabino.

"Benita estu via kara koro," ŝi diris, "certe mi povos diri al vi kiel
reiri al Kansas." Post tio ŝi diris, "Sed se mi faros tion, vi devos
doni al mi la Oran Ĉapon."

"Volonte!" krietis Doroteo; "ĝi ja ne plu utilas al mi, kaj havante
ĝin vi rajtos trifoje ordoni al la Flugantaj Simioj."

"Kaj mi kredas ke mi bezonos ilian servon precize trifoje," respondis
Glinda ridetante.

Doroteo tiam donis al ŝi la Oran Ĉapon, kaj la Sorĉistino diris al la
Birdotimigilo, "Kion vi faros post la foriro de Doroteo?"

"Mi reiros al la Smeralda Urbo," li respondis, "ĉar Oz reĝigis min kaj
la popolo amas min. Nur mi dubas ĉu mi sukcesos transiri la monteton
de la Martelkapuloj."

"Per la Ora Ĉapo mi ordonos ke la Flugantaj Simioj portu vin al la
pordo de la Smeralda Urbo," diris Glinda, "ĉar estus domaĝe forpreni
de la popolo tiom mirindan reganton."

"Ĉu mi vere estas mirinda?" demandis la Birdotimigilo. "Vi estas
nekutima," respondis Glinda.

Turninte sin al la Stana Lignohakisto ŝi demandis: "Kio okazos al vi
post la foriro de Doroteo?"

Li apogis sin per sia hakilo kaj pensis dum momento. Post tio li
diris, "La Palpbrumoj estis tre afablaj kaj petis ke mi regu ilin
post la morto de la Fia Sorĉistino. Mi amas la Palpbrumojn, kaj se mi
povus reiri al ilia lando, mi plej volonte regus ilin por ĉiam."

"Mia dua ordono al la Flugantaj Simioj," diris Glinda, "estos ke ili
portu vin sekure al la Lando de la Palpbrumoj. Eble via cerbo ne
aspektas tiel granda kiel tiu de la Birdotimigilo, sed certe vi brilas
pli ol li—kiam oni bone poluris vin—kaj mi certas ke vi regos la
Palpbrumojn saĝe kaj bone."

Post tio la Sorĉistino rigardis la grandan, vilan Leonon kaj demandis,
"Post la reiro de Doroteo al sia propra hejmo kion vi faros?"

"Aliflanke de la monteto de la Martelkapuloj," li respondis, "estas
granda arbaro, kaj ĉiuj bestoj loĝantaj en ĝi reĝigis min. Se mi nur
povus reiri al tiu arbaro mi tre feliĉe vivus mian vivon tie."

"Mia tria ordono al la Flugantaj Simioj," diris Glinda, "estos ke ili
portu vin al via arbaro. Poste, ĉar mi eluzis ĉiujn povojn de la Ora
Ĉapo, mi donos ĝin al la Reĝo de la Simioj, por ke li kaj lia bando
eterne estu liberaj."

La Birdotimigilo kaj la Stana Lignohakisto kaj la Leono nun dankis la
Bonan Sorĉistinon pro ŝia komplezo, kaj Doroteo krietis, "Certe vi
estas egale bona kiel bela! Sed vi ankoraŭ ne informis min kiel reiri
al Kansas."

"Viaj Arĝentaj ŝuoj portos vin trans la dezerton," respondis
Glinda. "Konante ilian potencon vi povus jam la unuan tagon kiam vi
venis al ĉi tiu lando reiri al via Onklino Em."

"Sed tiuokaze mi ne havus mian mirindan cerbon!" kriis la
Birdotimigilo. "Kaj eble mia tuta vivo forpasus en la maizkampo de la
kultivisto."

"Kaj mi ne havus mian belan koron," diris la Stana Lignohakisto. "Mi
eble starus rustiĝante en la arbaro ĝis la fino de la mondo."

"Kaj mi por ĉiam estus malkuraĝa," deklaris la Leono, "kaj neniu besto
en la tuta arbaro bonkore parolus al mi."

"Ĉio ĉi estas vera," diris Doroteo, "kaj plezurigas min ke mi povis
utili al ĉi tiuj bonaj amikoj. Sed nun kiam ĉiu el ili havas kion li plej
deziris, kaj ĉiu el ili estas feliĉa havante regnon en kiu li povos
regi, mi kredas ke mi deziras reiri al Kansas."

"La Arĝentaj ŝuoj," diris la Bona Sorĉistino, "havas mirindajn
kapablojn. Kaj unu el iliaj plej kuriozaj aspektoj estas ke ili povas
porti vin al iu ajn loko en la mondo per tri paŝoj, kaj ĉiu paŝo estos
farita dum palpebrumeto. Vi nur devas kunfrapi la kalkanumojn trifoje
kaj ordoni ke la ŝuoj portu vin kien vi deziras iri."

"Se estas tiel," diris la infano ĝojoplene, "mi tuj petos ke ili portu
min al Kansas!"

Ŝi ĉirkaŭbrakumis la kolon de la Leono kaj kisis lin, ame frapetante
lian kapon. Post tio ŝi kisis la Stanan Lignohakiston, kiu ploradis
kaj per tio multe endanĝerigis siajn artikojn. Sed ŝi ĉirkaŭpremis al
si la molan, pajlopenan korpon de la Birdotimigilo anstataŭ kisi lian
pentritan vizaĝon, kaj trovis sin mem ploranta pro ĉi tiu bedaŭroplena
foriro for de siaj amantaj kamaradoj.

Glinda la Bona malsuprenpaŝis de sia rubena trono por adiaŭkisi la
malgrandan knabinon, kaj Doroteo dankis ŝin pro la komplezoj faritaj
al ŝiaj amikoj kaj ŝi mem.

Nun Doroteo prenis Toton sobre en siajn brakojn, kaj lastafoje dirinte
adiaŭ, ŝi kunfrapis trifoje la kalkanumojn de siaj ŝuoj, dirante,
"Portu min hejmen al Onklino Em!"

Tuj ŝi flugadis tra la aero, tiom rapide ke ŝi povis vidi kaj senti
nur la venton pasantan ŝiajn orelojn.

La Arĝentaj ŝuoj nur trifoje paŝis, kaj post tio ŝi haltis tiom subite
ke ŝi ruliĝis plurfoje sur la herbaro antaŭ ol scii kie ŝi estas.

Fine ŝi sidiĝis kaj ĉirkaŭrigardis.

"Nekredeble!" ŝi kriis.

Ĉar ŝi sidas sur la larĝa ebenaĵo de Kansas, kaj tuj antaŭ ŝi estis la
nova kampara domo kiun konstruis Onklo Henriko post la forportiĝo de
la malnova de la ciklono. Onklo Henriko melkadis la bovinojn en la
bonvinkampo, kaj Toto saltis de ŝiaj brakoj kaj kuris al la brutejo
ĝoje bojante.

Doroteo stariĝis kaj trovis sin staranta en nur siaj ŝtrumpoj. Ĉar la
Arĝentaj ŝuoj forfalis de ŝi dum la flugo tra la aero, kaj perdiĝis
por ĉiam en la dezerto.



Ĉapitro XXIV.  Denove hejme.


Akvumonte la brasikojn, Onklino Em estis ĵus veninta el la domo. Ŝi
suprenrigardis kaj vidis Doroteon kuranta al ŝi. "Mia amata infano!"
ŝi kriis, prenegante la malgrandan knabinon en siajn brakojn kaj
kovrante ŝian vizaĝon per kisoj. "El kie vi venis?"

"El la Lando Oz," diris Doroteo, sobre. "Kaj ankaŭ revenis Toto. Kaj
ho, Onklino Em, mi ĝojegas reesti hejme!"



De La Unua Esperanta Eldono



Unue eldonita en la Angla kiel The Wonderful Wizard of Oz de George
M. Hill Co, 1900.

Unua Esperanta eldono: La Mirinda Sorĉisto de Oz, eld. BOOKLEAF
PUBLISHING, Beverley WA 6302, Aŭstralio, 1996.





*** End of this LibraryBlog Digital Book "La Mirinda Sorĉisto de Oz" ***

Copyright 2023 LibraryBlog. All rights reserved.