| By Author | [ A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z | Other Symbols ] |
| By Title | [ A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z | Other Symbols ] |
| By Language |
|
Download this book: [ ASCII | HTML | PDF ] Look for this book on Amazon Tweet |
Title: Salome en Een Florentijnsch Treurspel
Author: Wilde, Oscar, 1854-1900
Language: Dutch
As this book started as an ASCII text book there are no pictures available.
*** Start of this LibraryBlog Digital Book "Salome en Een Florentijnsch Treurspel" ***
+-------------------deze regel heeft nummer 1------------------+
| |
| OPMERKINGEN VAN DE BEWERKER: |
| |
| De tekst in dit bestand wordt weergegeven in de originele, |
| verouderde spelling. Er is geen poging gedaan de tekst te |
| moderniseren. |
| |
| Bladzijde-nummering is verwijderd. |
| |
| In dit boek worden lage en hoge aanhalingstekens gebruikt. |
| Deze zijn respectievelijk aangegeven als »aanhalingstekens". |
| |
| De in het origineel als uitgespatieerde weergegeven tekst is |
| in dit e-boek weergegeven als =uitgespatieerd=. |
| Cursieve tekst is weergegeven als _cursief_. |
| |
| Overduidelijke inconsistenties, druk- en spelfouten in het |
| origineel zijn gecorrigeerd. In de advertenties is alleen |
| dubbele of ontbrekende interpunctie gecorrigeerd. |
| |
| Aan het eind van het boek volgt een overzicht van de |
| aangebrachte correcties met bijbehorend regelnummer. |
| |
+--------------------------------------------------------------+
SALOME
WERELD
BIBLIOTHEEK
ONDER·LEIDING·VAN·L·SIMONS
OSCAR WILDE
SALOME
EN
EEN FLORENTIJNSCH TREURSPEL
GEAUTORISEERDE VERTALING
DOOR
DR. P. C. BOUTENS
HET RECHT VAN VERTOONEN VOORBEHOUDEN
VOLGENS DE WET OP HET AUTEURSRECHT
UITGEGEVEN·DOOR·DE
MAATSCHAPPIJ·VOOR
GOEDE·EN·GOEDKOOPE
LECTUUR--AMSTERDAM
=PERSONEN:=
HERODES ANTIPAS, Tetrarch van Judaia;
JOKANAÄN, een profeet;
DE JONGE SYRIËR, hoofdman der lijfwacht;
TIGELLINUS, een jong Romein;
EEN KAPPADOKIËR;
EEN NUBIËR;
EERSTE SOLDAAT;
TWEEDE SOLDAAT;
DE PAGE VAN HERODIAS;
JODEN, NAZAREËRS, ENZ.;
EEN SLAAF;
NAÄMAN, de beul;
HERODIAS, vrouw van Herodes;
SALOME, dochter van Herodias;
DE SLAVINNEN VAN SALOME.
SALOME
_Tooneel: een ruim terras voor de groote feesthal in het paleis van
Herodes. Soldaten staan geleund aan de balustrade. Rechts een
reusachtige trap. Links, op den achtergrond, een oude waterput met een
groen bronzen kraag. De maan schijnt helder._
DE JONGE SYRIËR: Hoe zeer schoon is de Prinses Salome vanavond!
DE PAGE VAN HERODIAS: Let op de maan. De maan lijkt wonder vreemd. Zij
doet aan als een vrouw die opkomt uit een graf. Zij gelijkt op een
doode vrouw. Het is alsof zij speurt naar andere dooden.
DE JONGE SYRIËR: Ja, zij lijkt wonder vreemd. Zij gelijkt op een
kleine prinses die een gelen sluier draagt en wier voetjes van zilver
zijn. Zij gelijkt op een prinses wier voetjes zijn als kleine witte
duiven... Het is alsof zij danst.
DE PAGE VAN HERODIAS: Zij is als een doode vrouw. Zij beweegt zich
heel langzaam. (_Gedruisch in de feesthal._)
EERSTE SOLDAAT: Wat een getier! Wie zijn die huilende wilde-beesten?
TWEEDE SOLDAAT: De Joden. Die zijn altijd zoo. Zij twisten over hun
godsdienst.
EERSTE SOLDAAT: Waarom twisten zij over hun godsdienst?
TWEEDE SOLDAAT: Ik weet niet. Ze doen niet anders... Zoo verzekeren de
Farizeërs dat er engelen zijn, en de Sadduceërs zeggen dat de engelen
niet bestaan.
EERSTE SOLDAAT: Ik vind het belachelijk over zulke dingen te twisten.
DE JONGE SYRIËR: Hoe zeer schoon is de Prinses Salome vanavond!
DE PAGE VAN HERODIAS: Gij ziet voortdurend naar haar. Gij ziet te veel
naar haar. Het is gevaarlijk menschen op zulk een wijze aan te zien...
Daar komt licht een ongeluk uit voort.
DE JONGE SYRIËR: Zij is zeer schoon vanavond.
EERSTE SOLDAAT: De Tetrarch ziet somber.
TWEEDE SOLDAAT: Ja, hij ziet somber.
EERSTE SOLDAAT: Hij ziet naar iets.
TWEEDE SOLDAAT: Hij ziet naar iemand.
EERSTE SOLDAAT: Naar wien ziet hij?
TWEEDE SOLDAAT: Ik weet niet.
DE JONGE SYRIËR: Hoe zeer bleek is de Prinses! Ik heb haar nooit zoo
bleek gezien. Zij is als de weêrschijn van een witte roos in een
zilveren spiegel.
DE PAGE VAN HERODIAS: Gij doet beter niet naar haar te zien. Gij ziet
te veel naar haar.
EERSTE SOLDAAT: Herodias heeft den beker van den Tetrarch gevuld.
DE KAPPADOKIËR: Is dat de Koningin Herodias, zij die de zwarte mitra
draagt bestikt met parelen, en wier haren blauw gepoederd zijn?
EERSTE SOLDAAT: Ja, dat is Herodias, de vrouw van den Tetrarch.
TWEEDE SOLDAAT: De Tetrarch houdt veel van wijn. Hij bezit drie
soorten wijn. Een, die komt uit het eiland Samothrake. Die is zoo
purper als de mantel van Caesar.
DE KAPPADOKIËR: Ik heb Caesar nooit gezien.
TWEEDE SOLDAAT: Een anderen, die komt uit de stad Kypros. Die is geel
als goud.
DE KAPPADOKIËR: Ik houd veel van goud.
TWEEDE SOLDAAT: En de derde is een wijn uit Sicilia. Die wijn is rood
als bloed.
DE NUBIËR: De goden van mijn land houden veel van bloed. Tweemaal in
't jaar offeren wij hun jongemannen en maagden: vijftig jongemannen en
honderd maagden. Maar het schijnt dat wij hun nooit genoeg geven; want
zij zijn zeer hard voor ons.
DE KAPPADOKIËR: In mijn land zijn nu geen goden meer: de Romeinen
hebben hen verjaagd. Er zijn er die zeggen dat zij gevlucht zijn in de
bergen, maar ik geloof het niet. Ik ben drie nachten lang op de bergen
geweest en heb hen overal gezocht. Ik heb hen niet gevonden. In het
eind heb ik hen bij hunne namen geroepen, en zij zijn niet verschenen.
Ik denk dat zij dood zijn.
EERSTE SOLDAAT: De Joden aanbidden een god dien men niet kan zien.
DE KAPPADOKIËR: Dat kan ik niet begrijpen.
EERSTE SOLDAAT: Eigenlijk gelooven zij enkel in dingen die men niet
kan zien.
DE KAPPADOKIËR: Dat lijkt mij volslagen belachelijk.
DE STEM VAN JOKANAÄN: Na mij komt een ander die sterker is dan ik,
wien ik niet waardig ben den riem zijner schoenen te ontbinden. Als
hij komt, zullen de dorstige plaatsen zich verheugen. Zij zullen
bloeien als de lelie. De oogen der blinden zullen het daglicht zien,
en de ooren van de dooven zullen geopend worden. Het jonggeboren kind
zal zijn hand steken in het hol van den draak, en zal de leeuwen
leiden bij hunne manen.
TWEEDE SOLDAAT: Beveel hem te zwijgen. Hij zegt altijd onzinnige
dingen.
EERSTE SOLDAAT: Toch niet. Het is een heilig man. Ook is hij zeer
zachtmoedig. Elken dag breng ik hem zijn eten: hij bedankt mij altijd.
DE KAPPADOKIËR: Wie is het?
EERSTE SOLDAAT: Het is een profeet.
DE KAPPADOKIËR: Hoe is zijn naam?
EERSTE SOLDAAT: Jokanaän.
DE KAPPADOKIËR: Waar komt hij vandaan?
EERSTE SOLDAAT: Uit de woestijn, waar hij zich voedde met sprinkhanen
en wilden honing. Hij was bekleed met kemelshaar en rondom zijn
lendenen droeg hij een lederen gordel. Hij was zeer woest om te zien.
Een groote schare volgde hem. Hij had zelfs discipelen.
DE KAPPADOKIËR: Waar spreekt hij over?
EERSTE SOLDAAT: Dat kunnen wij nooit uitmaken. Soms zegt hij
schrikwekkende dingen, maar het is onmogelijk te begrijpen wat hij
zegt.
DE KAPPADOKIËR: Mag men hem zien?
EERSTE SOLDAAT: Neen. De Tetrarch heeft het streng verboden.
DE JONGE SYRIËR: De Prinses heeft haar gelaat verborgen achter haar
waaier! Haar kleine blanke handjes bewegen zich als duiven die vliegen
naar den duiventil. Zij gelijken op witte vlinders. Zij zijn volkomen
als witte vlinders.
DE PAGE VAN HERODIAS: Wat hebt gij daarmede van-doen? Waarom ziet gij
naar haar? Gij doet beter niet naar haar te zien... Daar komt nog een
ongeluk uit voort.
DE KAPPADOKIËR (_wijzend naar den waterput_): Wat een zonderlinge
gevangenis!
TWEEDE SOLDAAT: Het is een oude waterput.
DE KAPPADOKIËR: Een oude waterput! Dat moet erg ongezond zijn.
TWEEDE SOLDAAT: Toch niet. De broeder van den Tetrarch bij-voorbeeld,
zijn oudere broeder, de eerste man van de Koningin Herodias, is twaalf
jaren lang daarin opgesloten geweest. Hij is er niet van gestorven. In
het eind is hij nog moeten geworgd worden.
DE KAPPADOKIËR: Geworgd? Wie heeft dat durven doen?
TWEEDE SOLDAAT (_wijzend naar den beul, een reusachtigen neger_): Hij
daar. Naäman.
DE KAPPADOKIËR: Was hij niet bevreesd?
TWEEDE SOLDAAT: Wel neen. De Tetrarch heeft hem den ring gezonden.
DE KAPPADOKIËR: Welken ring?
TWEEDE SOLDAAT: Den ring des doods. Dus was hij niet bevreesd.
DE KAPPADOKIËR: Toch is het een verschrikkelijk ding een koning te
worgen.
EERSTE SOLDAAT: Waarom? Koningen hebben maar éen hals, net als
iedereen.
DE KAPPADOKIËR: Het lijkt mij een verschrikkelijk ding.
DE JONGE SYRIËR: De Prinses staat op! Zij gaat weg van tafel! Zij ziet
zeer ontstemd. Ah, zij komt dezen kant uit. Ja, zij komt hier naar
ons. Wat is zij bleek! Nooit heb ik haar zoo bleek gezien...
DE PAGE VAN HERODIAS: Zie niet naar haar. Ik bid u, zie niet naar
haar.
DE JONGE SYRIËR: Zij is als een duif die verdoold is... Zij is als een
narcis die siddert op den wind... Zij gelijkt op een zilveren bloem.
SALOME (_komt op_): Ik blijf niet. Ik kan niet blijven. Waarom kijkt
de Tetrarch mij voortdurend aan met zijn molsoogen onder zijn bevende
oogleden?... Het is zonderling dat de man van mijne moeder mij op die
wijze aanziet. Ik weet niet wat dat beduidt... Eigenlijk weet ik het
wel.
DE JONGE SYRIËR: Gij hebt zooeven het feest verlaten, Prinses?
SALOME: Hoe zuiver is de lucht hier! Hier kan ik adem halen!
Daarbinnen zijn Joden uit Jerusalem, die elkander verscheuren om hun
belachelijke ceremoniën, en barbaren die niets doen dan drinken en hun
wijn spillen op den vloer, en Grieken uit Smyrna met hun geverfde
oogen en geblankette wangen, en hun haren gebrand in gewonden krullen,
en stilzwijgende sluwe Aigyptenaren met hun graveelen nagels en hun
rosse mantels, en lompe zwaarwichtige Romeinen met hun onbeschaafde
spraak. O, ik verfoei de Romeinen! Het zijn gemeene lieden die zich
willen voordoen als groote heeren.
DE JONGE SYRIËR: Zult gij u niet nederzetten, Prinses?
DE PAGE VAN HERODIAS: Waarom spreekt gij haar aan? Waarom ziet gij
naar haar?... O, daar staat een ongeluk te gebeuren.
SALOME: Welk een genot de maan te zien! Zij gelijkt een klein
geldstuk. Of wel, een heel kleine zilveren bloem. De maan is koud en
kuisch... Ik weet zeker dat zij maagd is. Zij heeft de schoonheid van
een maagd. Zij heeft zich nooit verontreinigd. Zij heeft zich nooit
aan mannen overgegeven zooals de andere godinnen.
DE STEM VAN JOKANAÄN: De Heere is gekomen! De zoon des menschen is
gekomen. De kentauren hebben zich verscholen in de rivieren, en de
sirenen hebben de rivieren verlaten en legeren onder de bladeren in de
wouden.
SALOME: Wie was het, die daar riep?
TWEEDE SOLDAAT: De profeet, Prinses.
SALOME: O de profeet! Voor wien de Tetrarch bevreesd is?
TWEEDE SOLDAAT: Daar weten wij niets van, Prinses. Het was de profeet
Jokanaän.
DE JONGE SYRIËR: Vergunt gij mij uw draagstoel te gebieden, Prinses?
Het is overschoon in den tuin.
SALOME: Hij zegt afschuwelijke dingen over mijn moeder, niet-waar?
TWEEDE SOLDAAT: Wij begrijpen nooit wat hij zegt, Prinses.
SALOME: Ja, hij zegt afschuwelijke dingen van haar.
SLAAF: Prinses, de Tetrarch verzoekt u terug te keeren naar het feest.
SALOME: Ik ga daar niet terug.
DE JONGE SYRIËR: Vergeef mij, Prinses, indien gij niet terugkeerde,
zoû er mogelijk een ongeluk gebeuren.
SALOME: Is hij een oud man, deze profeet?
DE JONGE SYRIËR: Prinses, het ware beter terug te keeren. Vergun mij
dat ik u naar binnen leide.
SALOME: Is deze profeet een oud man?
EERSTE SOLDAAT: Neen, Prinses, hij is een zeer jong man.
TWEEDE SOLDAAT: Men is er niet zeker van. Er zijn er die zeggen dat
het Elias is.
SALOME: Wie is Elias?
TWEEDE SOLDAAT: Een overoud profeet uit dit land, Prinses.
SLAAF: Welk antwoord mag ik brengen aan den Tetrarch van de Prinses?
DE STEM VAN JOKANAÄN: Verblijd u niet, gij land van Palaistina, omdat
de roede van hem die u sloeg, gebroken is. Want uit het zaad der
slang zal een basilisk voortkomen, en wat daaruit geboren zal worden,
zal de vogelen verslinden.
SALOME: Welk een zonderlinge stem! Ik heb lust met hem te spreken.
EERSTE SOLDAAT: Ik vrees dat het onmogelijk is, Prinses. De Tetrarch
wil niet dat iemand met hem spreekt. Hij heeft zelfs den Hoogepriester
verboden met hem te spreken.
SALOME: Ik wil met hem spreken.
EERSTE SOLDAAT: Het is onmogelijk, Prinses.
SALOME: Ik wil het.
DE JONGE SYRIËR: Ware het niet beter, Prinses, terug te keeren naar
het feest?
SALOME: Haalt den profeet te voorschijn.
EERSTE SOLDAAT: Wij durven niet, Prinses.
SALOME (_nadert den waterput en kijkt er in af_): Hoe donker is het
daar beneden! Het moet vreeselijk zijn in een zoo zwarten put! Het
gelijkt op een graf... (_tot de soldaten:_) Hebt gij mij niet
verstaan? Brengt hem te voorschijn. Ik wil hem zien.
TWEEDE SOLDAAT: Prinses, ik bid u, vraag zoo iets niet van ons.
SALOME: Gij laat mij wachten?
EERSTE SOLDAAT: Prinses, ons leven behoort u, maar wat gij ons vraagt,
kunnen wij niet doen... En dan, behoort gij dit niet aan ons te
vragen.
SALOME (_ziet den jongen Syriër aan_): Ah!
DE PAGE VAN HERODIAS: O, wat gaat er gebeuren? Ik weet zeker dat er
een ongeluk gaat gebeuren.
SALOME (_nadert den jongen Syriër_): Gij zult dit doen voor mij,
niet-waar, Narraboth? Gij zult dit doen voor mij. Ik ben altijd
vriendelijk voor u geweest. Niet-waar, gij zult dit doen voor mij? Ik
wil hem maar even zien, dezen zonderlingen profeet. Men heeft zooveel
over hem gesproken. Ik heb den Tetrarch zoo vaak over hem hooren
spreken. Ik denk dat de Tetrarch bevreesd voor hem is. Ik weet zeker
dat hij bevreesd voor hem is ... Zijt ook gij, Narraboth, bevreesd
voor hem?
DE JONGE SYRIËR: Ik ben niet bevreesd voor hem, Prinses. Ik ben niet
bevreesd voor eenig mensch. Maar de Tetrarch heeft uitdrukkelijk
verboden het deksel van dezen put op te lichten.
SALOME: Gij zult dit doen voor mij, Narraboth, en morgen als ik
voorbijkom in mijn draagstoel onder de poort van de verkoopers van
afgodsbeelden, zal ik voor u een kleine bloem laten vallen, een kleine
groene bloem.
DE JONGE SYRIËR: Prinses, ik kan het niet doen, ik kan niet.
SALOME (_zij glimlacht_): Gij zult dit doen voor mij, Narraboth. Gij
weet wel dat gij dit voor mij doen zult. En morgen als ik in mijn
draagstoel voorbijkom over de brug van de koopers van afgodsbeelden,
zal ik u aanzien door de moeselinen sluiers, ik zal u aanzien,
Narraboth, misschien zal ik naar u glimlachen. Zie mij aan, Narraboth.
Zie mij aan. O gij weet wel dat gij doen zult wat ik u vraag. Gij weet
het wel, niet-waar? ... _Ik_ weet dat gij het doen zult.
DE JONGE SYRIËR (_hij wenkt den derden soldaat_): Haal den profeet te
voorschijn. De Prinses Salome wenscht hem te zien.
SALOME: Ah!
DE PAGE VAN HERODIAS: O, hoe vreemd ziet de maan! Zij is als de hand
eener doode die zich zoekt te dekken met een lijkkleed.
DE JONGE SYRIËR: Ja, zij ziet zeer vreemd. Zij is als een kleine
prinses wier oogen van amber zijn. Door de moeselinen wolken
glimlacht zij als een kleine prinses.
(_De profeet komt op uit den waterput. Salome ziet hem aan en treedt
achteruit._)
JOKANAÄN: Waar is hij wiens beker met verfoeiselen vol is? Waar is hij
die bestemd is te sterven in een zilveren kleed voor de oogen van het
gansche volk? Zegt hem dat hij hier komt om te hooren de stem van hem
die geroepen heeft in de woestijn en in de paleizen der koningen.
SALOME: Van wien spreekt hij?
DE JONGE SYRIËR: Dat kan men nooit uitmaken, Prinses.
JOKANAÄN: Waar is zij die de afbeeldselen van mannen gezien heeft
geschilderd op den wand, Chaldeeuwsche mannen geteekend met bonte
omtrekken, en zich overgegeven heeft aan den lust harer oogen en
gezanten gezonden heeft naar Chaldaia?
SALOME: Nu spreekt hij van mijn moeder.
DE JONGE SYRIËR: O neen, Prinses.
SALOME: Ja, hij spreekt van mijn moeder.
JOKANAÄN: Waar is zij die zich gegeven heeft aan de hoofdmannen der
Assyriërs, die zwaardriemen dragen om hun lendenen, en op hun hoofden
tiara's van onderscheiden verven? Waar is zij die zich gegeven heeft
aan de jonge mannen uit Aigypte, die bekleed zijn met fijn linnen en
paars purper, die schilden dragen van goud en helmen van zilver, en
wier lichamen geweldig zijn? Zegt haar dat zij oprijze van het leger
harer onkuischheid, van haar overspelig leger, opdat zij hoore de
woorden van hem die den weg des Heeren bereidt; opdat zij zich bekeere
van hare zonden. Hoewel zij zich nimmer bekeeren zal, maar blijven zal
in hare verfoeiselen, zegt haar te komen; want de roede des Heeren is
in zijne hand.
SALOME: Deze mensch is verschrikkelijk. Hij is verschrikkelijk.
DE JONGE SYRIËR: Ik bid u, Prinses, blijf niet hier.
SALOME: Vooral zijn oogen zijn verschrikkelijk. Ze zijn als zwarte
gaten door fakkels gebrand in een Tyrisch wandtapijt. Zij zijn als
zwarte holen waar draken wonen, als de zwarte spelonken van Aigypte,
waar de draken hun toevlucht vinden. Zij zijn als zwarte meren
verontrust door fantastische manen ... Denkt gij dat hij nog meer
spreken zal?
DE JONGE SYRIËR: Blijf niet hier, Prinses, ik bid u, blijf niet hier.
SALOME: Hoe zeer mager is hij ook! Hij gelijkt op een dun ivoren
standbeeld. Hij is als een zilveren standbeeld. Ik weet zeker dat hij
even kuisch is als de maan. Hij gelijkt op een zilveren lichtstraal.
Zijn lichaam moet heel koel aanvoelen, als ivoor... Ik wil hem
dichterbij zien.
DE JONGE SYRIËR: Neen, neen, Prinses!
SALOME: Ik moet hem dichterbij zien.
DE JONGE SYRIËR: Prinses! Prinses!
JOKANAÄN: Wie is deze vrouw die mij aanziet? Ik wil niet dat zij mij
aanziet. Waarom ziet zij mij aan met haar gouden oogen onder haar
vergulde oogleden? Ik weet niet wie zij is. Ik wil het niet weten.
Zegt haar dat zij heenga. Tot haar gaan mijn woorden niet.
SALOME: Ik ben Salome, de dochter van Herodias, de Prinses van Judaia.
JOKANAÄN: Terug! Dochter van Babel! Nader niet den uitverkorene des
Heeren. Uwe moeder heeft de aarde vervuld met den wijn harer
ongerechtigheden, en de roep harer zonden is opgeklommen tot de ooren
van God.
SALOME: Spreek voort, Jokanaän. Uw stem maakt mij dronken als wijn.
DE JONGE SYRIËR: Prinses! Prinses! Prinses!
SALOME: Spreek voort. Spreek voort, Jokanaän, en zeg mij wat ik moet
doen.
JOKANAÄN: Nader mij niet, dochter van Sodom, maar bedek uw gelaat met
een sluier, en strooi asch op uw hoofd, en ga naar de woestijn en zoek
den zoon des menschen.
SALOME: Wie is hij, de zoon des menschen? Is hij even schoon als gij,
Jokanaän?
JOKANAÄN: Terug, terug! Ik hoor in het paleis het slaan der vleugelen
van den engel des doods.
DE JONGE SYRIËR: Prinses, ik smeek u, ga terug naar binnen.
JOKANAÄN: Engel des Heeren, wat doet gij hier met uw zwaard? Wien
zoekt gij in dit onrein paleis? ... De dag van hem die sterven zal in
een kleed van zilver, is nog niet gekomen.
SALOME: Jokanaän!
JOKANAÄN: Wie noemt mijn naam?
SALOME: Jokanaän! Ik ben verliefd op uw lichaam. Uw lichaam is blank
als de leliën op de weide die de maaier nimmer heeft gemaaid. Uw
lichaam is blank als de sneeuw die ligt op de bergen, als de sneeuw
die ligt op de bergen van Judaia, en die nederdaalt in de valleien. De
rozen in den tuin van de koningin van Arabia zijn niet zoo blank als
uw lichaam. Noch de rozen in den tuin van de koningin van Arabia noch
de voeten van den dageraad, die trippen over de hoogste boombladeren,
noch de borsten van de maan als zij rust tegen de borsten van de zee
... daar is niets in de wereld zoo blank als uw lichaam.--Laat mij toe
uw lichaam aan te raken.
JOKANAÄN: Terug, dochter van Babel! Door de vrouw is het kwaad in de
wereld gekomen. Spreek niet tot mij. Ik wil niet naar u hooren. Ik
hoor alleen naar de woorden van den Heere God.
SALOME: Uw lichaam is afzichtelijk. Het is als het lichaam van een
melaatsche. Het is als een gepleisterde wand waar adders hebben
gekropen, als een gepleisterde wand waar schorpioenen hun nest hebben
gemaakt. Het is als een gewit graf dat vol is van walgelijke dingen.
Uw lichaam is afschuwelijk, het is afschuwelijk!... Op uwe haren ben
ik verliefd, Jokanaän. Uw haren zijn als trossen druiven, als de
trossen donkere druiven die afhangen van de wijnstokken van Edom in
het land der Edomieten. Uwe haren zijn als de cederen van den Libanon,
als de groote cederen van den Libanon, die schaduw geven aan de
leeuwen en aan de roovers die zich willen verschuilen voor het
daglicht. De lange donkere nachten, de nachten waarin de maan zich
niet vertoont, waarin de sterren bevreesd zijn, zijn niet zoo zwart.
De stilte die woont in de wouden, is niet zoo zwart. Er is niets in de
wereld zoo zwart als uwe haren ... Laat mij toe uwe haren aan te
raken.
JOKANAÄN: Terug, dochter van Sodom! Raak mij niet aan. Ontwijd niet
den tempel van den Heere God.
SALOME: Uw haren zijn afschuwelijk. Zij zijn bedekt met slijk en stof.
Zij zijn als een kroon van doornen, die zij geplaatst hebben op uw
voorhoofd. Zij zijn als een wrong zwarte slangen die kronkelen om uwen
hals. Ik bemin uwe haren niet ... Op uw mond ben ik verliefd,
Jokanaän. Uw mond is als een scharlaken band om een toren van ivoor.
Hij is als een granaatappel opengesneden met een ivoren mes. De
granaatappelbloemen die bloesemen in de tuinen van Tyros en die rooder
zijn dan de rozen, zijn niet zoo rood. De roode schetteringen der
trompetten, die de komst der koningen verkondigen en den vijand vrees
aanjagen, zijn niet zoo rood. Uw mond is rooder dan de voeten van hen
die den wijn treden in de wijnpersbakken. Hij is rooder dan de voeten
der duiven die verblijven in de tempels en gevoed worden door de
priesters. Hij is rooder dan de voeten van hem die terugkeert uit het
woud waar hij een leeuw heeft verslagen en vergulde tijgers heeft
gezien. Uw mond is als een koraaltak dien visschers gevonden hebben in
de schemering der zee en dien zij bewaren voor de koningen. Hij is als
het vermiljoen dat de Moabieten vinden in de mijnen van Moab en dat de
koningen hun afkoopen. Hij is als de boog van den koning der Perzen,
die geverfd is met vermiljoen en die hoornen heeft van koraal. Daar is
niets in de wereld zoo rood als uw mond ... Laat mij toe uw mond te
kussen.
JOKANAÄN: Nimmer, dochter van Babel! Dochter van Sodom, nimmer!
SALOME: Ik zal uw mond kussen, Jokanaän. Ik zal uw mond kussen.
DE JONGE SYRIËR: Prinses, Prinses, gij die zijt als een bundel myrrhe,
gij die zijt de duif der duiven, zie dien mensch niet aan, zie hem
niet aan! Spreek niet zulke woorden tot hem. Ik kan ze niet verduren
.... Prinses, Prinses, zeg zulke dingen niet.
SALOME: Ik zal uw mond kussen, Jokanaän.
DE JONGE SYRIËR: O! (_Hij doodt zich en valt neêr tusschen Salome en
Jokanaän._)
DE PAGE VAN HERODIAS: De jonge Syriër heeft zich gedood! De jonge
hoofdman heeft zich gedood! Ik had hem een doosje met reukwerk gegeven
en oorringen gewerkt in zilver, en nu heeft hij zich gedood! Heeft hij
niet voorspeld dat er een ongeluk ging gebeuren? Ik heb het zelf
voorspeld, en nu is het gebeurd. Ik wist wel dat de maan speurde naar
een doode, maar ik wist niet dat hij het was, dien zij zocht. O,
waarom heb ik hem niet verborgen voor de maan? Als ik hem verborgen
had in een spelonk, zoû zij hem niet gezien hebben.
EERSTE SOLDAAT: Prinses, de jonge hoofdman heeft zich zooeven gedood.
SALOME: Laat toe dat ik uw mond kus, Jokanaän.
JOKANAÄN: Zijt gij niet bevreesd, dochter van Herodias? Heb ik u niet
gezegd dat ik in het paleis gehoord had het slaan der vleugelen van
den engel des doods, en is niet de engel gekomen?
SALOME: Laat mij uwen mond kussen.
JOKANAÄN: Dochter van echtbreuk, er is slechts éen mensch die u redden
kan: hij van wien ik u gesproken heb. Ga hem zoeken. Hij bevindt zich
in een schip op de zee van Galilaia en spreekt tot zijne discipelen.
Kniel neder aan den zoom der zee en roep hem bij zijn naam. Als hij
tot u komt, en hij komt tot allen die hem roepen, buig u ter aarde aan
zijne voeten en vraag hem vergeving uwer zonden.
SALOME: Laat mij uwen mond kussen.
JOKANAÄN: Wees vervloekt, dochter eener overspelige moeder, wees
vervloekt.
SALOME: Ik zal uwen mond kussen, Jokanaän.
JOKANAÄN: Ik wil u niet aanzien. Ik zal u niet aanzien. Gij zijt
vervloekt, Salome, gij zijt vervloekt. (_Hij daalt af in den
waterput._)
SALOME: Ik zal uwen mond kussen, Jokanaän, ik zal uwen mond kussen.
EERSTE SOLDAAT: Wij moeten het doode lichaam laten wegbrengen. De
Tetrarch ziet niet gaarne lijken behalve de lijken van hen die hij
zelf gedood heeft.
DE PAGE VAN HERODIAS: Hij was mijn broeder, hij was mij nader dan een
broeder. Ik heb hem een doosje gegeven, dat reukwerk bevatte, en een
agaten ring dien hij altijd aan zijn vinger droeg. Des avonds
plachten wij te wandelen aan den oever der rivier en tusschen de
amandelboomen. Dan verhaalde hij mij van zijn land. Hij sprak altijd
zeer zacht. De klank van zijn stem was als de klank van de fluit eens
fluitspelers. Ook hield hij er veel van naar zich-zelf te zien in de
rivier. Ik heb hem daar nog verwijt van gemaakt.
TWEEDE SOLDAAT: Gij hebt gelijk. Wij moeten het lijk verbergen. Het is
beter dat de Tetrarch het niet ziet.
EERSTE SOLDAAT: De Tetrarch zal hier niet komen. Hij komt nooit op het
terras. Hij is te bevreesd voor den profeet.
(_Herodes en Herodias komen op met hun gevolg._)
HERODES: Waar is Salome? Waar is de Prinses? Waarom is zij niet
teruggekeerd aan het feestmaal zooals ik haar bevolen had?--O, daar is
zij.
HERODIAS: Gij moet haar niet aanzien. Gij ziet haar voortdurend aan!
HERODES: De maan ziet zeer vreemd vanavond. Ziet de maan niet zeer
vreemd? Zij is als een liefdeskranke vrouw, een liefdeskranke vrouw
die overal naar minnaars omzoekt. Ook is zij naakt. Zij is geheel
naakt. De wolken trachten haar te bekleeden, maar zij wil niet. Zij
waggelt door de wolken als een beschonken vrouw. Ik weet zeker dat zij
naar minnaars zoekt. Waggelt zij niet als een beschonken vrouw? Zij
gelijkt op een liefdeskranke vrouw, niet-waar?
HERODIAS: Wel neen. De maan lijkt op de maan en op niets anders. Laten
wij weêr naar binnen gaan... Gij hebt hier niets te maken.
HERODES: Ik blijf hier! Manasse, spreid tapijten daar. Steekt fakkels
aan. Brengt de tafelen van jaspis. De lucht is hier kostelijk. Brengt
anderen wijn. Ik wil nog drinken met mijne gasten. Aan de gezanten van
Caesar moeten wij alle eer bewijzen.
HERODIAS: Niet ter wille van hen blijft gij hier.
HERODES: Ja, de lucht is kostelijk. Kom, Herodias, onze gasten wachten
ons. Wee, mijn voet is uitgegleden! Mijn voet is uitgegleden in bloed!
Een slecht voorteeken. Een zeer slecht voorteeken. Hoe komt hier
bloed?... En dit lijk? Wat doet dit lijk hier? Denkt gij dat ik ben
als de koning van Aigypte, die nooit een feest geeft zonder een lijk
te vertoonen aan zijne gasten? Wiens lijk is dit? Ik wil er niet naar
zien.
EERSTE SOLDAAT: Het is onze hoofdman, Heer. Het is de jonge Syriër,
dien gij pas vóor drie dagen hoofdman gemaakt hebt.
HERODES: Ik heb geen bevel gegeven om hem te dooden.
TWEEDE SOLDAAT: Hij heeft zich-zelf gedood, Heer.
HERODES: Om wat reden? Ik had hem hoofdman gemaakt.
TWEEDE SOLDAAT: Wij weten niet, Heer. Maar hij heeft zich-zelf gedood.
HERODES: Dat lijkt mij zonderling. Ik dacht dat alleen Romeinsche
wijsgeeren zich-zelf doodden. Niet-waar, Tigellinus, de wijsgeeren te
Rome dooden zich-zelf?
TIGELLINUS: Er zijn er die zich dooden, Heer. Dat zijn de Stoïcijnen.
Het zijn erg onbeschaafde menschen. Het zijn zeer belachelijke
menschen. Ik voor mij vind hen zeer belachelijk.
HERODES: Ik ook. Het is belachelijk zich te dooden.
TIGELLINUS: Iedereen te Rome spot met hen. De Keizer heeft een satire
tegen hen geschreven, die overal wordt gedeclameerd.
HERODES: Heeft de Keizer een satire tegen hen geschreven? Caesar is
wonderbaarlijk. Daar is niets wat hij niet kan... Het is zonderling
dat de jonge Syriër zich heeft gedood. Ik betreur dat dit geschied
is. Ik betreur het zeer. Want hij was schoon om te zien. Hij was zelfs
zeer schoon. Hij had zeer smachtende oogen. Ik herinner mij hoe ik hem
smachtend heb zien kijken naar Salome. In waarheid, ik vond toen dat
hij een weinig te veel naar haar zag.
HERODIAS: Daar zijn anderen die te veel naar haar zien.
HERODES: Zijn vader was een koning. Ik heb hem uit zijn koninkrijk
verdreven. En van zijn moeder, die een koningin was, hebt gij eene
slavin gemaakt, Herodias. Dus was hij hier als het ware mijn gast.
Daarom had ik hem hoofdman gemaakt. Ik betreur het dat hij dood is...
Maar waarom hebt gij het lijk hier gelaten? Brengt het weg van hier.
Ik wil het niet zien.... Brengt het weg.... (_Men draagt het lijk
weg._) Het is koud hier. Er is wind hier. Niet-waar, er is wind?
HERODIAS: Neen. Er is geen wind.
HERODES: Zeker, er is wind... En ik hoor in de lucht als het slaan van
vleugelen, als het slaan van reusachtige vleugelen. Hoort gij niet?
HERODIAS: Ik hoor niets.
HERODES: Nu hoor ik het zelf ook niet meer. Maar ik heb het gehoord.
Het was ongetwijfeld de wind. Nu is het voorbij. Maar neen, ik hoor
het weêr. Hoort gij niet? Het is volkomen als het slaan van vleugelen.
HERODIAS: Ik zeg u dat er niets is. Gij zijt onwel. Laten wij naar
binnen gaan.
HERODES: Ik ben heel wel. Uw dochter is veeleer onwel. Nooit heb ik
haar zoo bleek gezien.
HERODIAS: Gij moet haar niet aanzien, zeg ik u.
HERODES: Geeft mij wijn. (_Men brengt wijn._) Salome, kom en drink een
weinig wijn met mij. Ik heb hier een uitgelezen wijn. Caesar zelf
heeft hem mij gezonden. Doop er uw roode lipjes in, en dan zal ik den
beker ledigen.
SALOME: Ik ben niet dorstig, Tetrarch.
HERODES: Hoort gij hoe uw dochter mij antwoordt?
HERODIAS: Ik vind dat zij groot gelijk heeft. Waarom ziet gij haar
voortdurend aan?
HERODES: Brengt mij vruchten. (_Men brengt vruchten._) Salome, kom en
eet een vrucht met mij. Ik zie gaarne den beet uwer tandjes in een
vrucht. Bijt een klein stukje uit deze vrucht, en dan zal ik eten wat
overschiet.
SALOME: Ik ben niet hongerig, Tetrarch.
HERODES: Gij ziet hoe gij uw dochter hebt opgevoed.
HERODIAS: Mijn dochter en ik stammen uit een koninklijk geslacht. Maar
uw grootvader hoedde kameelen! Ook was hij een roover!
HERODES: Gij liegt!
HERODIAS: Gij weet zeer wel dat ik de waarheid spreek.
HERODES: Salome, kom hier naast mij zitten. Ik zal u den troon uwer
moeder geven.
SALOME: Ik ben niet vermoeid, Tetrarch.
HERODIAS: Gij ziet hoe zij over u denkt.
HERODES: Brengt mij... Wat wil ik ook weêr? Ik weet het niet... O, ik
herinner mij...
DE STEM VAN JOKANAÄN: De tijd is gekomen! Wat ik voorzegd heb, is
geschied, zegt de Heere God. De dag waarvan ik gesproken heb, is
gekomen.
HERODIAS: Beveel hem te zwijgen. Ik wil zijn stem niet hooren. Deze
mensch braakt altijd smaadredenen tegen mij uit.
HERODES: Hij heeft niets tegen u gezegd. Bovendien is hij een zeer
groot profeet.
HERODIAS: Ik geloof niet aan profeten. Kan een mensch zeggen, wat in
de toekomst zal gebeuren? Niemand weet dat. Bovendien hoont hij mij
altijd. Maar ik geloof dat gij bevreesd voor hem zijt. Ik weet zeer
wel dat gij bevreesd voor hem zijt.
HERODES: Ik ben niet bevreesd voor hem. Daar is niemand voor wien ik
bevreesd ben.
HERODIAS: Het is zoo, gij zijt bevreesd voor hem. Indien gij niet
bevreesd voor hem waart, waarom levert gij hem niet over aan de Joden
die al zes maanden lang hem opeischen?
EEN JOOD: Inderdaad, Heer, het zoû beter zijn hem aan ons over te
leveren.
HERODES: Genoeg hierover. Ik heb u reeds mijn antwoord gegeven. Ik wil
hem niet aan u overleveren. Hij is een man die God heeft gezien.
EERSTE JOOD: Dat is onmogelijk. Niemand heeft God gezien sinds den
profeet Elias. Hij is de laatste die God gezien heeft. In dezen tijd
verschijnt God niet meer. God verbergt zich. Dientengevolge komen
groote rampen over ons land.
ANDERE JOOD: Eigenlijk weet men niet of de profeet Elias werkelijk God
gezien heeft. Het was veeleer maar de schaduw van God, die hij gezien
heeft.
DERDE JOOD: God verbergt zich nooit. Hij verschijnt voortdurend en in
alle dingen. God is in het booze als in het goede.
VIERDE JOOD: Zeg dat niet. Het is een zeer gevaarlijke leer. Het is
een leer die komt uit de scholen van Alexandria, waar men Grieksche
wijsbegeerte onderwijst. En de Grieken zijn heidenen. Zij zijn zelfs
niet besneden.
VIJFDE JOOD: Men kan niet zeggen hoe God werkt; zijn wegen zijn zeer
geheimzinnig. Mogelijk is wat wij het booze noemen, het goede, en wat
wij het goede noemen, het booze. Daar is niets dat men zeker weet.
Wij moeten ons noodzakelijk aan alles onderwerpen. God is zeer
geweldig. Hij breekt de sterken tezamen met de zwakken. Hij kent geen
aanzien des persoons.
EERSTE JOOD: Dat is waar. God is schrikkelijk. Hij breekt de zwakken
en de sterken zooals een man koren breekt in een mortier. Maar deze
mensch heeft God nooit gezien. Niemand heeft God gezien sinds den
profeet Elias.
HERODIAS: Gebied hun te zwijgen. Zij vervelen mij.
HERODES: Maar ik heb hooren zeggen dat Jokanaän niemand anders is dan
uw profeet Elias.
EERSTE JOOD: Dat is niet mogelijk. Sinds de dagen van den profeet
Elias zijn drie honderd jaren.
HERODES: Er zijn er die zeggen dat hij de profeet Elias is.
EEN NAZAREËR: Ik weet zeker dat hij de profeet Elias is.
EERSTE JOOD: Neen, hij is de profeet Elias niet.
DE STEM VAN JOKANAÄN: De dag is gekomen, de dag des Heeren, en ik hoor
op de bergen de voeten van hem die de Heiland der wereld wezen zal.
HERODES: Wat beteekent dat? De Heiland der wereld?
TIGELLINUS: Het is een titel dien Caesar zich geeft.
HERODES: Maar Caesar komt niet naar Judaia. Ik heb gisteren brieven
uit Rome ontvangen. Er stond niets daarvan in. En gij, Tigellinus, die
gedurende den winter te Rome zijt geweest, gij hebt daarvan niets
hooren verluiden, niet-waar?
TIGELLINUS: Inderdaad, Heer, ik heb er niet van hooren spreken. Ik
verklaarde u enkel den titel. Het is een van Caesars titels.
HERODES: Caesar zoû niet kunnen komen. Hij is jichtig. Hij heeft, zegt
men, voeten als die van een elephant. Ook zijn er staatsbelangen die
het beletten. Hij die Rome verlaat, verliest Rome. Hij zal niet komen.
Toch, Caesar is meester. Hij zal komen als hij wil. Maar ik denk niet
dat hij komen zal.
EERSTE NAZAREËR: Niet van Caesar heeft de profeet gesproken, Heer.
HERODES: Niet van Caesar?
EERSTE NAZAREËR: Neen, Heer.
HERODES: Van wien heeft hij dan gesproken?
EERSTE NAZAREËR: Van den Messias die gekomen is.
EERSTE JOOD: De Messias is niet gekomen.
EERSTE NAZAREËR: Hij is gekomen, en hij doet overal wonderen.
HERODIAS: Ha! ha! Wonderen! Ik geloof niet aan wonderen. Ik heb er te
veel gezien. (_Tot den page:_) Mijn waaier.
EERSTE NAZAREËR: Deze mensch doet waarachtige wonderen. Zoo bij
gelegenheid van een huwelijk dat plaats vond in een vlek van Galilaia,
een vrij groot vlek, heeft hij water in wijn veranderd. Menschen die
er bij waren, hebben het mij verteld. Ook heeft hij twee melaatschen
die zaten voor de poort van Capernaüm, genezen enkel door hen aan te
raken..
TWEEDE NAZAREËR: Neen, het waren twee blinden die hij genezen heeft te
Capernaüm.
EERSTE NAZAREËR: Neen, het waren melaatschen. Maar hij heeft ook
blinden genezen, en men heeft hem op een berg zien spreken met
engelen.
EEN SADDUCEËR: Engelen bestaan niet.
EEN FARIZEËR: Er bestaan wel engelen, maar ik geloof niet dat deze
mensch met hen gesproken heeft.
EERSTE NAZAREËR: Een groote schare heeft hem met engelen zien spreken.
EEN SADDUCEËR: Niet met engelen.
HERODIAS: Hoe deze menschen mij ergeren! Zij zijn stompzinnig. Zij
zijn volslagen stompzinnig. (_Tot den page:_) Hier, mijn waaier. (_De
page geeft haar den waaier._) Gij staat te droomen. Gij doet beter
niet te droomen. Het is ziekelijk om te staan droomen. (_Zij slaat den
page met haar waaier._)
TWEEDE NAZAREËR: Ook is er nog het wonder met het dochtertje van
Jaïrus.
EERSTE NAZAREËR: Zeker. Dat staat vast. Men kan het niet ontkennen.
HERODIAS: Die menschen zijn krankzinnig. Zij hebben zich aan de maan
vergaapt. Zeg hun dat zij zwijgen.
HERODES: Wat is dat, het wonder met het dochtertje van Jaïrus?
EERSTE NAZAREËR: Het dochtertje van Jaïrus was dood. Hij heeft haar
opgewekt.
HERODES: Hij wekt de dooden op?
EERSTE NAZAREËR: Ja, Heer, hij wekt de dooden op.
HERODES: Ik wil niet dat hij dat doet. Ik verbied hem dat te doen. Ik
sta niemand toe de dooden op te wekken. Zoekt dezen mensch op en zegt
hem dat ik hem niet toesta de dooden op te wekken. Waar is deze mensch
op het oogenblik?
TWEEDE NAZAREËR: Hij is overal, Heer, maar het is zeer moeilijk hem te
vinden.
EERSTE NAZAREËR: Men zegt dat hij op het oogenblik in Samaria is.
EERSTE JOOD: Men ziet licht dat deze de Messias niet is, wanneer hij
in Samaria is. Tot de Samaritanen zal de Messias niet komen. De
Samaritanen zijn vervloekt. Zij offeren niet in den tempel.
TWEEDE NAZAREËR: Hij heeft vóor enkele dagen Samaria verlaten. Ik
geloof dat hij op dit oogenblik in de omstreken van Jerusalem is.
EERSTE NAZAREËR: Neen, daar is hij niet. Ik kom juist terug van
Jerusalem. Men heeft daar in twee maanden niets van hem gehoord.
HERODES: Het komt er niet op aan! Maar zorgt dat gij hem uitvindt, en
zegt hem uit mijn naam dat ik hem niet toesta de dooden op te wekken.
Water in wijn veranderen, de melaatschen en de blinden genezen,--dat
alles mag hij doen als hij wil. Ik heb daar niets tegen. In waarheid
vind ik dat de melaatschen genezen een goed werk is. Maar ik sta hem
niet toe de dooden op te wekken... Het zoû schrikkelijk zijn als de
dooden terugkwamen.
DE STEM VAN JOKANAÄN: Wee de onkuische, de overspelige vrouw! Wee de
dochter van Babel met haar gouden oogen en haar vergulde oogleden.
Hoort wat de Heere God zegt. Laat tegen haar opkomen een menigte
mannen. Laat het volk steenen opnemen en haar steenigen...
HERODIAS: Gebied hem te zwijgen.
DE STEM VAN JOKANAÄN: Dat de hoofdlieden der krijgsbenden haar
doorsteken met hunne zwaarden, dat zij haar verpletteren onder hunne
schilden.
HERODIAS: Neen maar het is schandelijk!
DE STEM VAN JOKANAÄN: Zoo zal ik de boosheid wegdoen van het
aangezicht der aarde, en alle vrouwen zullen leeren hare verfoeiselen
niet na te volgen.
HERODIAS: Hoort gij wat hij tegen mij zegt? Laat gij uwe gemalin
honen?
HERODES: Hij heeft uw naam niet genoemd.
HERODIAS: Wat doet dat? Gij weet wel dat hij mij zoekt te honen. En ik
ben uw gemalin, niet-waar?
HERODES: Voorzeker, waarde en edele Herodias, gij zijt mijn gemalin,
en voordien waart gij de gemalin van mijn broeder.
HERODIAS: Gij hebt mij uit zijn armen weggerukt.
HERODES: Het is waar, ik was de sterkste... maar laten wij daarover
niet spreken. Ik wil daarover niet spreken. Om oorzaak daarvan heeft
de profeet woorden van verschrikking gesproken. Om oorzaak daarvan zal
er nog een ongeluk gebeuren. Laten wij er niet over spreken... Edele
Herodias, wij vergeten onze gasten. Vul mijn beker, mijn beminde. Vult
met wijn de groote zilveren bekers en de groote glazen bekers. Ik wil
drinken op Caesar. Er zijn Romeinen hier, en wij moeten drinken op
Caesar.
ALLEN: Caesar! Caesar!
HERODES: Merkt gij niet op hoe bleek uw dochter is?
HERODIAS: Wat hebt gij daarmeê van-doen of zij bleek is of niet?
HERODES: Ik heb haar nooit zoo bleek gezien.
HERODIAS: Gij doet beter haar niet aan te zien.
DE STEM VAN JOKANAÄN: In dien dag zal de zon zwart worden als een
haren zak, en de maan zal worden als bloed, en de sterren zullen van
den hemel neêrvallen op de aarde als onrijpe vijgen afvallen van een
vijgeboom, en de koningen der aarde zullen bevreesd zijn.
HERODIAS: Ha! Ha! Dien dag zoû ik wel eens willen zien, waarvan hij
spreekt, wanneer de maan zal worden als bloed en de sterren op de
aarde zullen vallen als onrijpe vijgen. Deze profeet spreekt als een
beschonken man... Maar ik kan den klank van zijn stem niet uitstaan.
Ik verfoei zijn stem. Gebied dat hij zwijge.
HERODES: Neen, neen. Ik begrijp niet wat hij gezegd heeft, maar het is
mogelijk een voorspelling.
HERODIAS: Ik geloof niet in voorspellingen. Hij spreekt als een
dronken man.
HERODES: Misschien is hij dronken van den wijn van God.
HERODIAS: Wat wijn is dat, de wijn van God? Uit welken wijngaard komt
hij? In welken wijnpersbak kan men hem vinden?
HERODES: (_Hij laat geen oog meer af van Salome._) Tigellinus, toen
gij laatstelijk te Rome waart, heeft de Keizer u toen gesproken
over...?
TIGELLINUS: Waarover, Heer?
HERODES: Waarover? Ah, ik heb een vraag tot u gericht, niet-waar? Ik
ben vergeten wat ik wilde vragen.
HERODIAS: Gij ziet weêr mijn dochter aan. Gij moet haar niet aanzien.
Dat heb ik u reeds gezegd.
HERODES: Gij zegt niets anders.
HERODIAS: Ik zeg het nog eens.
HERODES: En de herstelling van den tempel, waarvan men zooveel
gesproken heeft? Zal daar nu iets voor gedaan worden? Men zegt,
niet-waar, dat het voorhangsel van het heilige der heiligen verdwenen
is?
HERODIAS: Gij zelf hebt het weggenomen. Gij weet niet meer wat gij
zegt. Ik wil hier niet langer blijven. Laten wij naar binnen gaan.
HERODES: Salome, dans voor mij.
HERODIAS: Ik wil niet dat zij danst.
SALOME: Ik heb geen lust tot dansen, Tetrarch.
HERODES: Salome, dochter van Herodias, dans voor mij.
HERODIAS: Laat haar met rust.
HERODES: Ik gelast u te dansen, Salome.
SALOME: Ik zal niet dansen, Tetrarch.
HERODIAS (_lachend_): Gij ziet hoe gehoorzaam zij u is.
HERODES: Het is mij om 't even of zij danst of niet. Het is mij om 't
even. Ik voel mij gelukkig vanavond. Ik voel mij zeer gelukkig. Ik heb
mij nooit zoo gelukkig gevoeld.
EERSTE SOLDAAT: De Tetrarch ziet somber. Niet-waar, hij ziet somber?
TWEEDE SOLDAAT: Ja, hij ziet somber.
HERODES: Hoe zoû ik mij niet gelukkig voelen? Caesar die de meester
der wereld is, die meester van alles is, is mij zeer genegen. Hij
heeft mij pas geschenken van groote waarde gezonden. Ook heeft hij mij
beloofd naar Rome te dagen den koning van Kappadokia, die mijn vijand
is. Mogelijk zal hij hem te Rome kruisigen. Caesar kan alles doen wat
hij wil. Hij is heer en meester. Dus, gij ziet, ik heb het recht mij
gelukkig te voelen. Er is niets ter wereld dat mijn vreugde bederven
kan.
DE STEM VAN JOKANAÄN: Hij zal gezeten zijn op zijn troon. Hij zal
bekleed zijn met purper en scharlaken. In zijne hand zal hij een
gouden beker dragen vol van zijne godslasteringen. En de engel des
Heeren zal hem slaan. Hij zal door de wormen gegeten worden.
HERODIAS: Gij hoort wat hij van u zegt. Hij zegt dat gij door de
wormen zult gegeten worden.
HERODES: Hij spreekt niet van mij. Hij zegt nooit iets tegen mij. Van
den koning van Kappadokia spreekt hij, van den koning van Kappadokia,
die mijn vijand is. Die zal door de wormen gegeten worden. Niet ik.
Nooit heeft de profeet iets tegen mij gezegd behalve dat ik verkeerd
deed de gemalin van mijn broeder tot gemalin te nemen. Mogelijk heeft
hij gelijk. Inderdaad zijt gij onvruchtbaar.
HERODIAS: Ik ben onvruchtbaar, ik? En gij zegt dat, gij die
voortdurend mijn dochter aanziet, gij die haar zooeven hebt willen
doen dansen voor uw genoegen? Het is belachelijk zoo iets te zeggen.
Ik heb een kind gebaard. Gij hebt nooit een kind verwekt, zelfs niet
bij een uwer slavinnen. Niet ik ben onvruchtbaar, maar gij.
HERODES: Houd u stil. Ik zeg u dat gij onvruchtbaar zijt. Gij hebt mij
geen kind geschonken, en de profeet zegt dat ons huwelijk geen
waarachtig huwelijk is. Hij zegt dat het een overspelig huwelijk is,
dat ongeluk zal aanbrengen ... Ik vrees dat hij gelijk heeft. Ik voel
dat hij gelijk heeft. Maar het is nu het oogenblik niet om daarover te
spreken. Op het oogenblik wil ik uitsluitend gelukkig zijn. In
waarheid ben ik het. Ik ben zeer gelukkig. Er is niets dat mij
ontbreekt.
HERODIAS: Ik ben blijde dat gij in zoo goede stemming zijt vanavond.
Het is uw gewoonte niet. Maar het wordt laat. Laten wij naar binnen
gaan. Bedenk dat wij morgen bij zonsopgang allen op jacht gaan. Aan de
gezanten van Caesar moeten wij alle eer bewijzen, niet-waar?
TWEEDE SOLDAAT: Hoe somber ziet de Tetrarch.
EERSTE SOLDAAT: Ja, hij ziet somber.
HERODES: Salome, Salome, dans voor mij. Ik smeek u, dans voor mij. Ik
ben droefgestemd vanavond. Ja, ik ben buitengewoon droefgestemd
vanavond. Toen ik hier kwam, ben ik uitgegleden in bloed, wat een
slecht voorteeken is, en ik heb gehoord, ik weet zeker dat ik gehoord
heb het slaan van vleugelen in de lucht, het slaan van reusachtige
vleugelen. Ik weet niet wat dat beteekenen moet. Ik ben droefgestemd
vanavond. Daarom dans voor mij. Dans voor mij, Salome, ik smeek er u
om. Als gij voor mij danst, kunt gij mij vragen wat gij wilt en ik zal
het u geven. O dans voor mij, Salome, en ik zal u geven alles wat gij
mij vraagt, zelfs tot de helft van mijn koninkrijk.
SALOME (_staat op_): Gij zult mij geven al wat ik vraag, Tetrarch?
HERODIAS: Dans niet, mijne dochter.
HERODES: Alles, tot de helft van mijn koninkrijk.
SALOME: Gij zweert het, Tetrarch?
HERODES: Ik zweer het, Salome.
HERODIAS: Mijn dochter, dans niet.
SALOME: Waarbij zweert gij, Tetrarch?
HERODES: Bij mijn leven, bij mijn kroon, bij mijne goden. Al wat gij
wilt zal ik u geven, tot de helft van mijn koninkrijk, als gij voor
mij danst. O, Salome, dans voor mij.
SALOME: Gij hebt gezworen, Tetrarch.
HERODES: Ik heb gezworen, Salome.
SALOME: Alles wat ik vraag, tot de helft van uw koninkrijk?
HERODIAS: Dans niet, mijne dochter.
HERODES: Tot de helft van mijn koninkrijk. Gij zoudt bovenmate schoon
zijn als koningin, Salome, indien het u behaagde de helft van mijn
koninkrijk te vragen. Zoû zij niet bovenmate schoon zijn als
koningin?... O, het is koud hier, daar is een ijskoude wind, en ik
hoor... Waarom hoor ik in de lucht dat slaan van vleugelen? Het is
alsof er een vogel, een groote zwarte vogel is, die omvliegt boven het
terras. Waarom kan ik dien vogel niet zien? Het slaan zijner vleugelen
is verschrikkelijk. De wind dien zijn vleugelen maken, is
verschrikkelijk. Het is een kille wind ... Neen, het is volstrekt niet
koud. Integendeel, het is zeer warm. Het is te warm. Ik ben benauwd.
Schenkt water op mijn handen. Geeft mij sneeuw te eten. Maakt mijn
mantel los. Snel, snel, maakt mijn mantel los ... Neen. Laat wezen.
Het is mijn krans die mij hindert, mijn krans van rozen. De bloemen
zijn als vuur. Zij nebben mijn voorhoofd verschroeid. (_Hij rukt zich
den krans van het hoofd en werpt hem neêr op de tafel._) Ah, ik kom
weêr op adem. Hoe rood zijn die bloembladen! Zij zijn als vlekken
bloed op het tafellaken. Het is van geen belang. Men moet geen
zinnebeelden vinden in al wat men ziet. Dat maakt het leven
onmogelijk. Men doet beter te zeggen dat bloedvlekken even schoon zijn
als rozebladen. Dat zoû veel beter zijn... Maar laten wij daarvan niet
spreken. Nu voel ik mij gelukkig. Ik voel mij zeer gelukkig. Ik heb
het recht mij gelukkig te voelen, niet-waar? Uw dochter gaat voor mij
dansen. Niet-waar, gij gaat voor mij dansen, Salome? Gij hebt beloofd
voor mij te dansen.
HERODIAS: Ik wil niet dat zij danst.
SALOME: Ik zal dansen voor u, Tetrarch.
HERODES: Gij hoort wat uw dochter zegt. Zij zal voor mij dansen. Gij
hebt groot gelijk, Salome, dat gij voor mij danst. En wanneer gij hebt
gedanst, vergeet niet te vragen al wat gij wilt. Al wat gij wilt zal
ik u geven, tot de helft van mijn koninkrijk. Ik heb het gezworen,
niet-waar?
SALOME: Gij hebt gezworen, Tetrarch.
HERODES: En ik heb nooit mijn woord gebroken. Ik behoor niet tot hen
die hun woord breken. Ik weet niet wat liegen is. Ik ben de slaaf van
mijn woord, en mijn woord is het woord eens konings. De koning van
Kappadokia liegt altijd, maar hij is geen waarachtig koning. Hij is
een lafaard. Ook is hij mij geld schuldig, dat hij mij niet wil
terugbetalen. Hij heeft zelfs mijn afgezanten gehoond. Hij heeft
beleedigende woorden gezegd. Maar Caesar zal hem kruisigen wanneer hij
te Rome komt. Ik weet zeker dat Caesar hem zal kruisigen. Of anders
zal hij sterven gegeten door de wormen. De profeet heeft het voorspeld
... Nu, Salome, waarop wacht gij?
SALOME: Ik wacht dat mijn slavinnen mij reukwateren brengen en de
zeven sluiers, en mijne sandalen ontbinden. (_Slavinnen brengen
reukwateren en de zeven sluiers en ontbinden de sandalen van Salome._)
HERODES: Ha, gij gaat dansen op bloote voeten! Dat is goed! Dat is
goed! Uw voetjes zullen als witte duiven zijn. Zij zullen gelijken op
kleine witte bloemen die wiegen op den boom ... Maar neen. Zij gaat
dansen in bloed. Daar ligt bloed op den grond. Ik wil niet dat zij
danst in bloed. Het zoû een zeer slecht voorteeken zijn.
HERODIAS: Wat gaat dat u aan of zij danst in bloed? Gij hebt wel in
bloed gewaad ...
HERODES: Wat doet dat er toe voor mij? O zie de maan! Zij is
plotseling rood geworden. Zij is zoo rood geworden als bloed. O de
profeet heeft het wel voorspeld. Hij heeft voorspeld dat de maan rood
zoû worden als bloed. Niet-waar, hij heeft het voorspeld? Gij allen
hebt het gehoord. De maan is rood geworden als bloed. Ziet gij niet?
HERODIAS: O ja, ik zie het zeer wel, en de sterren vallen als onrijpe
vijgen, niet-waar? En de zon wordt zwart als een haren zak, en de
koningen der aarde zijn bevreesd. Dat tenminste kan men zien. Voor
eenmaal in zijn leven heeft de profeet de waarheid gezegd. De koningen
der aarde zijn bevreesd ... Laten wij nu naar binnen gaan. Gij zijt
ziek. Men zal te Rome vertellen dat gij waanzinnig zijt. Laten wij
naar binnen gaan, zeg ik.
DE STEM VAN JOKANAÄN: Wie is deze die komt van Edom, die komt van
Bozra met zijn kleed geverfd in purper; die straalt in de schoonheid
van zijn gewaad, die voorttrekt in zijn groote kracht? Waarom is uw
gewaad geverfd in scharlaken?
HERODIAS: Laten wij naar binnen gaan. De stem van dezen mensch is mij
ondragelijk. Ik wil niet dat mijn dochter danst terwijl hij telkens
zoo roept. Ik wil niet dat zij danst terwijl gij haar op deze wijze
aanziet. In éen woord, ik wil niet dat zij danst.
HERODES: Rijs niet op, mijn gemalin, mijn koningin, het zoû niet
baten. Ik zal niet naar binnen gaan vóor zij gedanst heeft. Dans,
Salome, dans voor mij.
HERODIAS: Dans niet, mijne dochter.
SALOME: Ik ben gereed, Tetrarch. (_Salome danst den dans der zeven
sluiers._)
HERODES: Wonder, wonderschoon! Gij ziet, uw dochter heeft gedanst voor
mij. Kom nader, Salome, kom nader en ik zal u uw loon geven. O, ik
betaal mijne danseressen goed. U zal ik goed betalen. Ik zal u geven
al wat gij wilt. Wat wilt gij, zeg het mij?
SALOME (_knielt neder_): Ik wil dat men mij terstond hier brengt op
een zilveren schotel ...
HERODES (_lachend_): Op een zilveren schotel? Zeker, zeker, op een
zilveren schotel. Zij is allerbekoorlijkst, niet-waar? Wat wilt gij
dat men u brengt op een zilveren schotel, lieve en schoone Salome, gij
die de schoonste zijt van al de dochteren van Judaia? Wat wilt gij dat
men u brengen zal op een zilveren schotel? Zeg het mij. Wat het ook
moge zijn, men zal het u geven. Mijn schatten behooren u. Wat wilt
gij, Salome?
SALOME (_rijst op_): Het hoofd van Jokanaän.
HERODIAS: Ah! dat is wel gezegd, mijne dochter.
HERODES: Neen, neen!
HERODIAS: Wel gezegd, mijne dochter.
HERODES: Neen, neen, Salome. Dat vraagt gij mij niet. Luister niet
naar uwe moeder. Zij geeft u altijd verkeerden raad. Gij moet niet
naar haar luisteren.
SALOME: Ik luister niet naar mijn moeder. Voor mijn eigen genoegen
vraag ik het hoofd van Jokanaän op een zilveren schotel. Gij hebt
gezworen, Herodes. Vergeet niet dat gij gezworen hebt.
HERODES: Ik weet wel. Ik heb gezworen bij mijne goden. Ik weet het
zeer wel. Maar ik smeek u, Salome, mij een ander ding te vragen. Vraag
mij mijn halve koninkrijk, en ik zal het u geven. Maar vraag mij niet
wat gij hebt gevraagd.
SALOME: Ik vraag u het hoofd van Jokanaän.
HERODES: Neen, neen. Ik wil niet.
SALOME: Gij hebt gezworen, Herodes.
HERODIAS: Ja, gij hebt gezworen. Iedereen heeft u hooren zweren. Gij
hebt gezworen in 't openbaar.
HERODES: Houd u stil. Tot u spreek ik niet.
HERODIAS: Mijn dochter heeft wel gedaan u het hoofd van dezen mensch
te vragen. Hij heeft niet opgehouden mij te smaden. Hij zegt
afgrijselijke dingen tegen mij. Men ziet dat zij veel houdt van hare
moeder. Geef niet toe, mijne dochter. Hij heeft gezworen, hij heeft
gezworen.
HERODES: Houd u stil. Spreek niet tot mij ... Kom, Salome, luister
naar rede. Niet-waar, men moet altijd naar rede luisteren? Ik ben
nooit hard voor u geweest. Ik heb altijd veel van u gehouden. Mogelijk
heb ik te veel van u gehouden. Daarom vraag mij dat niet. Het is
afgrijselijk, het is afschuwelijk mij dat te vragen. Ook geloof ik
eigenlijk niet dat gij in ernst zijt. Het hoofd van een onthalsden man
is weêrzinwekkend om te zien, niet-waar? Het is geen ding dat een
maagd behoort aan te zien. Welk genoegen kan dat u geven? Geen enkel.
Neen, neen, gij kunt dat niet willen ... Luister een oogenblik naar
mij. Ik heb een smaragd, een grooten ronden smaragd, dien de
gunsteling van Caesar mij gezonden heeft. Als gij door dezen smaragd
kijkt, kunt gij dingen zien, die op grooten afstand gebeuren. Caesar
heeft een volmaakt gelijken smaragd bij zich wanneer hij naar den
circus gaat. Maar de mijne is grooter. Het is de grootste smaragd ter
wereld. Dien wilt gij hebben, niet-waar? Vraag mij dien, en ik zal hem
u geven.
SALOME: Ik vraag het hoofd van Jokanaän.
HERODES: Gij luistert niet naar mij, gij luistert niet. Laat mij dan
toch spreken, Salome.
SALOME: Het hoofd van Jokanaän.
HERODES: Neen, neen, dat wilt gij niet. Gij zegt dat enkel om mij een
oogenblik leed te doen, omdat ik u den geheelen avond heb aangezien.
Dat is zoo, ik beken het. Ik heb u den geheelen avond aangezien. Uw
schoonheid heeft mij ontroerd. Uw schoonheid heeft mij schrikkelijk
ontroerd en ik heb u te veel aangezien. Maar ik zal het niet meer
doen. Men moet noch de menschen noch de dingen aanzien. Men moet enkel
zien in spiegels. Want spiegels toonen ons slechts maskers... Geeft
mij wijn! ik heb dorst... Salome, Salome, laten wij goede vrienden
zijn. Zie eens hier ... Wat wilde ik zeggen? Wat was het ook weêr? Ah,
ik herinner mij! ... Salome! Neen, kom dichter bij. Ik ben bevreesd
dat gij mij weêr niet verstaan zult ... Salome, gij kent mijn witte
pauwen, mijn mooie witte pauwen die wandelen in den tuin tusschen de
myrten en de hooge cypressen. Hun bekken zijn verguld, en de korrels
die zij eten, zijn ook verguld, en hun voeten zijn geverfd met purper.
Als zij roepen, komt de regen, en als zij pronken, vertoont de maan
zich aan den hemel. Zij gaan twee aan twee tusschen de cypressen en de
donkere myrten en elk van hen heeft zijn slaaf om hem te verzorgen.
Soms vliegen zij door de boomen, en soms liggen zij op het grasveld en
rond den vijver. Daar zijn ter wereld geen andere zoo wonderschoone
vogels. Geen koning ter wereld bezit vogels even wonderschoon. Ik weet
zeker dat zelfs Caesar zulke mooie vogels niet bezit. Welnu, ik zal u
vijftig mijner pauwen geven. Zij zullen u overal volgen, en in hun
midden zult gij zijn als de maan in het midden van een groote witte
wolk ... Ik zal ze u alle geven. Ik heb er slechts honderd, en daar
is geen koning ter wereld, die pauwen als de mijne bezit, maar ik zal
ze u alle geven. Gij moet mij enkel ontslaan van mijn woord, en mij
niet vragen wat gij mij gevraagd hebt. (_Hij ledigt in éen teug zijn
beker._)
SALOME: Geef mij het hoofd van Jokanaän.
HERODIAS: Dat is welgezegd, mijne dochter! Gij, gij zijt belachelijk
met uwe pauwen.
HERODES: Houd u stil. Gij doet niet anders dan krijschen. Gij krijscht
als een roofvogel. Het gaat niet aan voortdurend zoo te krijschen. Uw
stem ergert mij. Houd u stil, zeg ik u ... Salome, bedenk wat gij
doet. Deze mensch is wellicht een afgezant van God. Ik weet zeker dat
hij een afgezant van God is. Hij is een heilig man. Gods vinger heeft
hem beroerd. God heeft schrikkelijke woorden gelegd in zijn mond. In
het paleis zoowel als in de woestijn is God altijd met hem ...
Tenminste, het is mogelijk. Men kan het niet zeker weten, maar het is
mogelijk dat God voor hem en met hem is. Ook zoû mij misschien, als
hij stierf, een ongeluk overkomen. In elk geval heeft hij gezegd dat
den dag waarop hij stierf, er iemand een ongeluk zoû overkomen. Dat
kan niemand anders bedoelen dan mij. Herinner u, ik ben uitgegleden in
bloed toen ik hier kwam. Ook heb ik het slaan van vleugelen gehoord in
de lucht. Dat zijn zeer slechte voorteekenen. Er waren er nog andere.
Ik weet zeker dat er nog andere waren, al heb ik ze niet gezien.
Welnu, Salome, gij wilt toch niet dat mij een ongeluk overkomen zal?
Dat wilt gij niet. Luister dan toch naar mij.
SALOME: Geef mij het hoofd van Jokanaän.
HERODES: Ziet gij wel? Gij luistert niet naar mij. Maar wees een
oogenblik kalm. Ik ben heel kalm. Ik ben volmaakt kalm. Luister. Ik
heb kleinoodiën hier verborgen, die zelfs uw moeder nooit gezien
heeft, kleinoodiën geheel en al onvergelijkelijk. Ik heb een
halssnoer van vier rijen parelen. Zij zijn als manen geketend aan
zilveren stralen. Zij zijn als vijftig manen gevangen in een net van
goud. Een koningin heeft het gedragen op het ivoor harer borsten.
Wanneer gij het draagt, zult gij even schoon zijn als een koningin. Ik
heb amethysten van twee soorten. De éene soort zijn zwart als wijn. De
andere zijn rood als wijn dien men getint heeft met water. Ik heb
topazen geel als de oogen der tijgers, en topazen rozerood als de
oogen der woudduiven, en topazen groen als de oogen der katten. Ik heb
opalen die altijd branden met een ijskoude vlam, en opalen die de
geesten der menschen bedroeven en bevreesd zijn voor het donker. Ik
heb onyxen die gelijken op de oogappelen eener doode vrouw. Ik heb
maansteenen die veranderen naarmate de maan verandert, en bleek worden
wanneer zij de zon zien. Ik heb saphieren groot als vogeleieren en
blauw als blauwe bloemen. De zee vloeit er doorheen, en geen maan komt
ooit het blauw harer golven verstoren. Ik heb chrysoliethen en
beryllen, ik heb chrysoprasen en robijnen, ik heb sardonyxen en
hyacinthen, en chalcedonen, en ik zal ze u alle geven, ja alle, en ik
zal er nog andere dingen aan toevoegen. De koning van India heeft mij
pas vier waaiers gezonden gemaakt van papegaaieveêren, en de koning
van Numidia een kleed vervaardigd van struisvederen. Ik bezit een
kristal dat vrouwen niet veroorloofd is te zien, en dat zelfs jonge
mannen niet mogen aanzien dan na met roeden te zijn gegeeseld. In een
paarlmoeren kistje heb ik drie wonderbaarlijke turkooizen. Wanneer men
hen op zijn voorhoofd draagt, kan men dingen zich verbeelden, die niet
bestaan, en wanneer men ze in de hand draagt, kan men vrouwen
onvruchtbaar maken. Het zijn schatten van groote waarde. Het zijn
schatten die met geen prijs zijn te betalen. En dat is niet alles. In
een kistje van ebbenhout heb ik twee bekers van amber, die gelijken op
gouden appelen. Als een vijand vergif schenkt in die bekers, worden
zij gelijk appelen van zilver. In een kistje ingelegd met amber heb ik
sandalen ingelegd met glas. Ik heb mantels die komen uit het land der
Seren en armbanden bezet met karbonkels en met graveelsteen, die komen
uit de stad Euphrates ... Wat wilt gij nog meer, Salome? Zeg mij wat
gij verlangt, en ik zal het u geven. Ik zal u geven al wat gij vraagt,
op éen ding na. Ik zal u alles geven wat ik bezit, op éen leven na. Ik
zal u den mantel van den Hoogepriester geven. Ik zal u het voorhangsel
geven van het heilige der heiligen.
DE JODEN: Wee! Wee!
SALOME: Geef mij het hoofd van Jokanaän.
HERODES (_hij zinkt neêr op zijn zetel_): Laat men haar geven wat zij
vraagt! Wel is zij de dochter harer moeder! (_De eerste soldaat
nadert. Herodias haalt van den vinger van den Tetrarch den ring des
doods en geeft hem aan den soldaat die hem onmiddellijk aan den beul
brengt. De beul ziet ontsteld._) Wie heeft mijn ring genomen? Daar was
een ring aan mijn rechterhand. Wie heeft mijn wijn gedronken? Er was
wijn in mijn beker. Hij was vol wijn. Iemand heeft er van gedronken.
O, ik ben zeker dat er iemand een ongeluk gaat overkomen. (_De beult
daalt af in den waterput._) Wee, waarom heb ik mijn woord gegeven?
Koningen moeten nimmer hun woord geven. Als zij het niet houden, is
het vreeselijk. Als zij het houden, is het ook vreeselijk.
HERODIAS: In mijn oogen heeft mijn dochter wel gedaan.
SALOME (_buigt zich over den waterput en luistert_): Er is geen
gerucht. Ik hoor niets. Waarom schreeuwt deze mensch het niet uit? O,
als iemand mij zocht te dooden, zoû ik schreeuwen, ik zoû het niet
dulden ... Sla toe, sla toe, Naäman. Sla toe, zeg ik u ... Neen, ik
hoor niets. Het is afgrijselijk stil. Ah, daar is iets op den grond
gevallen. Ik heb iets hooren vallen. Het was het zwaard van den beul.
Hij is bevreesd, de slaaf! Hij heeft zijn zwaard laten vallen. Hij
durft hem niet dooden. Hij is een lafaard, de slaaf! Ik zal soldaten
sturen. (_Zij ziet den page van Herodias en wendt zich tot hem._) Kom
hier. Gij waart de vriend van hem die gestorven is, niet-waar? Welnu,
daar zijn nog geen dooden genoeg. Zeg den soldaten dat zij afdalen en
mij brengen wat ik vraag, wat de Tetrarch mij beloofd heeft, wat mij
toebehoort. (_De page deinst terug. Zij richt zich tot de soldaten._)
Komt hier, soldaten. Daalt af in den put en brengt mij het hoofd van
dezen mensch. (_De soldaten deinzen terug._) Tetrarch, Tetrarch, geef
bevel aan uwe soldaten mij het hoofd van Jokanaän te brengen. (_Een
geweldige zwarte arm, de arm van den beul, steekt op uit den put, op
zilveren schotel, het hoofd van Jokanaän. Salome vat het aan. Herodes
verbergt zijn gelaat achter zijn mantel. Herodias glimlacht en wuift
zich koelte toe. De Nazareërs knielen neder en beginnen te bidden._)
Ah, gij hebt mij niet willen toestaan uwen mond te kussen, Jokanaän.
Zie, ik zal hem nu kussen. Ik zal er in bijten met mijne tanden zooals
men bijt in een rijpe vrucht. Ja, ik zal uwen mond kussen, Jokanaän.
Ik heb het u gezegd, niet-waar? Ik heb het u gezegd. Zie, ik zal hem
nu kussen ... Maar waarom ziet gij mij niet aan, Jokanaän? Uw oogen
die zoo schrikkelijk waren, die zoo vol waren van toorn en minachting,
zijn gesloten. Open uw oogen! Hef uw oogleden op, Jokanaän. Waarom
ziet gij mij niet aan? Zijt gij bevreesd voor mij, Jokanaän, dat gij
mij niet wilt aanzien? .... En uw tong die was als een roode slang
die gift slingert, beweegt zich niet meer, zij zegt nu niets,
Jokanaän, de roode adder die zijn venijn over mij spuwde. Het is
wonderlijk, niet-waar? Hoe komt het dat de roode adder niet meer
beweegt?... Gij hebt mij niet gewild, Jokanaän. Gij hebt mij
verworpen. Gij hebt schandelijke dingen tot mij gezegd. Gij hebt mij
behandeld als een boel, als een lichtekooi, mij Salome, de dochter van
Herodias, de Prinses van Judaia. Zie nu, Jokanaän, ik leef nog, maar
gij zijt dood, en uw hoofd behoort mij toe. Ik kan ermeê doen wat ik
wil. Ik kan het aan de honden voorwerpen en aan de vogelen des hemels.
Wat de honden overlaten, zullen de vogelen des hemels eten ... O,
Jokanaän, Jokanaän, gij zijt de eenige man dien ik heb bemind. Al de
overige mannen vervullen mij met afkeer. Maar gij waart schoon. Uw
lichaam was als een ivoren zuil op een voetstuk van zilver. Het was
een tuin vol duiven en zilveren leliën. Het was een zilveren toren
behangen met schilden van ivoor. Niets ter wereld was zoo blank als uw
lichaam. Niets ter wereld was zoo zwart als uwe haren. In de gansche
wereld was er niets zoo rood als uw mond. Uw stem was een wierookvat
dat vreemde geuren verspreidde, en als ik u aanzag, hoorde ik
wonderbare muziek! O, waarom hebt gij mij niet aangezien, Jokanaän?
Achter uwe handen en uwe vervloekingen hebt gij uw gelaat verborgen.
Gij hebt op uw oogen den blinddoek gelegd van hem die zijnen God wil
zien. Welnu, gij hebt uwen God gezien, Jokanaän, maar mij, mij ...
hebt gij nimmer gezien. Als gij mij gezien hadt, zoudt gij mij bemind
hebben. Ik heb u gezien, Jokanaän, en ik heb u bemind. O, hoezeer heb
ik u bemind! Ik bemin u nog, Jokanaän. Ik bemin slechts u ... Ik dorst
naar uwe schoonheid. Ik honger naar uw lichaam. En geen wijn en geen
vruchten kunnen mijn begeerte bevredigen. Wat zal ik nu doen,
Jokanaän? Noch de stroomen noch de groote wateren kunnen mijn
hartstocht blusschen. Ik was een prinses, en gij hebt mij versmaad. Ik
was een maagd, en gij hebt mijn maagdom van mij genomen. Ik was
kuisch, en gij hebt mijne aderen gevuld met vuur ... O, o, waarom hebt
gij mij niet aangezien, Jokanaän? Als gij mij hadt aangezien, zoudt
gij mij bemind hebben. Ik weet dat gij mij zoudt bemind hebben, en de
geheimenis der liefde is grooter dan de geheimenis van den dood.
Liefde alleen is waard dat men haar aanzie.
HERODES: Zij is verfoeielijk, uw dochter, zij is allerverfoeielijkst.
Wat zij gedaan heeft, is bepaald een zwaar misdrijf. Ik weet zeker dat
het een misdrijf is tegen een onbekenden God.
HERODIAS: Ik keur goed wat mijn dochter gedaan heeft. En nu wil ik
hier blijven.
HERODES (_staat op_): Ha, hoor de vrouw die gehuwd is in bloedschande!
Kom meê! Ik wil niet hier blijven. Kom meê, zeg ik u. Ik ben zeker dat
er een ongeluk gaat gebeuren. Manasse, Issaschar, Ozias, dooft de
fakkels uit. Ik wil de dingen niet aanzien. Ik wil niet dat de dingen
mij aanzien. Bluscht de fakkels uit! Verbergt de maan! Verbergt de
sterren! Laten wij ons in ons paleis verschuilen, Herodias. Ik begin
bevreesd te worden.
(_De slaven blusschen de fakkels uit. De sterren verdwijnen. Een
groote zwarte wolk glijdt voor de maan en bedekt haar volkomen. Het
tooneel wordt zeer donker. De Tetrarch begint de trap te bestijgen._)
DE STEM VAN SALOME: Ah, ik heb uwen mond gekust, Jokanaän, ik heb uwen
mond gekust. Daar was een wrange smaak op uwe lippen. Was het de smaak
van bloed? ... Maar misschien was het de smaak der liefde. Men zegt
dat liefde een wrangen smaak heeft ... Maar wat zoû dat? Wat zoû dat?
Ik heb uwen mond gekust, Jokanaän, ik heb uwen mond gekust.
(_Een maanstraal valt op Salome en belicht haar fel._)
HERODES (_wendt zich om en ziet Salome_): Doodt die vrouw! (_De
soldaten snellen toe en verpletteren onder hunne schilden Salome,
dochter van Herodias, prinses van Judaia._)
EINDE
EEN FLORENTIJNSCH TREURSPEL
=PERSONEN:=
SIMONE;
BIANCA, Simone's vrouw;
GUIDO BARDI.
EEN FLORENTIJNSCH TREURSPEL
SIMONE (_komt op_):
Zoo traag, vrouw-lief? Verdient bij zijn tehuiskomst
Uw heer geen rapper welkom? Neem mijn mantel.
Dit pak eerst. Ja, 't is zwaar. 'k Heb niets verkocht,
Dan aan den kardinaal z'n zoon een pels
Dien hij wil dragen, en hij hoopt eerlang,
Wanneer zijn vader sterft... Maar wie is dit?
Ik zie, ge hebt bezoek. Vast een verwant
Die, uit den vreemde pas weêrom, ons huis
Verraste en vond geen gastheer op den dorpel.
'k Vraag u vergiffnis, mijn verwant. Een huis
Zonder den gastheer is maar een leêg ding
En loos van eer; een beker zonder wijn,
Een scheê die door geen lemmet wordt gestijfd,
Een zonverweeûwde tuin en zonder bloemen.
Nog eens, wil verontschuldgen, lieve neef.
BIANCA:
Hij is geen neef van ons en geen verwant.
SIMONE:
Geen neef, en geen verwant? Gij laat mij schrikken.
Wie is het dan die met zoo hoofsche gunst
Zich wel verwaardt ons gastvrijheid te aanvaarden?
GUIDO:
Mijn naam is Guido Bardi.
SIMONE:
Hoe! De zoon van
Firenze's hoogen heer wiens duistre torens,
Als schaadwen door de zilvren maan omdwaald,
Ik elken avond uit mijn venstren zie?
Heer Guido Bardi, gij zijt welkom hier,
En nog eens welkom. 'k Hoop, mijn brave vrouw,
Die wel niet mooi voor 't oog is, maar heel braaf,
Heeft u niet met haar dom gesnap verveeld,
Als vrouwen anders zijn gewoon.
GUIDO: Mevrouwe,
Wier schoonheid als een lamp de sterren bluscht
En al de stralen rooft uit Luna's koker,
Heeft mij verwelkomd met zoo zoete hoofschheid
Dat ik, als 't haar en uw behagen is,
Nog vaak uw needrig huis bezoeken zal.
En als uw zaken u naar buiten roepen,
Zal 'k bij haar zitten en haar droefheid troosten,
Dat zij niet al te zeer u missen mag.
Dat's afgesproken, vriend Simone?
SIMONE: Heer,
Gij doet mij zoo hooge eer aan dat mijn tong
Als die eens slaafs gebonden niet kan uiten
't Woord dat zij wilde. Toch, u niet te danken
Ware al te lomp van mij. En dus ik dank u
Uit mijn harts diepten... Zulke dingen zijn het,
Die een staat samenvoegen, als een prins
Zoo hoog geboren en wel opgebracht
De scheiding van 't partijdig lot vergeet
En naar een eerzaam burgers eerzaam huis
Komt als een eerzaam vriend ... En toch, mijn Heer,
'k Ben te vrijpostig, vrees 'k. Een andren avond,
Hopen wij, zult gij als een vriend hier komen--
Vanavond komt gij om mijn waar te koopen.
Niet-waar? Wat gij begeert, fluweel of zijde,
Ik twijfel niet of 'k heb iets keurigs veil,
Dat uw keus winnen kan. 't Is waar, 't is laat.
Maar arme koopluî zwoegen dag en nacht
Voor schaamle winst. De tollen zijn zoo hoog,
En iedre stad heft weêr haar eigen tol,
Leerjongens zijn niets waard, zelfs vrouwen missen
Verstand en takt, al heeft Bianca hier
Me een rijken klant gebracht vanavond. 't Is zoo,
Niet-waar, Bianca? Maar 'k verdoe mijn tijd.
Waar is mijn pak? Hoort gij? Waar is mijn pak?
Maak 't open, vrouw-lief. Maak de koorden los.
Kniel liever op den grond. Zóo gaat het beter.
Neen, dat is 't niet, het andre. Gauw wat, gauw wat!
Wij mogen onze koopers niet doen wachten:
Dat maakt hen ongeduldig. Ja, dat is het.
Geef het eens hier. Voorzichtig. 't Is héel kostbaar.
Vat het voorzichtig aan... Nu, edel Heer,
Met uw verlof, 'k heb hier Luccaansch damast,
Een weefsel van puur zilver, en de rozen
Zoo knap gewerkt dat ze enkel geur behoeven
Om 't prat zintuig te paaien. Voel eens, Heer.
Is het niet dun als water, sterk als staal?
De rozen dan? Zijn zij niet mooi geweven?
De heuvelen die meest de roos verwennen,
Te Bellosguardo en te Fiesole,
Strooien in lentes schoot niet zulke kelken;
Of doen zij 't al, hun bloem verwelkt en sterft.
Dat 's 't lot van alle teêr en mooi dat danst
In wind en regen. De Natuur voert zelf
Krijg met haar eigen lieflijkheid en moordt
Haar kindren als Medea. Neen maar, Heer,
Kijk nog eens nader. Hier in dit damast
Is 't altijd zomer, en geen winters tand
Zal ooit dees bloemen knauwen. Iedere el
Betaalde ik met een goudstuk. Goed rood goud,
De vrucht van zuinge zorg.
GUIDO: Brave Simone,
Vermoei u niet. Ik ben meer dan voldaan.
'k Zend morgen u mijn dienaar die u uittelt
Den dubblen prijs.
SIMONE: Mijn edelmoedge Prins!
Ik kus uw handen. Nu bedenk ik mij:
Een andren schat nog houdt mijn huis verborgen,
Dien gij zien moet. Het is een gala-kleed:
De stof geschoren Venetiaansch fluweel,
Granaatappels 't patroon, iedere pit
Is uit één paarl, de kraag is louter parels
Dicht als in zomeravondstraat de muggen,
En blanker dan de manen die des morgens
Gekken door traliën zien. Een keur-robijn
Gloedt op den haak gelijk een vuren kool.
Zijn Heiligheid bezit niet zulk een steen,
En Indië kan zijn tweelingbroêr niet toonen.
De gesp zelf is een allerzeldzaamst kunststuk,
Met schooner werk bekoorde nooit Cellini
Grooten Lorenzo. Nu moet gij hem dragen.
Niemand in stad hier is hem waardiger.
Hij zal u goed staan. Aan den éenen kant
Jaagt slank, in gouden sprongen, een gehoornde
Satyr een nymf van zilver. Aan den andren
Staat Stilte, en in haar hand beurt ze een kristal:
Zij is zoo klein en smal als nietige aar
Die siddert als een vogel overstrijkt,
Toch met zoo'n kunst gesneden dat men denkt,
Zij poost in 't aadmen, ze aêmt.--Waardge Bianca,
Zoû niet dit edel en meest kostbaar kleed
Heer Guido's jeugd goed staan? ... Zeg ook een woord:
U kan hij vast niets weigren, of de prijs al
Eens prinsen losgeld zij. En in de winst
Deelt gij gelijk met mij.
BIANCA: Ben 'k uw leerjongen?
Dat ik om uw fluweelen kleed zoû kwanslen?
GUIDO:
Schoone Bianca, wees gerust: ik koop
Zijn kleed en alles wat de eerzame koopman
Nog meer kwijt wil. Een prins betaalt zijn losgeld,
En een geluk is 't als een hoog heer valt
In zulk een eedlen vijands blanke handen.
SIMONE:
Ik sta beschaamd. Maar, dus de koop gaat door?
De koop gaat door, niet? Vijftig duizend kronen
Is nauwlijks eigen geld. Maar gij, Heer, geeft
Slechts veertig duizend. Is die som te hoog?
Noem dan uw prijs. Het is eenmaal mijn gril
Om u te zien in dit geweven wonder,
Omkranst door de edelvrouwen van het hof,
Als een bloem tusschen bloemen... 'k Hoor, Heer, dat
Die hooge dames zoo op u vermald zijn
Dat zij zich om uw Hoogheids gunst verdringen
Als vliegen waar gij gaat. Ook praat men van
Heeren met horens die zij kranig dragen,
Een zonderlinge modegril ...
GUIDO: Simone,
Uw roekelooze tong roept om den breidel.
En dan vergeet gij 't bijzijn van Mevrouw hier
Wier teedere ooren zeker niet gestemd zijn
Op zoo platte muziek.
SIMONE: 't Is waar, 'k vergat het.
Het zal niet meer gebeuren. Maar gij koopt dus,
Mijn goede Heer, het gala-kleed. Niet-waar?
Maar veertig duizend kronen. 'n Bagatel
Voor iemand die Giovanni Bardi's erf is.
GUIDO:
Regel dat morgen met mijn rentmeester
Antonio Costi. 'k Zal hem bij u sturen.
En honderd duizend kronen zult gij hebben
Als dat u dienen kan.
SIMONE: Wat! Honderd duizend!
Versta 'k goed? Honderd duizend? Op mijn woord,
Dat maakt voor eeuwig en in ieder opzicht
Me uw schuldenaar. Voorwaar, van nu af is
Mijn huis en alles wat mijn huis bevat,
Van u en niemand anders. Honderd duizend?
Mijn hoofd loopt om. Ik zal veel rijker zijn
Dan de andre koopluî samen. Ik zal koopen
Landrijen, gaarden, tuinen. Elk getouw
Zal mijn zijn van Milaan tot in Sicilië
En mijn de paarlen die Arabiës zeeën
Bergen in stille grotten ... Eedle Prins,
Deze avond luidt voorgoed mijn liefde in, die
Zoo groot zal blijken dat wat gij me ook vraagt,
U niet geweigerd wordt.
GUIDO: En als 'k eens vroeg
Om blanke Bianca hier?
SIMONE: Gij spreekt in scherts, Heer.
Zij is zoo groot een prins als u niet waardig.
Ze is enkel goed voor huishoudwerk en spinnen.
Niet-waar, vrouw-lief? Het is zoo. Zie maar hier.
Uw rokken wacht u. Zet u neêr en spin.
Een vrouw moet altijd bezig zijn in huis,
Want leedge handen maken 't hart lichtzinnig.
Ga zitten, zeg ik.
BIANCA: Wat moet 'k spinnen?
SIMONE: Spin
Een kleed en verf het purper, dat Verdriet
Mag dragen tot haar troost--een sprei met franjen
Waaronder een onwelkom zuigeling
Onbemerkt kreunen kan--een keurig laken
Kostlijk doorgeurd met reukig kruid, waarin men
Een dood man wikklen kan ... Spin wat gij wilt:
Mij goed.
BIANCA: De brosse draad is afgeknapt,
Het loome wiel is 't eindloos draaien moede,
Het loomer rokken is zijn kluwen zat;
Vanavond spin ik niet.
SIMONE: Zooals gij wilt,
Maar morgen zult gij spinnen: elke dag
Vindt u voortaan aan 't wiel. Zoo vond Tarquinius
Lucretia. Mooglijk wachtte zoo Lucretia
Tarquinius. Wie zal 't zeggen? Vreemde dingen
Verneem 'k van meenge huisvrouw ... Doch, mijn Heer,
Wat nieuws van buiten? 'k Hoor vandaag in Pisa
Dat enkle koopluî daar uit Engeland
Hun wollewaar goedkooper wilden slijten
Dan wet en recht toestaat, en om gehoor
De Signoria drongen. Is dit reedlijk?
Hoort de éene koopman d'ander te verslinden?
De vreemdling die in ons land hier zijn brood vindt,
Door afgedwongen voorrecht of door list ons
Te brengen om ons winst?
GUIDO: Moet ik me afgeven
Met koopluî en hun winst? Gij wilt dat ik
Ga twisten voor u met de Signoria?
En 't kleed draag, waarin gij van dwazen koopt
Voor nog onnoozler klanten? Vriend Simone,
Wol inslaan en verkoopen is uw ambt.
Mijn geest speurt ander wild.
BIANCA: Mijn eedle Heer,
Vergeef mijn goeden man hier, bid ik u.
Zijn ziel staat altijd op de markt, zijn hart
Klopt enkel voor den beursprijs van de wol.
Toch is hij braaf voor zijn gewone doen.
(_tot Simone:_)
En gij, hebt gij geen schaamte? Een hooge prins
Komt hier aan huis, en met misplaatste boudheid
Verveelt ge en ergert hem. Vraag hem vergeving.
SIMONE:
Dat doe 'k ootmoedig. Praten wij vanavond
Van andre dingen! 'k Hoor, Zijn Heiligheid
Schreef aan den Franschen koning met verzoek
Om over 't sneeuwen schild der Alpen hier
Een vreê te komen stichten, die zal wezen
Erger dan broederkrijg en bloediger
Dan burgerroof en binnenlandsche veeten.
GUIDO:
Bah! wie maalt om dien Franschen koning nog,
Die nimmer komt en altijd praat van komen?
Wat gaat dat mij aan? Ik weet andre dingen
Belangrijker en dichter bij, Simone.
BIANCA:
Gij put 't geduld van onzen hoogen gast uit.
Wat raakt ons Frankrijks koning? Evenveel
Als uw koopluî uit England met hun wol.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SIMONE:
O staat het zóo? Is heel dees machtge wereld
Verengd binnen de grenzen dezer kamer
Met maar drie poovre zielen voor bewoners?
Ja, daar zijn oogenblikken dat 't heelal,
Als 't doek in kuip van onbedreven verver,
Tot een handbreed ineenkrimpt, mooglijk is 't
Nu zulk een uur! Goed, laat het zoo'n uur zijn!
Laat dit gering vertrek het hoog tooneel zijn,
Waar koon'ngen sterven en ons schamel leven
De inzet wordt waarom God speelt... Ik weet zelf niet
Waarom 'k zoo spreek. De rit heeft me uitgeput.
En driemaal struikelde mijn paard, een teeken
Dat niemand goeds voorspelt.... Eilacy, Heer,
Welk een armzaalge koop is 's menschen leven,
En op wat rommelmarkt verkoopt men ons!
Als wij geboren worden, weent ons moeder,
Maar om ons dood weent niemand. Neen, niet een.
(_Hij gaat naar den achtergrond._)
BIANCA:
Hoe praat de man als een gemeene kramer!
Ik haat hem, ziel en lijf. Haar bloedloos zegel
Drukte hem lafheid op 't gelaat. Zijn handen
Beven verlamd en bleeker dan het blad van
Peppels in voorjaarswind; een leedge woordstroom
Gudst uit zijn dwazen stotterenden mond
Als water uit een leibuis.
GUIDO: Lieve Bianca,
Hij is uw aandacht noch de mijne waard.
De man is niets dan een heel brave schurk
Vol mooie frasen over levens koopwaar,
Die duurst verkoopt wat hij goedkoopst moet achten,
Een windrig schreeuwer in een weerld van woorden,
Nooit heb 'k zoo'n welbespraakten zot gezien.
BIANCA:
'k Wou dat de dood hem haalde waar hij staat!
SIMONE (_keert zich om_):
Wie noemt daar »Dood"? Dood heeft hier niets te maken.
Wat zaken heeft Dood in zoo'n vroolijk huis
Als dit waar hij alleen een vrouw, een man,
Een vriend tezaam vindt? Laat Dood gaan naar huizen
Waar echtbreuk en gemeenheid toegaan, waar
De vrouw, haar kuischheid en haar man en heer
Moede, 't gordijn wegschuift voor 't huwlijksbed
En in bezoedelde en onteerde lakens
Verboden lusten pleegt. Ja, wel klinkt 't vreemd,
Toch gaat het zoo. Gij kent de wereld niet.
Daarvoor leeft gij te eerbaar en te afgezonderd.
Ik ken haar goed. Ik wou dat 't niet zoo was.
Maar wijsheid komt met winters. Mijn haar grijst,
Geen jeugd warmt meer mijn koude lijf ... Maar basta.
Vanavond is het woord aan Vreugd, en waarlijk,
'k Zoû willen vroolijk zijn als past een gastheer
Die zulk een hoogen ongedachten gast
Op hem vindt wachten... Doch wat 's dit, mijn Heer?
Gij bracht uw luit meê om voor ons te spelen?
Ja, speel wat, lieve Prins. Ben ik vrijpostig,--
Vergeef, maar speel.
GUIDO: Vanavond speel ik niet.
Een andren keer, Simone. (_tot Bianca:_) Gij en ik
Tezamen, en geen luistraars dan de sterren
Of de jaloerscher maan.
SIMONE: Toch toch, mijn Heer!
Ik smeek u, speel iets. Want ik hoor vertellen
Dat door het enkel tokklen eener snaar,
Door ademtocht die zucht langs holle rieten
Of blaast door koelen mond van vaardig brons
Zij die die kunst verstaan, onze arme zielen
Verlossen uit haar kerker. Ook verneem ik:
Zoo vreemde toover schuilt in dit hol speeltuig
Dat onschuld wijnloof vlecht in hare haren
En wulpsch wordt als bacchante. Maar 'k dwaal af.
Ik weet, uw luit is kuisch. En daarom speel:
Verruk met zoete melodie mijne ooren;
Mijn ziel is in een kerker, en haar waanzin
Vraagt medicijn. Help mij verzoeken, Bianca.
BIANCA:
Wees niet bevreesd: ons welbeminde gast
Zal zelf zijn plaats en uur weten te kiezen;
Nu is 't dat uur niet. Gij ontstemt hem slechts
Met uw lomp dringen.
GUIDO: Eerzame Simone,
Een andren keer. Vanavond ben 'k tevreden
Met de zachte muziek van Bianca's stem,
Die, als zij spreekt, de te verliefde lucht
Bekoort en aardes wanklen kring rondom
Haar schoonheid vastlegt.
SIMONE: Vlei haar niet. Zij heeft
Haar deugden als de meeste vrouwen, maar
Schoonheid is een kleinood dat zij niet draagt.
Misschien is het ook beter. Waarde Heer,
Als gij geen wijzen uit uw luit wilt lokken
Om mijn ziels sombere onrust te bezweren,
Dan drinken we toch saam? Daar staat uw glas nog.
Krijg mij een stoel, Bianca. Sluit de luiken.
Zet er den grooten bout voor. 'k Wil niet hebben
Dat de nieuwsgierge wereld ons genoegen
Beloenschen zoû. En nu, mijn Heer, drink ons
Een toost uit boordevollen beker toe....
Wat is hier deze vlek op 't laken? 't Ziet
Zoo purper als een wond in Christus' zijde.
't Is niets dan wijn? 'k Heb wel eens hooren zeggen:
Waar wijn vergoten wordt, wordt bloed vergoten,--
Maar dat's een dwaas verhaal. Mijn Heer, ik hoop,
Mijn wijn is naar uw smaak. De druif van Napels
Is vurig als zijn bergen. Ons Toscane
Kweekt een onschuldger sap.
GUIDO: Mij mondt het goed,
Brave Simone, en 'k wil met uw verlof
Op schoone Bianca drinken wen haar lippen
Eerst langs den kelk als roode rozeblâren
Glijdend den dronk verzoeten. Proef, Bianca.
(_Bianca drinkt._)
O al de honing saam van Hybla's bijen
Waar' bitter bij dees teug!--Waarde Simone,
Gij neemt geen deel aan 't feest.
SIMONE: 't Is vreemd, Heer, 'k kan
Vanavond met u eten niet of drinken.
Een booze luim, een koortsigheid van 't bloed,
Dat anders toch bedaard is, een gedachte
Die als een adder rustloos ommekruipt,
Als een krankzinnge sluipt van cel naar cel,
Vergalt mijn smaak en zet mijn lust tot spijs
En drank in walging om. (_Hij gaat terzijde._)
GUIDO: Lieve Bianca,
Dees kramer maakt mij met zijn praatjes wreevlig.
Ik moet vanhier. Maar morgen kom ik weêr.
Zeg mij hoe laat.
BIANCA: Kom met den vroegsten daagraad
Tot ik u weêrzie, is mijn leven ijdel.
GUIDO:
Laat neêr den middernacht van uwe haren,
In uwer oogen sterren laat mij zien
Mijn beeltnis als in spiegels. Lieve Bianca,
Zij 't slechts een schaduw, o bewaar mij daar,
En kijk naar niets dat niet verzinnebeeldt
Eenge gelijkenis van me. Ik ben naijvrig
Op al wat uw gezicht verlust.
BIANCA: Uw beeld--
O wees gerust--blijft altijd bij mij. Lieve,
Liefde verkeert de meest gewone dingen
In teekenen van zoete erinnering.
Maar kom vóor met zijn schellen zang de leeuwrik
Een wereld wekt van droomers. 'k Zal u wachten
Op het balkon,...
GUIDO: En langs scharlaken ladder
Wier zijden sporten zijn bestikt met paarlen,
Daal, blanken voet na blanken voet, als sneeuw
Op rozenboom, tot me af.
BIANCA: Zooals gij wenscht.
Uw eigen ben 'k in liefde of dood, gij weet het.
GUIDO:
Simone, 't wordt mijn tijd. Ik ga naar huis.
SIMONE:
Zoo gauw? Waarom? Nog luidde van de Domkerk
Niet middernacht. Slaapdronken in hun torens
Liggen de wachten, die de bleeke maan
Plagen met holle horens. Blijf nog wat.
'k Vrees dat we u hier niet zullen wederzien.
En die vrees maakt mijn simpel hart bedroefd.
GUIDO:
Wees niet bezorgd, Simone. Meest standvastig
Zal 'k blijken in mijn vriendschap. Maar vanavond
Ga 'k naar mijn eigen huis, en dat terstond.
Tot morgen, Bianca.
SIMONE: Goed. Uw wensch is wet.
'k Had nog wat langer met u willen praten,
Mijn nieuwe vriend, mijn eerbiedwaarde gast,
Maar dat gaat niet naar 't schijnt. Daar komt nog bij,
'k Twijfel niet of uw vader wacht op u,
Hunkrend naar stem of voetstap. Als 'k het goed heb,
Zijt gij zijn eenig kind? Hij heeft geen ander.
Gij zijt de sier en pijler van zijn huis,
Zijn éene bloem in tuin van louter onkruid.
Uw vaders neven zijn zijn minnaars niet.
Zoo gaat het praatje in stad hier. 'k Wou maar zeggen:
Zij zijn afgunstig op uw erfenis,
Hun gretige oogen schelen naar uw wijngaard
Als Achab keek naar Naboths vetten akker.
Maar dat is enkel 't praatje van een stad
Waar 't vrouwvolk te veel klapt. Goênacht, mijn Heer.
Haal een pijnfakkel, Bianca. De oude trap
Is vol met gaten, en de inhaalge maan
Wordt, als een giergaard, karig met haar stralen,
En bindt voor haar gezicht een tulen masker
Als lichtekooi die uitgaat om een arme
Ziel te verstrikken. Wacht, ik zal u krijgen
Uw zwaard en mantel. Laat mij, goede Heer,
Het is niet meer dan plicht dat'k u bedien,
Die mij den armen burger zooveel eer deedt,
Mijn wijn dronkt en mijn brood braakt en voor ons
Een lieve huisvriend werdt. Mijn vrouw en ik
Zullen nog vaak dees schoonen nacht bepraten
En zijn groote uitkomst. Kijk, wat kostlijk zwaard!
Ferrarisch staal, zoo lenig als een slang,
En zeker doodlijker. Met zoo'n zwaard hoeft
Men in 't gedrang des levens niets te vreezen.
Nooit heb ik zoo'n fijn lemmet aangeraakt.
Ook ik bezit een zwaard. 't Is nu wat roestig.
Ons, vredemannen, leert men needrigheid
En vele lasten op ons schouders dragen
En niet te morren tegen werelds onrecht
En onrechtmaatge krenkingen verduren.
Dat leeren we en wij vinden bij ons lijden
Voordeel als de geduldge Jood... Toch, 'k weet nog
Hoe eens een roover op den weg naar Padua
Mijn pakpaard nemen wilde, ik liet hem achter
Met afgesneden keel. Ik kan verdragen
Blaam, smaad in 't openbaar, velerlei schande,
Vlijmenden hoon en open schimp, maar hij
Die van mij iets wil dieven wat het mijne is,
Zij 't nog zoo waardeloos, het aarden bord
Waarvan 'k mijn honger stil--wee hem, hij waagt
Bij 't stelen ziel en lijf, en sterven doet hij
Voor 't klein vergrijp. Uit wat vreemd leem zijn wij
Menschen gemaakt!
GUIDO:
Hoe komt gij zoo te spreken?
SIMONE:
Ik ben benieuwd, Heer Guido, of mijn zwaard
Beter gehard is dan dit staal van u.
Lijkt u de proef? Of is mijn stand te laag
Voor u om uw rapier met 't mijn te kruisen,
In scherts of ernst?
GUIDO: Niets zoû mij beter lijken
Dan met naakt lemmet over u te staan
In scherts of ernst. Geef mij mijn eigen zwaard.
Haal 't uwe. Dees nacht zal het pleit beslechten
Of van den prins of van den koopman 't zwaard
Beter gehard is. Was dat niet uw zeggen?
Haal slechts uw eigen zwaard. Wat draalt gij, man?
SIMONE:
Mijn Heer, van al de hofflijke genaden
Die gij geregend hebt op mijn dor huis,
Is dit de hoogste... Bianca, haal mijn zwaard.
Schuif bank en tafel weg. Wij moeten hebben
Een open kring voor onzen wapenkamp.
Bianca zal wel den fakkel willen houden
Opdat niet wat als scherts bedoeld is, ernst wordt.
BIANCA (_tot Guido_): O dood hem, dood hem!
SIMONE: Houd den fakkel, Bianca.
(_Zij beginnen te vechten._)
In stand! Let op! Aha! Gij dacht zoo-waar--?
(_Hij wordt gewond door Guido._)
Een schram, niets meer. Het licht scheen in mijn oogen.
Kijk niet bedrukt, Bianca. Het is niets.
Uw man bloedt. Het is niets. Krijg een stuk linnen
En bind het rond mijn arm. Neen, niet zoo stijf.
Een beetje losser, vrouw-lief. En ik bid u,
Wees niet ontdaan. Neen, haal het er weêr af.
Wat let het of ik bloed? (_Hij rukt het verband af._)
Van voor af aan!
(_Simone ontwapent Guido._)
Mijn eedle Heer, gij ziet dat ik gelijk had.
Mijn zwaard is fijner staal, beter gehard.
En nu dolk tegen dolk.
BIANCA (_tot Guido_): O dood hem, dood hem!
SIMONE:
Blusch uit den fakkel, Bianca.
(_Bianca bluscht den fakkel uit._)
Nu, mijn Heer,
Nu tot den dood van éen van ons, of beiden,
Of misschien alle drie. (_Zij vechten._) Ziedaar en daar!
Ha! duivel, heb ik je eindlijk in mijn greep?
(_Simone overweldigt Guido en drukt hem neêr op de tafel._)
GUIDO:
Dwaas, doe uw wurgersvingers van mijn keel.
Ik ben mijn vaders eenge zoon. De staat
Heeft maar éen erfgenaam. En 't valsche Frankrijk
Wacht op 't uitsterven van mijn vaders lijn
Om de stad te overvallen.
SIMONE: Zwijg! Uw vader
Kan kinderloos alleen gelukkger zijn.
Wat den staat aangaat, 'k denk, Firenze kan
Als loods aan 't stuur geen echtbreker gebruiken.
Gij zoudt haar leliën smetten.
GUIDO: Weg uw handen!
Weg uw verdoemde handen. Laat los, zeg ik.
SIMONE:
Neen, in zoo'n handge schroef zijt gij gevangen
Dat niets meer u kan redden, en uw leven
Tezaamgedrongen in éen stip van schande,
Eindt met die schande, en allerschandelijkst.
GUIDO:
O laat me een priester hebben vóor ik sterf!
SIMONE:
Waarvoor wil jij een priester? Biecht je zonden
Aan God dien je vanavond nog zult zien
En dan nooit meer. Biecht Hem je zonden, die
Is meest rechtvaardig in meêdoogenloosheid
En meest meêdoogend in rechtvaardigheid.
GUIDO:
O help mij, lieve Bianca, help mij, Bianca,
Gij weet dat ik geen kwaad bedreven heb.
SIMONE:
Is daar nog leven in die leugenlippen?
Sterf als een hond met slappe tong! Sterf! Sterf!
De stomme Arno zal straks uw lijk ontvangen
En spoelt onopgemerkt het weg naar zee.
GUIDO:
Heer Jezus, neem mijn arme ziel tot u!
SIMONE:
Amen. En nu komt de andere aan de beurt.
(_Guido sterft. Simone rijst op en ziet om naar Bianca. Zij komt op
hem toe met wijdopen armen als verdwaasd._)
BIANCA:
Gij waart zoo sterk, en 'k heb het nooit geweten!
SIMONE:
Gij waart zoo schoon, en 'k heb het nooit vermoed!
(_Hij kust haar op den mond._)
EINDE
Tot heden verschenen Tooneelspelen.
_a. in de Nederlandsche Bibliotheek:_
N. B. XXXV
INA BOUDIER-BAKKER, ='t Hoogste Recht=, tooneelspel in 4 bedrijven.
f 0.20; 0.30; 0.40
N. B. LXXI
J. F. E. CELLIERS, =Liefde en Plig=, Zuid-Afrikaans Tooneelspel in 4
bedrijven. Inleiding Dr. Engelenburg.
Ingen. f 0.20; geb. 0.40
N. B. XVIII
MULTATULI, =Vorstenschool=. Met een Inleiding van Mevr. Douwes
Dekker-Schepel en twee portretten. 4e druk, 8e-13e duizend.
f 0.20; 0.30; 0.40
N. B. XLVI
MULTATULI, =Aleid=. Fragment van een onvoltooid gebleven blijspel.
Met Inleiding van Mevr. Douwes Dekker-Schepel.
f 0.20; 0.30; 0.40
N. B. LXXXIII*
H. ROLAND HOLST-V. D. SCHALK, =De Opstandelingen=. Lyrisch treurspel
in 3 bedrijven.
f 0.30; 0.40; 0.50
N. B. I
J. A. SIMONS-MEES, =De Veroveraar=, Een spel van stemmingen in vijf
bedrijven, met afbeelding. (Tweede druk; 7e-9e duizend).
f 0.20; 0.30; 0.40
N. B. XXIII
J. A. SIMONS-MEES, =Atie's Huwelijk=, Toneelspel in 4 bedrijven.
(Tweede druk)
f 0.20; 0.30; 0.40
Beide stukken samen in keurband f 1.--
N. B. LXXXI
J. A. SIMONS-MEES, =Een Paladijn=. Fantastische comedie in 4
bedrijven.
f 0.20; 0.30; 0.40
N. B. LI.
JOOST VAN DEN VONDEL, =Adam in Ballingschap=, of aller treurspelen
Treurspel. Inleiding en aanteekeningen van L. S. (Derde druk,
8e-11e duizend).
f 0.20; 0.30; 0.40
_b. in de Wereld-Bibliotheek:_
W. B. 70
ARISTOPHANES, =De Ridders=. Metrische vertaling van Dr. H. C.
Muller.
f 0.20; 0.30; 0.40
W. B. 36/37
Bj. BJÖRNSON, =Boven Menschelijke Kracht=. Tooneelspel in twee
deelen uit het Noorsch door Marg. Meyboom, met portret en
Inleiding door L. S.
f 0.40; 0.55; 0.70
W. B. 96
WOLFG. v. GOETHE, =Iphigeneia in Tauris=. In Nederlandsche verzen
overgebracht door dr. P. C. Boutens.
f 0.20; 0.30; 0.40
W. B. 43
GERHART HAUPTMANN, =De Verdronken Klok=. Sprookjesdrama, vertaald
door en met inleiding van Mr. Isidore Hen.
f 0.20; 0.30; 0.40
W. B. 19
FRIEDRICH HEBBEL, =Maria Magdalena=. Vertaling van Louis Landry. Met
portret.
(Ingenaaid en gecart. uitverk.); f 0.40
W. B. 4
HENRIC IBSEN, Steunpilaren der Maatschappij. Vert. F. Kapteyn, Inl.
van L. S. (derde druk; 8e-10e duizend.)
f 0.20; 0.30; 0.40
W. B. 40
HENRIC IBSEN, =Een Poppenhuis (Nora)=. Tooneelspel in drie
bedrijven, vert. Marg. Meyboom. Met portretten en inl. door
L. S. (2e druk) (6e-8e duizend)
f 0.20; 0.30; 0.40
W. B. 73
HENRIC IBSEN, =Een Vijand van 't Volk=. Vertaling van Marg. Meyboom.
Inleiding van L. S.
f 0.20; 0.30; 0.40
W. B. 119*
HENRIC IBSEN, =Mededingers naar de Kroon=. Vertaald door Marg.
Meyboom, inleiding van L. Simons.
f 0.30; 0.40; 0.50
W. B. 16
MOLIERE, =De Schelmenstreken van Scapin=. Een klucht in drie
bedrijven. Vertaling S. J. Bouberg
(Ingenaaid uitverkocht); f 0.30; 0.40
W. B. 67
MOLIERE, =Geleerde Dames=, metrische vertaling W. J. Wendel.
f 0.20; 0.30; 0.40
W. B. 112
MOLIERE, =Tartuffe=, metrische vertaling W. J. Wendel.
f 0.20; 0.30; 0.40
W. B. 88
PLAUTUS, =De Tweelingbroeders=. Metrische vertaling der »Menaechmi"
door Prof. Dr. H. van Herwerden.
f 0.20; 0.30; 0.40
W. B.
WILLIAM SHAKESPEARE, Vertaling Dr. Edw. B. Koster.
21 a) =Coriolanus= }
77 b) =Macbeth= } per stuk f 0.20; 0.30; 0.40;
90 c) =Othello= }
keuruitgaaf { d) =Antonius en Cleopatra=
{ e) =De koopman van Venetië=
per stuk f 0.35; 0.60; 1.--
W. B. 81
BERNARD SHAW, =Je kunt 't nooit weten=. Komedie in 4 bedrijven.
Vertaling van Ph. G. Gunning. Inl. v. L. S. en portret van Shaw.
f 0.20; 0.30; 0.40
W. B. 91
BERNARD SHAW, =Mevrouw Warrens Bedrijf=, vert. door J. A.
Simons-Mees. Inleiding van L. S.
f 0.20; 0.30; 0.40
W. B. 128*
BERNARD SHAW, =Mensch en Oppermensch= met aanhangsel =Het Handboek
van den Revolutionnair=. Vert. J. A. Simons-Mees. Inleiding
L. S.
f 0.30; 0.40; 0.50
W. B. 44
SOPHOCLES, =Antigone=, Nieuwe vertaling van Dr. H. C. Muller. Met
afbeelding.
f 0.20; 0.30; 0.40
W. B. 127
PERCY BYSSHE SHELLEY, =Prometheus ontboeid=. Van inleiding voorzien
en vertaald door A. Gutteling.
f 0.20; 0.30; 0.40
_c. in de Russische Bibliotheek:_
R. B. 11/12
N. W. GOGOLJ, =De Revisor=, uit het Russisch door Jos. C. Termaat
Ingen. f 0.70; geb. f 1.--
R. B. 6/7
MAXIM GORKIEJ, =Zonnekinderen=. Uit het Russisch door Jos. C.
Termaat.
Ingen. f 0.70; geb. f 1.--
R. B. 17/18
D. S. MEREZJKOWSKJOE, =Paul I=, drama in 5 bedrijven, vert. door
Annie de Graaff.
Ing. f 0.70; geb. f 1.--
_d. In de Oorspronkelijke Uitgaven:_
J. A. SIMONS-MEES. =Tooneelspelen=--twee bundels, per bundel, ingen.
f 1.25; geb. f 1.90.
_Eerste Bundel:_ =Twee Levenskringen=; =Van Hoogten en Vlakten=;
=Zijn Evenbeeld=. Inleiding van L. S.
_Tweede Bundel:_ =Een Moeder=; =Sint Elisabeth=; =Kasbloem=.
+------------------------------------------------------+
| |
| OPMERKINGEN VAN DE BEWERKER: |
| |
| De volgende correcties zijn in de tekst aangebracht: |
| |
| Plaats Bron Correctie |
| |
| Regel 317 ; : |
| Regel 1400 Tenmiste Tenminste |
| Regel 1423 al als |
| Regel 1471 HORODIAS HERODIAS |
| Regel 1662 nietswaard niets waard |
| Regel 1797 En Een |
| Regel 2254 [Niet in bron] LXXI |
| Regel 2301 [Niet in bron] . |
| Regel 2323 [Niet in bron] f |
| Regel 2327 -- - |
| Regel 2331 [Niet in bron] . |
| Regel 2409 [Niet in bron] . |
| Regel 2414 [Niet in bron] . |
| Regel 2425 , [Verwijderd] |
| Regel 2425 , [Verwijderd] |
| |
+------------------------------------------------------+
*** End of this LibraryBlog Digital Book "Salome en Een Florentijnsch Treurspel" ***
Copyright 2023 LibraryBlog. All rights reserved.