Title: The Esperantist, Vol. 2, No. 5
Author: Various
Language: Esperanto
As this book started as an ASCII text book there are no pictures available.


*** Start of this LibraryBlog Digital Book "The Esperantist, Vol. 2, No. 5" ***


Transcriber's Notes

A few minor typographical errors have been corrected without notice.
However, many grammatical errors and odd spellings have been left as
in the original.



SINGLE COPIES PRICE FOURPENCE NET.

19. (Vol. II., No. 5.)

Majo, 1905.

  THE
  ESPERANTIST

  La Esperanta Gazeto por la
  Propagando de la Internacia Lingvo.

ANNUAL SUBSCRIPTION: 3/- (4 francs; 1-1/2 roubles; 75 cents).

Wholesale Agents: 41, Outer Temple, London, W.C.

All Communications should be sent to THE EDITOR, 67, Kensington
Gardens Square, London, W.



CONTENTS.
                                         Page
  Voice from the Himalayas (Anando)        65
  A Sanskrit Legend
    (A. Randall and L. K. Venner)          66
  The Smith (a Song by Mme. Reddet)        67
  Another Cat's Nest (Jem Ross Archibald)  67
  To-Morrow (Poem by A. Motteau)           68
  In Life's Presence (----ko)              68
  Conscience, from Victor Hugo
    (translated by C. Guersent)            69
  Clarence's Dream, Shakespeare
    (Clarence Bicknell)                    70
  The City of the Demons (Elise Bauer)     71
  Colonization in America (Gen. Cox)       74
  Reverie (Kolowrat Ĉervinskij)            74
  Our Village Sports (F. A. Meigh)         75
  A Rainy Day (Poem by J. Parisot)         75
  Reminiscences, Part V.
    (Edward Metcalfe, M.A., Oxon)          76
  The Protection of an Englishman
    (Edward Gauntlett)                     77
  On the Ice, from Pickwick (A. A. Cowan)  78
  A True N.Z. Ghost Story (Esp. 10549)     79
  Master Sparrow (Alfonso Wachter)         80



AVIZO GRAVA.

La malnova firmo Buchanan, Scott & Co., fondita en la jaro 1870,
prezentas siajn komplimentojn al la Esperantistaro kaj anoncas ke,
post nelonge, interesa kaj enspeziga propono aperos en tiu ĉi spaco.
Ĉiu Esperantisto, ĉu membro de ia konata grupo aŭ kies nomo
enskribiĝis en la Adresaro de D-ro Zamenhof, kiu volas akcepti
tiun ĉi proponon povos samtempe ne nur ŝpari al si specialan
rabaton sed ankaŭ antaŭenpuŝi la disvastigon de Esperanto.

BUCHANAN, SCOTT & CO.,

  Garthland Street,
  Glasgow, Scotland.



The Remington

THE _UNIVERSAL_ TYPEWRITER.

Just think of it!

THE INTERNATIONAL MACHINE.

_Unbound by ties of nationality:

The common bond of union of all civilised peoples._

The Remington can be supplied fitted for Esperanto.

     * * *

  THE REMINGTON TYPEWRITER COMPANY,
  100, Gracechurch St., London, E.C.



La Remington

LA _UNIVERSALA_ SKRIBMAŜINO.

Pripensu je tio!

LA INTERNACIA MAŜINO.

_Tute liberiĝita de naciaj ligiloj:

La Komuna unuigilo por ĉiuj civilizitaj popoloj._

La Remington estos liverita kun Esperantaj presliteroj.

     * * *

  LA REMINGTON TYPEWRITER KOMPANIO,
  100, Gracechurch St., Londono, E.C.



ĈIUJ, NI POVOS PARADIZON IRI.

  Kiu bone trinkas,
  Tiu bone dormas.
  Kiu bone dormas,
  Tiu ne pensas malbone.
  Kiu ne pensas malbone,
  Tiu certe ne pekas.
  Nu, ĉar kiu ne pekas.
  Paradizon eniros.
  De nun, bone trinku.
  Kaj vi paradizon iros.

     * * *

Por tio ĉi, oni devas aĉeti _bonajn vinojn_, kaj sin turni al:--
Sro. Ch. Jadoan en Mercurey (S. & L.) France.



The "Review of Reviews"

  _Is the Best Magazine for Busy People.
  And it is read by 'Esperanto' Students._

The aim of this Magazine is to make the Best Thoughts of
the Best Writers universally accessible at a Trifling Cost.

The busiest and poorest in the community may here follow
with intelligent interest the great movements of Contemporary
History.

  Post Free for Twelve Months, 8/6,
  10 fr. 75 c., or 8.50 marks.

Office: MOWBRAY HOUSE, NORFOLK ST., LONDON.



FOR SALE.

160 Guinea 'Broadwood' Grand Piano for £63. In fine condition;
Rosewood. For all particulars write to The Editor.



Correspondence Lessons in Esperanto.

ARE GIVEN BY

Mr. A. MOTTEAU, Certified Teacher of Esperanto, 157, Earlham
Grove, Forest Gate, London, E.

7/6 the Quarter.



Adresareto de Personoj kiuj deziras Korespondadi.


Sro. A. C. Body, 34, Greenbank Avenue, Plymouth. Dez.
interŝanĝi ilus. p-k. kun Gees. el aliaj landoj.

Sro. C. B. Burgess, Penn Buildings, Erie, Pa., U.S.A.
Deziras koresp. kun Kristanaj Sciencistoj.

Sro. Edward Gauntlett, Okayama, Japanujo. Deziras
interŝanĝi poŝtmarkojn; precipe deziras ricevi antaŭtempajn
kaj superpresitajn markojn de Anglujo kaj Britaj kolonioj. Ĉiam
respondos.

Sro. L. A. Gill, Churchfield Hall, S. Acton, London, W.
Deziras koresp. kun ĉiul. per ilus. p-k.

Sro. G. O. Messerly, Porlamar, Margarita, Venezuela, S.
America. Dez. kor. kun Geesp. nur letere pri feminismaj, literaturaj,
& estetik fizikkulturaj aferoj. Ne kolektas poŝt-markojn. Ĉiam
respondos.

Sro. George Meadows, 68, Shrewsbury Street, Manchester,
S.W. Dez. kor. kun fremduloj per ilus. p-k aŭ letere. Dez. renkonti
Esp. en Manchester.

Frl. Mitchell, Acaba House, 65, Marquess Road, Canonbury.
Kun alilandanoj par ilus. p-k.

Sro. W. Miles, inĝeniero, 80, Station Road, Petersfield,
Anglujo. Deziras kor. kun Geesp. per ilus. p-k. Tuj & ĉiam resp.

La Kosto de la Enskribo estas 6d. (70c. poŝtmarkoj).



THE ESPERANTIST

The Esperanto Gazette for the Spread of the International Language.

  ABONPAGOJ ESTAS RICEVEBLAJ ĈE
  SUBSCRIPTIONS SHOULD BE SENT TO

  H. Bolingbroke Mudie. Esq., 67, Kensington Gardens Square, London. W.
  AUSTRIA.--Sro. T. Cejka, Bystrice Hostyn, Moravia.
  BELGIUM.--M. M. Seynaeve. 3, Rue de l'Avenir, Courtrai.
  FRANCE.--Grupo Pariza, 28, rue Serpente, Paris.
  GERMANY.--Doktoro Mybs, 68, Markt Strasse Altona, Elbe.
  NEW ZEALAND.--Esperanto Society, P.O. Box 50, Auckland.
  RUSSIA.--Societo Espero, Bol Podjaceskaja 24, log 12, St Petersburg.
  SWEDEN.--Sro. P. Ahlberg, 50, Döbelnsgatan, Stockholm.

N.B.

_Nepresitajn manuskriptojn la Redakcio resendos se oni aldonis
poŝtmarkon._

_Alsendatajn artikolojn la Redakcio laŭ bezono korektos._

_Oni povas sendi la abonpagon per poŝtmarkoj, kiuj estas akceptataj
laŭvaloro._

_Oni sendu ĉiujn artikolojn, demandojn kaj avizojn al La Redaktoro,
67, Kensington Gardens Square, London, W._

N.B.

19. [Vol. II., No. 5.]

  Single Copies, 4d. net. Nos.
  2 to 13, 6d. each; Later Issues
  4d. each, net.

MAJO, 1905.



VOĈO EL LA HIMALAJO.

Letero de Anando.


La kvin sentoj malkovras la eksteran homon de unu al alia, sed ne
la internan. La sciado nur de la ekstera homo de ĉiu alia ne povas
fondi la veran parencecon inter homo kaj homo.

Estas nur kiam lingvo venas kaj malkovras la internan homon de unu al
alia, estas nur kiam per lingvo ili eltrovas ke ili havas similajn
sentojn, ke la homoj ekkomprenas ke simila spirito aŭ individueco
ekzistas en ĉiu homo. Tiu ĉi ideo ree postulas aĝojn por maturiĝi
en tiun de universala frateco, kio nun estas bonekonata, almenaŭ
nome, de ĉiuj civilizataj landoj.

Sed ekzistas ankoraŭ pli altan gradon, pli glora ol universala
frateco.

Ĝi estas la _Universala Propro_, eltrovata de la antikvaj Hindaj
saĝuloj. Ĝi signifas ke la Propro en la Homaro estas Unu kaj la
Sama, kaj ne estas multespeca, aŭ simila.

Estas la funkcio de lingvo malkovri la internan homon kaj aranĝi
lian parencecon rilate la aliaj. La malplej perfektigita dialekto
efektivigas tion inter la homoj de kiuj ĝi estas parolata.

Kia, do, estas la funkcio de nia Esperanta lingvo, la lingvo
internacia?

Vere fondigi kaj pliprofundigi ne sole la fratecon, sed ankoraŭ
pliproksime--la Propron de ĉiuj homoj. Instrui ke oni pensu pri
alia kiel pri Si, aŭ pensi _Si-e_ (Sanskrit _atmavat_), se mi povos
tiel skribi. La universala lingvo progresu tra ĉiuj landoj, vekanta
la universalan senton, la _homecon_ de ĉiuj homoj, la _Universalan
Propron_ de la Homaro, kaj tiam la gloro de la _Unu Si-o_ post ĉio,
brilos sur la mondon kaj estos videbla por ĉiuj, eĉ kiel estas
videbla la suno. Tiam efektive la homoj fariĝos _filoj de lumo_, al
kio celas la homa evolucio.


The five senses reveal the outer-man of one to another, but not the
inner. The mere knowledge of the outer-man of each other cannot
establish the true relationship between man and man.

It is only when language comes and reveals the inner-man of one to
the other, it is only when through language they find out that they
have similar feelings, that men rise to the idea of a similar spirit
or self in each. This idea again takes ages to mature into that of
universal brotherhood, which is now well known, at least by name, in
all civilized countries.

But there is a step still higher, more glorious than universal
brotherhood.

It is the Universal Selfhood, discovered by the ancient sages of
India. It means that the Self in Man is One and the Same, and not
many and similar.

It is the function of language to discover the inner-man and adjust
his relation to others. The least developed _patois_ does this among
the people by whom it is spoken.

What, then, is the function of our Esperanto language, the
international tongue?

To truly establish and deepen not only the brotherhood, but closer
still--the Selfhood of all men. To teach one to think of another as
_Self_, or "to think _Self-ly_" (Sanskrit _atmavat_), if I may say
so. Let the universal language progress through all lands, waking
up the universal feeling, the _humanity_ of all men, the _Universal
Selfhood_ of Man, and then the glory of the _One Self_ behind all
will shine upon earth and be visible to all, even as the sun is
visible. Then truly will men be children of light, towards the
attainment of which is human evolution.



SANSKRITA LEGENDO.

Tradukita de A. Randall & L. K. Venner.


En la komenco, kiam Ajvashti venis al la kreo de la Virino, li trovis
ke, kreinte la Viron sia materialo elĉerpiĝis, kaj ke da malfluidaj
elementoj neniom restis.

Je tiu malfacilego, post multe da meditado, li jene faris:

Li prenis la Rondecon de la Luno, kaj la Kurbojn de la Rampaĵoj, kaj
la Teniĝon de la Rampantaj Kreskaĵoj, kaj la Trememon de la Herbo,
kaj la Maldikecon de la Kano, kaj la Floron de la Florkreskaĵoj,
kaj la Malpezecon de la Folioj, kaj la Maldikiĝon de la Rostro de
la Elefanto, kaj la Ekrigardojn de la Cervinoj, kaj la Kunvenon de
la Abel-amasoj kaj la Ĝojan Gajecon de la Sunradio, kaj la Ploremon
de la Nuboj, kaj la Ŝanĝemon de la Ventoj, kaj la Timemon de la
Leporo, kaj la Vanecon de la Pavo, kaj la Molecon de la Brusto de
la Papago, kaj la Malmolecon de la Diamanto, kaj la Dolĉecon de la
Mielo, kaj la Kruelecon de la Tigro, kaj la Varman Brilon de Fajro,
kaj la Babilemon de Garoloj, kaj la Kares-murmuradon de Kolomboj, kaj
la Hipokritecon de la Gruo, kaj la Fidelecon de la Ĉakavako, kaj,
kunmetinte kune tiujn ĉi, li kreis la Virinon kaj ŝin donis al la
Viro.

Sed, post unu semajno, la Viro venis al li kaj diris: "Sinjoro, tiu
ĉi estaĵo, kiun vi donis al mi, malfeliĉigadas mian vivon. Ŝi
senĉese babilas, kaj min turmentas pli ol estas tolereble, neniam
permesante al mi pacon. Ŝi okupas mian tutan tempon, ŝi senkaŭze
ploras, kaj ĉiam ŝi estas mallaborema. Mi venas por redoni ŝin,
ĉar mi ne povas kun ŝi vivadi."

Tial Ajvashti diris "Tre bone," kaj li reprenis ŝin.

Tiam, post alia semajno la Viro revenis al li, kaj diris: "Sinjoro,
mi sentis la vivon esti tre izola tuj kiam mi redonis tiun estaĵon
al vi. Mi memoras ke ŝi dancis kaj kantis al mi, kaj mi memoras
la flankrigardojn de la okuloj, kiel ŝi ludis kun mi, kaj min
ĉirkaŭprenis, kaj ŝia rido estis muziko, kaj ŝi estis bela por
rigardi, kaj mola por palpi; tial do redonu ŝin al mi!"

Tial Ajvashti diris "Tre bone," kaj li redonis ŝin.

Tiam, post nur tri tagoj, la Viro revenis denove al li kaj diris:
"Sinjoro, mi ne povas ĝin kompreni, sed, malgraŭ ĉio, mi
certiĝas ke ŝi estas pli turmento ol plezuro al mi, tial, mi
petas, reprenu ŝin."

Sed Ajvashti ekkriis: "Ho! Hontindulo, foriru! Mi tion ĉi ne suferos
plu; vi devas fari tiel bone, kiel vi povos."

Tiam la Viro diris: "Sed mi ne povas vivi kun ŝi!"

Kaj Ajvashti respondis: "Vi nek povas vivi sen ŝi." Kaj li turnis la
dorson kontraŭ la Viro kaj daŭrigis sian laboron.

Tiam la Viro diris: "Kion mi faros? Mi ne povas kun ŝi vivi, kaj mi
ne povas sen ŝi vivi!"


In the beginning, when Iwashti came to the creation of Woman, be
found that he had exhausted his material in the making of Man, and
that no solid elements were left.

In this dilemma, after much profound meditation, he did as follows:

He took the Rotundity of the Moon, and the Curves of the Creepers,
and the Clinging of Tendrils, and the Trembling of Grass, and the
Slenderness of the Reed, and the Bloom of Flowers, and the Lightness
of Leaves, and the Tapering of the Elephant's Trunk, and the Glances
of the Deer, and the Clustering of the Swarms of Bees, and the Joyous
Gaiety of the Sunbeam, and the Weeping of the Clouds, the Fickleness
of the Winds, and the Timidity of the Hare, and the Vanity of the
Peacock, and the Softness of the Parrot's Bosom, and the Hardness of
Adamant, and the Sweetness of Honey, and the Cruelty of the Tiger,
and the warm Glow of Fire, the Chattering of Jays, and the Cooing of
the Kabala, and the Hypocrisy of the Crane, and the Fidelity of the
Chakawaka; and compounding all these together, he made Woman and gave
her to Man.

But after one week Man came to him and said: "Lord, this creature
whom you have given me makes my life miserable. She chatters
incessantly, and teases me beyond endurance, never leaving me alone.
She takes up all my time, she cries about nothing, and is always
idle. I have come to give her back again, as I cannot live with her."

So Iwashti said "Very well," and he took her back.

Then after another week Man came to him and said: "Lord, I find
that my life is very lonely since I gave you back that creature. I
remember how she used to dance and sing to me, to look at me out of
the corners of her eyes, and play with me and cling to me, and her
laughter was music, and she was beautiful to look at and soft to
touch; so give her back to me again."

So Iwashti said "Very well," and he gave her back again.

Then after only three days Man came back again to him, and said:
"Lord, I know not how it is, but, after all, I have come to the
conclusion that she is more of a trouble than a pleasure to me, so
please take her back again."

But Iwashti said: "Out on you, shameful one! Be off! I will have no
more of this; you must manage how you can."

Then Man said: "But I cannot live with her."

And Iwashti said: "Neither can you live without her." And he turned
his back on Man and went on with his work.

Then Man said: "What is to be done? For I cannot live with her, and I
cannot live without her."



LA FORĜISTO.

Kanto originale verkita de S-rino Reddet. (Sens).


  Ho Forĝisto, forĝu feron!
  Prenu per muskola brako
  La martelon, forte frapu,
  Bona la plugferon faru.
    Jes, mi ekbruligas karbon,
    Kaj mi forĝas por la Vivo!

  Ho Forĝisto, forĝu feron!
  Tiru el la ruĝa fajro
  Ĉiujn metiistajn ilojn
  De l' maŝinoj la radarojn.
    Jes, mi ekbruligas karbon,
    Forĝos tuj por Laboristo!

  Ho Forĝisto, forĝu feron!
  Serĉu el la blua ŝtalo
  La plej bonan kaj flekseblan,
  Forĝu bisturilon akran!
    Jes, mi ekbruligas karbon,
    Forĝos tuj por Kuracisto!

  Ho Forĝisto, forĝu feron!
  Aŭdu de la pafilego
  Fore la teruran voĉon
  Kaj rapide forĝu glavon!
    Ne ne! Mi estingas karbon,
    Mi ne forĝos por la Morto!



LA KATINO & LA KOKIDOJ.

Originale verkita de Jem Ross Archibald.


La interesa rakonto _Katnesto_ sur la Februara numero de The
Esperantist rememorigis al mi la saĝan maljunan katinon, kiun
mi ofte vidis kune kun ŝiaj strangaj familioj en farmadomo, kien mi
vizitis geamikojn.

Ŝia nomo estos Torty, sed ŝi estis ankaŭ nomita "Kara avineto,"
ĉar ŝi flegis kaj tre zorge vartis kelke da orfaj katidoj, kies
malfeliĉajn gepatrojn la ĉasgardistoj mortigis en la proksima
arbaro.

Kiam mi ŝin ekvidis, mi pensis la nomon "Avineto" tute taŭga por
ŝia plen-zorga vizaĝo sed, tiatempe, mi ne konis, ke Torty posedis
plumajn tiel bone kiel pelajn familiojn.

En tago mi ŝin vidis alportante en ŝia buŝo etan kokidon.

Mi tuj ekkuris, kiel mi tiam pensis, por savi la vivon al la
malfeliĉa kokido.

Torty atingis la kuirejon, mi ŝin sekvis en tiun grandan ĉambron.

Ŝi ĝentile metis la birdeton en komfortan korbon apud la kameno.
Ŝi blekis kaj murmuretis dum ŝi vartis la kokideton!

Mi diris al la servistoj, ke mi timis ke Torty mortigus la birdeton,
kaj ili tiam diris al mi la sekvantan rakonton.

La farmamastrino unu tagon trovis kuvon da kokidoj, kies malserioza
patrino forlasis ilin perei en la kortbirdejo.

Tion ĉi la farmamastrino tre bedaŭris, ĉar ili apartenis al bona
raso de bela kortbirdaro, tial ŝi alportis ilin, kaj enmetis ilin en
korbon apud la fajro en kuirejo.

Ŝi eliris el tiu ĉambro por trovi flanelon por kovri kaj varmigi la
kokidojn.

Ŝi aŭdis la maljunan katinon murmurante apud la korbo, kaj diris
"Torty! Kara katino, vi povos varmigi tiujn ĉi malfeliĉajn
kreitaĵojn!"

Nu imagu ŝian miregon, kiam Torty blekis "Miaŭ (_Jes!_) kaj tuj
eksaltis tre zorge en la korbon."

De tiu tempo, ĉiuj el la orfaj birdetoj fariĝis la genepoj de la
aminda maljuna "Avineto Torty."

Oni povas priskribi la korbon de Torty ankaŭ kiel la _Katnesto_.



"MORGAŬ."

Popoldira fabelo versigita de A. Motteau.


  "Matene, morgaŭ, kampon mian,"
    Trenjo diris, "mi tuj plugos,
    Antaŭ ol sezon' forflugos,
  Aŭ grenon havos mi nenian."

  Alvenis morgaŭ; la plugilo
    Tute preta lin atendis,
    Sed nun manĝinviton sendis
  Al li aminde la bofilo.

  Eĉ Trenjon ŝanceligis tio ...
    Ĉu li devos tuj plugiri,
    Aŭ ĉu ĉe filin' manĝiri?
  Bah! _tago_ taŭgas por _nenio_.

  Amiko Trenjo do festenis
    Ĉe l' bofilo kaj filino,
    Kie, eble, ruĝa vino
  Malfrue lin en lit' detenis.

  Anstataŭ tago, du li perdis--
    "Morgaŭ mi pli longe plugos,"
    Diris li, "ne tiel taŭgos."
  Sitele morgaŭ trapluvadis.

  Postmorgaŭ la veter' beliĝis ...
    Plugi ĉu nun povas Trenjo?
    Ne, ĉar en la ĉevalejo
  Ĉevalo lia malsaniĝis.

  Kaj tiam venis vilaĝfesto,
    Kaj neniu faris ion:
    Ŝatis Trenjo l' opinion
  Ke beno ĉiam estas resto.

  Semajn' alia sin komencis
    Per grandega kampfoiro;
    Eĉ foriĝi de l' vojiro
  Neniam Trenjo ja intencis.

  Edziĝon tiam li alestis,
    Poste al enterigiro:
    Tro malfrue la deziro
  Por kampon plugi nun ĉeestis.

  _Se post la semsezono plugos_
    _Prokrastulo kampon sian,_
    _Ne miregu se nenian_
  _Tritikon li engrenejigos._



ANTAŬ LA RIGARDO DE LA VIVO.

Tradukita de ----ko.


Antaŭ la rigardo de la severa vivo staris du homoj, ambaŭ
nekontentaj je ĝi, kaj al la demando: "Kion vi atendas de mi?" unu
el ili per laca voĉo diris:

"Mi estas indignigita per la krueleco de viaj interkontraŭecoj,
senforte mia prudento penas kompreni la sencon de la ekzisto, kaj per
senlumeco de malkompreno je vi animo mia estas plena. Mia memkonscio
diras al mi, ke homo estas la plej bona el ĉiuj kreitaĵoj."

"Kion vi volas de mi?" senpasie demandis Vivo.

"Feliĉon! ... Por feliĉo mia estas necese, ke vi interpacigu du
fundamentojn de la interkontraŭecoj de animo mia: mian _mi volas_
kun via _vi_ devas."

"_Volu_ tion, kion vi _devas_ por mi," severe diris Vivo.

"Mi ne volas esti ofero via!" ekkriis la homo. "Mi volas esti reganto
de la vivo, sed devas mi kolon fleksadi en jugo de ĝiaj leĝoj--por
kio?"

"Vi parolu do pli simple!" diris la dua homo, starinta pli proksime
al Vivo, sed la unua daŭrigis, ne doninte atenton al la paroloj de
lia kolego:

"Mi volas liberecon, vivi en harmonio kun deziroj miaj, kaj mi volas
esti por proksimulo laŭ sento de devo, nek frato, nek servanto, kaj
mi estos tiu, kiel mi volos libere--sklavo aŭ frato. Mi ne volas
en societo esti ŝtono, kiun societo kuŝigas, kien kaj kiel ĝi
ekvolas, konstruante malliberejojn de feliĉo sia. Mi estas homo, mi
estas spirito kaj prudento. Vivo, mi devas esti libera!"

"Haltu!" diris Vivo, severe ridetante. "Vi multe parolis, kaj ĉio,
kion vi diros plu estas por mi certa. Vi volas esti libera! Kio do?
Estu! Bataladu kun mi, venku min, kaj estu por mi reganto; kaj mi
tiam via sklavo estos. Vi scias, mi estas senpasia kaj al venkantoj
ĉiam facile cedadis. Sed estas necese venki! Vi al batalado kun mi,
pro via libereco, ĉu estas kapabla? Jes? Sufiĉe forta estas vi por
venko kaj je forto via ĉu vi kredas?"

Kaj la homo diris malgaje: "Vi entiris min en bataladon kun mem mi,
vi akrigis prudenton mian, kiel tranĉilon, ĝi enpuŝiĝis al mi
malproksimen en animon kaj dispremis ĝin!"

"Sed vi kun ĝi pli severe parolu, ne plendu," diris la dua homo.

Sed la unua daŭrigis: "Mi ripozi volas de premo via. Ho donu al mi
ĝui feliĉon!"

Vivo ree ekridetis per rideto, simila al brilo de glacio:

"Diru! Kiam vi parolas, ĉu vi postulas, aŭ petas?"

"Mi petas!" kiel eĥo la homo diris.

"Vi petas, kiel kutima almozulo; sed, malfeliĉulo mia, mi devas diri
al vi--Vivo almozon ne donas! Kaj ĉu vi scias? Libera li ne petas,
li mem prenas donacojn miajn.... Sed vi! Vi estas nur sklavo de miaj
deziroj, sed ne pli. Libera estas tiu, en kiu estas forto de ĉiuj
deziroj rifuziĝi por en unu sin enmeti. Ĉu vi komprenis? Foriru!"

Li komprenis, kaj kuŝiĝis, kiel hundo, ĉe la piedoj de la
senpasia vivo por nerimarkeble kaptadi pecojn de ĝia tablo, ĝiajn
manĝ-restaĵojn.

Tiam la senkoloraj okuloj de la severa vivo ekrigardis la duan
homon--tio estis maldelikata, sed bona vizaĝo:

"Pri kio vi petas?"

"Mi ne petas, sed postulas."

"Kion?"

"Kie estas justeco? Donu ĝin tien ĉi! Ĉion ceteran poste mi
prenos, dume bezona al mi estas nur justeco. Mi longe atendis,
pacience atendis, mi vivis en laborado, sen ripozo, sen lumo! Mi
atendis.... sed sufiĉe! Kie estas justeco?"

Kaj Vivo al li senpasie respondis: "Prenu!"



LA KONSCIENCO.

De Victor Hugo, tradukita de C. Guersent (Rouen).


Kune kun siaj infanoj, kiam Kaino, la haroj malordigitaj, la vizaĝo
oliv-verdigita, tra la blovanta ventego forkuris malproksime de
Jehovo kiam vesperiĝis, li malĝoje alvenis ĉe la malsupron de
monto en vasta kamparo. Lia edzino lacigata, liaj senspiraj filoj
petis de li: "Ni kuŝiĝu teren kaj dormu."

Kaino, ne dormante, sonĝis malsupre de la monto. Levinte la kapon en
la ĉiela funebra arkaĵo li vidis Okulon grande malfermatan, kiu,
en la mallumo, fikse rigardis lin. "Mi estas tro proksime," li diris
tremante.

Li vekis siajn dormantajn filojn, sian lacigitan edzinon, kaj ree
forkuris malĝoje tra la mondon. Tridek tagojn kaj noktojn li
vagadis. Li marŝis muta, pala kaj tremanta je la plej malgranda
brueto, ne rigardante malantaŭ si, ne ripozante, ne dormante.

Fine li alvenis ĉe la marbordoj de lando nomata Assuro.

"Ni haltu tie," li diris, "ĉar tiu loko estas sendanĝera. Tie estas
la fino de la mondo."

Kiam li sidiĝis, li vidis ankoraŭ Okulon lin rigardantan ĉe la
horizonto.

Tiam li skuiĝis de forta tremo:

"Ŝirmu min!" li ĝemis, kaj, la fingro sur la buŝo, liaj infanoj
rigardis lin sovaĝe tremantan.

Kaino diris al Ĵabelo, patro de la vagantuloj de la vasta dezerto,
kiuj loĝas sub vastaj tendoj: "Etendu tiuflanke la tol-tendon."

Oni etendis la tolan mureton.

Kiam oni starigis ĝin per plombaj najloj: "Ĉu vi nenion plu vidas?"
diris Tsillao, lia blonda nepino, dolĉa kiel matenruĝo; kaj Kaino
respondis:

"Okulon mi ankoraŭ vidas."

Ĵubalo, patro de tiuj, kiuj trapasas la vilaĝojn ludante per
trumpetoj kaj frapante tamburojn ekkriis: "Mi konstruos barilegon."

Li altigis bronzan muregon, kiu ŝirmis Kainon. Sed tiu ĉi ankoraŭ
ĝemis: "Tiu ĉi Okulo ĉiam rigardadas min."

Enoĥo diris: "Ni faru zonon de turoj tiel teruran, ke nenio povu
alproksimiĝi. Ni faru fortikaĵon, kaj ni ĝin tute fermu."

Tiam Tubalkaino, la forgistestro, konstruis grandegan kaj superhoman
urbon. Dum li laboris, liaj fratoj forpelis la Enosidojn, kaj la
Sethidojn, kaj oni boris la okulojn de la preterpasantoj.

Vespere oni pafarkis al la steloj. La granito anstataŭis la
tol-tendon; oni kunligis ĉiujn ŝtonojn per feraj ligiloj.

Infera ŝajnis la urbo. La ombro de la turoj noktigis la kamparon, la
muregoj estis dikaj same kiel montoj, kaj oni skribis sur la pordo:
"Estas tute malpermesate al Dio tien ĉi eniri!"

Kiam ili finis muregi, oni ŝirmis la avon en ŝtonturo, sed li
restis funebra kaj okulfiksata.

"Ho, Avo mia! Ĉu la Okulo malaperis?" diris Tsillao tremanta, kaj
Kaino ree ĝemis: "Ne, ĉiam ĝi estas tie."

Tiam li diris: "Mi volas loĝi sub la tero, kiel homo tute sola en
sia tombo; nenio plu vidos min, mi neniam ion plu vidos."

Oni do fosis kavegon, kaj Kaino diris: "Bone!"

Tiam li malsupreniris sola sub tiun malluman arkaĵon.

Kiam li estis sidiĝinta, kiam oni estis ferminta super lia kapo la
subteran galerion, tra la mallumo, en la tombo, Kainon ĉiam fiksadis
la Okulo.



LA SONĜO DE KLARENCO.

Tradukita el la dramo "La Reĝo Riĉardo III." (Shakespeare) de C.
Bicknell.


Brakenburo.

  Kial malbone fartas Via Moŝto?

Klarenco.

  Ho! mi la nokton tre mizere pasis,
  Pro sonĝoj kaj vidaĵoj terurigaj;
  Do kvankam mi Kristan' fidela estas,
  Ne volus mi similan nokton pasi
  Por gajni mondon da feliĉaj tagoj,--
  Tiel terure estis kaj malĝoje!

Brakenburo.

  Kaj Via Moŝta sonĝo, kio estis?

Klarenco.

  Mi pensis, ke mi el la Tur' forkuris.
  Kaj enŝipiĝis por la martransiro
  Al Burgundi', kun mia frat' Glostero;
  Kaj li min vokis el ĉambreto mia
  Al la ferdek': de tie ni rigardis
  Anglujon, kaj pri mil teruraj tempoj
  Dum la militoj inter Lankastero
  Kaj Yorko, ni parolis. Dum ni paŝis
  Laŭlonge la ferdekon kapturnigan,
  Mi pensas ke Glostero iom falas;
  Kaj li, falante, min deĵetas kiu
  Lin savi penas, en la maltrankvilajn
  Ondegojn de la mar'. Ho! Dio mia!
  Ho! Dio! droni! kia suferado!
  Ho! kia akvobruo en l' oreloj!
  Kiom da mortvidaĵoj al l' okuloj!
  De ŝipoj derompaĵojn mil mi vidas,
  Kaj dekmil korpojn kiujn fiŝoj mordas;
  Amasojn orajn, ankrojn kaj perlarojn,
  Juvelojn de valor' nekalkulebla,
  Ĉe l' fundo de la maro dissemitajn:
  En la kranioj de l' mortintoj iuj;
  Kaj en la truoj kie unufoje
  Okuloj loĝis, kuŝas pro malŝato,
  Juveloj rebrilantaj, kiuj kisas
  La koton de la mara profundaĵo
  Kaj nur mokadis ostojn de mortintoj.

Brakenburo.

  Ĉu vi, mortante, libertempon havis
  Sekretojn de la maro por rigardi?

Klarenco.

  Jes, tiel pensis mi, kaj ofte provis
  Delasi la spiriton; sed l' akvaro
  Envia tenis ĝin, ne permesante
  Ke ĝi l' aeron vastan kaj malplenan
  Ekserĉu, sed sufokis ĝin en mia
  Ĝemanta korpo preskaŭ rompigita
  De penoj, por ke ĝi en maron iru.

Brakenburo.

  Ĉu ne vekiĝis vi, pro l' agonio?

Klarenco.

  Ho! ne! post vivo mia sonĝo daŭris,
  Kaj la ventego en l' anim' komencis,
  Kiam, laŭ mia penso, ĝi transiris
  Kun la pramist' malgaja, li pri kiu
  Poetoj skribas, la melankolian
  Riveron, en la ĉiamnoktan regnon.
  L' unuo kiu mian fremdanimon
  Salutis, estis la famul', Warwick'o
  Bopatro nobla mia; li ekkriis
  "Do kian punon pro ĵurrompo lia
  Malklara regno al Klarenco falsa
  Nun povas doni?" kaj li neniiĝis.
  Tiam fantomo al anĝel' simila
  Kun la harar' per sango makulita,
  Vagante venis; kaj li laŭte kriis
  "Klarenco estas alveninta, falsa
  Perfida, ĵurrompinta; li, Klarenco,
  Kiu min vundis apud Tewkesbury'o:
  Ho! kaptu lin, Furioj, lin konduku
  En viajn turmentadojn." Tiam fine,
  Mi pensis ke infera diablaro
  Ĉirkaŭas min, kaj tiel malbelege
  Kriegas, ke pro ili mi vekiĝas
  Tremante, kaj dum longa posta tempo
  Mi kredas ke mi estas en infero,
  Tiel terura ŝajnis mia sonĝo.

Brakenburo.

  Ne stranga estas ke ĝi vin timigis,
  Ĉar mi mem timas, eĉ per la rakonto.

Klarenco.

  Ho! Brakenburo, mi por li, Edwardo,
  Aferojn faris, kiuj nun atestas
  Kontraŭ animo mia; kaj rimarku
  Per kio li nun rekompencas min.
  Ho Di'! se preĝoj Vin ne kontentigos
  Sed Vi Vin venĝos pro la miaj krimoj,
  Sur mi, mi mem, kolero Via falu;
  Ho! la edzinon mian la senkulpan,
  Pardonu, kaj mizerajn idojn miajn.
  Gardisto, apud mi sidiĝu iom.
  La kor' laciĝas, kaj mi volus dormi.

Brakenburo.

  Sinjor', volonte; Di' vin ripozigu.

(Klarenco _dormas_).



LA URBO DE LA DEMONOJ.

Tradukita de Elise Bauer (Munich).


Antaŭ multe da jaroj vivadis en la floranta urbo Kajro Hebrea rabeno
nomita Joĥonano, kiu estis la plej eminenta klerulo en sia lando.
Lia famo vastiĝis en la tuta Oriento, kaj la plej malproksimaj
popoloj sendis siajn junulojn, por ensorbi saĝecon de liaj lipoj. Li
estis profunde instruita en la tradicioj de siaj antaŭuloj, kaj en
disputadoj lia vorto estis decidiga. Li estis pia, justa kaj severa,
sed li havis unu malvirton--la amo por la oro estis kaptinta lian
koron, kaj li ne malfermis sian manon al la malriĉuloj. Tamen li
estis pli riĉa ol la plimulto, lia saĝeco estante por li la fonto
de riĉeco. La Hebreoj de la urbo ĉagreniĝis pro tiu ĉi makulo en
la karaktero de la plej saĝa el ili sed, kvankam la maljunuloj de la
gento daŭrigis respekti lin pro lia famo, la virinoj kaj infanoj ne
donis al li alian nomon ol: "Rabeno Joĥonano, avarulo."

Neniu sciis tiel bone kiel li la ceremoniojn bezonatajn al la
iniciatio en la religion de Moseo, sekve la ekzercado de tiuj ĉi
solenaj oficoj estis por li alia fonto de gajno.

Unu tagon, promenante en la ĉirkaŭaĵo de Kajro, kaj paroladante
kun junulo pri leĝo-scienco, okazis ke la anĝelo de la morto
ekfrapis lian akompananton. Li falis senmove antaŭ la piedoj de la
rabeno, dume tiu ĉi estis ankoraŭ parolanta.

Vidante ke la junulo estas senviva, la rabeno disŝiris siajn vestojn
kaj gloriis Dion. Sed lia koro estis ektuŝita kaj, nokte, pensoj
pri la morto elturmentis lin. Li maltrankviliĝis pripensante sian
malmolecon kontraŭ la malriĉuloj, kaj li diris: "Benata estu la
nomo de Dio! Se iu petos min fari ion je Lia sankta nomo, mi ĝin
faros senpage." Sed li eksopiris, ĉar li timis ke oni povus peti lin
pri porcio de lia oro.

Dum tiuj ĉi pensoj ankoraŭ okupis lin, laŭta krio aŭdiĝis antaŭ
la pordego de lia domo.

"Vekiĝu, dormulo," la voĉo diris, "Vekiĝu! Infano estas morte
malsana, kaj la patrino sendis min por vi, por ke vi faru vian
oficon."

"La nokto estas senluma," respondis la rabeno, alproksimiĝante la
fenestron, "kaj miaj jaroj estas multaj. Ĉu ne estas en Kajro pli
junaj viroj ol mi?"

"Mi estas sendita nur por vi, rabeno Joĥonano, nomita saĝulo de
kelkaj, sed avarulo de aliaj. Jen estas oro," li daŭrigis, eltirante
monujon plenan je zeĥenoj, "mi ne deziras vian laboron por nenio! Mi
vin petegas veni, je la nomo de Dio!"

Tiam la rabeno memoris la ĵus-faritan promeson kaj li ĝemis
spirite, ĉar la monujo ŝajnis esti multepeza.

"Ĉar vi petegis min en la Dia nomo, mi iros kun vi," li diris al la
viro, "sed mi esperas, ke la interspaco ne estas granda. Remetu la
monon en vian poŝon."

"La loko estas proksima," respondis la fremdulo,--nobla, bele-vestita
junulo. "Rapidu, ĉar mi ne devas perdi tempon."

Joĥonano leviĝis, sin vestis, kaj, zorge ŝlosinte ĉiujn pordojn
de sia domo kaj metinte la ŝlosilojn en sekretan lokon, li akompanis
la fremdulon.

"Mi ne memoras tian malluman nokton," diris la maljunulo. "Vi estu
mia gvidisto, ĉar mi povas apenaŭ vidi la vojon."

"Mi ĝin konas bone," respondis lia akompananto, sopirante, "estas
vojo multe vizitata, kaj hore trairata de multaj. Apogu vin sur mia
brako, kaj ne timu."

Ili antaŭen paŝadis. Estis mallume, sed heliĝis kelkafoje, kaj
tiam la rabeno ekvidis, ke li sin trovis en loko al li nekonata.

"Mi kredis," li diris, "ke mi konas la tutan ĉirkaŭaĵon de Kajro,
tamen mi ne scias, kie mi estas. Mi esperas, mia amiko, ke vi ne
estas perdinta la vojon." Kaj li sentis malkuraĝon en la koro.

"Ne timu," respondis la gvidisto, "via vojaĝo estas jam finiĝinta."
Dum li parolis, la rabeno sentis siajn piedojn forgliti, kaj li
malsupren rulis grandan deklivon. Retrovinte sin, li ekvidas, ke sia
akompananto estis ankaŭ falinta, kaj staris nun apud li.

"Ne, junulo, se vi petolos tiamaniere kun maljunuloj, viaj tagoj ne
estos multaj! Ve al tiu, kiu insultas grizharojn!" diris la rabeno.

La fremdulo senkulpigis sin, kaj ambaŭ daŭrigis silente la
marŝadon.

La mallumo malpliiĝis, kaj la mirigata rabeno ekvidis, ke ili estas
venintaj al la pordegoj de urbo, kiun li neniam antaŭe vidis. Kaj li
ja konis ĉiujn urbojn en Egiptujo, kaj estis nur duono da horo de
lia foriro de lia loĝejo en Kajro! Tial li ne sciis kion pensi, kaj
sekvis la viron tremante.

Baldaŭ ili trapaŝis la pordegojn de la feste iluminata urbo. La
stratoj estis plenigataj de festigantoj, kaj gojaj sonoj aŭdiĝis.

Sed, rigardante la vizaĝojn de la preter-pasantoj, Joĥonano
ekvidis, ke tiuj ĉi estas la vizaĝoj de homoj interne elturmentataj
kaj, de la markoj kiujn ili havis, li sciis ke ili estas demonoj
(Mazikenoj).

Li estis profunde terurita, kaj je la torĉ-lumo li rigardis nun
ankaŭ sian akompananton. Ankaŭ li havas la saman markon.

La rabeno timiĝis multege, li preskaŭ svenis, sed li pensis ke
estas pli bone silenti, kaj malgaje li sekvis sian gvidiston, kiu
kondukis lin al belega domo en la plej bela kvartalo de la urbo.

"Eniru!" diris la demono al Joĥonano, "ĉar tiu ĉi domo estas mia.
La sinjorino kaj la infano estas en la supra ĉambro."

La rabeno supreniris la ŝtuparon, kaj eniris la ĉambron.

La sinjorino, kies eksterordinara beleco estis vualita de senespera
melankolio, kuŝis en lito, apud ŝi la infano, en riĉaj vestaĵoj,
dormetis sur la genuoj de vartistino.

"Rebeka, lumo de miaj okuloj, amatino de mia animo," diris la demono,
"mi alkondukis al vi la rabenon Joĥonanon, la saĝulon, kiun vi
deziris. Vi permesu ke li tuj komencu sian oficon, ĉar li deziras
reforiri rapide."

Dirante tion ĉi, li ridetis maldolĉe, kaj rigardis la rabenon. Tiam
li eliris el la ĉambro sekvata de la vartistino.

Kiam Joĥonano kaj la sinjorino estis solaj, ŝi sin turnis al li,
dirante: "Malfeliĉulo! ĉu vi scias kien oni vin kondukis?"

"Mi ja scias," li respondis kun profunda ĝemo, mi scias, ke mi estas
"en la urbo de la Mazikenoj."

"Sciu do plue," ŝi diris, kaj la larmoj fluegis el ŝiaj okuloj, pli
brilaj ol diamantoj, "sciu do plue, ke neniu estas iam alkondukita
tien ĉi, kiu ne estas pekinta kontraŭ Dio. Ne estas necese, ke vi
sciu mian pekon, kaj mi ne serĉas scii vian. Sed ĉi tie vi restados
por ĉiam, perdita kiel mi estas perdita." Kaj denove ŝi ekploregis.

La rabeno ĵetis sian turbanon teren, kaj, elŝirante siajn harojn,
li ekkriis: "Ve al mi! Kiu vi estas, virino, kiu parolas tiamaniere
kun mi?"

"Mi estas Hebreino," ŝi diris, "filino de doktoro de leĝoscienco
en la urbo Bagdad kaj alkondukita tien ĉi, vi ne demandu kiel! Mi
edziniĝis kun la Princo de la Mazikenoj, la sama kiu serĉis vin. La
infano, kiun vi vidis, estas mia unue naskito, kaj mi ne povas toleri
la ideon, ke la animo de tiu ĉi senkulpa infano devos perei! Mi tial
petegis mian edzon, ke li penu alkonduki tien ĉi pastron, por ke la
leĝo de Moseo--benata estu lia memoro--estu plenumata. Kaj via famo,
kiu etendis sin ĝis Bagdad kaj ankoraŭ pli malproksime igis min
pensi pri vi. Mia edzo, kvankam eminenta inter la Mazikenoj, estas
pli justa ol la aliaj demonoj, kaj li amas min, kiun li ruinigis kun
amo de malespero. Li do diris, ke la nomo de la saĝa Joĥonano estas
bone konata al li, kaj ke li scias, ke vi ne povos rifuzi al li. Vi
mem devos scii, kion vi estas farinta, por doni al li tian povon
super vi."

"Mi ĵuras antaŭ la ĉielo," diris la rabeno, "ke mi ĉiam
respektegis diligente la leĝon, kaj vivadis konstante laŭ la
tradicioj de niaj patroj, de la tago de mia naskiĝo, ĝis nun. Mi
ne faris malbonon al iu ajn, aŭ per vorto aŭ faro, kaj ĉiutage
mi adoras la Sinjoron, plenumante detale ĉiujn postulitajn
ceremoniojn!"

"Ne," diris la sinjorino, "ĉion tion vi povas esti farinta, kaj
pli ankaŭ, sed, malgraŭ tio ĉi, la demonoj povas posedi povon
super vi. Sed la tempo pasas, mi aŭdas la paŝojn de mia edzo sur la
ŝtuparo. Ekzistas por vi unu ŝanco de foriro."

"Kia ĝi estas? Ho, ĉiela sinjorino, diru ĝin al mi!"

"Ne manĝu, ne trinku, ne akceptu pagon aŭ donacon dum via estado en
tiu ĉi domo, kaj tiom da tempo, kiom vi tiel agas, la Mazikenoj ne
havas povon super vi, viva aŭ senviva. Estu kuraĝa, kaj persista!"

Kiam ŝi ĉesis paroli, ŝia edzo revenis en la ĉambron, sekvata de
la vartistino, kiu portis ĉiujn necesaĵojn por la ceremonio.

Kun multepeza koro li faris sian oficon, la vino estis, kiel kutime,
ĉirkaŭ-pasigata, por ke la infano, la patrino kaj la rabeno gustumu
ĝin. Li rifuzis ĝin, dirante: "Pardonu min, Sinjoro, sed mi faris
sanktan promeson fasti hodiaŭ, kaj mi nek manĝas nek trinkas."

"Faru laŭ via ŝato," diris la demono, "mi ne deziras, ke vi ne
plenumu vian promeson!" kaj li ekridegis.

Tiam la malfeliĉa rabeno estis kondukata en ĉambron, rigardantan
sur ĝardenon, kie li pasigis la ceterajn noktajn horojn kaj la
sekvantan tagon, ploregante, kaj preĝante la Sinjoron, ke li
liberigu lin el la urbo de la demonoj.

Sed kiam la dekdua horo batis kaj la suno estis subirinta, la princo
revenis al li kaj diris: "Manĝu nun, mi vin petas, ĉar la tago
estas pasinta, kaj li metis manĝaĵojn antaŭ li."

"Pardonu de nove vian servanton, mia sinjoro!" respondis Joĥonano,
"ĉar mi faris sanktan promeson ankaŭ por tiu ĉi tago. Ne koleriĝu
kontraŭ via servanto."

"Mi ne koleras," respondis la princo. "Faru laŭ via plaĉo. Mi
respektegas vin promeson." Kaj li ridis pli laŭte ol la antaŭan
tagon.

La rabeno pasigis duan tagon en sia ĉambro apud la ĝardeno
ploregante kaj preĝante. Sed, kiam la suno estis malleviĝinta
malantaŭ la montetoj, la princo denove staris antaŭ li, kaj
diris: "Manĝu nun, ĉar vi devas malsati. Via promeso estas multe
malgajiganta." Kaj li prezentis al li viandaĵojn.

Joĥonano sentis grandan manĝbezonon, sed li preĝis interne al la
sinjoro, kaj la tento malaperis, kaj li respondis: "Pardonu min la
trian fojon, sinjoro. Mi refaris mian promeson."

"Ĝi estu tiel!" diris la alia. "Vi leviĝu, kaj sekvu min."

La princo prenis torĉon, kaj kondukis la rabenon tra granda parto de
sia palaco, al pordo de vasta ĉambro, kiun li malfermis per ŝlosilo
prenita el niĉo en la muro. Enirante la ĉambron, Joĥonano ekvidis
ke ĉio, planko, plafono, muroj, eĉ la sojlo de la pordo estas el
arĝento. La kurioze skulptata plafono, kaj la bordoj de la muroj
brilis en la torĉlumo, kvazaŭ ili estus fantazia frost-disegno. En
la ĉambromezo estis amasoj da arĝentaj moneroj en grandegaj urnoj
el la sama metalo, plenigitaj ĝis la randoj.

"Vi faris al mi servon," diris la demono. "Vi prenu de tiu ĉi mono
tiom, kiom vi volas, eĉ ĉion!"

"Mi ne povas, sinjoro," diris Joĥonano, "vi petis min veni tie ĉi
pro la nomo de Dio, kaj mi venis pro tiu nomo, kaj ne pro pago aŭ
rekompenco."

"Sekvu min," diris la princo, kaj Joĥonano sekvis lin en alian
ĉambron. Ĝi estis el oro, kiel la unua estis el arĝento. Ĝia ora
tegmento estis subtenata de oraj kolonoj starantaj sur ora planko.
La trezoroj de la reĝoj de la tero ne estus povintaj aĉeti unu el
la dudek kvar vazoj da oraj moneroj, kiuj estis metitaj en ses vicoj
laŭlonge la ĉambro.

Ne estas miro, ĉar ili estis plenigitaj per la senĉesaj laboroj de
la demonoj de la mino.

La koro de Joĥonano estis tuŝita de avareco vidante la oron brili
en la flava torĉ-lumo, kiel la aŭtuna suno. Sed Dio helpis lin
kontraŭbatali.

"Tiuj ĉi vazoj estas viaj," diris la demono, "unu el ili ja faris
vin pli riĉan ol la plej riĉa homo, sed mi al vi donas ĉiujn."

Sed Joĥonano rifuzis denove. Tiam la princo de la Mazikenoj
malfermis la pordon de tria ĉambro, nomata la diamanta ĉambrego.
Enirinte ĝin, la rabeno ekkriis laŭte, kaj metis siajn manojn
antaŭ la okulojn, ĉar la brilo de la diamantoj blindigis lin,
kvazaŭ li estas rigardanta la mez-tagan sunon. En agataj vazoj estis
amasigitaj sennombraj diamantoj; la plej malgrandaj el ili estis pli
grandaj ol kolomb-ovo. Sur alabastraj tabloj trovis sin ametistoj,
topazoj, rubenoj, beriloj, kaj aliaj multekostaj juveloj, mirinde
laboritaj per la manoj de lertaj metiistoj.

La ĉambro estis lumigitaj de karbunklo, kiu disĵetis lumon pli
brilan ol la radioj de la suno, sed pli freŝiganta ol la brilo
ĝentila de la luno.

Tio estis grava tento por la avara rabeno, sed li estis fortigita de
supre, kaj rifuzis denove.

"Mi ekvidas, ke vi konas min, Joĥonano, filo de Ben-Davido," diris
la princo. "Mi estas demono, kaj volis tenti vin por pereigi vin.
Sed, tial ke vi rezistis tiel longe, mi ne vin tentos plu. Estas
ankoraŭ alia ĉambro, kiun vi devas vidi."

Kaj Joĥonano, kiu estis ferminta la okulojn kaj fervore preĝis al
la Sinjoro batante sian bruston, lin sekvis.

La ĉambro, kiun la rabeno nun eniris estis tute malsama je la aliaj.
Ĝi estis malvasta kaj malriĉa, sen mebloj. Sur la malpuraj muroj
pendis senorde sennombraj aroj da rustiĝintaj ŝlosiloj. Inter ili,
Joĥonano ekvidis kun miro la ŝlosilojn de sia propra domo, kiujn li
estis kaŝinta je sia foriro, kaj li fikse rigardadis ilin.

"Kion vi vidas," diris la demono, "ke vi rigardas tiel fikse? Ĉu li,
kiu rifuzas arĝenton kaj oron, povas esti ekscitata de rustiĝinta
ŝlosilaro?"

"Ili estas miaj," respondis la rabeno, "kaj mi akceptos ilin, se vi
prezentas ilin al mi."

"Vi do prenu ilin," diris la demono, metante ilin en lian manon.

"Vi povas foriri. Sed, rabeno, kiam vi estos reveninta en Kajron,
malfermu ne nur vian domon, sed ankaŭ vian koron. Tial ke vi ne
malfermis ĝin antaŭe, mi havis povon super vi. Estas bone, ke vi
faris unu bonaĵon sen pago, ĉar tio savis vin. Vi ne estu pli longe
Joĥonano la Avarulo!"

La rabeno klinigis sin ĝis la tero, kaj laŭdis la Sinjoron por sia
liberiĝo.

"Sed kiel mi povas iri returnen? Mi ne scias la vojon."

"Fermu viajn okulojn," ordonis la princo.

Li faris tiel, kaj post momento li aŭdis la voĉon de la demon-estro
ordonante lin malfermi ilin denove.

Kaj li sin trovis antaŭ sia domo en Kajro, kun la ŝlosiloj en la
mano.

Retrovinte sin de sia surprizo, kaj dankinte la Sinjoron, li
malfermis sian domon, kaj ankaŭ sian koron.

Li donacis almozojn al la malriĉuloj, li ĝojigis la korojn al la
vidvinoj, kaj helpis la malfeliĉajn.

La fremduloj ĝuis lian gastamon kaj lia monujo estis al la servo de
ĉiuj bezonantoj. Lia vivo estis senfina bonfarado, kaj la beno de
Dio estis kun li.

La homoj miris kaj diris: "Ĉu tiu ĉi viro ne estas nomata rabeno
Joĥonano, la avarulo? Kio kaŭzas la ŝanĝon?"

Kiam la rabeno aŭdis tion, li kunvokis siajn amikojn, kaj konfesis
sian antaŭan amon por la mono, kaj la danĝeron al kiu tio kondukis
lin.

Li rakontis al ili ĉion, kion mi ĵus rakontis al vi.

Kaj saĝuloj, kiuj estis verkistoj, skribis lian rakonton por la
memoriĝo de la posteuloj, por ke ili profitu je ĝi.



KOLONIIGADO EN AMERIKO.

Major-General George Cox.


Antaŭ ĉirkaŭ kvardek jaroj, mi vojaĝis en Nord-Ameriko, kaj
dum miaj vagadoj alvenis ĉe la ĉefurbo New York, kie mi restis
kelkajn semajnojn. En unu tago, ne havante ion speciale por fari, mi
promenetis el mia hotelo, kaj, trovante min apud la stacidomo, mi
eniris.

Sur la trotuaro staris granda amaso da homoj kaj infanoj.

"Kio okazas," mi diris, kiel mi pensas, al mi mem, sed ŝajne, mi
estis parolinta laŭte, ĉar voĉo ĉe mia kubuto ripetis la vortojn.

Mi turnis min, kaj vidas apude, belan, hardan junulon, kiu, de lia
mieno kaj vestaĵo, estas evidente Amerikano.

"Kio okazas," diris li, "ĉu vi volus sciiĝi, fremdulo, kion
signifas tiu ĉi amaso?"

"Jes," mi respondis, "ĉar ŝajnas al mi, ke oni ne vidas kutime
tiom da homoj, viroj, virinoj kaj infanoj kunvenantaj en stacidomo,
escepte ke io neordinara okazas."

La junulo ridanta, videble pro mia nescio, diris, "Nu, fremdulo, mi
divenas ke ni estas aro da koloniistoj forirontaj por loĝiĝi en la
Ŝtato Colorado, kaj mi divenas, ke ni estas tiel memstara grupo,
kiel iam lasis New York por la Okcidento. Ekzemple, tiu viro tie; nu,
mi divenas ke li malfermos sekkomercaĵan magazenon; tiu ĉi estas
nia pastro; tiu estas nia drogisto; tiu ĉi, nia kuracisto; tiu, nia
advokato; tiu maljunulo tie, estas juĝisto (ĉiuj el ni, laŭvice,
estos la juĝantaro!)" li diris kun rideto, parenteze.

"Tiu grupo dekstre (vi vidas ke la viroj havas nek vangharojn nek
lipharojn), nu, ili estas aktoroj por nia nova teatro. Ĉu vi ne
pensas ke nia grupo estas modere plena?"

"Jes," mi respondis. "Sed kion vi estas farontaj per tiu maljunega
kaj malfortega sinjoro, apoganta sin sur bastono? Ne ŝajnas al mi ke
vi povos multe uzi lin?"

La Amerikano rigardis min momente, kaj siaj okuloj briletis humore
dum li parolis:--"Nu, fremdulo, mi divenas, ke tiu maljunulo estas la
plej gravega in-di-vi-du-o el nia partio; mi divenas ke ni malfermos
nian novan tombejon per li!!! Sed, pardonu al mi, mi devas helpi lin
eniri en la vagonaron; estus domaĝe lin perdi antaŭ ni alvenos en
Colorado! Adiaŭ!"



REVO.

Originale verkita de G. Kolowrat (St. Petersburg).


Nokto. Mara bruo. La ondoj kun terura ĝemo per sia unutona krio
kvazaŭ plendas, kvazaŭ nekonsoleble ploregas.

Unu ondo volas atingi alian; ili rapidas, ili kvazaŭ kuras al voko
de la ŝtonegoj; sed ve! tiuj ĉi trompis, anstataŭ ol karesi ili
pereigas ilin, kaj ili senespere disbatite revenas al siaj kolegoj,
eble por reunuiĝi por ataki la ŝtonegojn. Vane! Ili alportos nenian
doloron al la masivaj grandeguloj. Ree ili ploras. Ree ili ĝemas,
timigante la animon, suferigante ĝin.

La steloj malgaje rigardas, kvazaŭ simpatiante al la ondoj, volante
helpi en ilia sencela batalado.

Nigraj ĉirkaŭlinioj de la bordo, nedetrueblaj malafablaj ŝtonegoj
ankoraŭ pli sopiras kaj oni ekvolas foriri el tiu ĉi sufoka
atmosfero; oni volas forkuri, ekkrii kaj samtempe sentas ke tio ĉi
estus sencele, sensekve, kaj oni submetas sin al la naturo, vidante
sin senforta por bataladi.

Ŝi sidis tie, sur la bordo, kaj pensis pri li.

Li forveturis militon, kaj ne estas sciate, ĉu li revenos viva. Ŝi
estas lacigita de longa atendado, de longa nesciado. Ŝi ekrevis.

Al la lacigita animo en ŝia prezento aperas li, gaja post milito,
post venko, post ricevo de rekompenco. Li alkuras, ĉirkaŭprenas
ŝin, ridetas, kisas. Ŝi sentas sin feliĉa.

Al ŝi ŝajnas, ke la ondoj pro troeco da sentoj gaje bruas por festi
lian revenon kaj ĝoji ŝian feliĉecon. Ke la steloj gaje ekrigardas
ŝin, volante ĵeti sin de la ĉielo por plenigi ŝian feliĉecon,
por lumigi, por ĉirkaŭpreni ilin.

Al ŝi ŝajnas, ke la ŝtonegoj kareseme altiras siajn manojn, kaj
ĉio volas kuniĝi en unu sento, en unu formo, en unu sono.

Ŝi revis ke ...

Sed subite ŝi reekkonscias, kaj eksentas la teruran realecon.
Ŝi komprenas, ke ĉio ĉi estis revo, kaj ŝi ektimas, ekkrias,
ekploras.

Ŝi ekaŭdas la terurajn frapojn de la batalantaj ondoj, ŝi envidis
la mokemajn rigardojn de la steloj, ŝi rimarkas la minacajn formojn
de la ŝtonegoj kaj falas kun teruro, bedaŭrante la momentan revitan
forflugintan feliĉecon.



NIAJ VILAĜAJ SPORTOJ.

Originale verkita de F. A. Meigh.


Unu el la plej amuzigaj okazaĵoj, kiujn mi estas vidinta, okazis dum
la ĉiujaraj sportoj de nia vilaĝo. Inter la diversaj eroj sur la
programo de amuzaĵoj, k.t.p., estis unu por la knaboj, kiuj havis
nur dekses jarojn kaj oni donacis grandan premion al la gajnanto.

Oni estis elmezurinta antaŭe longan kurejon sur la kampo, kaj meze
de ĝi oni alligis per la kvar anguloj, grandan veldrapon. Ĉiuj
knaboj kiuj deziris partopreni en la amuzaĵo devis demeti siajn
botojn kaj jakojn kaj ilin meti amase ĉe la malproksima flanko de la
veldrapo.

Tiam la knaboj sin aranĝis ĉe la komencaloko kaj oni donis al ĉiuj
el ili novan (duonpencan) bunon kaj botelon da ŝaŭmanta limonado.

Ĉe antaŭaranĝita signalo ili devis gluti la bunon kaj limonadon
kiel eble plej rapide. Tuj kiam unu estas fininta oni lin permesis
ekkuri tra la kurejo.

Mi neniam forgesos la diversajn metodojn, kiujn la knaboj uzis por
rapide malaperigi la nutraĵon. Iuj el ili premegis la bunojn per
la malpuraj manoj ĝis ili ŝajnis kiel nigraj kolbasetoj. Tiujn
ĉi apetitdonaĵojn ili penis gluti en tute sed la rezultatoj ne
estis ĉiam kontentigaj. Sed alia knabo enpuŝis sian tutan bunon
en unu vango kaj la botelan nazeton en la alia vango. Tiam okazis
eksplodon ĉar la limonado enŝaŭmadis en la buŝon pli rapide ol
li povis gluti kaj elŝovis la bunon. Kiel siaj kunuloj ekridegis!
Kiel ili tedis lin! Sed sentimige, li reenmetis la duonmaĉaĵon en
la buŝon, kaj sin preskaŭ sufokinte, li triumfis. Tiam komencis
la kuro. Kiam ili alvenis al la veldrapo ili devis rampi sub ĝin,
kaj estis tiel malluma tie, ke multaj, senintence piedfrapinte la
malantaŭajn amikojn (kaj ricevinte ree multajn frapojn) fariĝis
tiel konfuzaj, ke fine ili elrampis ĉe la fino, kie ili eniris kun
ruĝegaj, ŝvitaj vizaĝoj. Sed la aliaj kiuj eliris al la prava fino
ne povis trovi tuj siajn proprajn vestaĵojn. Ili aperis kiel aro de
kortbirdoj, skrapanta sur amaso da cindroj.

Tamen, post mallonga tempo ili sin vestis kaj per la restanta
energio, atingis la gajnstangon. Alia amuzaĵo, kiu kaŭzis multan
ridadon inter la rigardantoj estis la kapto de porketo, kiun oni
antaŭe ŝmiris per sapo.

Oni permesis nur la junajn edzinojn kunkuri por la porketo, sed
lia haŭto estis tiel glata ke neniu povis lin teni, kaj li kuris
timegige blekanta inter la rigardantoj; disĵetanta teren kelkajn
kiuj ĝenis lin.

Sed la amuzaĵo daŭrigis ĝis unu edzino (kun elstaraj dentoj) dum
la interpuŝo, falis sur la porketo, kiu estis laciĝinta, kaj lin
kaptis.

Voĉo apude ekkriis: "Ho! Nia Mario lin estas kaptinta per ŝiaj
dentoj."



PLUVA TAGO.

J. Parisot (Vosges).


  Timema knabino rapidas
    Trairi la densan arbaron;
  Korbeton portante, ŝi gvidas
    La hejmen irantan kapraron.
  Sed kapon skuetas la pino,
    Dum blovas vent' florojn ŝirante.
  Ho! zorgu pri l' korbo, knabino:
    Forŝtelos ĝin vento blovante.

      La vojo nun ŝajnas malklara
        Kaj tere filikoj elpendas;
      Ĉielo fariĝas nubara.
        Malfruan kapraron ŝi plendas,
      Dum interplektatan branĉaron
        Disligas, la manojn vundante.
      Ho! zorgu orflavan la haron:
        Forŝtelos ĝin dornoj ludante.

  Fulmeg' malproksime brilegas,
    Gutetoj ekfalas, kaj bruas
  Tondrego, kaj pluvo zumegas,
    Akvego tra l' vojo defluas;
  En koto glitetas la plando,
    Venteg' l' antaŭtukon skuante.
  Ho! zorgu, knabin' pri l' rubando:
    Ĝin ŝtelos venteg' forflugante.

      Pro ĉia brueto, l' orelon
        Vekanta, tuj preskaŭ ŝi svenas.
      Sed, kiu ĉi tien, ombrelon
        Portante, kaŝate alvenas?
      Ha! ŝia jam pasis timeto:
        Ŝi ridas, fianĉon vidante.
      Ho! zorgu, knabin', pri l' rideto:
        Ĝin ŝtelos l' eĥo forirante.

  Jen li fianĉinon manpremis;
    Ŝi lin aŭskultadis revante;
  Sed jam ne pro l' vento eltremis
    L' ombrelo nun ambaŭ kovrante....
  Se ne la ombrelo mensogis,
    Pasadis la horo tre dolĉe;
  Knabino pri l' koro ne zorgis ...
    L' ombrelo ĝin ŝtelis ensorĉe.



FRAGMENTAJ MEMOROJ.

Originale verkita de Edward Metcalfe, M.A. (Oxon).

_La aŭtoro rizervas ĉiajn rajtojn._


Treege interesa mi trovis la konversacion de la pastro, kies memoro
estas tiel kiel profundega puto; puto en kiun mi ofte mallevis mian
sitelon por ĉerpi laŭ mia mezuro la akvon de lia iom stranga sed
ĉiam interesa sciado.

Ke tiu sitelo gutetas; ke mi ne povas detale aŭ tute akurate
revenigi en memoron liajn rakontetojn estas, mi bone scias,
maljustaĵo kontraŭ vera klerulo. Sed la akvo kiu dum multaj jaroj
estas restinta en la ujo de mia cerbo ne povas esti tute same kiel
kiam mi ĝin freŝe ĉerpis el la viva fonto. Eble ĝi malklariĝas;
eble mi kunmiksas iom da forgesado. Sed malgraŭ tio mi penos rakonti
almenaŭ unu el la klarigoj, kiujn mi ĉiutage, preskaŭ ĉiuhore
ricevis.

Mi estas nominta la urbon Chicago, kiam ekdiras la pastro: "Ha, tiu
nomo havas iom strangan devenon. Sed sendube vi jam scias pri tio!"

"Sendube ne," mi respondas. "Mi estas grandega nesciulo. Plie mi
havas grandan emon por la aŭskultado. Volu tial min instrui, mi
petas."

"Antaŭ la Ŝtatoj anoncis sian sendependon," li komencis, "dum tiu
milito de la Angloj kontraŭ la Francoj, kiu decidis la posedon de
la Okcidentaj Ŝtatoj, ambaŭ kontraŭbatalantoj tre uzadis kiel
spionistojn kaj antaŭmarŝantojn la tribojn Indianajn."

Tagon, apud la lago _Erie_ la spionistoj de la Angloj raportis ke ili
ekvidis haltejon de la malamiko; kiun la Angloj decidis ataki.

Sed lertege estis ankaŭ la spionistoj de la malamiko. Kiam alvenis
la soldatoj Anglaj ili vidis nur kelkajn fuĝantajn Indianojn.

Post tiuj fuĝantoj tuj sin ĵetis, per flugantaj piedoj, la
Indianaj kunbatalantoj de la Angloj, kriegantaj per triumfaj voĉoj:
"_Ŝĭ-ka-go; Ŝĭ-ka-go_"; kiu signifas en ilia lingvo, "_Indianoj
kuras; Indianoj kuras._"

Poste oni konstruis sur la sido de la haltejo ŝtipan fortikaĵeton,
kiun oni nomis pro la kriego de la Indianoj Ŝĭ-ka-go (Chicago).

Loĝiĝis apud la fortikaĵeto loĝiĝantoj, kaj jen la komenco de la
konatega urbo.

Bedaŭrinde oni nuntempe nur malofte ekvidas la ŝtipajn dometojn
de tiuj unuaj loĝiĝantoj; dometojn kiuj tre malmulte similas al
la lignaj domoj kiujn mi supre priskribis, kaj kiujn oni konstruas
el tabuloj, alfiksitaj tiamaniere ke ĉiu el ili estas superkuŝita
per la malantaŭa flanko de la supre lokita tabulo, laŭ maniero de
ardezoj sur tegmento.

Ne! Tiuj Unuevenintoj uzadis ne tabulojn, sed tutajn arbtrunkojn,
krude per hakilo kvadrigitajn, aŭ eble laŭlonge segitajn kaj
tiamaniere kunmetintaj ke la rondflanko estu ekstere, kaj interne
la plata supraĵo. Ili konstruis kvar nerompitajn murojn kaj poste
trahakis aŭ trasegis la truojn por la pordo kaj fenestroj: Ĉiujn
interspacojn ili plenigis per koto; kaj tiamaniere faris konstruaĵon
treege fortikan kaj multe pli varman ol la nunaj lignaj domoj. Tamen
ĉar ili dehakis kaj _tuj_ uzis la arbojn post nelonge la freŝa
(verda) ligno malpliiĝis, kaj oni devis ofte renovigi la kotan
plenigaĵon.

Mi vizitis farman domon kies la multaj aldonoj estis el tabuloj,
tamen ankoraŭ restis la, laŭ Amerikaj ideoj, _antikva_ ŝtipa
dometo, kiu estis, laŭ mia opinio, la plej dezirinda porcio
de la domo. Kiel kutime, ĝi enhavis du ĉambrojn; manĝo- kaj
dormo-ĉambro.

En la dormĉambro proksime de la planko troviĝis iom granda truo.

"Pro kio servas tiu ĉi truo?"

"Ho, la ŝtipoj malpliiĝis, kaj la koto estas forfalinta."

"Kial ne ankoraŭ ĝin kovri. Tra tia malfermaĵo povus tre facile
eniri serpento."

"Ho, jes; antaŭ nelonge unu eniris."

"Kaj post tia okazo vi ne ŝtopis la truon!"

"Ho, ne; sed ni mortigis la serpenton."

"_Kutimo naskigas malestimon!_"

Amerikoj ŝajne rigardas serpentojn kiel ridindaĵoj; preskaŭ mi
diris amuziloj.

Eĉ la nudpiedaj knabetoj saltas sur ilian korpon kaj per batego
de la nuda kalkano mortigas ilin. Eble tio ŝajnas esti danĝera
amuzaĵo, sed por la salto oni celas tiun porcion de la serpenta
korpo kiu, se tiuj rampaĵoj havus kolojn, estus la kolo; kaj
tiamaniere subpremate serpentoj estas senpovaj por vundi.

Plie ne ĉiuj serpentoj estas atakemaj kiel bone certigas la sekvanta
memoraĵo:--

Preskaŭ mi estis nudpiedulo, ĉar mi havis sur la piedoj nur
malpezajn sandalojn (ledplandojn kun ledrimenoj). Ŝtrumpojn mi tute
ne portis kaj de la genuoj ĝis la piedoj la kruroj estis tute
nudaj, ĉar mi sunbanis en Aŭstrujo.

Antaŭ la _Luft Hütte_ (aerbudo) en kiu mi dormas estas herbejo, sur
kiu mi promenas. Hodiaŭ ĉar pluvas mi kunportas pluvombrelon.

Subite mi ekaŭdas siblon koleregan. Mi malsuprenrigardas. Preskaŭ
tuŝante mian piedon mi vidas la kapon de malgranda sed venemega
serpento kies lango en kaj el iradas la buŝon laŭ nekredebla
rapideco. Mi pensas ke eĉ la dikeco de arbfolio estus plenigita
la spacon inter la elstreĉita lango kaj la haŭto de mia piedo.
Terurigite mi restas senmova kiel ŝtonego. Krom sia lango la
serpento restas egale senmova, kaj dum kelka tempo ni rigardadas
unu la alian. Tiam, subite, ĝi forĵetas sin; forrapidegante per
grandegaj kurboj.

Tiel rapide ĝi forrampis, ke la herbo fajfis de ĝia trairo!

"Li kiu mortigas serpenton," diras Aŭstra kredo "mortos mem antaŭ
pasas unu jaro."

Se mi estus atakinta tiun serpenton (kaj se mi estus portinta armilon
pli konvenan ol malfermita pluvombrelo, kredeble mi estus tion
farinta) mi kredas ke ne estus por mi necese atendi la finon de la
jaro. Mi ja estus mortinta tiun saman tagon.

Foje en Egiptujo mi levis de la tablo gazeton kaj malkovris skorpion,
kaj en Italujo--sed ne; mi skribas nun miajn _Amerikajn_ memorojn.

Resaltegas la vaganta penso kaj ankoraŭ mi sidas en la ligna salono
de la Amerika pastrejo, kaj jen pluvas, senĉese pluvas.

En mia cerbo ripetas sin, sekvante la sonon de la pluvgutoj sur la
fenestroj, frazo kiun mi legis en Amerika libro kaj kiun mi ne plene
komprenis.

"_Li ne scias sufiĉon por eniri de la pluvo._"

La pordo malfermas kaj eniras tri geinfanoj, knabo kaj du knabinoj.

Estante Amerikoj ili estas neniel hontemaj, faras sin tute kvazaŭ
en sia propra domo, babiladas senĉese pri multaj aferoj, kaj kiam
alvenas la horo de tagmanĝo, tagmanĝas kun ni.

Posttagmeze la pluvo ĉesas kaj ili foriras.

"Mi volus ekscii," diras la pastredzino, "kies geinfanoj ili estas."

"Ĉu vi ne konas ilin?" mi demandas.

"Ne, por mi ili estas tute fremduloj."

"Sed tre senceremonie ili eniris vian domon."

"Nature, ĉar pluvis."

"Sed--ĉu vi intencas diri ke _iu ajn_ eniros _ies ajn_ domo kaj
tie tagmanĝos, nur ĉar pluvas?"

"Jes, certe; kial ne? Ili estis treege bonvenaj, kaj nature oni sin
ŝirmas de la pluvo.

"_Li nescias sufiĉon por eniri de la pluvo._"

Ankoraŭ mi aŭdis la rekantaĵon, sed nun mi ĝin komprenis; mi
estas vidinta la Amerikan gastemecon.

La Amerikan senceremoniecon--sed pri tio mi parolos en alia
fragmento.



PROTEKTO DE ANGLO.

Vera rakonto de Edw. Gauntlett (Okayama).


Tage, en la somero de 18-- mi komencis longan promenon kune kun
la juna homo Japana kiu tiutempe min instruis je la malfacilega
Japanlingvo. Mi intencis unue iri en Ikao'n, kie estas elfluaĵoj de
varmakvo minerala. Ikao similas je Clovelly, en Devonshire, escepte
ke ĝi estas alta, kaj inter altaj montoj, Clovelly estante apud la
maro.

Estis necese ke ni iru per vagonaro de Tôkyô, la ĉefurbo, ĝis
Maebashi urbo, kaj de tie, per malgrandega tramo al la vilaĝo
Shibusawa. Poste oni marŝas, aŭ rajdas en _jinrikisha_ (homtirata
kaleŝo) ĉirkaŭ dek-kvin mejloj ĝis Ikao. Tamen, kiam ni alvenis
je la stacidomo de la tramo en Shibusawa, subite ekpluvegis, kaj
ĉirkaŭ du horojn, kiam ni restis en la stacidomo, pluvegis kaj
tondregis. Post la pluvego, mi ekiris, kiam la homo kiu tiris la
"jinrikishan" en kiu estis niajn pakaĵojn, sciigis nin ke estis
necese ke ni havu du virojn por la _jinrikisha_, ĉar li kredas ke
sur la montoj, la vojo estus difektigita per la pluvo. Ni konsentis
kaj ekmarŝis. La _jinrikisha-viro_ prava estis, ĉar, post ke ni
marŝis ĉirkaŭ ok mejlojn, ni vidis ke ponto estis duondifektigita.

Nun ekmallumiĝis, kaj ni eniris nebuleton; sed ni marŝadis, kaj
amike paroladis. Mi nun ekvidis ke virino nin sekvis, kaj, ĉar ŝi
persiste nin sekvis, mi diris al S-ro Kôsaka, mia instruisto:

"Demandu al ŝi kial ŝi nin sekvas."

Li tiele demandis, kaj diris al mi ke ŝi diris ke ŝi timis esti
ensorĉata per vulpoj aŭ meloj, kaj ke ŝi sciis ke malsamlanduloj
neniam ensorĉiĝis per ia besto.

Mi ridetis, sed diris ke mi estus feliĉa ŝin protekti. Ŝi nin
sekvis ĝis la hotelo kaj tiam subite malaperis.

La sekvantan tagon matene frue, la servanto de la hotelo venis al mia
ĉambro kaj diris ke iu deziris paroli kun mi. Mi surpriziĝis, kaj
diris al S-ro Kôsaka:

"Subiru, mi petas, kaj vidu la homon kiu venis min vidi. Mi kredas ke
eble estis eraro de la servanto. Mi kredas ke neniu scias ke mi estas
en Ikao."

Li iris, sed baldaŭ revenis, kaj diris ke estis vere: iu deziris
paroli kun mi.

Mi iris al la pordego, kaj tie mi vidis la virinon kiun mi
"protektis" la antaŭan tagon! Ŝi subfleksis la kapon--mem la
korpon--kaj diris:

"Mi vin dankegas, Sinjoro, por via bona protekto. Mi bone sciis
ke, se mi penis veni tien ĉi sole, la vulpoj aŭ la meloj min
ensorĉus."



SUR LA GLACIO.

El "la Dokumentoj pri Pickwick," de Dickens, tradukita de A. A.
Cowan.


Maljuna Wardle kondukis ilin al sufiĉe granda frostita lageto, kaj
kiam la "grasa knabo" kaj S-ro Weller estis forŝovelintaj kaj
forbalaintaj la neĝon kiu estis falinta dum la nokto S-ro Bob
Sawyer aranĝis siajn glitilojn per lerteco kiu al S-ro Winkle
ŝajnis perfekte mirinda, kaj faris rondojn per sia maldekstra kruro,
kaj la cifero _8_, kaj enskribis sur la glacio, ne unufoje haltante
por spiri, multajn aliajn plaĉajn kaj mirigajn devizojn je la treega
kontentigo de S-ro Pickwick, S-ro Tupman kaj la sinjorinoj, kiu
atingis pozitivan entuziasmon, kiam maljuna Wardle kaj Benjamin
Allen kune kun la antaŭnomita Bob Sawyer, faris kelkajn misterajn
evoluciojn kiujn ili nomis _Skota danco_.

Dume, S-ro Winkle (sia vizaĝo kaj siaj manoj bluiĝis per la
malvarmo) estis devigata bori en siajn ledplandojn kaj surmeti siajn
glitilojn, la pintoj poste, kaj faris la rimenojn tre implikajn,
helpata de S-ro Snodgrass, kiu sciis malpli pri glitiloj ol Hindo.

Fine, tamen, helpate de S-ro Weller, la malfeliĉaj glitiloj estis
firme surŝraŭbataj kaj surbukataj kaj S-ro Winkle leviĝis.

"Nun, Sinjoro," diris Sam, per kuriĝiga voĉo, foriru kaj montru al
"ili, kiamaniere ĝin fari."

"Haltu, Sam, haltu," diris S-ro Winkle, kiu tremis forte, kaj
ekkaptigis la brakojn de Sam je la premo de dronoto.

"Kiel glate estas, Sam!"

"Kutima stato de glacio, Sinjoro," respondis S-ro Weller. "Tenu!
Sinjoro."

Tiu ĉi lasta rimarko de S-ro Weller rilatis je pruvo kiun S-ro
Winkle faris, je la momento, de furioza deziro por ĵeti siajn
piedojn en la aeron, kaj fragegi la postan flankon de sia kapo
kontraŭ la glacio.

"Tiuj ĉi--tiuj ĉi--estas tre mallertaj glitiloj? Ĉu ili ne estas
Sam?" demandis S-ro Winkle, ŝanceliĝe.

"Mi timas ke malvigla sinjoro estas sur ili, Sinjoro," respondis Sam.

"Nun, Winkle," kriis S-ro Pickwick, tute nekonscia ke io estis
malprava.

"Venu; la sinjorinoj atendas vin."

"Jes, jes," respondis S-ro Winkle je timegiga rideto, "mi venas."

"Jam, komenconta," diris Sam, penante por liberiĝi.

"Nun, Sinjoro. Ekiru!"

"Haltu momente, Sam," spiregis S-ro Winkle, tenante lin tre amante.
"Mi trovas ke mi havas du vestojn hejme kiujn mi ne bezonas, Sam. Vi
povas ilin havi, Sam."

"Mi dankas vin, Sinjoro," respondis Sam.

"Ne atentu por tuŝi vian ĉapelon, Sam," diris S-ro Winkle rapide.
"Vi ne bezonas forpreni vian manon por tiun fari. Mi intencis doni al
vi 5 ŝilingojn hodiaŭ matene por Kristnaska donaco, Sam. Mi donos
ĝin al vi posttagmeze, Sam."

"Vi estas tre bona, Sinjoro," respondis S-ro Weller.

"Tenu min komence, Sam," diris S-ro Winkle.

"Nun--tiu estas prava. Mi kutimiĝos baldaŭ, Sam. Ne tro rapide,
Sam! ne tro rapide!"

S-ro Winkle kurbiĝante antaŭe, sia korpo faldita duone, estis
helpata trans la glacio de S-ro Weller, je tre stranga kaj negracia
maniero, kiam S-ro Pickwick kriegis senkulpe de la kontraŭa
bordo--"Sam!"

"Sinjoro?" diris S-ro Weller.

"Tien ĉi, mi bezonas vin."

"Liberigu min, Sinjoro," diris Sam, "ĉu vi ne aŭdas ke la mastro
vokas. Liberigu min, Sinjoro!"

Per fortega peno, S-ro Weller liberiĝis el la premo de la agonia
Pickwickano, kaj tion farante, donis grandegan antaŭenpuŝon je la
malfeliĉa S-ro Winkle. Per akurateco kiun nenia grado de lerteco
aŭ pratiko povis certigi, tiu malgaja sinjoro iris rapide en la mezo
de la _Skota danco_, je la preciza momento, kiam S-ro Bob Sawyer
faras svingon de neegala beleco. S-ro Winkle frapas forte kontraŭ
li, kaj kun laŭtega bruo, ili falis peze glacien.

S-ro Pickwick kuris al la loko.

Bob Sawyer estis leviĝinta, sed S-ro Winkle estis multe tro saĝa
por tion fari sur glitiloj. Li estis sidanta sur la glacio, faranta
spasmajn penojn por rideti; sed dolerego estis pentrata sur ĉiuj
siaj trajtoj.

"Ĉu vi estas vundata?" demandis S-ro Benjamin Allen, kun granda
maltrankvileco.

"Ne multe," diris S-ro Winkle, frotante sian dorson.

"Mi volas ke vi permesas min tiri sangon el vi," diris S-ro
Benjamin Allen, tre avide.

"Ne, mi dankas vin," respondis S-ro Winkle, rapide.

"Mi vere pensas ke vi devus," diris Allen.

"Mi dankas vin," respondis S-ro Winkle. "Plivole ne."

"Kion vi pensas, S-ro Pickwick?" demandis Bob Sawyer. S-ro
Pickwick estis ekcitata kaj indigna. Li signodonis je S-ro Weller,
kaj diris per severega voĉo: "Demetu liajn glitilojn."

"Ne; sed mi vere estis apenaŭ komencinta," kontraŭdiris S-ro
Winkle.

"Demetu liajn glitilojn," ripetis S-ro Pickwick, firme.

La ordono ne povis esti kontraŭbatalata. S-ro Winkle silente
permesis al Sam obei.

"Levu lin," diris S-ro Pickwick. Sam helpis lin leviĝi. S-ro
Pickwick iris kelkajn paŝojn for de la rigardantoj, kaj signodonis
sian amikon ke li proksimiĝu, fiksis serĉantan rigardon je li, kaj
ekparolis per mallaŭta, sed klara kaj akcentega voĉo, tiujn ĉi
remarkindajn vortojn.

"Vi estas ŝajnigulo, Sinjoro."

"Kio?" diris S-ro Winkle, ektremante.

"Ŝajnigulo, Sinjoro. Mi parolos pli simple, se vi volas ĝin.
Trompanto, Sinjoro."

Je tiuj ĉi vortoj, S-ro Pickwick turnis sin malrapide kaj
rekunigis siajn amikojn.



AVIZO.

Pro mia libertempo, mi ne povas doni la kutiman raporton _Monato
post Monato_. Mi esperas, ke la Legantoj ne malkontentiĝos pri tio.
Proksiman monaton la raporto eble estos _tro longa_!

H.B.M.



VERA HISTORIO DE FANTOMO.

Originale verkita de Esp. 10549 (Nova Zelandano).


Antaŭ nemultaj jaroj la Nova Zelanda urbeto Arrowtown iom
ekscitiĝis pri senĉesaj kaj persistaj fantomaj fabeloj. Oni diradis
ke ia terura blanka supernatura apero promenadis ĉiunokte en la
publika tombejo. Unue, kompreneble, la pluparto da la vilaĝanoj
ridetis, mokis, kaj nenion kredis pri tiaj raportoj, sed kiam, tago
post tago, tiuj strangaj famoj daŭradis kaj certiĝis de multe da
diversaj personoj, kaj eĉ de la antaŭaj mokintoj, la publika sciemo
fariĝis forta kaj ĝenerala. Baldaŭ kelkaj geservantoj tute rifuzis
preteriri la tombejon post mallumo, kaj la afero fariĝis enuiga kaj
multe malhelpis la gemastrojn.

En la urbeto estis kuraĝa virino nomita S-rino P. kiu tute ne
timis supernaturaĵojn kaj ne povis kompreni la superstiĉajn
timemulojn.

"Mario," diris ŝi al unu sia amikino, "ĉu vi timas la fantomon?"

"Ne, S-rino P.," respondis Mario, ridante, "ĉar ne ekzistas tiaj
kreitaĵoj."

"Sed io estas en la tombejo, kaj mi iros hodiaŭ vespere tien por
vidi ĝin. Ĉu vi volas min akompani?"

"Kion ni faros en la tombejo?"

"Ni spionos, kaj ni sciiĝos kio estas kiu timigas la urbetanojn."

Mario unue ŝanceliĝis, sed fine konsentis, kaj je la dekunua horo
la du sentimaj virinoj eniris la terurigan loĝejon de la mortintoj.

La nokto estis sen luno, sed la ĉielo estis hela, kaj la
ĉirkaŭaĵo estis sufiĉe videbla sub la stellumo. Mario, vidante
ĉie la blankajn tombŝtonojn en la palega mallumo, komencis iom
tremeti, kaj preskaŭ pentis sian bravecon. Tamen ŝi ne volis esti
timulino, kaj ŝi nerve penadis babili kaj ŝerci por sin kuraĝigi,
kiam subite--ĥ-r-r-r-r!

Bona Dio! kio estas tio? Io nigra, nekomprenebla, harstariganta,
leviĝas el la infero antaŭ la piedoj de la virinoj kaj flugas al la
ĉielo.

Mario kriegis laŭte kaj forkuris malantaŭen tra la pordeto sur la
vojon.

"Mario, revenu!" alvokis S-rino P. "Malsaĝulino ridinda, revenu!
Nur estas vesperto!"

Sed Mario nenion plu komprenis. Plene, senespere terurigita,
la kompatinda knabino kuris rapidege sur la vojo hejmen kiel
frenezulino, dum S-rino P. staris tiel kolera kiel ridanta. "Nu,"
pensis ŝi, "mi devos spioni sole. Sed la atendo verŝajne estos
enuiga sen la junulino."

Si antaŭiris ĝis la tombeja mezo, kaj sidiĝis post ia tombo sub
ombra cipreso. Pasis kelka tempo, eble unu horo, kaj S-rino P.
komencis oscedi kaj perdi paciencon, kiam--jen la fantomo! Jen vere
la spirito! Io granda, blankvestita, kun pala vizaĝo kiel mortinto,
kviete sed rapide alproksimiĝis. Ĝi marŝis rekte al la tombo post
kiu sidis la spionantino, sed tiu ĉi ne ektimis, sed senmove kaj
atente observadis la aperon, suspektante ian friponan trompon. La
fantomo fine haltis, kaj sen observi S-rinon P. metis sin genue
sur la tombo kaj--preĝis! Tuj la mistero klariĝis en la vigla
inteligenco de la kuraĝa kaj admirinda virino. La fenomeno ne estis
fantomo, sed somnambulistino. Juna virino kiu preĝis ĉe la tombo de
sia patrino. Tiam vere S-rino P. treege ĝojis pri tio ke la kriema
Mario forestas, ĉar la afero estis grava. Vekigi la dormantinon en
tombejo estus kompreneble ago danĝera kaj kruela.

Sekve la saĝa spionantino restis senmova ĝis la knabino returnis
el la tombejo hejmen, kaj tiam ŝi sekvis malproksime tra la vojo al
la domo de la dormanta vagistino. La sinjorino restis ekster la domo
sufiĉe da tempo por ke la knabino rekuŝiĝu, kaj tiam ŝi frapis
kaj vekigis la patron por lin sciigi ke lia filino estas la terura
fantomo kiu bezonas kuraciston sen prokrasto.



MAJSTRO PASERO.

Babilado de Alfonso Wachter (Riga).


Je malklara kaj nebula printempa mateno bela pasero, kiu estas
konsiderata vivan beleco de sia parencaro, flugis, kune kun sia
amantino al lignejo ĉe la suba Duna kie ankoraŭ estis trankvile kaj
tute dezerte en ĉi tiu frua matena horo, ĉar la lignolaboristoj,
jam komencinte sian taglaboron, interrompis ĝin por matenmanĝi. Ĉi
tiu matenmanĝo konsistis el seka pano, lardo kaj harengo.

Ĉi tie nia pasero tuj komencis danci siajn plej graciajn amdancojn
sur la lignetoj, kiuj estis ĵetitaj sur la vojo por replibonigi
ĝin. En sia amebrieco li nek atentis la sentaŭgan dancplacon nek
ke ŝi ne estis pruntinta ian ekvidon al li, aŭ rimarkinta liajn
dancojn, sed ke ŝi serĉis sian nutraĵon senĉagrene pro lia
flirtado, kaj ŝi okaze konversaciis gaje kun ĉi tiu aŭ tiu el la
paserpatrinoj kiuj flugis al ĉi tiu lignejo.

Kiam, post longa tempo, Majstro Pasero fine vekiĝis je sia
amebrieco--en malgranda malproksimeco Ho ve! Sur unu el la
multenombraj staploj de traboj en plej karesa _kapo ĉe kapo_ kun
blanka pasero li vidis sian amatinon!

Oni ne povas esprimi per vortoj la doloron, kiun nia kompatinda
pasero sentis ĉe tiu ĉi rigardo. Kaj ilia feliĉa kaj gaja pepado,
kiu sonis al li kiel malica, moka ridado pri sia malfeliĉo, tranĉis
profunde en sian malgrandan kaj plenaman birdakoron.

Vere, li deziris satigi sian malŝaton je venĝo, je la sango de sia
konkuranto. Li volis subigi lin en batalo ĝis morto kaj vivo. Sed
tiu ĉi batalo por la posedo de la multe dezirata pasera virgulino
ne estis batalata, ĉar la fiereco kondamnis batalon kun kontraŭulo
kiu estis konsiderata ne egal-naskulo, kun iu, kiu estas nur vanta
malsaĝulo de alia ĉarma paservirinaro, kaj ankaŭ frivola fanfarulo
de la paserviraro.

Plua argumento kiun li atentis, estis ŝia nuna malkaŝa koketeco.

Li nek intencas meti sencele ilian vivon, nek detrui ŝian
amafeliĉon, kiun li egoiste forprenus de ŝi se li mortigos ŝian
amiston.

Tiu ĉi malegoista rifuziĝo je ŝia posedo--ŝi, kiu estis la revo
de siaj noktoj, ja ne estis facila por li. Li malĝojege subfleksis
sian kapeton kaj li dume restadis senmove sur la lignetoj.

La pentraĵoj de pli fruaj tagoj eble preteriris je siaj inteligentaj
okuloj. Li eble memoris la tagon, kiam li unue renkontis ŝin, kaj
kiel iliaj okuloj rigardis tuj unu la alian serĉe kaj kritike, kiel
rigardas sub ŝtono miozoto.

En Majo, kiam ĉio burĝonas, li renkontis ŝin sur la branĉoj de
betuleto, en societo de infanriĉa paserpatrino.

Tuj kuniĝinta kun ili kaj estanta lerta, vigla societamulo, li
turnis baldaŭ la konversacion--kiu, ĝis nun tuŝis diversajn
trivialajn aferojn, ekzemple plaŭdon, edukadon, nutro zorgojn,
k.t.p.

Li lerte vivigis la konversacion, evitis ian interrompon kaj etendis
ĝin kiel eble plej longe. La ombroj de la vespero jam komencis
malleviĝi kiam la malgranda pepa societo fine disigis sin, por
serĉi siajn nestojn.

De tiu tempo, ŝia plej fidela akompananto, li ĉiam sekvis ŝin dum
ŝiaj vagoj tra urbo kaj lando, tra kampo kaj arbaro. Li faciligis
kavalire al ŝi trovi orajn avenerojn kaj plej sukajn berojn.

Se malleviĝis la nokto, li zorgis pro sendanĝera restejo kaj fidele
gardis ĉe ŝi.

Subite li estas vekita pro alproksimiĝantaj ligno laboristoj.
Li do ŝanĝis sian ripozlokon kaj ree komencis revi. Sed li ne
povis mediti longe. Paser-dando, kiu jam aŭdis pri lia malfeliĉo,
kuniĝis kondolence kun li.

Silente, jes, tute apatie, Majstro Pasero sin kondutis rilate la
fluo de la parolado, ĉar li konsideris, ke estus malinde respondi
al la malsprita, frivola afektulo. Komprenante fine, ke lia certigo
de sincera kompato ne estas sufiĉe atentita, kaj ke lia bonopinia
konsilo estas rifuzita, la dando forflugis ofendinta, en lia
tromemfido.

Doloriga ekĝemo ŝvelis la bruston de nia Majstro Pasero. La vana
babilado de la forfluginto ŝajnis al li kvazaŭ profanado de liaj
plej sanktaj sentaĵoj. Tute logike li konkludis ke, kiel tiu dando
jam sciiĝis pri lia ama-malĝojo, nur tro baldaŭ la tuta mondo de
la paseroj scios ĝin kaj fajfos sur ĉiuj tegmentoj. Moko kaj ŝajna
kompato de nun sekvos liajn kalkanojn kaj estos lia sorto!

Sekve li decidas lasi sian patrujon, la lulilon de sia malĝojo, por
eviti tiamaniere al la moko kaj kompato. Kiam li fine tion decidis
kaj siajn flugilojn malfaldis por la flugo en la malproksiman fremdan
landon, li ankoraŭ aŭdis la jenan rimarkon, kiun la paser-dando
elparolis:

"Aliaj urbetoj--aliaj knabinetoj!"





*** End of this LibraryBlog Digital Book "The Esperantist, Vol. 2, No. 5" ***

Copyright 2023 LibraryBlog. All rights reserved.